Νίκος Θωμαΐδης: Το ΕΚΠΑ βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά από προκλήσεις του 21ου αιώνα

Εν όψει των αρχαιρεσιών στo Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) την προσεχή Πέμπτη, ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Θωμαΐδης μιλά για τους λόγους που τον ώθησαν να είναι υποψήφιος για το Συμβούλιο Διοίκησης. 

Πώς πήρατε την απόφαση να ασχοληθείτε ενεργά με τα διοικητικά του ΕΚΠΑ, ως υποψήφιος;

Δεν αποφάσισα τώρα να ασχοληθώ με τα κοινά του πανεπιστημίου μας. Είναι για μένα μια διαδρομή και μια στάση ζωής εδώ και έξι έτη. Ως κοσμήτορας της Σχολής Αγροτικής Ανάπτυξης, Διατροφής και Αειφορίας του ΕΚΠΑ, νωρίτερα ως Πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Α.Ε., ως εκλεγμένος μέλος της Επιτροπής Ερευνών και ως αναπληρωτής Πρόεδρος του Τμήματος Χημείας και σε άλλες θέσεις ευθύνης, που εκτιμώ πως υπηρέτησα με αφοσίωση και σεβασμό στο σπουδαίο εκπαιδευτικό μας ίδρυμα. Η υποψηφιότητά μου δεν ήταν μια ξαφνική απόφαση, αλλά η συνέχεια και το αποκορύφωμα μιας ενεργού ενασχόλησής μου με τα κοινά του πανεπιστημίου μας επί σειρά ετών.

Σε τι ακριβώς συνίστατο η εμπλοκή σας στην εταιρεία του ΕΚΠΑ που αναφέρατε;

Το έργο ήταν πολυσχιδές. Ενδεικτικά θα σας αναφέρω μόνο ότι έθεσα σε κίνηση μια σειρά από διαδικασίες που οδήγησαν στην διοικητική και οικονομική αναδιάρθρωση της εταιρείας, στον ψηφιακό μετασχηματισμό της (μηχανοργάνωση, ψηφιοποίηση δραστηριοτήτων της Εταιρείας), σε θεσμούς όπως το γραφείο προσέλκυσης χρηματοδοτήσεων, στην αναμόρφωση των εκδόσεων του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην πλήρη της ψηφιοποίηση και αναλυτική καταγραφή της πανεπιστημιακής περιουσίας: Σήμερα το Πανεπιστήμιο γνωρίζει τη περιουσία του και την αξιοποιεί προς όφελος του ακαδημαϊκού έργου του, κυρίως με υποτροφίες, καθώς και της πανεπιστημιακής κοινότητας, κυρίως με υποστήριξη υπηρεσιών καθαριότητας, φύλαξης, συντήρησης υποδομών και άλλες πολλές.

Γιατί τώρα;

Οι εκλογές την προσεχή Πέμπτη για το Συμβούλιο Διοίκησης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών θα κρίνουν και τον δρόμο που θα πάρει το Πανεπιστήμιό μας, το κοινό μας σπίτι, για το μέλλον. Η εκλογική αυτή διαδικασία είναι μια πολύ σημαντική και κρίσιμη στιγμή για το Πανεπιστήμιό μας: Το ΕΚΠΑ βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά νέων προκλήσεων και διακυβευμάτων για να μπορέσει να ανταποκριθεί στον 21ο αιώνα, μέσα σε ένα πολύ δύσκολο και σύνθετο περιβάλλον. Εκτιμώ ότι μπορώ κι εγώ να συμβάλω με τρόπο γόνιμο και εποικοδομητικό στην κατεύθυνση αυτή. Χρειάζεται να συνεχιστεί η αναπτυξιακή του πορεία, αλλά και να γίνουν μεταρρυθμίσεις και βελτιώσεις τόσο σε θεσμικό επίπεδο, επίπεδο ακαδημαϊκής καθημερινότητας (π.χ. ανάπτυξη υποδομών), όσο σε επίπεδο εξωστρέφειας και χρηματοδοτήσεων.

Με τη νέα νομοθεσία, το Συμβούλιο Διοίκησης θα αναδείξει στη συνέχεια τον καινούργιο Πρύτανη. Εσείς θα θέσετε υποψηφιότητα;

Προηγείται, φυσικά, η κορυφαία εκλογική διαδικασία της 11ης Μαΐου, αλλά θα σας απαντήσω ξεκάθαρα: Ναι, θα είμαι υποψήφιος πρύτανης, αν και εφόσον εκλεγώ στο Συμβούλιο και συνδιαμορφώσουμε με τους υπόλοιπα εκλεγμένα μέλη το Συμβούλιο. Μετά από μια επιτυχημένη θητεία του Καθ. Αθανάσιου-Μελέτιου Δημόπουλου, εκτιμώ πως έχει έρθει η ώρα για ανανέωση. Πιστεύω ότι έχω τη διοικητική και επιχειρησιακή εμπειρία να οδηγήσουμε το Πανεπιστήμιο Αθηνών μαζί με τους συνεργάτες και συναδέλφους μου σε μια νέα εποχή, περισσότερων δυνατοτήτων για όλες και όλους.

Ο βασικός στόχος ποιός είναι;

Ένα Πανεπιστήμιο με ισχυρό δημόσιο χαρακτήρα, καθολικής απεύθυνσης σε όλη τη κοινωνία, ένα Πανεπιστήμιο-πόλος έλξης και σημείο αναφοράς για όλο τον κόσμο, με έμφαση στη γειτονιά μας, που θα διατηρεί τον εκσυγχρονιστικό και πρωτοπόρο χαρακτήρα του. Ένα Πανεπιστήμιο ψηφιακό και εξωστρεφές, με υποδομές αντάξιες του υψηλού δυναμικού του και με διεθνείς συνεργασίες όπως αυτή με το Πανεπιστήμιο του Yale, που είχα τη τιμή να είμαι επικεφαλής και η οποία δίνει νέες δυνατότητες στους φοιτητές μας. Με κεντρική πλατφόρμα «Το Πανεπιστήμιο όλων μας» προτάσσω ως κεντρικούς άξονες της υποψηφιότητας μου ένα Πανεπιστήμιο συμπεριληπτικό, δημοκρατικό, θεσμικά θωρακισμένο, με δημόσια λογοδοσία που παράλληλα θα είναι προσιτό, προσβάσιμο 24/24 για το διοικητικό και επιστημονικό προσωπικό του καθώς και για τους φοιτητές του.

Έχετε κι εσείς προγραμματικές θέσεις, όπως οι πολιτικοί;

Πολιτικός δεν είμαι, ούτε θέλω να γίνω. Αλίμονο όμως αν έθετα την υποψηφιότητά μου στο ΕΚΠΑ στην κρίση εκατοντάδων άξιων συναδέλφων μου, χωρίς πρώτα να έχω επεξεργαστεί ένα πλαίσιο θέσεων και προτάσεων, που εκτιμώ βαθιά ότι μπορεί να βοηθήσει το πανεπιστήμιό μας να πραγματοποιήσει όχι απλά βήματα, αλλά άλματα προόδου.

Ξεχωρίζετε κάποιες από αυτές τις προγραμματικές προτάσεις;

Θα είναι χαρά και τιμή μου όλα τα μέλη ΔΕΠ του πανεπιστημίου μας να βρουν τον χρόνο να μελετήσουν τις θέσεις που έχω αναρτήσει στο www.nikosthomaidis.gr. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών χρειάζεται ένα νέο χάρτη δεοντολογίας, ο οποίος θα διασφαλίζει ένα πανεπιστήμιο ανοικτό, συμπεριληπτικό, ψηφιακό, προσαρμοσμένο στις ανάγκες μιας ψηφιακής εποχής, γεφυρώνοντας τα χάσματα και τις ανισότητες μεταξύ φοιτητών, διδασκόντων και διοικητικών. Πρέπει επίσης να αναπτύξει Εσωτερικό Κανονισμό για τη ρύθμιση λειτουργίας πανεπιστημιακών δομών και ακαδημαϊκών μονάδων, την ενσωμάτωση και διαχρονική υποστήριξη της καριέρας των νέων συναδέλφων και την εύρυθμη λειτουργία των διοικητικών υπηρεσιών. Να λειτουργεί με διαφάνεια και δημόσια λογοδοσία, να εξηγεί, να τεκμηριώνει, να αφουγκράζεται και να προσφέρει υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας και υποστήριξης σε όλα τα μέλη του. Ήδη από τη θητεία μου στην Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του ΕΚΠΑ έκανα πολλά τέτοια βήματα και πολλά από αυτά που έγιναν βρίσκονται στον απολογισμό μας, στο site www.nikosthomaidis.gr.

Τα ελληνικά πανεπιστήμια γενικώς δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν τα μεγάλα ευρωπαϊκά και αμερικανικά στην έρευνα και καινοτομία. Τι πρέπει να αλλάξει;

Είναι πολύ μεγάλο το θέμα που ανοίγετε κι έχει να κάνει σε σημαντικό βαθμό με την χρηματοδότηση και όχι μόνο. Να σας μιλήσω για το ΕΚΠΑ, το οποίο διαθέτει τη μαζικότερη και ποιοτικότερη ερευνητική παραγωγή και δεν έχει λόγο στη χάραξη της ερευνητικής πολιτικής της χώρας. Αυτό πρέπει να αλλάξει και δεσμεύομαι προσωπικά σ’ αυτό ως προτεραιότητα. Όραμά μου αποτελεί το Πανεπιστήμιο Αθηνών να στηρίζει και να χρηματοδοτεί ανεξάρτητα και οριζόντια τη βασική έρευνα, αναγνωρίζοντας ότι το Πανεπιστήμιο υποχρεούται στην παραγωγή νέας γνώσης και την ενσωμάτωση της σε μια οραματική διδασκαλία την οποία πρέπει να ενισχύσουμε και να επικροτούμε. Το Πανεπιστήμιο μας θα πρέπει υποστηρίζει την έρευνα με υποδομές και προσέλκυση χρηματοδοτήσεων σε τομείς αιχμής με έμφαση στις επιστήμες υγείας και θετικών επιστημών, και στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, σύμφωνα με την ψηφιακή εποχή. Οραματίζομαι ένα πανεπιστήμιο όπου θα ενισχύσουμε την έρευνα στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες ανεξάρτητα και καθολικά, αλλά και με στροφή στον ψηφιακό μετασχηματισμό για να αυξηθεί η πρόσβαση τους στις χρηματοδοτήσεις. Επίσης οι θετικές επιστήμες οφείλουν να συνεργαστούν με τις ανθρωπιστικές επιστήμες, ώστε να «απαντήσουν» ισχυρότερα στις ανάγκες της κοινωνίας και να ενισχύσουν το επιστημονικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Έχω διατυπώσει πολλές προτάσεις πάνω στο κομμάτι αυτό, όπως την περαιτέρω ψηφιοποίηση και απλοποίηση των διαδικασιών ΕΛΚΕ, ώστε να επιτευχθεί επιτέλους η μείωση της γραφειοκρατίας και η πολυπλοκότητα των διαδικασιών. Οι διεθνείς συνεργασίες με εμβληματικά πανεπιστήμια θα οδηγήσει επίσης σε ενίσχυση της θέσης μας παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ενισχυθεί η διασύνδεση της παραγόμενης έρευνας με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, χωρίς ταυτόχρονα να είναι εργαλείο της αγοράς. Εκεί πρέπει να δείξουμε γρήγορα αντανακλαστικά. Γνωρίζω, παραδείγματος χάρη, ότι υπάρχει έτοιμη πρόταση και μελέτη από εργαστήριο για ανάπτυξη επιχειρηματικής μονάδας παραγωγής μονοκλωνικών αντισωμάτων με υψηλή προστιθέμενη αξία, κι όμως παραμένει ανενεργή. Χρειάζεται τέτοιες προσπάθειες να στηρίζονται ισχυρά και να υλοποιούνται ταχύτατα. Στα πλαίσια αυτά, πρέπει να ενισχυθούν οι διεπιστημονικές ερευνητικές προσπάθειες που έχουν παρέμβαση στην οικονομία.

Είχατε αναλάβει πρόσφατα μια πρωτοβουλία για συνεργασία με το Yale. Πώς μπορεί να ωφελήσει πρακτικά τους φοιτητές και τους διδάσκοντες;

Αυτό αποτελεί και τη φιλοδοξία μας για το Πανεπιστήμιο Αθηνών: Να είναι εξωστρεφές, να αφουγκράζεται τις διεθνείς εξελίξεις και να αναπτύσσει συνέργειες επ’ ωφελεία των μελών ΔΕΠ και των φοιτητών και συνολικά του πανεπιστημίου. Ξεκινήσαμε ήδη από πέρυσι συνεργασία με το Yale University -το τρίτο αρχαιότερο αμερικανικό πανεπιστήμιο - για την ανάπτυξη ενός Κέντρου Αριστείας για τις περιβαλλοντικές επιστήμες και τη δημόσια υγεία. Δεν μείναμε όμως μόνο εκεί: Δημιουργήσαμε ξενόγλωσσο μεταπτυχιακό, όπου καθηγητές του Yale θα διδάσκουν στην Αθήνα. Έχει υπογραφεί το σχετικό ΦΕΚ και το πρόγραμμα θα ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του 2023. Έχουμε επίσης συνάψει Συμφωνία Προγράμματος Ανταλλαγών για το σύνολο του Πανεπιστημίου Αθηνών κι έτσι για πρώτη φορά μεταπτυχιακοί φοιτητές θα παίρνουν μαθήματα με πιστωτικές μονάδες, χωρίς δίδακτρα, στο Yale, ενώ υποψήφιοι διδάκτορες, ερευνητές και καθηγητές του ΕΚΠΑ θα εκπονούν κοινά ερευνητικά προγράμματα. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών πρέπει να είναι ένα Πανεπιστήμιο που εμπνέει, καθοδηγεί, αποτελεί μήτρα γνώσης, αξιοκρατίας και δημοκρατικής αφύπνισης. Το Πανεπιστήμιο όλων μας. Η 11η Μαΐου μπορεί να αποτελέσει την απαρχή αυτής της πορείας.