Χίλτον: Αφηγείται την ιστορία του με φωτογραφικά ντοκουμέντα
Γέφυρα τέχνης της παλιάς με τη σύγχρονη Αθήνα - Ολοκλήρωσε έναν ιστορικό κύκλο 58 ετών μέχρι την πλήρη ανακατασκευή του, που θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2024 - Δείτε φωτογραφίες της έκθεσης που φιλοξενείται στο εργοτάξιο του εμβληματικού ξενοδοχείου
Ελάχιστα κτίρια της σύγχρονης ιστορίας της Αθήνας άφησαν ισχυρό αποτύπωμα στο ζωντανό σώμα της πόλης, ανάμεσά τους το ξενοδοχείο «Hilton» είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση. Η επιδραστικότητά του στην αρχιτεκτονική αισθητική της δεκαετίας του ’60, αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον ήταν τέτοια ώστε όχι μόνο έδωσε το όνομά του στην περιοχή, αλλά στην πραγματικότητα έγινε τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του μια γέφυρα ανάμεσα στο παλιό και το καινούριο και στη συνέχεια υπήρξε αναπόσπαστο μέρος του τοπίου και της ίδιας της πρωτεύουσας. Γιατί είναι αλήθεια ότι πλέον κανείς δεν μπορεί να φανταστεί την Αθήνα χωρίς το «Hilton».
Ο αρχιτέκτονας Εμμανουήλ Βουρέκας στο εργοτάξιο του «Hilton»
Το εμβληματικό ξενοδοχείο, έχοντας ολοκληρώσει έναν ιστορικό κύκλο 58 ετών, έκλεισε τις πύλες του στις 31 Ιανουαρίου του 2022 προκειμένου να μεταμορφωθεί και να εισέλθει στη νέα εποχή του. Σε αυτό το μεσοδιάστημα, όπου «το παλιό δεν έχει πεθάνει και το νέο δεν έχει γεννηθεί», το ακίνητο βρίσκεται σε διαδικασία πλήρους ανακατασκευής η οποία θα διαρκέσει έως τα τέλη του 2024, ώστε στις αρχές του 2025 να υποδεχτεί και πάλι επισκέπτες, αλλά και μόνιμους κατοίκους.
Σήμερα, περικυκλωμένο από σιδερένια φράγματα, το κτιριακό συγκρότημα έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο εργοτάξιο, με τα τεχνικά συνεργεία να δουλεύουν πυρετωδώς με στόχο να είναι έτοιμο για την επόμενη μέρα του.
Το τελευταίο διάστημα, όμως, οι ψυχρές λαμαρίνες που το περιβάλλουν εμποδίζοντας την είσοδο αλλά και τα αδιάκριτα βλέμματα έχουν ντυθεί με υψηλής αισθητικής φωτογραφικό και πληροφοριακό υλικό, το οποίο περιγράφει στα ελληνικά και τα αγγλικά σημαντικά ορόσημα της διαδρομής του. Με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, το «Hilton» της Αθήνας αφηγείται τη συναρπαστική ιστορία του στους κατοίκους και τους επισκέπτες της πρωτεύουσας, ενώ ταυτόχρονα υπόσχεται ένα ακόμη πιο λαμπρό μέλλον.
Ο Κόνραντ Χίλτον με τον Παναγή Παπαληγούρα και τον Στρατή Ανδρεάδη στα εγκαίνια
Η έκθεση«Space Between»
H εικαστική εγκατάσταση φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο «Space Between» και φιλοδοξεί να καλλιεργήσει μια γέφυρα τέχνης, ακόμη και έναν διάλογο ανάμεσα στην κληρονομιά ενός ιστορικού τοπόσημου και τη σύγχρονη Αθήνα.
Επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή στο εργοτάξιο στις 24 Ιανουαρίου 1959
Τη δημιουργική διεύθυνση της έκθεσης έχει αναλάβει ο διεθνώς καταξιωμένος διευθυντής φωτογραφίας και σκηνοθέτης Φαίδων Παπαμιχαήλ, ο οποίος μάλιστα έχει από δύο υποψηφιότητες για Οσκαρ και BAFTA. Ο ίδιος μεγάλωσε στην περιοχή του «Hilton» και από παιδί είχε μια ιδιαίτερη σχέση με το κτίριο. Γι’ αυτό και επιστρέφοντας στον γενέθλιο τόπο του, το απαθανάτισε σε μια σειρά μοναδικών φωτογραφιών που εκτίθενται στην περίφραξη επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας.
Οπως αναφέρει στο προσωπικό του σημείωμα: «Από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του το “Hilton” Αθηνών έγινε το επίκεντρο της σύγχρονης Αθήνας, ένα σύμβολο μοντερνισμού και προοδευτικότητας. Γεννήθηκα την ίδια εποχή με αυτό το εμβληματικό κτίριο και κατά κάποιον τρόπο αισθάνομαι ότι η πνευματική μας ζωή ανά τις δεκαετίες ήταν παράλληλη. Αυτός είναι ίσως ο λόγος που κατά τη διάρκεια της φωτογράφησης μπόρεσα διαισθητικά και με ευκολία να αποδώσω την απέριττη ομορφιά και τις λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής του στις συνθέσεις μου». Στην έκθεση περιλαμβάνονται ακόμη μια σειρά από ασπρόμαυρες φωτογραφίες των δεκαετιών των ’60 και ’70, που παρουσιάζουν τα πρώτα στάδια της κατασκευής του κτιρίου και τους ανθρώπους που πρωταγωνίστησαν στην ανάδειξή του ως σημείου αναφοράς για την ελληνική αρχιτεκτονική και την κοινωνική ζωή της πόλης, τους διάσημους επισκέπτες, καθώς και έργα νέων καλλιτεχνών.
Η κατασκευή του «Χίλτον» και η περιοχή των Ιλισίων
Ανάμεσα στις φωτογραφίες ξεχωρίζουν εκείνες από την περίοδο της θεμελίωσης του ξενοδοχείου, της επίσκεψης του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή στο εργοτάξιο στις 24 Ιανουαρίου του 1959, του Κόνραντ Χίλτον με τον Παναγή Παπαληγούρα και τον Στρατή Ανδρεάδη κατά τα εγκαίνια, μια πλειάδα επιφανών καλλιτεχνών που το έχουν επισκεφθεί κ.ά.
Ο ήλιος του Μόραλη
Μια ξεχωριστή παρουσία είναι αυτή του σπουδαίου Γιάννη Μόραλη, σε στιγμιότυπα όπου επιβλέπει τις εγχάρακτες πλάκες της πρόσοψης, στοιχείο διαχρονικό και ταυτισμένο με όλη την ιστορική διαδρομή του «Hilton».
Ο Γιάννης Μόραλης και η Λένα Τραυλού επιβλέπουν τις εγχάρακτες
πλάκες της πρόσοψης (1959-62)
«Επάνω δεξιά, οι δύο κεραίες είναι ο ήλιος, η αρχή. Από τον ήλιο σχηματίζονται όλα: η γραμμή του αετώματος, πάνω στο αέτωμα η Γλαυξ, αριστερά το χέρι της Αθηνάς που κρατάει τη Νίκη. Η κουκουβάγια είναι στο ίδιο ύψος με το ακροκέραμο στην κορυφή του αετώματος και με το κεφάλι της Αθηνάς. Τα τρία αυτά στοιχεία ισορροπούν τη σύνθεση. Κατεβαίνουμε παρακάτω: αριστερά, η Αθηνά με την ασπίδα της. Δίπλα στην ασπίδα, ο βωμός και οι Κανηφόρες, δηλαδή η προσφορά προς τον ξένο. Παρακάτω, οι Αυλητρίδες, δηλαδή η διασκέδαση. Κάτω είναι το άρμα που συμβολίζει το ταξίδι, όπως και η τριήρης. Αυτή είναι όλη η ιστορία».
Ετσι είχε περιγράψει ο ίδιος ο καλλιτέχνης το εμβληματικό και απολύτως συμβολικό έργο του, το οποίο ασφαλώς θα διατηρηθεί και στη μελλοντική μορφή του συγκροτήματος. Ως αφετηρία της ιστορίας του «Hilton» θεωρείται το 1957, όταν συστάθηκε με αρχικό κεφάλαιο 750.000 δολαρίων η Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Πεζά Α.Ε. -πρόδρομος της Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις-, συμφερόντων του ομίλου Απόστολου Πεζά. Σκοπός της εταιρείας ήταν η ανέγερση και λειτουργία τουριστικών ξενοδοχείων υπερπολυτελείας.
Στρατής Ανδρεάδης και Αριστοτέλης Ωνάσης στο «Χίλτον»
Σύμφωνα με τον αστικό μύθο, ο ανιψιός και θετός γιος του εφοπλιστή Απόστολου Πεζά, Ιγκόρ Πεζά, ήταν αυτός που οραματίστηκε τη δημιουργία ενός ξενοδοχείου «Hilton» στην Αθήνα. Ο ίδιος έκανε τις επαφές αφενός με την οικογένεια Χίλτον και τον επικεφαλής του κολοσσού Κόνραντ Χίλτον, αφετέρου με την τότε κυβέρνηση Καραμανλή, που, έχοντας στις τάξεις της τον διορατικό Παναγή Παπαληγούρα, πείστηκε να παραχωρήσει με ευνοϊκούς όρους τη δημόσια έκταση 17.011,50 τ.μ. που ανήκε στην Εφορεία Υλικού Πολέμου για την ανέγερση του ξενοδοχείου. Την αρχιτεκτονική ομάδα του έργου αποτελούσαν οι διακεκριμένοι αρχιτέκτονες Εμμανουήλ Βουρέκας, Προκόπης Βασιλειάδης, Αντώνης Γεωργιάδης και Σπύρος Στάικος, οι οποίοι συνεργάστηκαν με Αμερικανούς συναδέλφους τους (τους Γουόρνερς, Μπούρους, Γιόαν και Λούντε από τη Νέα Υόρκη) καθώς και με αρμόδιο τμήμα της Hilton International.
Πέραν του ούτως ή άλλως πρωτοποριακού για την εποχή εγχειρήματος, η δημιουργία του «Hilton» θα έφερνε και στην Ελλάδα το καινοτόμο τότε μοντέλο συνεργασίας με διακριτούς ρόλους μεταξύ του ιδιοκτήτη του ακινήτου και του διαχειριστή.
Η κατασκευή ξεκίνησε το 1959, αλλά το στοίχημα αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολο, καθώς η εταιρεία της οικογένειας Πεζά οδηγήθηκε σε χρεοκοπία εν μια νυκτί, όπως λεγόταν, και έτσι η κυριότητα των μετοχών της πέρασε στην Ιονική Τράπεζα του Στρατή Ανδρεάδη, επικεφαλής του ισχυρού χρηματοπιστωτικού-βιομηχανικού συγκροτήματος της Εμπορικής Τράπεζας.
Αυτή ήταν που χρηματοδότησε την κατασκευή του ξενοδοχείου, με την εταιρεία να μετονομάζεται σε Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Η Ιονική Α.Ε.. Μετέπειτα, το 1975, όταν ο Ανδρεάδης απομακρύνθηκε από τον όμιλο της Εμπορικής Τράπεζας η εταιρεία πέρασε μαζί με αυτόν στο κράτος. Ετσι ανήκε στον λεγόμενο ευρύτερο δημόσιο τομέα, έως το 1999 που η Alpha Bank εξαγόρασε την Ιονική Τράπεζα.
Ο Φρανκ Σινάτρα επισκέπτεται το ξενοδοχείο
Η ανέγερση του «Hilton» ολοκληρώθηκε στις αρχές του 1963, με το συνολικό κόστος να ανέρχεται σε 15 εκατ. δολάρια.
O Ζαν-Πολ Μπελμοντό καπνίζει στο μπαρ «Galaxy»
Οι αντιδράσειςτης εποχής
Το κλίμα, ωστόσο, δεν ήταν ανέφελο. Γιατί ακόμη και σε αυτή την περίπτωση υπήρξαν πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις. Κάποιοι δεν είδαν αυτό που έβλεπαν οι περισσότεροι, δηλαδή ένα σύμβολο μοντερνισμού που θα σηματοδοτούσε την είσοδο της Ελλάδας στην παγκόσμια τουριστική αγορά πολυτελείας, αποτελώντας το ίδιο ένα απτό δείγμα της μεταπολεμικής ανάπτυξης της χώρας.
Αντίθετα, το αντιμετώπισαν ως έναν γίγαντα ανάμεσα σε κτίρια χαμηλότερου ύψους και ως μια διαταραχή του αστικού τοπίου. Το «Hilton» με τους 15 ορόφους του υπήρξε το ψηλότερο κτίριο στην Αθήνα μέχρι να χτιστούν οι Πύργοι της οδού Μεσογείων. Κάτι που τροφοδότησε τη σύγκρουση, η οποία έφτασε και στη Βουλή, γιατί το ξενοδοχείο, για κάποιους, επισκίαζε μέχρι και την Ακρόπολη!
Ασφαλώς η ιστορία και η ίδια η πραγματικότητα δικαίωσαν την επιλογή της δημιουργίας του, με τον ίδιο τον Κόνραντ Χίλτον να παραδέχεται στα εγκαίνια ότι «το ξενοδοχείο “Hilton” Αθηνών είναι το ωραιότερο “Hilton” του κόσμου», μαγεμένος όχι βέβαια από το ύψος του αλλά από το μοναδικό πάντρεμά του με το αττικό τοπίο και την κλασική, αλλά ταυτόχρονα πρωτοποριακή γραμμή του, καθώς και την οφθαλμοφανή ελληνικότητά του με τη χρήση του πεντελικού μαρμάρου και τις ανάγλυφες συνθέσεις αρχαϊκής θεματολογίας διά χειρός Γιάννη Μόραλη στην πρόσοψή του.
Κάτι που επιβεβαιώθηκε τις επόμενες δεκαετίες έως και σήμερα, καθώς όχι μόνο ενσωματώθηκε αρμονικά, αλλά και κατέστη, κατά γενική παραδοχή, συστατικό στοιχείο του αστικού ιστού της Αθήνας.
Εγκαίνια με celebrities
Τα εγκαίνια του «Athens Hilton» άφησαν εποχή και έγιναν αντικείμενο συζήτησης επί μήνες. Πραγματοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 1963 με τριήμερες εκδηλώσεις όπου συγκεντρώθηκε η αφρόκρεμα της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής του τόπου, οι κάθε λογής celebrities, οι ισχυροί του χρήματος, επίλεκτα μέλη του διεθνούς jet set, φέρνοντας πλέον έναν άλλον, διαφορετικό αέρα στην Αθήνα και τις προοπτικές του τουρισμού. Οπως ήδη προαναφέρθηκε, παρέστη και ο ιδρυτής της αλυσίδας Κόνραντ Χίλτον, ο οποίος μάλιστα δεν παρέλειψε να χορέψει με την αδελφή του το αγαπημένο του βαλς «Varsoviana», όπως συνήθιζε να κάνει για γούρι σε όλα τα εγκαίνια των ξενοδοχείων του.
Παράλληλα, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική ζωή της πόλης, μέσω των ιστορικών εκθέσεων της Αίθουσας Τέχνης Αθηνών «Hilton» την περίοδο 1963-1973.
Τα χρόνια που ακολούθησαν, με το «Βυζαντινό», το «Galaxy Βar» με τη μοναδική θέα μέχρι τη θάλασσα, το «Milos», το ευρύχωρο lobby και τις αίθουσες εκδηλώσεων, το «Hilton» έγινε meeting point και σημείο αναφοράς για τη ζωή της πρωτεύουσας.
Η μακέτα του ξενοδοχείου μετά την ανακαίνιση
Ολυμπιακοί και τρόικα
Την περίοδο 2001-2003, εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ανακαινίστηκε ριζικά από τα αρχιτεκτονικά γραφεία των Αλέξανδρου Τομπάζη και ΧάρρυΜπουγαδέλλη, ενώ προστέθηκε και μια νέα πτέρυγα. Το 2004 μάλιστα ήταν και η επίσημη έδρα της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, ενώ το 2011 αυτή της Οργανωτικής Επιτροπής των Παγκόσμιων Αγώνων Special Olympics, που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα.
Ακόμη και στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, όμως, η λάμψη του «Hilton» δεν θάμπωσε. Αντίθετα συγκέντρωνε επί πολύ καιρό τα φώτα της δημοσιότητας καθώς εκεί διέμεναν τα περισσότερα μέλη της διαβόητης τρόικας των δανειστών και στις αίθουσές του διεξάγονταν οι σκληρές διαπραγματεύσεις με τους υπουργούς των ελληνικών κυβερνήσεων. Στα τέλη του 2016 ήρθε το επόμενο σημαντικό ορόσημο στην ιστορία του, με τη μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών της Alpha Bank στην Ιονική Ξενοδοχειακή προς τη Home Holdings S.A., μια κοινοπραξία της ΤΕΜΕΣ της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου, που κατέχει, μεταξύ άλλων, και το εμβληματικό συγκρότημα «Costa Navarino» στην Πύλο, και της D-Marine Investments Holding B.V., συμφερόντων του Τούρκου μεγαλοεπιχειρηματία ΦερίτΣαχένκ της Dogus Group. Το συνολικό τίμημα, συμπεριλαμβανομένης της αναχρηματοδότησης του δανεισμού της Ιονική Ξενοδοχειακή, ανήλθε σε 142 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, τον Φεβρουάριο του 2019 ο κ. Σαχένκ αποχώρησε από το επενδυτικό σχήμα, ενώ ανακοινώθηκε ότι η ΤΕΜΕΣ απέκτησε το 51% της Ιονική Ξενοδοχειακή, με το υπόλοιπο 49% να περνάει σε εταιρεία συμφερόντων του ομίλου Olayan, που διατηρεί συμμετοχή και στην ΤΕΜΕΣ.
Από την περίοδο της εξαγοράς του «Hilton» μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021 υπήρξαν διεργασίες και διαπραγματεύσεις μεταξύ των νέων ιδιοκτητών και της Hilton International σχετικά με την επόμενη μέρα του εμβληματικού ξενοδοχείου.
Στο πλαίσιο της έκθεσης έξω από το ξενοδοχείο δίνεται και το στίγμα της επόμενης μέρας του μέσα από την εν εξελίξει επένδυση η οποία, συμπεριλαμβανομένης της εξαγοράς του κτιρίου, ξεπερνά τα 275 εκατ. ευρώ.
Ετσι καθίσταται σαφές ότι στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας νέος προορισμός: «Το κτιριακό συγκρότημα που φιλοξενούσε το ξενοδοχείο “Hilton Αθηνών” ανακατασκευάζεται πλήρως από την Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις για να δημιουργηθεί ένας πολυδιάστατος προορισμός. Πρόκειται για μια στρατηγική επένδυση που φιλοδοξεί να συμβάλει στην ανάδειξη της Αθήνας ως κορυφαίου προορισμού στην Ευρώπη».
Το νέο κτίριο θα περιλαμβάνει:
το ξενοδοχείο «Conrad» (μέλος του Conrad Hotels & Resorts που πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή Κόνραντ Χίλτον), ιδιωτικές κατοικίες «Conrad Residences» και «Waldorf Astoria Residences», σύγχρονο private lifestyle members’ club, χώρους ψυχαγωγίας και ευεξίας, θεματικούς εμπορικούς χώρους.
Επιπλέον, τονίζεται ότι στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης ο σχεδιασμός και η λειτουργία του νέου προορισμού θα ακολουθούν αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των βέλτιστων πρακτικών ενεργειακής απόδοσης που απαιτούνται για την επίτευξη της διεθνούς πιστοποίησης πράσινων κτιρίων LEED Gold. «Πρόκειται για ένα έργο μεγάλης κλίμακας, το οποίο όχι μόνο θα διατηρήσει αναλλοίωτη, αλλά θα αναδείξει περαιτέρω την αρχιτεκτονική κληρονομιά του κτιρίου και τις διαχρονικές προσόψεις που είχε φιλοτεχνήσει ο Γιάννης Μόραλης», όπως αναφέρεται.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το επενδυτικό πλάνο, το «Hilton» και στη νέα μορφή του θα φέρει και πάλι καινοτόμο αέρα στην τουριστική αγορά εισάγοντας μέσω της μερικής αλλαγής χρήσης τη συνύπαρξη του ξενοδοχείου και των ιδιωτικών κατοικιών στο κέντρο της πόλης.
Ετσι το νέο συγκρότημα θα περιλαμβάνει το πολυτελές ξενοδοχείο «Conrad» με 280 δωμάτια και σουίτες, αλλά και 50 υπερπολυτελείς κατοικίες, επιφάνειας από 75 τ.μ. έως 400 τ.μ. (στο ρετιρέ), που, σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς, έχουν ήδη προπωληθεί σε τιμές περίπου 22.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο.
Ακόμη, προβλέπεται η συνολική ανάπλαση του τελευταίου ορόφου όπου θα φιλοξενηθούν εμπειρίες γαστρονομίας και ψυχαγωγίας, η επέκταση δίπλα στον χώρο της πισίνας, η οποία είχε συμπεριληφθεί και στον αρχικό σχεδιασμό της δεκαετίας του 1960, η δημιουργία θεματικών εμπορικών χώρων με παρουσία κορυφαίων brands, εγκαταστάσεων ψυχαγωγίας και ευεξίας, καθώς και σύγχρονης λέσχης μελών σε χώρους 5.500 τ.μ.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το νέο συγκρότημα θα γράψει τη δική του ιστορία, δίνοντας ένα διαφορετικό χρώμα στον χάρτη της Αθήνας. Οσο κι αν για όλους μας θα παραμένει για πολλά ακόμη χρόνια το «Hilton».
