Το μεγάλο στοίχημα: Η «οδύσσεια» ενός συμβολαίου - Μέχρι και δύο χρόνια για την ολοκλήρωση της μεταγραφής

Χειρόγραφες λίστες κολλημένες με σελοτέιπ στον τοίχο δημόσιας υπηρεσίας, πολίτες που έχουν πάει έξω από το Κτηματολόγιο από τις 9 το προηγούμενο βράδυ, για να πιάσουν σειρά, άνθρωποι να κοιμούνται στα αυτοκίνητα και στις καρέκλες, υπάλληλοι να μοιράζουν χειρόγραφα χαρτάκια με αριθμούς προτεραιότητας ενώ υπάρχει ηλεκτρονικό μηχάνημα, το οποίο φυσικά δεν λειτουργεί. Και δυστυχώς εντάσεις που φτάνουν στα όρια της χειροδικίας, όπως συνέβη πριν από λίγο καιρό έξω από το Κτηματολογικό Γραφείο Ζωγράφου.

Το πρόβλημα όμως δεν τελειώνει με την κατάθεση του συμβολαίου στο κτηματολογικό γραφείο. Το πραγματικά μεγάλο ζήτημα ξεκινάει εκεί ακριβώς, καθώς ο χρόνος που χρειάζεται ο φορέας του Κτηματολογίου για να μεταγράψει ένα συμβόλαιο είναι τεράστιος. Και για να το εξηγήσουμε απλά, ένα συμβόλαιο που υπογράφουμε σε έναν συμβολαιογράφο (είτε είναι αγοραπωλησία, είτε γονική παροχή, είτε αποδοχή κληρονομιάς) πρέπει, αφού περάσει τον έλεγχο στα κτηματολογικά γραφεία και τα υποθηκοφυλακεία, να μεταγραφεί ώστε να περάσει οριστικά στο όνομα του νέου ιδιοκτήτη.

Η διαδικασία αυτή σε κάποια κτηματολογικά γραφεία μπορεί να ξεπεράσει και τα δύο χρόνια! Επειτα από ρεπορτάζ συλλέξαμε τον χρόνο που χρειάζεται ένα συμβόλαιο για να μεταγραφεί σε κάποια κτηματολογικά γραφεία της Αττικής:

• Ζωγράφου: 24 μήνες
• Πειραιάς: πάνω από 12 μήνες
• Κορωπί: 9 μήνες
• Ηλιούπολη: 7-9 μήνες

Ενώ στο περιβόητο Κτηματολογικό Γραφείο Αθηνών δεν σε ενημερώνουν καν πότε θα μεταγραφεί το συμβόλαιό σου, το καταθέτεις και απλά περιμένεις, με τις εκτιμήσεις να λένε ότι θα πλησιάζει τους 12 μήνες!

Υπάρχουν και οι φωτεινές εξαιρέσεις, όπως το Κτηματολογικό Γραφείο Αμαρουσίου, το οποίο διεκπεραιώνει τις υποθέσεις σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με τον φόβο βέβαια και εκεί να σημειώνονται οι ίδιες καθυστερήσεις από τα τέλη Αυγούστου που θα περάσει στον φορέα του Κτηματολογίου.

Η άλλοτε βαριά βιομηχανία της χώρας μας, αυτή των ακινήτων, βιώνει αυτή την κρίση εδώ και χρόνια. Οι καθυστερήσεις στη μεταγραφή των συμβολαίων δημιουργούν πολλά ζητήματα ως προς την ασφάλεια δικαίου των συναλλαγών. Και πολλά όμως άλλα πρακτικά θέματα:

■ Δεν προχωρούν οι εκταμιεύσεις των δανείων αν ένα συμβόλαιο δεν έχει μεταγραφεί, με αποτέλεσμα πολλοί πωλητές να μην προχωρούν στη σύναψη συμβολαίων με ανθρώπους οι οποίοι έχουν την ανάγκη ενός δανείου. Οι τράπεζες δεν προχωρούν στη διαδικασία της προσημείωσης και στην εκταμίευση του δανείου αν δεν ολοκληρωθεί πρώτα η μεταγραφή του συμβολαίου.

Είναι πολλές οι περιπτώσεις νέων ανθρώπων οι οποίοι ενώ εγκρίθηκαν τα δάνειά τους για το πρόγραμμα «Σπίτι μου» δεν βρίσκουν σπίτια να αγοράσουν, καθώς οι πωλητές δεν δέχονται να περιμένουν έναν χρόνο προκειμένου να εκταμιευθεί το δάνειο.

■ Αποδοχές κληρονομιάς, γονικές παροχές: Με την καθυστέρηση της μεταγραφής τους οι κληρονόμοι δεν μπορούν να τα πουλήσουν εύκολα.

Η κατάσταση τουλάχιστον στο Κτηματολογικό Γραφείο Αθηνών αναμένεται να γίνει ακόμα χειρότερη, καθώς μέχρι τέλος του χρόνου αναμένεται ένα τεράστιο κύμα συμβολαίων που αφορούν την περιβόητη Golden Visa.

Κι αυτό διότι όποιος ήθελε να πάρει ακίνητο στην περιοχή της Αθήνας με 250.000 ευρώ και να εξασφαλίσει Golden Visa γι’ αυτόν και την οικογένειά του έπρεπε να υπογράψει προσύμφωνο μέχρι τέλος Ιουλίου καταβάλλοντας το 10% του τιμήματος. Τα προσύμφωνα αυτά μέχρι τέλος του 2023 θα πρέπει να έχουν γίνει συμβόλαια, οπότε θα είναι τεράστιος ο όγκος δουλειάς που θα πέσει στο Κτηματολογικό Γραφείο της Αθήνας.

Η ηλεκτρονική κατάθεση

Σε ό,τι αφορά την προσδοκία κάποια στιγμή που θα προχωρήσει η περιβόητη ηλεκτρονική κατάθεση -η οποία τυπικά είναι ήδη σε ισχύ- να εξαλειφθούν οι ουρές, αξίζει να επισημάνουμε όσα μας μετέφεραν κάποιοι επαγγελματίες:

Πρώτον, το ηλεκτρονικό σύστημα κατάθεσης δεν λειτουργεί όλο το εικοσιτετράωρο, αλλά μόνο στο διάστημα που είναι σε λειτουργία και τα κτηματολογικά γραφεία, δηλαδή 8.30 με 13.30. Ετσι λοιπόν δικηγόροι και συμβολαιογράφοι μπορούν να μπουν στο σύστημα μόνο τις πρωινές εργάσιμες ώρες και να καταθέσουν συμβόλαια.

■ Το σύστημα δεν μπορεί να δεχθεί σύνθετες πράξεις. Αν δηλαδή ένα συμβόλαιο έχει και τροποποίηση σύστασης και αγοροπωλησία, όπως συμβαίνει σε πάρα πολλές περιπτώσεις.

■ Το ηλεκτρονικό σύστημα δεν δέχεται αιτήσεις προδήλου σφάλματος.

■ Η τιμολόγηση της μεταγραφής δεν γίνεται αμέσως, αλλά μετά από πάρα πολύ μεγάλο διάστημα και δίνει περιθώριο μόνο μιας εργάσιμης για να πληρωθεί το αντίστοιχο τέλος, με τον κίνδυνο -αν χαθεί για μία ημέρα η ηλεκτρονική πληρωμή- να απορριφθεί η αίτηση και να πρέπει να κατατεθεί εκ νέου.

■ Επίσης, με την ηλεκτρονική κατάθεση οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι δεν ανεβάζουν απλά το έγγραφο του συμβολαίου και τα σχετικά έγγραφα σε μία πλατφόρμα, αλλά αναλαμβάνουν και τη διαδικασία της καταχώρησης όλων των στοιχείων του συμβολαίου, γεγονός που οι νομικοί λένε ότι είναι δουλειά των υπαλλήλων του Κτηματολογίου και όχι δική τους. Και εδώ γεννάται η απορία για ποιο λόγο να πληρώνεις τα τέλη στο Κτηματολόγιο για κάθε συμβόλαιο αν την καταχώρηση την κάνεις ο ίδιος.

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του αρμόδιου υφυπουργού, από τέλος Αυγούστου θα λειτουργήσει ηλεκτρονικό σύστημα σειράς προτεραιότητας για την κατάθεση συμβολαίων στο Κτηματολογικό Γραφείο Αθηνών. Δικηγόροι και συμβολαιογράφοι αναφέρουν ότι αυτό ναι μεν θα τους γλιτώσει από την ουρά και την αναμονή, όμως μεταφέρουν τον προβληματισμό ότι μπορεί τα ραντεβού που θα παίρνουν να είναι μετά από πολλές ημέρες έως και μήνα - γεγονός το οποίο δημιουργεί πολλά ζητήματα αναφορικά με τα συμβόλαια.

Καθώς από την ώρα της υπογραφής ενός συμβολαίου μέχρι και να πας να το καταθέσεις για μεταγραφή υπάρχει ο κίνδυνος να πάει κάποιος να γράψει μία κατάσχεση η οποία θα αφορά τον προηγούμενο ιδιοκτήτη, γι' αυτό μόλις υπογράφεται ένα συμβόλαιο θα πρέπει το ταχύτερο να κατατίθεται για μεταγραφή στο αρμόδιο κτηματολογικό γραφείο.