«Τίποτε δεν είναι εύκολο, αλλά με μία μικρή προσπάθεια σίγουρα θα τα καταφέρουμε όλα» ήταν τα πρώτα λόγια του νεαρού Ντεμπά, του ασυνόδευτου προσφυγόπουλου, μόλις έμαθε την επιτυχία του στις Πανελλαδικές εξετάσεις. Αν και ήρθε μόλις πριν από τρία χρόνια στην Ελλάδα, φοίτησε σε διαπολιτισμικό σχολείο και κατάφερε να εισαχθεί στη Γαλλική φιλολογία, κάνοντας το όνειρό του πραγματικότητα.
Με αφορμή την περίπτωση του Ντεμπά, το protothema.gr χαρτογραφεί τους κύριους άξονες της στρατηγικής για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου.
Προτεραιότητα του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και μέρος της Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων αποτελεί η ομαλή ένταξη των ασυνόδευτων ανηλίκων στην ελληνική κοινωνία.
Με την αναγκαστική αναχώρηση τους από την χώρα καταγωγής τους, τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα βρίσκονται σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση λόγω της ηλικίας τους, του αποχωρισμού τους από την οικογενειακή τους εστία και τη χώρα καταγωγής τους, είναι δε εκτεθειμένοι σε διάφορους κινδύνους και πολύ συχνά έχουν υποστεί διακρίσεις ή έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες όχι μόνο στη χώρα καταγωγής τους αλλά και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους.
«Ολοένα και περισσότεροι ασυνόδευτοι ανήλικοι εισέρχονται τα τελευταία χρόνια στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που την οδήγησε στο να ασχοληθεί επισταμένως µε το ζήτηµα αυτό και να λάβει μέτρα καθώς διαμορφώνονται νέα δεδομένα στις χώρες υποδοχής. Εκτός από τις βασικές βιοτικές ανάγκες της πληθυσμιακής αυτής ομάδας, η εκπαίδευση αλλά και η κοινωνική αλληλεπίδραση αποτελούν προτεραιότητες, στις οποίες οι χώρες πρέπει να ανταποκριθούν άμεσα», επισημαίνει ο κ. Ηρακλής Μοσκώφ, Γενικός Γραμματέας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις εκπαιδευτικές ανάγκες των ασυνόδευτων ανήλικων, οι οποίοι υφίστανται τις συνέπειες της αναγκαστικής μετακίνησης, ο ίδιος θα πει: «Σε αρκετές περιπτώσεις, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι δεν έχουν φοιτήσει τακτικά στο σχολείο και χρειάζονται χρόνο και εξειδικευμένη στήριξη για να προσαρμοστούν σε ένα νέο περιβάλλον. Η ασφαλής κοινωνική τους ένταξη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ένταξή τους στο πλαίσιο του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος, όπου οι ασυνόδευτοι ανήλικοι κοινωνικοποιούνται και αλληλεπιδρούν με τους συνομήλικους συμμαθητές τους. Το σχολείο έχει τη δυνατότητα να προσφέρει κανονικότητα στα παιδιά αυτά, κάτι που συνήθως έχουν στερηθεί μαζί με την παιδική τους ηλικία. Η ένταξη των ασυνόδευτων παιδιών στο προστατευμένο σχολικό περιβάλλον, αποτρέπει τον κίνδυνο διαρροής τους προς το κοινωνικό περιθώριο, προστατεύοντας ταυτόχρονα τα ίδια τα παιδιά από την έκθεσή τους σε πολλαπλούς κινδύνους, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ήδη βεβαρημένη -πολλές φορές- ψυχική τους υγεία. Η μη τυπική εκπαίδευση έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει επίσης θετικά στο συνολικό αποτέλεσμα ενισχύοντας το έργο της τυπικής εκπαίδευσης. Η έγκαιρη αντιμετώπιση της υψηλής σχολικής διαρροής, η σχολική ένταξη, η ενίσχυση της καθημερινής φοίτησης και τελικά η αποφοίτηση των ασυνόδευτων ανηλίκων από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα αποτελούν στόχοι, οι οποίοι δύνανται να επιτευχθούν μέσω μιας αμοιβαίας συνεργασίας και σύμπραξης των φορέων τυπικής εκπαίδευσης, ήτοι της σχολικής μονάδας, της μη-τυπικής εκπαίδευσης, δηλαδή των εκπαιδευτικών των δομών όπου φιλοξενούνται οι ασυνόδευτοι ανήλικοι αλλά και του συνόλου του προσωπικού της δομής φιλοξενίας».
Προκειμένου να συνδράμει την πολιτεία στην προσπάθεια ένταξης των ασυνόδευτων ανηλίκων στην εκπαίδευση, η Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας βρίσκεται σε συνεχή σύμπραξη και συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού αναφορικά με την έκδοση υπουργικών αποφάσεων και λοιπών νομοθετικών πράξεων, ενώ συμβάλλει ουσιαστικά στην υποστήριξη του έργου των εκπαιδευτικών, που εργάζονται σε δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων με τη συνεχή επιμόρφωση και υποστήριξη τους αναφορικά με την τυπική και μη τυπική εκπαίδευση των ανηλίκων φιλοξενούμενων.
O κ. Ηρακλής Μοσκώφ, γενικός γραμματέας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας
Εκπαίδευση και δεκαετής άδεια διαμονής: το «διαβατήριο» της κοινωνικής ενσωμάτωσης για τους ασυνόδευτους ανήλικους
«Η παιδική ηλικία και η ενηλικίωση για τους νεαρούς πρόσφυγες, θεωρούνταν μέχρι πρότινος δύο εντελώς διαφορετικοί τομείς πολιτικής και δράσης. Απώτερος στόχος της πολιτείας και ειδικότερα της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας είναι να αποτελέσουν διαφορετικά στάδια μιας συνεχούς και ενιαίας ενταξιακής πολιτικής. Υπό το πρίσμα αυτό, η θέσπιση άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας, η οποία προβλέπεται στο νέο Κώδικα Μετανάστευσης (άρθρο 161 του Ν. 5038/2023) συνιστά μια σημαντική ενταξιακή πρωτοβουλία, καθώς παρέχει - μεταξύ άλλων- δικαίωμα πλήρους πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα σε νεαρούς ενήλικους πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς, οι οποίοι είχαν εισέλθει στην Ελλάδα ως ασυνόδευτοι ανήλικοι και έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τουλάχιστον τρεις τάξεις δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα πριν από τη συμπλήρωση του εικοστού τρίτου έτους της ηλικίας τους να λάβουν, ατελώς, άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας. Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα στην υποστήριξη των ασυνόδευτων ανηλίκων κατά την μετάβασή τους στην ενηλικίωση, συνδέοντας αρρήκτως το δικαίωμα νόμιμης διαμονής στη χώρα με την εκπαίδευση καθώς δίνει τη δυνατότητα στους μέχρι πρότινος ασυνόδευτους ανηλίκους να ενταχθούν πλέον ως ενήλικοι πολίτες στην ελληνική κοινωνία», υπογραμμίζει ο κ.Μοσκώφ και καταλήγει: «Έχοντας πλέον εξασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για κάθε ασυνόδευτο ανήλικο που ζει στη χώρα, η Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας θα εξακολουθήσει να προσαρμόζει τις στρατηγικές της παρέμβασής της στις ανάγκες των ασυνόδευτων ανηλίκων με την καθιέρωση αποτελεσματικών προσεγγίσεων, που στοχεύουν στην ουσιαστική ένταξη τους στην ελληνική κοινωνία».
Με στόχο να φτάσουν τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα ακόμα και στην πιο απομακρυσμένη περιοχή του Αιγαίου πελάγους, η Κωτσόβολος ταξιδεύει με την Ομάδα Αιγαίου, κάνοντας REACT για έναν Καλύτερο Κόσμο.
