25 χρόνια έψαχνε ο Κώστας Θωκταρίδης το υποβρύχιο «Triumph» - Η ιστορία του
25 χρόνια έψαχνε ο Κώστας Θωκταρίδης το υποβρύχιο «Triumph» - Η ιστορία του
Ηταν η πιο μακροχρόνια, αλλά και η πιο σημαντική επιχείρηση της καριέρας του - Εντοπίστηκε ανάμεσα σε Σούνιο και Κύθνο - Το μυστήριο με το βρετανικό υποβρύχιο που χάθηκε το 1942
Εως το 1998 ο Κώστας Θωκταρίδης δεν είχε την παραμικρή ιδέα ότι ένα από τα περίπου 40 υποβρύχια που είχε χάσει το Βασιλικό Ναυτικό της Βρετανίας στη Μεσόγειο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν το Υ/Β «Θρίαμβος» (Triumph). Παρά τη σχεδόν εμμονική ενασχόλησή του με τη ναυτική ιστορία, την αναδίφηση σε κάθε είδους αρχειακές πηγές, τη συλλογή χιλιάδων βιβλίων και, κυρίως, την επιτόπια υποβρύχια έρευνα ως δύτη, ο Θωκταρίδης δεν γνώριζε καν την ύπαρξη ενός ναυαγίου που θα τον απασχολούσε τα επόμενα 25 χρόνια της ζωής του. Και αφού το εντόπιζε, θα αποφαινόταν ότι η «Επιχείρηση Θρίαμβος» ήταν η πιο μακροχρόνια, η πλέον δαπανηρή, αλλά και η πιο σημαντική στην καριέρα του.
Ως το 1998 ο Κώστας Θωκταρίδης είχε ήδη κατακτήσει τον τίτλο του κορυφαίου Ελληνα δύτη σε μεγάλα βάθη (άνω των 100 μέτρων), έχοντας ήδη στο ενεργητικό του τα πιο απαιτητικά -και οπωσδήποτε επικίνδυνα- υποβρύχια εγχειρήματα. Ενδεικτικά, έως τη χρονολογία-ορόσημο 1998, είχε καταδυθεί στο ναυάγιο του «Βρετανικού», του υπερωκεανείου που αποτελούσε «αδελφό» πλοίο του θρυλικού «Τιτανικού». Τον Αύγουστο του 1995 ο Κώστας Θωκταρίδης κατόρθωσε να εντοπίσει και να προσεγγίσει σε βάθος 119 μέτρων το κουφάρι του τεράστιου πλοίου στον πυθμένα της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Κέας και Μακρονήσου. Βρισκόταν, μάλιστα, εκεί από το 1916, όταν και βυθίστηκε.
Το Φεβρουάριο του 1996, με εντολή του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, ο Θωκταρίδης συνέβαλε στην ανέλκυση του τουριστικού σκάφους «Νικήτας» το οποίο είχε βυθιστεί μετά από πρόσκρουση στη βραχονησίδα Καλόλιμνο κατά την κρίση των Ιμίων. Σε μια παράλληλη υποβρύχια έρευνα, καταδύθηκε στα 96,4 μέτρα, βρήκε το ελικόπτερο Agusta-Bell 212 του Πολεμικού Ναυτικού και επέβλεψε την ανέλκυσή του. Είχε πέσει και αυτό στα Ιμια.
Ατμόπλοιο «Χειμάρρα»
Το 1997 βρήκε το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Ολγα» και τον Ιούλιο του ’98 το ατμόπλοιο «Χειμάρρα», ένα σκάφος που το 1947 είχε πάρει μαζί του στον βυθό του Ευβοϊκού 400 ανθρώπους. Το συγκεκριμένο ναυάγιο έχει καταχωριστεί ως η χειρότερη ναυτική τραγωδία στην ιστορία της ελληνικής ακτοπλοΐας. Ο Θωκταρίδης περισυνέλεξε από τον πάτο της θάλασσας 178 αντικείμενα, μεταξύ των οποίων βιβλία, επιστολές - ακόμη και φύλλα εφημερίδων της εποχής.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη επιτυχία στην έως τότε σταδιοδρομία του ήταν ο εντοπισμός και η καταγραφή σε φωτογραφίες και βίντεο του βρετανικού υποβρυχίου «Perseus», το οποίο είχε βυθιστεί το 1941 στο Ιόνιο, στα ανοιχτά της Κεφαλονιάς, αφού προσέκρουσε σε ιταλική νάρκη. Ο «Περσέας» ήταν ένα από τα μεγαλύτερα υποβρύχια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ο Θωκταρίδης θα αφιέρωνε σε αυτό ένα από τα έξι βιβλία που έχει συγγράψει ως σήμερα.
Φυσικά οι πλέον συγκλονιστικές σελίδες του αφορούν στο πώς ένας ναύτης, ο θερμαστής Τζον Κέιπς, κατόρθωσε το αδιανόητο: να διαφύγει μέσα από το ναυαγισμένο υποβρύχιο και να βγει ζωντανός στην επιφάνεια ανεβαίνοντας την άβυσσο των 52 μέτρων. Ο Κέιπς είναι ο μοναδικός που έχει επιζήσει ποτέ από ναυάγιο υποβρυχίου, κάτι που πέτυχε με μόνα βοηθητικά εφόδια μια ειδική συσκευή διάσωσης Ντέιβις, το θάρρος, την ψυχραιμία και την εφευρετικότητά του - αλλά και ένα μπουκάλι ρούμι που τον κράτησε όσο χρειαζόταν ζεστό επί 6 ώρες στα παγωμένα νερά.
Η ανακάλυψη του «Περσέα» προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον και, ως εκ τούτου, το όνομα του Κώστα Θωκταρίδη απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη αίγλη, ιδιαίτερα στους κύκλους του βρετανικού Ναυτικού. Η επιτυχία του αυτή, άλλωστε, ήταν η αφορμή για να προσκληθεί σε μια δεξίωση που οργάνωσε στην εν Αθήναις κατοικία του ο ναυτικός ακόλουθος στην πρεσβεία της Βρετανίας στην Ελλάδα, πλοίαρχος Γουόρεν Κ. Μπένμποου.
Είναι, λοιπόν, 1998 και ο Μπένμποου, μια σπάνια περίπτωση κομάντο-διανοούμενου, με βαθιά γνώση της ναυτικής Ιστορίας αλλά και πολυετή υπηρεσία ως διοικητής μοίρας ελικοπτέρων ειδικών αποστολών με το σώμα επιλέκτων του Βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού, ρωτά τον Θωκταρίδη ποια θα είναι τα επόμενα εγχειρήματά του, μετά τον «Περσέα». Κατά την πάγια συνήθειά του να μην αποκαλύπτει τα σχέδιά του, ο Ελληνας δύτης αναφέρει γενικόλογα κάποιες έρευνες, αλλά ο Βρετανός τον διακόπτει: «Γιατί δεν ψάχνεις για το “Triumph”; Η ιστορία και ο ρόλος του στον πόλεμο και την αντίσταση στους Γερμανούς είναι πολύ πιο σπουδαία απ’ ό,τι του “Περσέα”».
Ο «Θρίαμβος» ξυπνά
Ο Θωκταρίδης αιφνιδιάστηκε. Ποτέ ως τότε δεν είχε ακούσει για το ναυάγιο του υποβρυχίου «Triumph», μιας θηριώδους πολεμικής μηχανής μήκους 84,3 μ. και πλάτους έως 7,8 μ., με 64μελές πλήρωμα. Ο Μπένμποου εξιστόρησε εν τάχει την υπόθεση και αντί κατακλείδας τόνισε στον Ελληνα ότι «θα πρέπει, όμως, να αρχίσεις να το ψάχνεις όχι στη θάλασσα, αλλά στα κρατικά αρχεία της Βρετανίας και στο Μουσείο Υποβρυχίων. Εκεί θα βρεις τα πάντα». Ο Θωκταρίδης άκουγε σαν υπνωτισμένος. Το ένστικτο του εξερευνητή είχε πυροδοτηθεί από τη διήγηση του παλαίμαχου Βρετανού κομάντο, θέτοντάς τον σε υπερδιέγερση.
Σχεδόν αμέσως άρχισε τον κύκλο καταδύσεων και ανασκαφών στα κρατικά αρχεία της Βρετανίας, κατόπιν στα αντίστοιχα της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας κ.α., καθώς και στα υποτυπώδη και διασκορπισμένα της Ελλάδας. Επίμονος και μόνιμα ανικανοποίητος ως προς τη συσσώρευση της πληροφορίας, ο Κώστας Θωκταρίδης θα έκανε πάνω από 30 ταξίδια-σαφάρι πολύτιμου αρχειακού υλικού. Ο «φάκελος Triumph» που δημιούργησε περιείχε οτιδήποτε είχε καταγραφεί οπουδήποτε για το χαμένο υποβρύχιο: λεπτομερή στοιχεία για τις αποστολές και τα δρομολόγιά του στη Μεσόγειο, αναφορές, σήματα κ.ο.κ. Εφτασε να γνωρίζει τα πάντα για τον «Θρίαμβο» - εκτός βέβαια από τη θέση του στον βυθό του Αιγαίου. Αυτή λοιπόν θα την αναζητούσε με δεκάδες στοχευμένες πλην επί μακρόν άκαρπες αποστολές στο μεγαλύτερο μέρος της περιόδου 1998-2023.
Κάπως σαν τον μυθιστορηματικό πλοίαρχο Αχαμπ του «Μόμπι Ντικ» που ζούσε για να λύσει τους προσωπικούς λογαριασμούς του με το αρχέτυπο θηρίο. Μόνο που για τον Θωκταρίδη το ναυάγιο του «Triumph» ήταν η απόλυτη πρόκληση, κυρίως διότι είχε μαγευτεί από την ιστορία του. Ο πλοίαρχος Μπένμποου είχε δίκιο: η ανεξήγητη βύθιση του υποβρυχίου, στις 9 Ιανουαρίου του 1942, ανέτρεψε ολόκληρο τον βρετανικό σχεδιασμό στον μυστικό πόλεμο κατά των Γερμανών όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, έως το αφρικανικό μέτωπο με τον ασταμάτητο ναζί στρατηγό Ρόμελ.
Αντιστασιακό δίκτυο
Είναι χαρακτηριστικό ότι εκτελούσε άκρως απόρρητες αποστολές για δύο διαφορετικές μυστικές υπηρεσίες του Ηνωμένου Βασιλείου, την SOE (Special Operations Executive - Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων) και την ΜΙ9 (Military Intelligence Section 9 - Υπηρεσία Στρατιωτικών Πληροφοριών). Μάλιστα, ο κανόνας ήταν ότι η SOE δεν γνώριζε τι έκανε η MI9 και το αντίστροφο. Ειδικά όμως στη χώρα μας, η εξαφάνιση του «Triumph» προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ένα υπόγειο αντιστασιακό δίκτυο που περιλάμβανε από στρατιωτικούς και πράκτορες διαφόρων βαθμών, ειδικοτήτων και εθνοτήτων, έως ντόπιους πολιτικούς πρώτης γραμμής όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, διαπρεπή στελέχη της ελληνικής κοινωνίας, διπλωμάτες κ.ο.κ. Το μυστικό δίκτυο αποκαλύφθηκε και τα μέλη του είτε διέφυγαν κακήν κακώς, είτε συνελήφθησαν από τους Γερμανούς, φυλακίστηκαν ή και εκτελέστηκαν. Χωρίς υπερβολή, η απώλεια του «Triumph» άλλαξε τους πολιτικούς συσχετισμούς στην κατεχόμενη Ελλάδα και την εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου.
Πράκτορες και ερωτύλοι
Το... καστ των πρωταγωνιστών στην υπόθεση «Triumph» απαρτίζεται από ορισμένες φιγούρες, η καθεμία εκ των οποίων θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ξεχωριστής περιπετειώδους βιογραφίας, ντοκιμαντέρ, φιλμ κ.λπ. Οπως ο απίστευτα ηρωικός -και μάλλον εξίσου απερίσκεπτος- Γιάννης ή Χάρης Γραμματικάκης, ένας Κρητικός ο οποίος ανάμεσα σε αδιανόητα παράτολμες επιχειρήσεις φυγάδευσης Ελλήνων και αλλοδαπών στρατιωτών κάτω από τη μύτη Ιταλών και Γερμανών περιφερόταν σαν μετενσάρκωση του Καζανόβα. Ερωτοτροπούσε ακατάσχετα οπουδήποτε βρισκόταν, αρραβωνιαζόταν, γενικώς «διέφθειρε» τον ανθό του γυναικείου πληθυσμού - και δη στις μικρές, κλειστές κοινωνίες των τότε απομονωμένων νησιών, όπως η Πάρος και η Αντίπαρος.
Παρομοίως σαγηνευτική με του Γραμματικάκη είναι η σκιώδης προσωπικότητα του Σκοτσέζου Τζον Ατκινσον, υπολοχαγού στο Σώμα Οικονομικών, Μεταφορών και Εφοδιασμού του Βρετανικού Στρατού - επί της ουσίας όμως ενός διπλού πράκτορα,ο οποίος επιχειρούσε ταυτόχρονα για την SOE και την MI9.
Μέχρι περίπου το τέλος του 1941, χάρη στη δράση του δαιμόνιου Γραμματικάκη, η Αντίπαρος, λόγω του ότι ήταν μέρος ερημικό και μη φυλασσόμενο από ιταλική φρουρά, είχε καθιερωθεί ως ο ιδανικός ενδιάμεσος σταθμός για τους φυγάδες που εγκατέλειπαν την Ελλάδα με προορισμό την Αίγυπτο.
Την επαύριον των Χριστουγέννων του 1941 το «Triumph» αποπλέει από την Αλεξάνδρεια με προορισμό την Αντίπαρο, εκτελώντας την τελευταία προγραμματισμένη αποστολή του, καθώς επρόκειτο να επιστρέψει στη Βρετανία για γενική επισκευή και συντήρηση μακράς διαρκείας ύστερα από μια τριετία αδιάκοπης και μάχιμης δράσης στη Μεσόγειο. Στο συγκεκριμένο δρομολόγιο, εκτός από το πλήρωμα, επέβαινε και μια ομάδα ειδικών αποστολών με έναν τριμελή και τριεθνή πυρήνα: τον προαναφερθέντα υπολοχαγό Τζον Ατκινσον, τον Κύπριο ασυρματιστή Κώστα Κυπριάδη ή Διαμαντή Αρβανιτόπουλο (κωδικός: «Diamond») ο οποίος ήταν αποσπασμένος από την ελληνική κατασκοπεία στην SOE, και τον Νεοζηλανδό υπολοχαγό της MI9 Κρεγκ Ρέντπαθ.
Ο Ατκινσον και ο «Diamond» είχαν κοινή αποστολή με τον κωδικό «Isinglass» (ψαρόκολλα). Επρεπε να μεταφέρουν δύο σετ ασυρμάτων στην Ελλάδα προκειμένου ο Κανελλόπουλος και ο εν Ελλάδι αντιστασιακός κύκλος που εκείνος συντόνιζε να επικοινωνούν με την SOE στο Κάιρο. Κυρίως, όμως, ο υπολοχαγός Ατκινσον μετέφερε ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και τον Αλέξανδρο Ζάννα, πρώην υπουργό και στενό φίλο του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος κατείχε ηγετικό ρόλο στην οργάνωση της Αντίστασης κατά την Κατοχή.
Το ματωμένο φιάσκο στην Αντίπαρο
Στο τελευταίο ταξίδι του το «Triumph» επρόκειτο να φέρει εις πέρας μια δεύτερη μυστική αποστολή. Ο Νεοζηλανδός υπολοχαγός Ρέντπαθ είχε διαταγές να επιμεληθεί της ασφαλούς διαφυγής 30 Βρετανών φυγάδων από την Αντίπαρο. Τη νύχτα της 29ης-30ής Δεκεμβρίου 1941, υποβρύχιο κατέπλευσε στον όρμο του Δεσποτικού της Αντιπάρου. Αποβίβασε την ομάδα των πρακτόρων και ξεφόρτωσε 3 τόνους καύσιμα, 2 τόνους εφόδια, έναν οπτικό τηλέγραφο της MI9 για την επικοινωνία με τα υποβρύχια, αντί για τα πρωτόγονα σινιάλα με φωτιές που χρησιμοποιούνταν έως τότε κ.ά. Εντούτοις, δεν παρέλαβε τους 30 φυγάδες.
Γι’ αυτούς, όπως εξήγησε ο κυβερνήτης του υποπλοίαρχος Τζον Σίμονς Χάνταρτ, θα επέστρεφε στις 9-10 Ιανουαρίου 1942 ώστε να τους μεταφέρει στην Αλεξάνδρεια. Για το «Triumph» προείχε μια άλλη αποστολή επιθετικής περιπολίας στο Αιγαίο. Ωστόσο, το μεσοδιάστημα θα αποδεικνυόταν κρίσιμο για τα γεγονότα που ακολούθησαν. Διότι η αναπάντεχη απραξία σε ένα νησάκι στη μέση του Αιγαίου σπρώχνει τους Βρετανούς στρατιώτες όλο και πιο βαθιά στην αμεριμνησία. Ξεθαρρεύοντας όλο και περισσότερο, διασκεδάζουν την ανία τους με μεθύσι και ερωτοτροπίες με τις ντόπιες, τις οποίες προσπαθούν να δελεάσουν προσφέροντάς τους σοκολάτες, κονσέρβες, τσιγάρα Craven A.
Απ’ όπου περνούν, αφήνουν πίσω τους -σε κοινή μάλιστα θέα- αδιάψευστα ίχνη ότι στην Αντίπαρο υπήρχαν Βρετανοί στρατιώτες, εφόσον το περιτύλιγμα των προϊόντων που κατανάλωναν αφειδώς δεν θα μπορούσε να βρεθεί στο νησί από καμία άλλη πηγή. Οι Ιταλοί, παρόλο που αρχικά επιχείρησαν να κάνουν τα στραβά μάτια, εν τέλει αναγκάστηκαν να αναλάβουν δράση: ένοπλο απόσπασμα κάνει επιδρομή σε σπίτι όπου είχαν καταλύσει οι Βρετανοί και ακολουθεί συμπλοκή. Ο Ατκινσον πυροβολεί και τραυματίζει θανάσιμα έναν Ιταλό ανθυπολοχαγό, ενώ μια ιταλική χειροβομβίδα διαλύει το αριστερό πόδι και προκαλεί ζημιά στο αριστερό μάτι του Βρετανού υπολοχαγού.
Η μυστική επιχείρηση αποκαλύπτεται και καταλήγει σε τραγωδία, με τη σύλληψη των φυγάδων και την κατάσχεση από τους Ιταλούς όλων όσα το «Triumph» είχε μεταφέρει στην Αντίπαρο. Μεταξύ αυτών και δύο αποσκευές του Ατκινσον: στη μία υπήρχαν έγγραφα, στην άλλη 200 χρυσές λίρες, 4.000 δολάρια και κάποια εκατομμύρια δραχμές σε χαρτονομίσματα. Ισως όμως κάτι ακόμη χειρότερο ήταν ότι η Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων της SOE είχε δώσει στον Ατκινσον ένα πολυσέλιδο τεύχος με οδηγίες. Στο εξώφυλλό του αναγραφόταν ο τίτλος της αποστολής («Ψαρόκολλα»), η ένδειξη «Top Secret», αλλά και η ρητή απαγόρευση απομάκρυνσης του εγγράφου από το υποβρύχιο.
Στο δελτίο μνημονεύονταν 37 επιφανείς Αθηναίοι, ο καθένας με το ψευδώνυμο, το σύνθημα και το παρασύνθημα για την αναγνώριση με τον Ατκινσον, καθώς και άλλα στοιχεία για την πραγματική ιδιότητα και τα αντιστασιακά καθήκοντά του. Η διαταγή της SOE στον Ατκινσον ήταν να αποστηθίσει όλα αυτά τα στοιχεία και σε καμία περίπτωση να μην κινείται με το τευχίδιο πάνω του. Αυτός αδιαφόρησε και, όταν συνελήφθη, κατ’ ουσίαν κατέδωσε το αντιστασιακό δίκτυο που προσπαθούσαν να στήσουν οι Κανελλόπουλος - Ζάννας σε συνεργασία με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Στην Αθήνα ακολούθησαν συλλήψεις στρατιωτικών, επιχειρηματιών, ακόμη και ανώτατων κληρικών.
Μετά από περίπου ενάμιση χρόνο, τον Ιούλιο του 1943, το 2ο Ιταλικό Στρατοδικείο έστειλε στο εκτελεστικό απόσπασμα τους πρωταίτιους της συνωμοσίας και σε άλλους 22 επέβαλε ισόβια δεσμά ή φυλάκιση. Οσο για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, από μέλλων πρωθυπουργός με την υποστήριξη των Βρετανών και την αίγλη του ιθύνοντος νου στην Ελληνική Αντίσταση, εξαιτίας των γεγονότων της Αντιπάρου μετατρέπεται αυτοστιγμεί σε έναν κυνηγημένο φυγά.
Μετά από μεγάλη περιπλάνηση στη Μέση Ανατολή, φτάνει εν τέλει στο Κάιρο, αλλά μάλλον σαν κατατρεγμένος ικέτης παρά ως ισχυρός πολιτικός. Πίσω στην Ελλάδα, το ΚΚΕ αξιοποιεί το κενό που αφήνει η θνησιγενής και υποκινούμενη από τους Βρετανούς οργάνωση περί τον Κανελλόπουλο και αναπτύσσει τάχιστα τις δυνάμεις του Ενιαίου Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), αναλαμβάνοντας τα ηνία της συντετριμμένης και ακέφαλης Αντίστασης.
Στην άβυσσο
Σε ό,τι αφορά το «Triumph», η μοίρα του σφραγίστηκε στις 9 Ιανουαρίου του 1942, όταν μια έκρηξη στο πρωραίο τμήμα του προκάλεσε εκτενή καταστροφή, στέλνοντάς το στον βυθό της θαλάσσιας ζώνης, περίπου στο μέσο της απόστασης ανάμεσα στο Σούνιο και την Κύθνο, δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την πιο κοντινή ακτή. Εκεί ακριβώς όπου το ανακάλυψε πριν από λίγες ημέρες η ομάδα του Κώστα Θωκταρίδη με τη βοήθεια τηλεχειριζόμενων υποβρύχιων ρομπότ (ROV). Ο «Θρίαμβος», βαριά ηττημένος από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία, ακουμπά στον πυθμένα του Αιγαίου με κλίση 8 μοιρών προς τα δεξιά και σε βάθος 203 μέτρων.
Το γεγονός ότι σε μικρή απόσταση ανευρέθηκαν σχετικά ανέπαφες τρεις από τις τορπίλες του φαίνεται να συνάδει με την εκδοχή ότι ο κυβερνήτης δεν διέταξε πυρ εναντίον στόχου, αλλά απλώς θέλησε να εξοικονομήσει χώρο μέσα στο σκάφος εν όψει της παραλαβής των 30 φυγάδων από την Αντίπαρο, οι οποίοι θα κάθονταν για όσο διαρκούσε ο διάπλους της Μεσογείου ως το λιμάνι της Αλεξάνδρειας κολλημένοι ο ένας πάνω στον άλλον, σχεδόν κονσερβοποιημένοι στον χώρο όπου κανονικά καταλαμβάνουν οι -μήκους 6,5 μ. εκάστη- τορπίλες. Ομως, ενδεχομένως κάποιο σφάλμα χειρισμού ή οτιδήποτε άλλο προκάλεσε έκρηξη στο εμπρός τμήμα του υποβρυχίου και, πιθανότατα, ενώ έπλεε σταθεροποιημένο έπεσε σε βαθιά κατάδυση.
Η λεπτομερής καταγραφή της κατάστασής του από τον Κώστα Θωκταρίδη, την 20χρονη κόρη του Αγάπη-Ωκεανίδα, που συμμετέχει στις αποστολές του πατέρα της ως δύτρια και χειρίστρια ROV, μαζί με το υπόλοιπο συνεργείο της Planet Blue, πρακτικά εκμηδενίζουν το ενδεχόμενο εκπλήξεων στο ναυαγισμένο κουφάρι. Πίσω από τις ερμητικά κλειστές ανθρωποθυρίδες του «Θριάμβου» θα πρέπει να βρίσκονται τα υπολείμματα των 64 ναυτικών που χάθηκαν πριν από 81 χρόνια. Οπως όμως ξεκαθαρίζει κατηγορηματικά ο Κώστας Θωκταρίδης, «τίποτα δεν πρόκειται να γίνει από εδώ και πέρα στο “Triumph”. Επισήμως αποτελεί βρετανικό έδαφος και κανείς, από σεβασμό στους νεκρούς, δεν πρόκειται να αποπειραθεί να ερευνήσει το εσωτερικό του. Θεωρείται υγρός τάφος».
Ως το 1998 ο Κώστας Θωκταρίδης είχε ήδη κατακτήσει τον τίτλο του κορυφαίου Ελληνα δύτη σε μεγάλα βάθη (άνω των 100 μέτρων), έχοντας ήδη στο ενεργητικό του τα πιο απαιτητικά -και οπωσδήποτε επικίνδυνα- υποβρύχια εγχειρήματα. Ενδεικτικά, έως τη χρονολογία-ορόσημο 1998, είχε καταδυθεί στο ναυάγιο του «Βρετανικού», του υπερωκεανείου που αποτελούσε «αδελφό» πλοίο του θρυλικού «Τιτανικού». Τον Αύγουστο του 1995 ο Κώστας Θωκταρίδης κατόρθωσε να εντοπίσει και να προσεγγίσει σε βάθος 119 μέτρων το κουφάρι του τεράστιου πλοίου στον πυθμένα της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Κέας και Μακρονήσου. Βρισκόταν, μάλιστα, εκεί από το 1916, όταν και βυθίστηκε.
Το Φεβρουάριο του 1996, με εντολή του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, ο Θωκταρίδης συνέβαλε στην ανέλκυση του τουριστικού σκάφους «Νικήτας» το οποίο είχε βυθιστεί μετά από πρόσκρουση στη βραχονησίδα Καλόλιμνο κατά την κρίση των Ιμίων. Σε μια παράλληλη υποβρύχια έρευνα, καταδύθηκε στα 96,4 μέτρα, βρήκε το ελικόπτερο Agusta-Bell 212 του Πολεμικού Ναυτικού και επέβλεψε την ανέλκυσή του. Είχε πέσει και αυτό στα Ιμια.
Ατμόπλοιο «Χειμάρρα»
Το 1997 βρήκε το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Ολγα» και τον Ιούλιο του ’98 το ατμόπλοιο «Χειμάρρα», ένα σκάφος που το 1947 είχε πάρει μαζί του στον βυθό του Ευβοϊκού 400 ανθρώπους. Το συγκεκριμένο ναυάγιο έχει καταχωριστεί ως η χειρότερη ναυτική τραγωδία στην ιστορία της ελληνικής ακτοπλοΐας. Ο Θωκταρίδης περισυνέλεξε από τον πάτο της θάλασσας 178 αντικείμενα, μεταξύ των οποίων βιβλία, επιστολές - ακόμη και φύλλα εφημερίδων της εποχής.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη επιτυχία στην έως τότε σταδιοδρομία του ήταν ο εντοπισμός και η καταγραφή σε φωτογραφίες και βίντεο του βρετανικού υποβρυχίου «Perseus», το οποίο είχε βυθιστεί το 1941 στο Ιόνιο, στα ανοιχτά της Κεφαλονιάς, αφού προσέκρουσε σε ιταλική νάρκη. Ο «Περσέας» ήταν ένα από τα μεγαλύτερα υποβρύχια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ο Θωκταρίδης θα αφιέρωνε σε αυτό ένα από τα έξι βιβλία που έχει συγγράψει ως σήμερα.
Φυσικά οι πλέον συγκλονιστικές σελίδες του αφορούν στο πώς ένας ναύτης, ο θερμαστής Τζον Κέιπς, κατόρθωσε το αδιανόητο: να διαφύγει μέσα από το ναυαγισμένο υποβρύχιο και να βγει ζωντανός στην επιφάνεια ανεβαίνοντας την άβυσσο των 52 μέτρων. Ο Κέιπς είναι ο μοναδικός που έχει επιζήσει ποτέ από ναυάγιο υποβρυχίου, κάτι που πέτυχε με μόνα βοηθητικά εφόδια μια ειδική συσκευή διάσωσης Ντέιβις, το θάρρος, την ψυχραιμία και την εφευρετικότητά του - αλλά και ένα μπουκάλι ρούμι που τον κράτησε όσο χρειαζόταν ζεστό επί 6 ώρες στα παγωμένα νερά.
Η ανακάλυψη του «Περσέα» προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον και, ως εκ τούτου, το όνομα του Κώστα Θωκταρίδη απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη αίγλη, ιδιαίτερα στους κύκλους του βρετανικού Ναυτικού. Η επιτυχία του αυτή, άλλωστε, ήταν η αφορμή για να προσκληθεί σε μια δεξίωση που οργάνωσε στην εν Αθήναις κατοικία του ο ναυτικός ακόλουθος στην πρεσβεία της Βρετανίας στην Ελλάδα, πλοίαρχος Γουόρεν Κ. Μπένμποου.
Είναι, λοιπόν, 1998 και ο Μπένμποου, μια σπάνια περίπτωση κομάντο-διανοούμενου, με βαθιά γνώση της ναυτικής Ιστορίας αλλά και πολυετή υπηρεσία ως διοικητής μοίρας ελικοπτέρων ειδικών αποστολών με το σώμα επιλέκτων του Βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού, ρωτά τον Θωκταρίδη ποια θα είναι τα επόμενα εγχειρήματά του, μετά τον «Περσέα». Κατά την πάγια συνήθειά του να μην αποκαλύπτει τα σχέδιά του, ο Ελληνας δύτης αναφέρει γενικόλογα κάποιες έρευνες, αλλά ο Βρετανός τον διακόπτει: «Γιατί δεν ψάχνεις για το “Triumph”; Η ιστορία και ο ρόλος του στον πόλεμο και την αντίσταση στους Γερμανούς είναι πολύ πιο σπουδαία απ’ ό,τι του “Περσέα”».
Ο «Θρίαμβος» ξυπνά
Ο Θωκταρίδης αιφνιδιάστηκε. Ποτέ ως τότε δεν είχε ακούσει για το ναυάγιο του υποβρυχίου «Triumph», μιας θηριώδους πολεμικής μηχανής μήκους 84,3 μ. και πλάτους έως 7,8 μ., με 64μελές πλήρωμα. Ο Μπένμποου εξιστόρησε εν τάχει την υπόθεση και αντί κατακλείδας τόνισε στον Ελληνα ότι «θα πρέπει, όμως, να αρχίσεις να το ψάχνεις όχι στη θάλασσα, αλλά στα κρατικά αρχεία της Βρετανίας και στο Μουσείο Υποβρυχίων. Εκεί θα βρεις τα πάντα». Ο Θωκταρίδης άκουγε σαν υπνωτισμένος. Το ένστικτο του εξερευνητή είχε πυροδοτηθεί από τη διήγηση του παλαίμαχου Βρετανού κομάντο, θέτοντάς τον σε υπερδιέγερση.
Σχεδόν αμέσως άρχισε τον κύκλο καταδύσεων και ανασκαφών στα κρατικά αρχεία της Βρετανίας, κατόπιν στα αντίστοιχα της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας κ.α., καθώς και στα υποτυπώδη και διασκορπισμένα της Ελλάδας. Επίμονος και μόνιμα ανικανοποίητος ως προς τη συσσώρευση της πληροφορίας, ο Κώστας Θωκταρίδης θα έκανε πάνω από 30 ταξίδια-σαφάρι πολύτιμου αρχειακού υλικού. Ο «φάκελος Triumph» που δημιούργησε περιείχε οτιδήποτε είχε καταγραφεί οπουδήποτε για το χαμένο υποβρύχιο: λεπτομερή στοιχεία για τις αποστολές και τα δρομολόγιά του στη Μεσόγειο, αναφορές, σήματα κ.ο.κ. Εφτασε να γνωρίζει τα πάντα για τον «Θρίαμβο» - εκτός βέβαια από τη θέση του στον βυθό του Αιγαίου. Αυτή λοιπόν θα την αναζητούσε με δεκάδες στοχευμένες πλην επί μακρόν άκαρπες αποστολές στο μεγαλύτερο μέρος της περιόδου 1998-2023.
Κάπως σαν τον μυθιστορηματικό πλοίαρχο Αχαμπ του «Μόμπι Ντικ» που ζούσε για να λύσει τους προσωπικούς λογαριασμούς του με το αρχέτυπο θηρίο. Μόνο που για τον Θωκταρίδη το ναυάγιο του «Triumph» ήταν η απόλυτη πρόκληση, κυρίως διότι είχε μαγευτεί από την ιστορία του. Ο πλοίαρχος Μπένμποου είχε δίκιο: η ανεξήγητη βύθιση του υποβρυχίου, στις 9 Ιανουαρίου του 1942, ανέτρεψε ολόκληρο τον βρετανικό σχεδιασμό στον μυστικό πόλεμο κατά των Γερμανών όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, έως το αφρικανικό μέτωπο με τον ασταμάτητο ναζί στρατηγό Ρόμελ.
Αντιστασιακό δίκτυο
Είναι χαρακτηριστικό ότι εκτελούσε άκρως απόρρητες αποστολές για δύο διαφορετικές μυστικές υπηρεσίες του Ηνωμένου Βασιλείου, την SOE (Special Operations Executive - Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων) και την ΜΙ9 (Military Intelligence Section 9 - Υπηρεσία Στρατιωτικών Πληροφοριών). Μάλιστα, ο κανόνας ήταν ότι η SOE δεν γνώριζε τι έκανε η MI9 και το αντίστροφο. Ειδικά όμως στη χώρα μας, η εξαφάνιση του «Triumph» προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ένα υπόγειο αντιστασιακό δίκτυο που περιλάμβανε από στρατιωτικούς και πράκτορες διαφόρων βαθμών, ειδικοτήτων και εθνοτήτων, έως ντόπιους πολιτικούς πρώτης γραμμής όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, διαπρεπή στελέχη της ελληνικής κοινωνίας, διπλωμάτες κ.ο.κ. Το μυστικό δίκτυο αποκαλύφθηκε και τα μέλη του είτε διέφυγαν κακήν κακώς, είτε συνελήφθησαν από τους Γερμανούς, φυλακίστηκαν ή και εκτελέστηκαν. Χωρίς υπερβολή, η απώλεια του «Triumph» άλλαξε τους πολιτικούς συσχετισμούς στην κατεχόμενη Ελλάδα και την εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου.
Πράκτορες και ερωτύλοι
Το... καστ των πρωταγωνιστών στην υπόθεση «Triumph» απαρτίζεται από ορισμένες φιγούρες, η καθεμία εκ των οποίων θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ξεχωριστής περιπετειώδους βιογραφίας, ντοκιμαντέρ, φιλμ κ.λπ. Οπως ο απίστευτα ηρωικός -και μάλλον εξίσου απερίσκεπτος- Γιάννης ή Χάρης Γραμματικάκης, ένας Κρητικός ο οποίος ανάμεσα σε αδιανόητα παράτολμες επιχειρήσεις φυγάδευσης Ελλήνων και αλλοδαπών στρατιωτών κάτω από τη μύτη Ιταλών και Γερμανών περιφερόταν σαν μετενσάρκωση του Καζανόβα. Ερωτοτροπούσε ακατάσχετα οπουδήποτε βρισκόταν, αρραβωνιαζόταν, γενικώς «διέφθειρε» τον ανθό του γυναικείου πληθυσμού - και δη στις μικρές, κλειστές κοινωνίες των τότε απομονωμένων νησιών, όπως η Πάρος και η Αντίπαρος.
Παρομοίως σαγηνευτική με του Γραμματικάκη είναι η σκιώδης προσωπικότητα του Σκοτσέζου Τζον Ατκινσον, υπολοχαγού στο Σώμα Οικονομικών, Μεταφορών και Εφοδιασμού του Βρετανικού Στρατού - επί της ουσίας όμως ενός διπλού πράκτορα,ο οποίος επιχειρούσε ταυτόχρονα για την SOE και την MI9.
Μέχρι περίπου το τέλος του 1941, χάρη στη δράση του δαιμόνιου Γραμματικάκη, η Αντίπαρος, λόγω του ότι ήταν μέρος ερημικό και μη φυλασσόμενο από ιταλική φρουρά, είχε καθιερωθεί ως ο ιδανικός ενδιάμεσος σταθμός για τους φυγάδες που εγκατέλειπαν την Ελλάδα με προορισμό την Αίγυπτο.
Την επαύριον των Χριστουγέννων του 1941 το «Triumph» αποπλέει από την Αλεξάνδρεια με προορισμό την Αντίπαρο, εκτελώντας την τελευταία προγραμματισμένη αποστολή του, καθώς επρόκειτο να επιστρέψει στη Βρετανία για γενική επισκευή και συντήρηση μακράς διαρκείας ύστερα από μια τριετία αδιάκοπης και μάχιμης δράσης στη Μεσόγειο. Στο συγκεκριμένο δρομολόγιο, εκτός από το πλήρωμα, επέβαινε και μια ομάδα ειδικών αποστολών με έναν τριμελή και τριεθνή πυρήνα: τον προαναφερθέντα υπολοχαγό Τζον Ατκινσον, τον Κύπριο ασυρματιστή Κώστα Κυπριάδη ή Διαμαντή Αρβανιτόπουλο (κωδικός: «Diamond») ο οποίος ήταν αποσπασμένος από την ελληνική κατασκοπεία στην SOE, και τον Νεοζηλανδό υπολοχαγό της MI9 Κρεγκ Ρέντπαθ.
Ο Ατκινσον και ο «Diamond» είχαν κοινή αποστολή με τον κωδικό «Isinglass» (ψαρόκολλα). Επρεπε να μεταφέρουν δύο σετ ασυρμάτων στην Ελλάδα προκειμένου ο Κανελλόπουλος και ο εν Ελλάδι αντιστασιακός κύκλος που εκείνος συντόνιζε να επικοινωνούν με την SOE στο Κάιρο. Κυρίως, όμως, ο υπολοχαγός Ατκινσον μετέφερε ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και τον Αλέξανδρο Ζάννα, πρώην υπουργό και στενό φίλο του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος κατείχε ηγετικό ρόλο στην οργάνωση της Αντίστασης κατά την Κατοχή.
Το ματωμένο φιάσκο στην Αντίπαρο
Στο τελευταίο ταξίδι του το «Triumph» επρόκειτο να φέρει εις πέρας μια δεύτερη μυστική αποστολή. Ο Νεοζηλανδός υπολοχαγός Ρέντπαθ είχε διαταγές να επιμεληθεί της ασφαλούς διαφυγής 30 Βρετανών φυγάδων από την Αντίπαρο. Τη νύχτα της 29ης-30ής Δεκεμβρίου 1941, υποβρύχιο κατέπλευσε στον όρμο του Δεσποτικού της Αντιπάρου. Αποβίβασε την ομάδα των πρακτόρων και ξεφόρτωσε 3 τόνους καύσιμα, 2 τόνους εφόδια, έναν οπτικό τηλέγραφο της MI9 για την επικοινωνία με τα υποβρύχια, αντί για τα πρωτόγονα σινιάλα με φωτιές που χρησιμοποιούνταν έως τότε κ.ά. Εντούτοις, δεν παρέλαβε τους 30 φυγάδες.
Γι’ αυτούς, όπως εξήγησε ο κυβερνήτης του υποπλοίαρχος Τζον Σίμονς Χάνταρτ, θα επέστρεφε στις 9-10 Ιανουαρίου 1942 ώστε να τους μεταφέρει στην Αλεξάνδρεια. Για το «Triumph» προείχε μια άλλη αποστολή επιθετικής περιπολίας στο Αιγαίο. Ωστόσο, το μεσοδιάστημα θα αποδεικνυόταν κρίσιμο για τα γεγονότα που ακολούθησαν. Διότι η αναπάντεχη απραξία σε ένα νησάκι στη μέση του Αιγαίου σπρώχνει τους Βρετανούς στρατιώτες όλο και πιο βαθιά στην αμεριμνησία. Ξεθαρρεύοντας όλο και περισσότερο, διασκεδάζουν την ανία τους με μεθύσι και ερωτοτροπίες με τις ντόπιες, τις οποίες προσπαθούν να δελεάσουν προσφέροντάς τους σοκολάτες, κονσέρβες, τσιγάρα Craven A.
Απ’ όπου περνούν, αφήνουν πίσω τους -σε κοινή μάλιστα θέα- αδιάψευστα ίχνη ότι στην Αντίπαρο υπήρχαν Βρετανοί στρατιώτες, εφόσον το περιτύλιγμα των προϊόντων που κατανάλωναν αφειδώς δεν θα μπορούσε να βρεθεί στο νησί από καμία άλλη πηγή. Οι Ιταλοί, παρόλο που αρχικά επιχείρησαν να κάνουν τα στραβά μάτια, εν τέλει αναγκάστηκαν να αναλάβουν δράση: ένοπλο απόσπασμα κάνει επιδρομή σε σπίτι όπου είχαν καταλύσει οι Βρετανοί και ακολουθεί συμπλοκή. Ο Ατκινσον πυροβολεί και τραυματίζει θανάσιμα έναν Ιταλό ανθυπολοχαγό, ενώ μια ιταλική χειροβομβίδα διαλύει το αριστερό πόδι και προκαλεί ζημιά στο αριστερό μάτι του Βρετανού υπολοχαγού.
Η μυστική επιχείρηση αποκαλύπτεται και καταλήγει σε τραγωδία, με τη σύλληψη των φυγάδων και την κατάσχεση από τους Ιταλούς όλων όσα το «Triumph» είχε μεταφέρει στην Αντίπαρο. Μεταξύ αυτών και δύο αποσκευές του Ατκινσον: στη μία υπήρχαν έγγραφα, στην άλλη 200 χρυσές λίρες, 4.000 δολάρια και κάποια εκατομμύρια δραχμές σε χαρτονομίσματα. Ισως όμως κάτι ακόμη χειρότερο ήταν ότι η Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων της SOE είχε δώσει στον Ατκινσον ένα πολυσέλιδο τεύχος με οδηγίες. Στο εξώφυλλό του αναγραφόταν ο τίτλος της αποστολής («Ψαρόκολλα»), η ένδειξη «Top Secret», αλλά και η ρητή απαγόρευση απομάκρυνσης του εγγράφου από το υποβρύχιο.
Στο δελτίο μνημονεύονταν 37 επιφανείς Αθηναίοι, ο καθένας με το ψευδώνυμο, το σύνθημα και το παρασύνθημα για την αναγνώριση με τον Ατκινσον, καθώς και άλλα στοιχεία για την πραγματική ιδιότητα και τα αντιστασιακά καθήκοντά του. Η διαταγή της SOE στον Ατκινσον ήταν να αποστηθίσει όλα αυτά τα στοιχεία και σε καμία περίπτωση να μην κινείται με το τευχίδιο πάνω του. Αυτός αδιαφόρησε και, όταν συνελήφθη, κατ’ ουσίαν κατέδωσε το αντιστασιακό δίκτυο που προσπαθούσαν να στήσουν οι Κανελλόπουλος - Ζάννας σε συνεργασία με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Στην Αθήνα ακολούθησαν συλλήψεις στρατιωτικών, επιχειρηματιών, ακόμη και ανώτατων κληρικών.
Μετά από περίπου ενάμιση χρόνο, τον Ιούλιο του 1943, το 2ο Ιταλικό Στρατοδικείο έστειλε στο εκτελεστικό απόσπασμα τους πρωταίτιους της συνωμοσίας και σε άλλους 22 επέβαλε ισόβια δεσμά ή φυλάκιση. Οσο για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, από μέλλων πρωθυπουργός με την υποστήριξη των Βρετανών και την αίγλη του ιθύνοντος νου στην Ελληνική Αντίσταση, εξαιτίας των γεγονότων της Αντιπάρου μετατρέπεται αυτοστιγμεί σε έναν κυνηγημένο φυγά.
Μετά από μεγάλη περιπλάνηση στη Μέση Ανατολή, φτάνει εν τέλει στο Κάιρο, αλλά μάλλον σαν κατατρεγμένος ικέτης παρά ως ισχυρός πολιτικός. Πίσω στην Ελλάδα, το ΚΚΕ αξιοποιεί το κενό που αφήνει η θνησιγενής και υποκινούμενη από τους Βρετανούς οργάνωση περί τον Κανελλόπουλο και αναπτύσσει τάχιστα τις δυνάμεις του Ενιαίου Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), αναλαμβάνοντας τα ηνία της συντετριμμένης και ακέφαλης Αντίστασης.
Στην άβυσσο
Σε ό,τι αφορά το «Triumph», η μοίρα του σφραγίστηκε στις 9 Ιανουαρίου του 1942, όταν μια έκρηξη στο πρωραίο τμήμα του προκάλεσε εκτενή καταστροφή, στέλνοντάς το στον βυθό της θαλάσσιας ζώνης, περίπου στο μέσο της απόστασης ανάμεσα στο Σούνιο και την Κύθνο, δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την πιο κοντινή ακτή. Εκεί ακριβώς όπου το ανακάλυψε πριν από λίγες ημέρες η ομάδα του Κώστα Θωκταρίδη με τη βοήθεια τηλεχειριζόμενων υποβρύχιων ρομπότ (ROV). Ο «Θρίαμβος», βαριά ηττημένος από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία, ακουμπά στον πυθμένα του Αιγαίου με κλίση 8 μοιρών προς τα δεξιά και σε βάθος 203 μέτρων.
Το γεγονός ότι σε μικρή απόσταση ανευρέθηκαν σχετικά ανέπαφες τρεις από τις τορπίλες του φαίνεται να συνάδει με την εκδοχή ότι ο κυβερνήτης δεν διέταξε πυρ εναντίον στόχου, αλλά απλώς θέλησε να εξοικονομήσει χώρο μέσα στο σκάφος εν όψει της παραλαβής των 30 φυγάδων από την Αντίπαρο, οι οποίοι θα κάθονταν για όσο διαρκούσε ο διάπλους της Μεσογείου ως το λιμάνι της Αλεξάνδρειας κολλημένοι ο ένας πάνω στον άλλον, σχεδόν κονσερβοποιημένοι στον χώρο όπου κανονικά καταλαμβάνουν οι -μήκους 6,5 μ. εκάστη- τορπίλες. Ομως, ενδεχομένως κάποιο σφάλμα χειρισμού ή οτιδήποτε άλλο προκάλεσε έκρηξη στο εμπρός τμήμα του υποβρυχίου και, πιθανότατα, ενώ έπλεε σταθεροποιημένο έπεσε σε βαθιά κατάδυση.
Η λεπτομερής καταγραφή της κατάστασής του από τον Κώστα Θωκταρίδη, την 20χρονη κόρη του Αγάπη-Ωκεανίδα, που συμμετέχει στις αποστολές του πατέρα της ως δύτρια και χειρίστρια ROV, μαζί με το υπόλοιπο συνεργείο της Planet Blue, πρακτικά εκμηδενίζουν το ενδεχόμενο εκπλήξεων στο ναυαγισμένο κουφάρι. Πίσω από τις ερμητικά κλειστές ανθρωποθυρίδες του «Θριάμβου» θα πρέπει να βρίσκονται τα υπολείμματα των 64 ναυτικών που χάθηκαν πριν από 81 χρόνια. Οπως όμως ξεκαθαρίζει κατηγορηματικά ο Κώστας Θωκταρίδης, «τίποτα δεν πρόκειται να γίνει από εδώ και πέρα στο “Triumph”. Επισήμως αποτελεί βρετανικό έδαφος και κανείς, από σεβασμό στους νεκρούς, δεν πρόκειται να αποπειραθεί να ερευνήσει το εσωτερικό του. Θεωρείται υγρός τάφος».
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Ειδήσεις
Δημοφιλή
Σχολιασμένα