Πανελλαδικές 2023: Οι εξετάσεις μέσα στις φυλακές Ανηλίκων Αυλώνα - «Η μάνα μου με κοίταξε αλλιώς όταν πέτυχα»

Πέντε νεαροί κρατούμενοι στις φυλακές του Αυλώνα συμμετείχαν στις φετινές Πανελλαδικές. Η απόφασή τους δεν ήταν εύκολη - οι αντίξοες συνθήκες λειτουργούν μάλλον αποτρεπτικά. Αν, όμως, ευοδωθεί η προσπάθειά τους, όπως έχει συμβεί σε περίπου 35 νέους την τελευταία εικοσαετία, οι προοπτικές για να ενσωματωθούν με υγιή τρόπο στην κοινωνία μετά την αποφυλάκισή τους, είναι σαφώς αυξημένες.

«Για τους νεαρούς φυλακισμένους, από το Νοέμβριο που γίνονται οι αιτήσεις μέχρι τις Πανελλαδικές, μεσολαβούν πολλές ανακατατάξεις. Κάποιοι αποφυλακίζονται, άλλοι πρέπει να παρευρεθούν σε δικαστήριο… Φέτος, από τα 15 άτομα, που είχαν δηλώσει συμμετοχή, μόλις πέντε πήραν μέρος στις εξετάσεις», αναφέρει ο κ.Πέτρος Δαμιανός, μαθηματικός και διευθυντής όλων των βαθμίδων του σχολείου, που λειτουργεί στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα.

Στις φυλακές του Αυλώνα, τα παιδιά είναι από 18 έως 21 ετών. Καμιά φορά, είναι και μεγαλύτεροι, οι οποίοι για να αποκτήσουν το δικαίωμα συμμετοχής στις Πανελλαδικές, θα πρέπει να μην έχουν ακόμη ολοκληρώσει τη φοίτηση στο σχολείο και να μην έχουν διαπράξει πειθαρχικά παραπτώματα. «Για παράδειγμα, κάποιος που φοιτά στη Β’ Λυκείου και έγινε 21 ετών, θα τελειώσει την τάξη, θα συνεχίσει στην Γ’ Λυκείου και μετά θα μπορεί να εξεταστεί στις Πανελλαδικές. Σε περίπτωση επιτυχίας, ανάλογα με τα μόρια που θα συγκεντρώσει, θα φοιτήσει είτε σε ΑΕΙ, είτε σε ΙΕΚ – και μέσα στη φυλακή λειτουργεί ΙΕΚ με την ειδικότητα του αρχιμάγειρα-σεφ. Αν δεν προχωρήσει με τις Πανελλαδικές, θα μεταφερθεί σε φυλακή ενηλίκων, εφόσον εκκρεμεί υπόλοιπο ποινής». Για όσους αποφυλακίζονται πριν προλάβουν να δώσουν Πανελλαδικές, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, καθώς πρέπει να συνεχίσουν το διάβασμα εκτός φυλακής - ιδανικά, θα μετεγγραφούν σε κάποιο σχολείο, θα πάνε σε φροντιστήριο ή θα κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα – αν και για τους περισσότερους, αυτά μοιάζουν με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Από τους κρατούμενους, που συμμετείχαν στις φετινές Πανελλαδικές, οι 4 ήταν μαθητές Γενικού Λυκείου και εξετάστηκαν στα μαθήματα του 4ου Πεδίου, Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής. Ένας ακόμη υποψήφιος ήταν από Επαγγελματικό Λύκειο. Επειδή, όμως, στις φυλακές Αυλώνα λειτουργεί μόνο Γενικό Λύκειο, χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα για τους μαθητές των ΕΠΑΛ. Σύμφωνα με το διευθυντή του σχολείου, «Μαθηματικά και Νεοελληνική Γλώσσα, που είναι τα δύο βασικά μαθήματα για όλες τις ειδικότητες του ΕΠΑΛ, τους κάνουμε εμείς εθελοντικά. Κανονικά, έχουμε καθηγητές διορισμένους στο σχολείο μας. Ωστόσο, όλοι ‘βάζουμε πλάτη’ για να καλύπτουμε τα επιπλέον κενά. Σημειώσεις, βιβλία, συμβουλές, μας δίνουν και φίλοι μας, οι οποίοι διδάσκουν σε ΕΠΑΛ». Όσο για τη διεξαγωγή των εξετάσεων, την αναλαμβάνει ειδική Λυκειακή Επιτροπή στο χώρο των φυλακών.

Πριν 20 χρόνια έδωσαν πρώτη φορά Πανελλαδικές ανήλικοι κρατούμενοι

Η πρώτη προσπάθεια για συμμετοχή στις Πανελλαδικές έγινε πριν 20 περίπου χρόνια, από κρατούμενο-μαθητή στο νεοσύστατο τότε σχολείο του Αυλώνα. Μέχρι σήμερα, 35 άτομα έχουν περάσει σε κάποια πανεπιστημιακή σχολή. «Διατηρούμε επαφή με εκείνους, οι οποίοι συνέχισαν, που δεν λύγισαν από τα προβλήματα. Με τους υπόλοιπους, χάνεται η επικοινωνία… Κάποιες φορές, μάλιστα, έχει τύχει να έρθουν επιτυχόντες να μιλήσουν στους κρατούμενους. Εκτός της σημασίας του επιτεύγματός τους, η επιτυχία αυτών των νέων λειτουργεί πολλαπλασιαστικά για τους υπόλοιπους», θα πει ο κ.Δαμιανός.

«Η μάνα μου με κοίταξε αλλιώς όταν πέτυχα»

Μέχρι την ώρα των Πανελλαδικών, λίγοι είναι εκείνοι που συνειδητοποιούν την αξία του εγχειρήματός τους. «Περισσότερο σκέφτονται ‘θα βγω έξω’ ή ‘θα παίρνω άδεια’ - μάλλον αυτά είναι τα ισχυρότερα κίνητρα. Τα υπόλοιπα, θα τα αντιληφθούν, όταν εμπλακούν στο πανεπιστήμιο, συναναστραφούν με τους συμφοιτητές τους, τους καθηγητές. Τότε καταλαβαίνουν ότι αυτό που έκαναν είναι κάτι μεγαλειώδες», σχολιάζει ο κ.Δαμιανός, αναφέροντας ένα παράδειγμα, ενδεικτικό των λεγομένων του: «Ένα παιδί πέτυχε σε σχολή εκτός νομού. Πήρε ειδική άδεια, πήγε με την μητέρα του να συναντήσουν τον κοσμήτορα, να ενημερωθούν για τα διαδικαστικά, τους κέρασε πορτοκαλάδα, συζήτησαν αρκετά. Επιστρέφοντας το παιδί στη φυλακή, μου εκμυστηρεύτηκε: ‘Οταν βγήκαμε από το γραφείο του κοσμήτορα, ένιωσα ότι η μάνα μου με κοίταξε με άλλο βλέμμα. Σαν να ανέβηκα στα μάτια της’. Κι εκεί, το παιδί κατάλαβε τί είχε καταφέρει».

Και τώρα ξάπλα με βλέμμα στο ταβάνι…

Τί σκέφτονται οι νεαροί κρατούμενοι τώρα, που τελείωσαν τις Πανελλαδικές; Ζηλεύουν τους συνομηλίκους τους, που πηγαίνουν στις παραλίες ή αρχίζουν διακοπές; Σύμφωνα με τον κ.Δαμιανό, «αυτή είναι μακρινή σκέψη… Όχι μόνο όσοι συμμετείχαν στις Πανελλαδικές αλλά όλα τα παιδιά στη φυλακή, που τελείωσαν μία τάξη, δεν έχουν τίποτε απολύτως να κάνουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο – η θάλασσα είναι το λιγότερο που τους απασχολεί. Τους ακούω να λένε ‘Τί θα κάνω τον άλλο μήνα; Θα κοιτάω το ταβάνι ξάπλα στο κρεβάτι και δεν θα περνάει η μέρα’».

Ειδικά για φέτος, μικρή ‘ανάσα’ στο μεγάλο διάστημα αδράνειας του καλοκαιριού, έρχεται να προσφέρει στους κρατούμενους το ‘Θερινό Πανεπιστήμιο’, το οποίο διοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και έχει θέμα ‘Γλώσσα και Ενσυναίσθηση’. Θα τρέξει στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Νέων Αυλώνα, μεταξύ 4-7 Ιουλίου με Επιστημονικώς Υπεύθυνη την κ.Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Το πρόβλημα είναι στο ‘μετά’.

«Αυτός που μπήκε στη φυλακή, είχε προβλήματα. Κι όταν αποφυλακιστεί, τα προβλήματά του θα είναι μεγαλύτερα, αν δεν ενδιαφερθεί κανείς. Χρειάζεται να τον στηρίξουμε όλοι – όχι μόνο η πολιτεία αλλά ολόκληρη η κοινωνία. Οι σπουδές, μπορεί να αποδειχθούν ένα ισχυρό εργαλείο βιοπορισμού για ένα νεαρό κρατούμενο», τονίζει ο κ.Δαμιανός, προσθέτοντας: «Αλλά και μέσα στη φυλακή, θα πρέπει να βελτιωθούν οι συνθήκες προετοιμασίας για τις Πανελλαδικές εξετάσεις, για το σχολείο γενικά. Στον Αυλώνα έχουμε θαλάμους 4-6 ατόμων, γίνονται τσακωμοί, φασαρίες, χίλια δυο… Έρχεται την άλλη μέρα στο σχολείο το παιδί, προσπαθώντας να διώξει από το μυαλό του όσα συνέβησαν το προηγούμενο βράδυ, για να μπορέσει να κάνει μάθημα. Κι όταν ρωτάω ‘τί έχει το μάτι σου;’, μου απαντά ‘χτύπησα στο κρεβάτι’…».