Η αλήθεια για το σχέδιο της κυβέρνησης και τι διεκδικούν οι καλλιτέχνες

Οι καλλιτέχνες βγήκαν στους δρόμους, προχώρησαν σε καταλήψεις κρατικών θεατρικών σκηνών, καθηγητές δραματικών σχολών παραιτήθηκαν, μέχρι και γυρίσματα τηλεοπτικών σειρών σταμάτησαν μέχρι νεωτέρας. Όλα αυτά για το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022 που στην ουσία είναι η αναλυτική περιγραφή των προσόντων που πρέπει να διαθέτει κανείς για να προσληφθεί μέσω ΑΣΕΠ. Όπως είναι γνωστό, το Προεδρικό Διάταγμα προέκυψε από το νόμο Κονιόρδου, το 2017, με τον οποίον αναγνωρίζονταν οι πτυχιούχοι των καλλιτεχνικών Σχολών ως έχοντες ανώτερη εκπαίδευση - ισότιμη με εκείνη των ΤΕΙ, που έχουν ανωτατοποιηθεί από το 2003.
Οι καλλιτέχνες ισχυρίζονται ότι θίγονται και υποβαθμίζονται παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός έχει δηλώσει ότι έως το 2025 η Ελλάδα θα έχει αποκτήσει δημόσιες , ανωτάτου επιπέδου σπουδές στις παραστατικές τέχνες, ενώ έχει επίσης τονίσει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κανενός είδους μισθολογική επίπτωση στους αποφοίτους καλλιτεχνικών Σχολών που απασχολούνται στον δημόσιο τομέα.

Στις 12 το μεσημέρι της Τετάρτης θα υπάρξει συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τους εκπροσώπους των καλλιτεχνών που αντιτίθενται στο Προεδρικό Διάταγμα στο Μέγαρο Μαξίμου.
Είναι βέβαιο πως θα υπάρξει ένας πολιτισμένος διάλογος. Αλλωστε δεν υπάρχει και λόγος για το αντίθετο.
Ερώτημα παραμένει αν θα υπάρξει λύση, καθώς επί της ουσίας πρόκειται για ένα ζήτημα που εκκρεμεί από το 2003 που οι καλλιτέχνες φέρνουν τώρα στο προσκήνιο.

Τι προβλέπει το ΠΔ και τι θέλουν οι καλλιτέχνες

Τι είναι και τι προβλέπει το περίφημο Προεδρικό Διάταγμα 85/2022 που ήρθε στην εκπνοή της προηγούμενης χρονιάς να θυμίσει στους ηθοποιούς οικεία κακά; Καταρχάς δεν πρόκειται για ένα Π.Δ. που αφορά και απευθύνεται (άρα στοχοποιεί, όπως θα μπορούσε να εικάσει κανείς) τους καλλιτέχνες. Αλλά πρόκειται για την αναλυτική περιγραφή των προσόντων που πρέπει να διαθέτει κανείς για να προσληφθεί μέσω ΑΣΕΠ και να εργαστεί κατόπιν στο Δημόσιο. Σύμφωνα με το προσοντολόγιο, οι ηθοποιοί που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους σε δημόσια ή ιδιωτική δραματική σχολή, τοποθετούνται στον νέο Κλάδο Καλλιτεχνικών Επαγγελμάτων Δ.Ε. (Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης), μαζί με χορευτές, χοροδιδασκάλους, μουσικούς, ζωγράφους, εικαστικούς, αγγειοπλάστες, φωτογράφους με αντίστοιχες σπουδές. Ιεραρχούνται δηλαδή πάνω από τους αποφοίτους Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης (Υ.Ε.), αλλά κάτω από τους αποφοίτους Τεχνικής (Τ.Ε.) και Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Π.Ε.).

«Είναι άδικο»

Ακούγεται μάλλον δίκαιο για όλους όσοι έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους σε κάποιο τεχνολογικό ή πανεπιστημιακό ίδρυμα, φοιτώντας για τέσσερα έτη. Ωστόσο οι καλλιτέχνες θεωρούν άδικο το γεγονός ότι, στην περίπτωση τουλάχιστον των ηθοποιών, έπειτα από τρία χρόνια σπουδών σε σχολές αναγνωρισμένες και πιστοποιημένες από το υπουργείο Πολιτισμού κατηγοριοποιούνται και κατατάσσονται στην ίδια κλίμακα με τους αποφοίτους, για παράδειγμα, ιδιωτικών ΙΕΚ και βέβαια με τους απλούς ταπεινούς αποφοίτους Λυκείου.

Εως το 2003 ο σημερινός Κλάδος Καλλιτεχνικών Επαγγελμάτων εντασσόταν στην ομπρέλα της Τεχνικής Εκπαίδευσης. Ομως από τη στιγμή που η φοίτηση στα ΤΕΙ έγινε τετραετής και τα τεχνολογικά ιδρύματα από Ανώτερες αναγνωρίστηκαν ως Ανώτατες Σχολές, εκ των πραγμάτων οι απόφοιτοί τους όφειλαν να αναβαθμιστούν ως προς τα τυπικά προσόντα που απαιτεί το Δημόσιο για την πρόσληψη προσωπικού. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποφάσισε κάποιος να υποβαθμίσει τους καλλιτέχνες, οι οποίοι στην πραγματικότητα παρέμειναν στην κατηγορία προσόντων που ανήκαν προηγουμένως. Μάλιστα όσοι είχαν αποφοιτήσει από τις τριετείς σχολές έως το 2003 εξακολούθησαν να περιλαμβάνονται στο πεδίο προσόντων Τ.Ε.

Ποιον όμως αφορά αυτή η περίφημη κατηγοριοποίηση βάσει τυπικών προσόντων; Εκείνον τον καλλιτέχνη που θα αποφασίσει να διεκδικήσει μια θέση μέσω ΑΣΕΠ στο Δημόσιο όχι ως ηθοποιός, ζωγράφος ή χορευτής, δηλαδή με την καλλιτεχνική ιδιότητά του, αλλά ως υπάλληλος γραφείου, λόγου χάρη, ενός υπουργείου. Δεν ακούγεται και εντελώς παράλογο ένας απόφοιτος Πανεπιστημιακής ή Τεχνικής Εκπαίδευσης να έχει πρόκριμα για μια τέτοια θέση εργασίας. Και τότε πού είναι το πρόβλημα; Αποφάσισαν ξαφνικά όλοι οι ηθοποιοί να αφήσουν τη δημιουργία και την καλλιέργεια του πνεύματος του κοινού και να στραφούν ομαδόν στη στείρα γραφειοκρατία του Δημοσίου; Προφανώς και όχι. 

Ενστάσεις

Ωστόσο, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις που εκδίδει από τα τέλη Δεκεμβρίου έως σήμερα, εκφράζει τις ενστάσεις του για το γεγονός ότι για πρώτη φορά το προσοντολόγιο του Δημοσίου αναφέρει την κατηγορία Δ.Ε. Ηθοποιών (Ηθοποιοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης), θεωρεί ότι το ελληνικό κράτος υποσκελίζει έτσι τους καλλιτέχνες που θα βρουν μπροστά τους τη μισθολογική απαξίωση και στην αγορά εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, ενώ σύμφωνα με την ανάγνωση που κάνουν οι ηθοποιοί, το Προεδρικό Διάταγμα δεν αφορά μόνο τις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, αλλά κι εκείνες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Εκφράζει δηλαδή τον φόβο πως το Δημόσιο θα τους αντιμετωπίζει ως εργαζόμενους ενός κατώτερου Θεού ακόμα και όταν τους προσλαμβάνει και τους αξιοποιεί για να παραγάγουν καλλιτεχνικό ή εκπαιδευτικό έργο. Θέτουν ακόμα κι ένα ζήτημα ηθικής τάξης. Πώς δηλαδή δεν γίνεται άνθρωποι του πνεύματος και του πολιτισμού που δαπανούν τρία χρόνια μελέτης και σπουδών σε ανώτερες σχολές να θεωρούνται ένα και το αυτό με διετούς φοίτησης σπουδαστές ΙΕΚ.

Οι καλλιτέχνες ζητούν να αποσυρθεί το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα τουλάχιστον σε ό,τι τους αφορά, να περιληφθούν στην κατηγορία προσόντων ΤΕ λόγω «αντικειμενικής ιδιαιτερότητας» -μήπως όμως έτσι θα αξιώσουν και άλλοι κλάδοι και άλλοι επαγγελματίες την τυπική αναβάθμισή τους θεωρώντας πως αδικούνται και ζητώντας προνομιακή μεταχείριση;- και να ιδρυθεί Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών.

Το τελευταίο είναι μάλλον και το πιο ρεαλιστικό από τα αιτήματα που θα έλυνε μονομιάς τις διχογνωμίες, τις διαφορετικές αναγνώσεις και θα αποσοβούσε τον κίνδυνο μιας ακόμα μεσοβέζικης πατέντας απλώς και μόνο για να κατακαθίσει ο κουρνιαχτός. Αλλωστε σε αυτό δεσμεύτηκε και ο πρωθυπουργός.

Σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα στα τέλη Ιανουαρίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε ότι έως το 2025 η Ελλάδα θα αποκτήσει για πρώτη φορά στην Ιστορία της δημόσιες πανεπιστημιακού επιπέδου σπουδές στις παραστατικές τέχνες, ενώ τόνισε ότι το Π.Δ. δεν θα έχει καμία μισθολογική επίπτωση στους καλλιτέχνες που προσφέρουν καλλιτεχνικό ή εκπαιδευτικό έργο στον δημόσιο τομέα. Φαίνεται όμως πως οι καλλιτέχνες δεν αρκούνται στις διαβεβαιώσεις και τις δεσμεύσεις και επενδύουν στη ρητορική του «όλα ή τίποτα».

Ειδικά μάλιστα από τη στιγμή που οι διαμαρτυρίες των καλλιτεχνών εργαλειοποιούνται και πριμοδοτούνται από τη μείζονα και την ελάσσονα αντιπολίτευση, με τα πολιτικά κόμματα να μετρούν πόντο-πόντο τις ευαισθησίες τους και να χαϊδεύουν τα αυτιά των καλλιτεχνών με αοριστίες, γενικολογίες και αντιπροτάσεις τύπου «πάρτε πίσω το Προεδρικό Διάταγμα».

Προφανώς η συνέχιση ενός ομιχλώδους και ασαφούς πλαισίου είναι προτιμότερη από ένα νέο ξεκάθαρο modus vivendi. Αλλωστε εάν κόπτονταν τόσο πολύ για την τέχνη και τους λειτουργούς της, θα μπορούσαν να είχαν λύσει τον γόρδιο δεσμό που κληροδοτεί η μία κυβέρνηση της χώρας στην άλλη όσο διέθεταν την πλειοψηφία.

Προφανώς και οι ηθοποιοί έχουν λόγους να διαμαρτύρονται για ένα άλυτο έως σήμερα ζήτημα και να ζητούν το καλύτερο για τον κλάδο τους - πράγμα που λίγο πολύ όλες οι επαγγελματικές συντεχνίες επιδιώκουν. Από την άλλη, όμως, δεν θα ήταν εύλογο στην περίπτωση που οι τίτλοι σπουδών τους εξισώνονταν με αυτούς των Ανώτατων Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, να κατέβαιναν στους δρόμους οι απόφοιτοι των τελευταίων, διαμαρτυρόμενοι για το γεγονός ότι στην πραγματικότητα οι τίτλοι σπουδών και τα προσόντα τους υποσκάπτονται με αυτόν τον τρόπο;

Βέβαια, οι απόφοιτοι των ΤΕΙ δεν θα ήταν τόσο φωτογενείς και τόσο θελκτικοί στον Τύπο όσο οι αγαπητοί από το κοινό πρωταγωνιστές παραστάσεων, ταινιών και τηλεοπτικών σειρών, που όχι μόνο βγαίνουν στον δρόμο για να διαδηλώσουν, αλλά φροντίζουν να γεμίσουν τα κοινωνικά δίκτυα με αναμνηστικές φωτογραφίες από την παρουσία τους στις κινητοποιήσεις. Φυσικά στο περιθώριο των αγωνιστικών δράσεων των ηθοποιών υπάρχει πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμήσει και η γνωστή σε ανάλογες περιπτώσεις λογική που συμπυκνώνεται στη φράση «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας».

Ράντου και Δανδουλάκη

Είναι χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις της Κάτιας Δανδουλάκη και της Ελένης Ράντου, οι οποίες δεν συμμετείχαν στο διήμερο απεργιακό κάλεσμα της προηγούμενης εβδομάδας και ως είθισται έπεσαν στο στόμα των τηλεοπτικών πάνελ και βρέθηκαν πρώτο τραπέζι-πίστα στον λάκκο των λεόντων του Twitter. Αμφότερες πάντως έδωσαν εξηγήσεις για την - προφανώς όχι εύκολη ή ανέξοδη- απόφασή τους να διαχωρίσουν τη θέση τους, διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες για τη δουλειά τους κάνοντας τη δουλειά τους και όχι πυροβολώντας τα πόδια τους, όπως έγραψε ανάμεσα σε άλλα η Ελένη Ράντου στα κοινωνικά δίκτυα.

«Το ερώτημα για το αν το κλείσιμο των θεάτρων είναι μοχλός πίεσης της εκάστοτε κυβέρνησης ή αν πυροβολούμε τα πόδια μας με αυτόν το τρόπο είναι μια άλλη κουβέντα, για άλλη στιγμή», σημείωσε. Υπενθυμίζεται ότι η ηθοποιός είχε παραχωρήσει τον θεατρικό χώρο της για τη γενική συνέλευση του ΣΕΗ την πρώτη μέρα της απεργίας.

Η Κάτια Δανδουλάκη επισήμανε από την πλευρά της ότι συμφωνεί με την αναβάθμιση των δικαιωμάτων των ηθοποιών και το αίτημα για δημιουργία ανώτατης σχολής για τις παραστατικές τέχνες, ωστόσο εξέφρασε τις ενστάσεις της για τον τρόπο αλλά και τον χρόνο των κινηματοποιήσεων: «Ποιος λόγος θα με κάνει να κλείσω ένα θέατρο, που είναι ναός. Καταρχήν, δεν έχω κάτι να διαμαρτυρηθώ, γιατί όλοι συμφωνούμε. Μη μου πουν ότι δεν είμαι μαζί με τους συναδέλφους.

Δεν έχει λογική. Πρέπει να γίνει απεργία τώρα και μάλιστα διήμερη; Ας κάτσουμε να σκεφτούμε… Αντε μία ημέρα κάνουμε απεργία. Δύο; Αντε και τρίτη; Οχι, ευχαριστώ. Το θέατρο δεν είναι για να βγαίνουμε στη σκηνή, ούτε να κάνουμε κήρυγμα, ούτε να τους λέμε τα προβλήματά μας. Αυτά λέγονται στα υπουργεία, στους δρόμους. Το θέατρο δεν το αγγίζουμε. Η στάση μας είναι πολιτική, όχι κομματική, και όχι ξαφνικά δύο μήνες πριν τις εκλογές».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Louisa GOULIAMAKI / AFP / VISUALHELLAS.GR


Ειδήσεις σήμερα:

Οι άνδρες της ΕΜΑΚ μιλούν για όσα βίωσαν στην Τουρκία: «Μας συγκλόνισαν οι φωνές των θαμμένων ζωντανών»

Tέλος στα ΙΧ με βενζίνη και diesel από το 2035, ψήφισε το Ευρωκοινοβούλιο

Πατήσια: «Ο γιος μου την έκλεψε για να την παντρευτεί» λέει γυναίκα για την αρπαγή της 12χρονης