Η δολοφονία Γουέλς κρατά ακόμα τα μυστικά της: Νέα ερωτήματα στη σκοτεινή ιστορία
Δεν βρέθηκαν ούτε ο εκτελεστής, ούτε η συνεργός «Αννα», ούτε η «Λένα» που έδωσε την προκήρυξη της 17Ν στον Ζαν Πολ Σαρτρ, ούτε το 45άρι - Η μαρτυρία του τότε υποσταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Ρόναλντ Εστές
O σταθμάρχης της CIA στην Αθήνα Ρίτσαρντ Γουέλς εκτελέστηκε στις 23 Δεκεμβρίου του 1975 έξω από την είσοδο της κατοικίας του στο Παλαιό Ψυχικό και ήταν το πρώτο θύμα των τρομοκρατών της 17Ν
Εχουν περάσει σχεδόν 48 χρόνια από την ημέρα που η 17Ν εκτέλεσε τον σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Ρίτσαρντ Γουέλς και το πιο κρίσιμο ερώτημα παραμένει ακόμη αναπάντητο: Ποιος εκτέλεσε τελικά τον Νο 1 πράκτορα του κλιμακίου της Αθήνας στις 23 Δεκεμβρίου του 1975 έξω από την είσοδο της κατοικίας του στο Παλαιό Ψυχικό;
Η απάντηση για τη συγκεκριμένη εκτέλεση, η οποία σηματοδότησε την επιχειρησιακή αρχή της διαβόητης τρομοκρατικής οργάνωσης, δεν είναι καθόλου εύκολη. Και αυτό γιατί παρά τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, ειδικά μετά τη σύλληψη των μελών της 17Ν, τις δεκάδες καταθέσεις και τη δίκη τους, ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί αν ο «Λάμπρος», κατά κόσμον Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, ήταν ο εκτελεστής του σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, κάτι που ο ίδιος δεν έχει παραδεχτεί ποτέ. Αν δεν ήταν λοιπόν αυτός, ποιος από την πρώτη γενιά των τρομοκρατών ήταν που πυροβόλησε με το ιστορικό 45άρι της οργάνωσης;
Η αποκάλυψη διά στόματος Ρόναλντ Εστές, που ήταν υποσταθμάρχης στον σταθμό της πρωτεύουσας και κολλητός φίλος του Γουέλς, ότι η ΚΥΠ διέρρευσε το όνομά του στην «Athens News» έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα όσα ανέφερε η προκήρυξη στη «Liberation» για την ανάληψη της ευθύνης του χτυπήματος από τη νεοσύστατη τρομοκρατική οργάνωση. Η γαλλική εφημερίδα δεν την είχε δημοσιεύσει ολόκληρη, το έκαναν όμως οι συγγραφείς του βιβλίου «Βρώμικη δουλειά: Η CIA στη Δυτική Ευρώπη», Φίλιπ Εϊτζί και Λούις Βολφ.
Ο πρώτος ήταν πρώην επιχειρησιακός πράκτορας της CIA που είχε υπηρετήσει μαζί με τον Γουέλς στη Λατινική Αμερική, ο οποίος έγινε διάσημος όταν αποχώρησε. Εβγαλε τα άπλυτα της υπηρεσίας στη φόρα με ένα βιβλίο που εκδόθηκε στην Αγγλία χωρίς να λογοκριθεί από την αρμόδια επιτροπή της CIA, ενώ ίδρυσε και το περιοδικό «Counter Spy», αυτό που αποκάλυψε ότι ο Γουέλς ήταν σταθμάρχης στη Λίμα του Περού.
Στο «Βρώμικη δουλειά: Η CIA στη Δυτική Ευρώπη» δημοσιεύεται ολόκληρη η προκήρυξη και ο συγγραφέας της ξεδιπλώνει ημερομηνίες, τα μέρη όπου σύχναζε, τα αυτοκίνητα που οδηγούσε, ακόμη και τα ρούχα που φορούσε ο σταθμάρχης σε μια έξοδο με τον πατέρα του στην Κηφισιά. Λεπτομέρειες δηλαδή που μόνο με συνεχή παρακολούθηση του στόχου μπορεί κάποιος να γνωρίζει, ενώ στην προκήρυξη τονίζεται ότι ο Γουέλς είχε τεθεί στο στόχαστρο της οργάνωσης από τον Ιούνιο του 1975 που ήρθε στην Αθήνα.
Μετά από τέσσερις και πλέον δεκαετίες, ο αόρατος εκτελεστής του σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα εξακολουθεί να είναι ένα αίνιγμα, όπως αινίγματα παραμένουν η ξανθιά «Αννα», που ήταν παρούσα στην πρώτη δολοφονία της 17Ν, και η «Ελένη», που φέρεται να έδωσε την προκήρυξη της οργάνωσης στον Ζαν Πολ Σαρτρ στο Παρίσι.
Οπως γίνεται γνωστό σήμερα, νεαρός τότε Αμερικανός πράκτορας στην πρεσβεία της Αθήνας ανέφερε λίγους μήνες πριν το χτύπημα της 17Ν στον Ρον Εστές ότι είχε μάθει από διάφορες πηγές την ύπαρξη της νέας οργάνωσης, η οποία δεν είχε προχωρήσει μέχρι τότε σε κάποια ενέργεια. Τον ρώτησε μάλιστα τι να κάνει, αλλά τα ανοιχτά μέτωπα των Αμερικανών ήταν πολλά και δεν υπήρχε χρόνος, ούτε περίσσευαν πράκτορες για να ασχοληθούν με τη νεοσύστατη 17Ν, κάτι που σφράγισε οριστικά τη μοίρα του Γουέλς.
Ενα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα της υπόθεσης της δολοφονίας του Ρίτσαρντ Γουέλς παραμένει η «Ελένη» ή «Λένα των Παρισίων», όπως τη χαρακτήρισαν, η οποία φέρεται να γνώριζε τον Γάλλο φιλόσοφο Ζαν Πολ Σαρτρ, στον οποίο και παρέδωσε την προκήρυξη της 17Ν ώστε αυτός να τη δώσει για δημοσίευση στην εφημερίδα «Liberation»
Ο αόρατος εκτελεστής
Την Τρίτη 23 Δεκεμβρίου του 1975 τρεις μασκοφόροι βγαίνουν από ένα πράσινο Simca, ο ένας ακινητοποιεί τη σύζυγο και τον οδηγό του σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, ο άλλος φροντίζει να μην υπάρχει διαφυγή και ο τρίτος τον εκτελεί με ένα 45άρι Colt πυροβολώντας τον τρεις φορές.
Τέσσερις και πλέον δεκαετίες μετά τα μυστήρια του πρώτου χτυπήματος της 17Ν εξακολουθούν να υφίστανται παρά τις συλλήψεις των μελών της, τις δίκες, τις απολογίες και τα όσα έχουν γραφτεί. Ο αόρατος για πολλούς εκτελεστής, που ανήκει στην πρώτη γενιά της τρομοκρατικής οργάνωσης, παραμένει ένα αίνιγμα, όπως αίνιγμα παραμένει και το πού είναι κρυμμένα το ιστορικό 45άρι και η γραφομηχανή της οργάνωσης. Αυτή στην οποία γράφτηκε η προκήρυξη της οργάνωσης για τη δολοφονία Γουέλς, η οποία κατέληξε στη γαλλική εφημερίδα «Liberation», η οποία δημοσίευσε αποσπάσματά της, αλλά όχι ολόκληρη. Εχει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον το ότι τη συμπεριέλαβε αυτολεξεί από την αρχή μέχρι το τέλος στο βιβλίο του «Βρώμικη δουλειά: Η CIA στη Δυτική Ευρώπη» το «μαύρο πρόβατο» της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, Φίλιπ Εϊτζί.
Μέχρι τότε πολλά είχαν ακουστεί και γραφτεί για το εντυπωσιακό χτύπημα της νεοσύστατης τρομοκρατικής οργάνωσης, που μέσα από τις σελίδες της προκήρυξης αποκάλυψε πάρα πολλά. Το πιο σημαντικό; Οτι τα μέλη της παρακολουθούσαν τον Γουέλς σχεδόν από την αρχή του ερχομού του στην Ελλάδα, όπως επισημαίνουν σε αυτή: «Ο απερχόμενος σταθμάρχης Στέισι Χαλς έφυγε από την Αθήνα στις 30 Μαΐου του 1975. Ζούσε στο ίδιο σπίτι (σ.σ.: εννοούν την κατοικία όπου έμενε ο εκάστοτε σταθμάρχης) στην οδό Βασιλίσσης Φρειδερίκης 5 στο Ψυχικό. Ο Γουέλς αφίχθη στην Αθήνα γύρω στις 15 Ιουνίου. Εμεινε για τρεις εβδομάδες στη βίλα του υποσταθμάρχη Ρόναλντ Εστές στο Νο 12 της ίδιας οδού. Για έναν περίπου μήνα η βίλα ήταν κλειστή. Ο Γουέλς μετακόμισε σε αυτή την Τετάρτη 9 Ιουλίου. Μάθαμε το όνομα και την ιδιότητά του μέσω μιας εύκολης διαδικασίας, την οποία δεν θα αποκαλύψουμε τώρα».
Στη φωτογραφία-ντοκουμέντο λίγο μετά τη δολοφονία του σταθμάρχη της CIA στην Ελλάδα Ρίτσαρντ Γουέλς από τη «17 Νοέμβρη», ο Ρόναλντ Εστές, Νο 2 της CIA στην Ελλάδα,
στέκεται μπροστά από το αυτοκίνητο μέσα στο οποίο δολοφονήθηκε ο προϊστάμενός του
Πώς λόκαραν το θύμα
Από την ανάγνωση των παραπάνω προκύπτει σίγουρα ότι τα μέλη της οργάνωσης παρακολουθούσαν τον νέο σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα από τα πρώτα 24ωρα της άφιξής του. Μέχρι εκείνη τη στιγμή το όνομά του είχε δημοσιοποιηθεί μόνο στο περιοδικό «Counter Spy», την περίοδο που ήταν σταθμάρχης στη Λίμα και είναι πιθανόν ακτιβιστές που σχετίζονταν με το αντάρτικο πόλης στη χώρα της Λατινικής Αμερικής να ειδοποίησαν έτερους «συναγωνιστές» στην Ευρώπη.
Ετσι, το σκεπτικό του Ρόναλντ Εστές ότι η ελληνική ΚΥΠ έδωσε τον Γουέλς στη 17Ν χάνει πολύ από τη δυναμική του από τη στιγμή που η προκήρυξη αποκαλύπτει μια στενή παρακολούθηση έξι μήνες πριν από τη διαρροή του ονόματός του στην «Athens News». Μπορεί η ΚΥΠ να διέρρευσε λίστα Αμερικανών πρακτόρων στην Αθήνα για να εκδικηθεί τις ΗΠΑ για την Κύπρο, αλλά τα όσα αναφέρει ο συγγραφέας του πρώτου «μανιφέστου» της 17Ν δείχνει ότι οι τρομοκράτες είχαν τον Γουέλς από πολύ κοντά. Ηξεραν, όπως αναφέρουν, το καθημερινό του πρόγραμμα, το πόσο συχνά έβγαινε έξω, τα αυτοκίνητα που οδηγούσε ο ίδιος και τις πινακίδες τους, ενώ ο συγγραφέας εξέφρασε και μια έκπληξη σε ένα απόσπασμα που δεν είχε δει το φως της δημοσιότητας: «Αυτό που μας εξέπληξε ήταν ότι αυτοί οι επαγγελματίες δολοφόνοι θεωρούσαν την Ελλάδα τόσο ασφαλή χώρα που δεν λάμβαναν κανένα μέτρο για την ασφάλειά τους. Νομίζαμε ότι θα είχαν κάποιους σωματοφύλακες, αλλά τίποτε. Ενιωθαν σαν στο σπίτι τους».
Ακολουθεί μια περιγραφή εξόδου του σταθμάρχη που είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική για το εύρος της παρακολούθησης, η οποία δεν δημοσιεύτηκε στο άρθρο της «Liberation»: «Την Κυριακή 27 Ιουλίου ο Γουέλς γευμάτισε στις μία και μισή το μεσημέρι στο ρεστοράν “Θεοξένια της Κηφισιάς”. Οδηγούσε ο ίδιος το αυτοκίνητό του. Δεν πήρε κανένα μέτρο ασφαλείας εκτός από το να κοιτάζει επίμονα τους ανθρώπους που περνούσαν δίπλα του. Φορούσε γκρι παντελόνι και μπλε καλοκαιρινό πουκάμισο...».
Τα λάθη των Αρχών
Την Τρίτη 23 Δεκεμβρίου του 1975 η ομάδα των τριών «κομάντο», όπως τους αποκαλεί ο συγγραφέας της προκήρυξης, κατέβηκε από το αυτοκίνητο και ένας από αυτούς που κρατούσε αυτόματο ακινητοποίησε την κυρία Γουέλς και τον Ελληνα οδηγό του σταθμάρχη. Ο εκτελεστής πλησίασε τον Γουέλς και ο τρίτος της ομάδας μπλόκαρε την είσοδο της βίλας, στην περίπτωση που ο Αμερικανός πράκτορας προσπαθούσε να τρέξει. Μετά την εκτέλεση η σύζυγος παρέμεινε ακίνητη από το σοκ της δολοφονίας του άνδρα της μπροστά στα μάτια της ενώ ο οδηγός είχε κρυφτεί σκύβοντας στο αυτοκίνητο. Οι τρεις έφυγαν ακολουθώντας συγκεκριμένη διαδρομή με το πράσινο Simca που είχαν «απαλλοτριώσει» στο Παγκράτι, προτού το εγκαταλείψουν ένα μόλις χιλιόμετρο μακριά από την κατοικία του Γουέλς.
Κι εκεί αρχίζουν τα παράδοξα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο βιβλίο «Βρώμικη δουλειά: Η CIA στη Δυτική Ευρώπη», αφού οι ελληνικές διωκτικές αρχές αδυνατούν να το εντοπίσουν. Ψάχνουν για κάποιο Fiat ή μια Mercedes, αρχίζουν να γράφονται διάφορα άρθρα περί μελαψών εκτελεστών και εσωτερικών εκκαθαρίσεων μέσα στη CIA, ενώ υπήρξε άρθρο που έλεγε ότι ο Γουέλς ήταν προδότης και γι’ αυτό εκτελέστηκε εκείνη την Τρίτη του Δεκέμβρη.
Η προκήρυξη της τρομοκρατικής οργάνωσης για τη δολοφονία του Αμερικανού πράκτορα. Στο κείμενο τονίζεται ότι ο Γουέλς είχε τεθεί στο στόχαστρο της οργάνωσης από τον Ιούνιο του 1975 που ήρθε στην Αθήνα
Μέλος της 17Ν μία εβδομάδα μετά καλεί αθηναϊκές εφημερίδες και δίνει την περιγραφή του αυτοκινήτου που ήταν χωρίς πινακίδες ως αυτό που χρησιμοποίησε στη δολοφονία του σταθμάρχη. «Το κάναμε ώστε ο ιδιοκτήτης του να μπορέσει να το πάρει πίσω», έγραψαν σε ένα μέρος της προκήρυξης που η γαλλική εφημερίδα επίσης δεν δημοσίευσε, τονίζοντας: «Είχαμε τοποθετήσει δέκα κασέτες που ήταν στο αυτοκίνητο κάτω από την μπροστινή θέση και τηλεφωνήσαμε επειδή πιστεύαμε ότι μπορούσε να τις πάρει η αστυνομία και να πει ότι τις κλέψαμε εμείς. Την Τρίτη καλέσαμε τα “Νέα” και την “Ελευθεροτυπία”. Την Πέμπτη το αυτοκίνητο ήταν ακόμη εκεί, οπότε καλέσαμε τον Βρετανό δημοσιογράφο Τοντζ και την επόμενη μέρα η αστυνομία πήρε το αυτοκίνητο».
Εννιά χρόνια και πέντε μήνες μετά τη δολοφονία του Γουέλς, ο Χρήστος Τσουτσουβής, παλιό μέλος του ΕΛΑ που είχε αποχωρήσει από την οργάνωση για να ιδρύσει την «Αντικρατική Πάλη», σκοτώνεται σε ανταλλαγή πυρών με αστυνομικούς στην περιοχή του Γκύζη. Κατά την έρευνα των Αρχών στη γιάφκα του ανακαλύπτεται ένα μπρελόκ με ιδιόχειρο σημείωμα του τρομοκράτη για τη δολοφονία του αστυνομικού Πέτρου και ένα κλειδί αυτοκινήτου. Οι διωκτικές αρχές μετά από έρευνα διαπιστώνουν ότι το κλειδί ανήκε στο πράσινο Simca που χρησιμοποίησαν οι τρεις εκτελεστές στη δολοφονία του Γουέλς. Οι συνειρμοί είναι αναπόφευκτοι για κάποιους, που σκέφτονται ότι ο Τσουτσουβής ήταν 22 χρόνων το 1975, αλλά η εξήγηση που δίνεται είναι ότι κατά την αποχώρησή του από τον ΕΛΑ έφυγε παίρνοντας διάφορα όπλα και τα δύο συγκεκριμένα ευρήματα της 17Ν.
Η «Αννα» και η «Λένα των Παρισίων»
Το βράδυ που δολοφονήθηκε ο Γουέλς εκτός από τους τρεις στην επιχείρηση έλαβε μέρος, σύμφωνα με κατοπινές μαρτυρίες, καταθέσεις και δημοσιεύματα, μια «εντυπωσιακή», όπως τη χαρακτήρισε μέλος της οργάνωσης, ξανθιά, ύψους 1,70 μ., που δεν βγήκε καθόλου από το αυτοκίνητο. Είναι η «Αννα», μέλος της πρώτης γενιάς της οργάνωσης, που χάνεται μέσα στην αχλή ενός μύθου που περιβάλλει ακόμη και σήμερα τη φιγούρα και τα πεπραγμένα της στα πρώτα χρόνια της 17Ν. Εικάζεται -για πολλούς γνώστες είναι βέβαιο- ότι παρέμεινε στην οργάνωση μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80, οπότε φέρεται να αποχώρησε, ενώ οι Αρχές μέχρι σήμερα δεν την έχουν εντοπίσει ή ταυτοποιήσει.
Ετερη αινιγματική φιγούρα, η γυναίκα που παρέδωσε την προκήρυξη της οργάνωσης στον Γάλλο φιλόσοφο Ζαν Πολ Σαρτρ προκειμένου να τη στείλει για δημοσίευση στη «Liberation». Πρόκειται για την Ελένη ή «Λένα των Παρισίων», όπως τη χαρακτήρισαν, αγνώστων λοιπόν στοιχείων, η οποία φέρεται να προσέγγισε ή να γνώριζε τον Σαρτρ προσωπικά. Ο Γάλλος δημοσιογράφος της «Liberation» που έγραψε και την ιστορία της εφημερίδας, Ζαν Γκινέλ, αφιέρωσε ένα κεφάλαιο στη σχέση της 17Ν με το έντυπο που ίδρυσε ο Ζαν Πολ Σαρτρ.
Το 1976 οι αμερικανικές και γαλλικές μυστικές υπηρεσίες ήταν πεπεισμένες ότι υπάρχει σύνδεσμος των τρομοκρατών με την εφημερίδα και άρχισαν τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων. Στόχος τους, μια γυναίκα ελληνικής καταγωγής με το όνομα «Λένα» ή «Ελένη» που ήταν φίλη του Γάλλου φιλοσόφου, φοιτήτρια τότε στη Σορβόννη, η οποία «χρεώθηκε» από τη CIA τον ρόλο του συνδέσμου της 17Ν με τη «Liberation». Πολύ αργότερα, το 1997, σε μια συνάντηση του Γκινέλ με επιτελικό αξιωματούχο της CIA, ο τελευταίος του λέει ότι ο σύνδεσμος είναι τελικά μια Ελληνίδα γραμματέας του Ζαν Πολ Σαρτρ.
Ο δημοσιογράφος ψάχνει, αλλά δεν εντοπίζει καμία γυναίκα με αυτή την ιδιότητα που να κατάγεται από την Ελλάδα, ενώ δεν είχε ρωτήσει τότε τον φιλόσοφο για το πώς έφτασε στα χέρια του η προκήρυξη, αφού ήταν ήδη πολύ άρρωστος. Βρίσκει όμως ότι υπάρχει μια γυναίκα με το όνομα «Ελένη», που είναι φίλη του Σαρτρ και έτσι η «Λένα των Παρισίων» παραμένει μέχρι σήμερα ένα μεγάλο ερώτημα τόσο για τον ρόλο της όσο και για την όποια σχέση είχε με μέλη της 17Ν σε εκείνα τα χρόνια της θύελλας. Δεν είναι, πάντως, το μόνο...
