Σύγκρουση τρένων στα Τέμπη: «Βρεθήκαμε στην κόλαση μέσα σε δευτερόλεπτα»

Ώρα με την ώρα, στη μακάβρια αλυσίδα των ζοφερών ειδήσεων προστίθενται καινούργια, όλο και πιο οδυνηρά στοιχεία, όλο και πιο θλιβερές λεπτομέρειες ενός δράματος που μοιάζει να έχει μόνο αρχή και όχι τέλος. Επιβεβαιώνεται έτσι η αρχική εκτίμηση ότι η σύγκρουση των δύο σιδηροδρομικών συρμών κοντά στο χωριό Ευαγγελισμό Λαρίσης, στην περιοχή των Τεμπών, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εθνικές τραγωδίες -τουλάχιστον στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Όμως, ειδικά στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο όρος «τραγωδία» αποδεικνύεται απελπιστικά ανεπαρκής.

Αλλά η γλώσσα στερείται κατάλληλων υπερθετικων για να αποτυπώσει την απεραντοσύνη του ανθρώπινου πόνου. Για να αποδώσει το μαρτύριο όσους βρήκαν φριχτό θάνατο το βράδυ της Τρίτης.
Για τους αγνοούμενους (στη μέση της Ελλάδας, οποία ειρωνεία).
Για τους επιζήσαντες που βάφτηκαν στο αίμα του διπλανού τους και θα χρειαστούν μια ζωή για να ξεχάσουν -αν ξεχάσουν.
Για τους συγγενείς που τους ζητούν να αναγνωρίσουν απανθρακωμένα πτώματα ή να δηλώσουν αν το παιδί τους, ο αδελφός τους, η αγάπη της ζωής τους, φορούσε κάποιο κόσμημα ή είχε τατουάζ.
Για τους διασώστες, που πρέπει να κόβουν προσεκτικά το κουβάρι με τις λαμαρίνες για να απεγκλωβίσουν τι; Ακέραια υπολείμματα ανθρώπων -που όμως έχουν ήδη διαμελιστεί από τον Αρμαγεδδώνα της ολέθριας σύγκρουσης.

Ακόμη και η απλή περιγραφή του γεγονότος και των επιμέρους πτυχών του δημοσίως, προϋποθέτει αυτο-λογοκρισία, ειδάλλως φαίνεται πως επικρατεί και αναπαράγεται ένας αρρωστημένος μαγνητισμός προς το αποτρόπαιο. Η αλήθεια είναι όμως ότι οι λέξεις είναι πιο φτωχές από ποτέ, το νόημα συνθλίβεται από την βίαιη επέλαση των εικόνων, ακόμη και στις φαινομενικά πιο ανώδυνες σκηνές του εν εξελίξει δράματος. Όπως πχ το στιγμιότυπο με το ξεφόρτωμα των φορείων νεκροψίας σε μια πλαϊνή θύρα του νοσοκομείου Λαρίσης. Μερικές δεκάδες μέτρα μακριά από τους συγκεντρωμένους συγγενείς και οικείους των θυμάτων.

Διεθνή media χρίζουν το περιστατικό σαν το χειρότερο σιδηροδρομικό, το πλέον πολύνεκρο, στην ιστορία της Ελλάδας. Στην εγχώρια συλλογική συνείδηση, αυθόρμητα, στο γεγονός έχει ήδη δοθεί μια θέση στο θλιβερό Top-5 μαζί με το Μάτι, τη Μάνδρα, το Εξπρές Σάμινα και, οπωσδήποτε, στο πούλμαν με τα 21 παιδιά που έχασαν τη ζωή τους στην ίδια περιοχή των Τεμπών, το 2003.

Εξίσου αυθόρμητα, μέσα στο ωστικό κύμα των εικόνων από τον τόπο του μαρτυρίου, τείνει κανείς να αναπαραστήσει το τι ακριβώς συνέβη. Τα σπαράγματα των μεμονωμένων διηγήσεων συνθέτουν ένα ψηφιδωτό απευθείας από την κόλαση: Ο εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής είπε ότι η ταυτοποίηση των πτωμάτων είναι πολύ δύσκολη, γιατί υπήρξαν άνθρωποι που εγκλωβίστηκαν στο διαλυμένο βαγόνι που ανεφλέγη αμέσως μετά τη σύγκρουση. Ήταν αυτοί που κάηκαν ζωντανοί, σε ένα καμίνι όπου οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 1.300 βαθμούς Κελσίου.

«Αναποδογυρίζαμε μέσα στο βαγόνι μέχρι να σταματήσει και ταυτόχρονα καιγόμασταν» δήλωσε ένας νεαρός άντρας. «Έφυγε το μωρό από το καρεκλάκι και σφήνωσε κάπου. Ψάχναμε να το βρούμε» ανέφερε μια άλλη αυτόπτης μάρτυρας. «Ξαφνικά εκεί που ήμασταν μια χαρά, έγινε μια μεγάλη σύγκρουση. Πεταχτήκαμε μπροστά. Έσπασαν τα τζάμια και ξέσπασε φωτιά. Η σύγκρουση ήταν τρομακτική, αλλά σιγά-σιγά βγήκαμε έξω» είπε ένας επιβάτης.

Εκ φύσεως, λόγω των υψηλών ταχυτήτων που αναπτύσσονται, οι οποίες πολλαπλασιάζονται γεωμετρικά όταν συγκρούονται μετωπικά δύο τρένα όπως συνέβη στον Ευαγγελισμό, λόγω επίσης των κολοσσιαίων μαζών που υπακούουν μόνο στην αδράνεια και όχι στην επιβράδυνση, τα σιδηροδρομικά ατυχήματα αποτελούν την απόλυτη συνταγή της καταστροφής. Εξού και το βαγόνι-εστιατόριο της επιβατικής αμαξοστοιχίας βρέθηκε «καβαλημένο» πάνω σε δύο άλλα βαγόνια. Εξού και συντρίμμια των συρμών εκτοξεύτηκαν στη γύρω περιοχή, περνώντας ακόμη και στον παρακείμενο αυτοκινητόδρομο.

Στο σημείο συγκέντρωσης των νεκρών, η ιατροδικαστής Ρουμπίνη Λεοντάρη δήλωσε πως «οι σοροί βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση. Από τις 35, οι 7 είναι απανθρακωμένες. Η διαδικασία της ταυτοποίησης, όταν ξεκινήσει, θα είναι χρονοβόρα, διότι κάποιες από τις σορούς θα χρειαστούν επιπλέον εξέταση DNA προκειμένου να ταυτοποιηθούν, λόγω της απανθράκωσης που έχουν υποστεί».

Από τη δική του πλευρά, την πλευρά της απόγνωσης από την πρώτη γραμμή, ο διευθυντής στην ορθοπεδική κλινική του νοσοκομείου Λαρίσης, Κώστας Μπαργιώτας, αποκάλυψε ότι «μιλάμε για φοιτητές -και αυτό είναι το πραγματικά τρομακτικό. Από την πρώτη στιγμή μέχρι την τελευταία, οι περισσότεροι ασθενείς που διακομίζονταν στο νοσοκομείο ήταν φοιτητές, με ηλικιακό εύρος από 20 έως 25 χρονών. Έτσι είναι σχεδόν όλοι οι νοσηλευόμενοι. Μας φέρνουν συνέχεια παιδιά».

«Συνέχεια παιδιά», μια φράση που μαστιγώνει τον παρατηρητή. Υπενθυμίζοντας τι είναι και τι ήταν ανέκαθεν το ταξίδι με τρένο, ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα όπου το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη δεν είναι πια μια πολύωρη, ολονύκτια περιπέτεια. Με το τρένο μετακινούνται κατεξοχήν φοιτητές και φαντάροι, όπως και άνθρωποι κάθε ηλικίας με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες.

Ανάμεσά τους, μια μικρότερη μερίδα επιβατών που απλώς επιλέγει το σιδηρόδρομο επειδή ως μέσον μαζικής μετακίνησης είναι πιο άνετο, πιο γρήγορο, πιο ασφαλές -γενικώς μιλώντας- πχ από το ΚΤΕΛ. Ιδιαίτερα, δε, το νυχτερινό δρομολόγιο με το τρένο: Επιβιβάζεσαι, βολεύεσαι στο κάθισμά σου, αποκοιμιέσαι, φτάνεις. Εναλλακτικά, κάνεις γνωριμίες με τους συνεπιβάτες. Εκτός αν αυτή η ευχάριστη εμπειρία συναντήσει τον χειρότερο δυνατό εφιάλτη, οδεύοντας κατά λάθος προς την απώλεια, ακολουθώντας τη λάθος κατεύθυνση, στις λάθος ράγες.

Ένας διασώστης περιέγραψε σε τηλεοπτική σύνδεση την εμπειρία του επί τόπου: «Φτάσαμε στις 12:30. Επιχειρήσαμε 20 εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού από τα τμήματα Λάρισας, Κατερίνης και Ελασσόνας. Στα τρία πρώτα βαγόνια δεν ήταν δυνατόν να πλησιάσουμε, γιατί υπήρχε φωτιά. Η κατάσταση που βρήκαμε ήταν τραγική. Υπήρχαν πολλοί νεκροί. Από τη 01:15 και μετά, δεν είχαμε απεγκλωβίσει κανέναν ζωντανό. Ήταν όλοι νεκροί. Στα χωράφια τριγύρω βρήκαμε 4-5 ανθρώπους που δεν ήταν στην ζωή. Στα βαγόνια -κυρίως στα τρία πρώτα- δεν ήταν κανένας εν ζωή. Οι τραυματίες βγήκαν μέσα στην πρώτη μία με μιάμιση ώρα. Από εκεί και πέρα βγάζαμε μόνο νεκρούς».

Στον τόπο του δυστυχήματος έσπευσαν αμέσως τα κορυφαία στελέχη της πολιτικής ηγεσίας του τόπου, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας -ο οποίος έδωσε αίμα, προς ενίσχυσιν των αποθεμάτων του τοπικού νοσοκομείου, καθώς και υπουργοί. Στα πρόσωπα όλων διάβαζε κανείς το σοκ και τη συντριβή. Ο Κώστας Καραμανλής έκλαψε και κατόπιν παραιτήθηκε από το αξίωμα του υπουργού Μεταφορών, αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη και εις ένδειξιν ελάχιστου σεβασμού σε όσους, ανύποπτους και αθώους, επιβιβάστηκαν στους μοιραίους συρμούς.

«Κρέμονταν από το ράσο μου» είπε, συγκλονισμένος και συγκλονίζοντας, ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου Ιερώνυμος. Είχε επισκεφθεί το νοσοκομείο της Λάρισας, μεταφέροντας το μήνυμα της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. Και, όπως δήλωσε ο διαπρεπής ιεράρχης, «από χθες το βράδυ, ξάγρυπνοι, παρακολουθούσαμε τις εξελίξεις και σήμερα το πρωί, μετά από την Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, πήγαμε στα νοσοκομεία για να δούμε τους τραυματίες αλλά και τους συγγενείς των θυμάτων. Πριν από λίγο βγήκα από το νεκροτομείο και πραγματικά οι σκηνές που αντίκρισα ήταν φρικώδεις. Διάβασα το πρώτο Τρισάγιο, και σε πολλούς συγγενείς προσπάθησα να πω έναν λόγο παρηγοριάς. Οι άνθρωποι έπεφταν πάνω στο ράσο, κρέμονταν από το ράσο. Είναι δύσκολες οι ώρες για όλους».

Δείτε το βίντεο: Εθελοντής διασώστης: «Βρίσκουμε ανθρώπινα μέλη που δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε σε ποιον ανήκουν»

Το κλισέ σε περιπτώσεις όπως η, κυριολεκτικά αδιανόητη, τραγωδία στα Τέμπη, παραπέμπει στην «Αποκάλυψη» του Αγίου Ιωάννη -αν και σπανίως επιστρέφουμε στις σελίδες της καθαυτές. Αντί άλλης λιτανείας, λοιπόν, αφιερώνουμε ένα μικρό απόσπασμα αυτού του κειμένου στα θύματα του δυστυχήματος, τα θύματα που φαίνονται και καθέναν που θα ζει εσαεί προσπαθώντας να διαχειριστεί το προσωπικό φορτίο του πόνου του:

Δείτε το βίντεο: Σύγκρουση τρένων στη Λάρισα: Πατέρας αγνοούμενου

«Καὶ εἶδον ὅτε ἤνοιξε τὴν σφραγῖδα τὴν ἕκτην, καὶ σεισμὸς μέγας ἐγένετο, καὶ ὁ ἥλιος μέλας ἐγένετο ὡς σάκκος τρίχινος, καὶ ἡ σελήνη ὅλη ἐγένετο ὡς αἷμα, καὶ οἱ ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ ἔπεσαν εἰς τὴν γῆν, ὡς συκῆ βάλλουσα τοὺς ὀλύνθους αὐτῆς, ὑπὸ ἀνέμου μεγάλου σειομένη, καὶ ὁ οὐρανὸς ἀπεχωρίσθη ὡς βιβλίον ἑλισσόμενον, καὶ πᾶν ὄρος καὶ νῆσος ἐκ τῶν τόπων αὐτῶν ἐκινήθησαν· καὶ οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ μεγιστᾶνες καὶ οἱ χιλίαρχοι καὶ οἱ πλούσιοι καὶ οἱ ἰσχυροὶ καὶ πᾶς δοῦλος καὶ ἐλεύθερος ἔκρυψαν ἑαυτοὺς εἰς τὰ σπήλαια καὶ εἰς τὰς πέτρας τῶν ὀρέων, καὶ λέγουσι τοῖς ὄρεσι καὶ ταῖς πέτραις· πέσατε ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ κρύψατε ἡμᾶς ἀπὸ προσώπου τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου καὶ ἀπὸ τῆς ὀργῆς τοῦ ἀρνίου, ὅτι ἦλθεν ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη τῆς ὀργῆς αὐτοῦ, καὶ τίς δύναται σταθῆναι;»

Δείτε το βίντεο: Η κραυγή μητέρας έξω από το νοσοκομείο της Λάρισας - «Πού είναι το κορίτσι μου;»

Το ίδιο χωρίο σε μετάφραση Γιώργου Σεφέρη «καὶ εἶδα, ὅταν ἄνοιξε τὴ σφραγίδα τὴν ἔκτη, ἔγινε μέγας σεισμός, κι ὁ ἥλιος ἔγινε μαῦρος σὰν ὕφασμα τρίχινο, καὶ τὸ φεγγάρι ὁλόκληρο σὰν τὸ αἷμα
καὶ τ᾿ ἄστρα τ᾿ οὐρανοῦ ἔπεσαν στὴ γῆς, σὰν τὴν ἀγριοσυκιὰ ποὺ σειέται ἀπ᾿ τὴν ἀνεμοζάλη καὶ ρίχνει τὸ χειμωνιάτικο καρπό της κι ὁ οὐρανὸς χάθηκε σὰν τὸ βιβλίο τὸ τυλιχτάρι πὼς τὸ τυλίγεις, καὶ κάθε βουνὸ καὶ νησί κινήθηκαν ἀπὸ τὸν τόπο τους. Καὶ οἱ βασιλιάδες τῆς γῆς καὶ οἱ μεγιστάνες καὶ οἱ χιλίαρχοι καὶ οἱ πλούσιοι καὶ οἱ δυνατοὶ καὶ ὁ κάθε δοῦλος κι ἐλεύθερος κρύφτηκαν στὰ σπήλαια καὶ στὰ βράχια τῶν βουνῶν· κι ἔλεγαν στὰ βουνὰ καὶ στὰ βράχια: 'Πέσετε ἀπάνω μας καὶ κρύψετέ μας ἀπὸ τὸ πρόσωπο ἐκείνου ποὺ κάθεται στὸ θρόνο κι ἀπὸ τὴν ὀργὴ τοῦ ᾿Αρνιοῦ· γιατὶ ἦρθε ἡ μέρα ἡ μεγάλη τῆς ὀργῆς τους καὶ ποιὸς μπορεῖ νὰ βαστάξει;»

Γι' αυτούς που χάθηκαν, γι' αυτούς που πρέπει να αναπαυθούν εν ειρήνη.