Κινητό στο σχολείο: Απαγορεύονται αλλά οι μαθητές δεν τα αποχωρίζονται και οι καθηγητές κάνουν πως δεν βλέπουν

Τα σχολεία άνοιξαν και οι μαθητές εξοπλίστηκαν με όλα τα απαραίτητα: Τσάντες, γραφικά είδη, βιβλία και βέβαια... κινητό τηλέφωνο. Ίσως αυτό το τελευταίο να είναι και το πρώτο που αναζητούν κάθε πρωί πριν ξεκινήσουν για το σχολείο.
Τι ισχύει όμως για το κινητό (smartphone κατά προτίμηση) στο σχολείo;

Αν και ισχύει καθολική απαγόρευση, είναι κοινό μυστικό πως καταστρατηγείται - στη συντριπτική, τουλάχιστον, πλειονότητα από τους μαθητές. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές μη έχοντας τη δυνατότητα να ελέγξουν όλους τους μαθητές, ώστε να εφαρμόσουν τη ρητή διάταξη του υπουργείου που απαγορεύει τα κινητά στην τάξη, συχνά κάνουν τα στραβά μάτια.

Από την άλλη, οι γονείς αγωνιούν για το πώς θα διαχειριστούν την κατάσταση, αφού τα παιδιά τους δεν αποχωρίζονται λεπτό τα κινητά. Ποστάρισμα στα σόσιαλ, σκρολάρισμα στο ΤικΤοκ, ενημέρωση στο «Ινστα» (βλ. Instagram), ανταλλαγή μηνυμάτων, selfie στο μάθημα - οι συνηθέστερες χρήσεις του κινητού στο σχολείο, με ηπιότερη εκείνη τού να ακούν μουσική με ακουστικά.

Τα κινητά αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της σχολικής ζωής - η πανδημία, η οποία επιτάχυνε τη χρήση της τεχνολογίας στο σχολεία μέσα από την «κανονικοποίηση» της διαδικτυακής τάξης, συνέβαλε σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση.

«Οι γονείς πρέπει να παρουσιάζουν το κινητό στα παιδιά τους ως εργαλείο, ενώ καλό είναι να συναποφασίζουν τις πρακτικές γύρω από την ορθή και ασφαλή χρήση του. Βοηθάει πολύ το να μοιραζόμαστε με τα παιδιά τις δικές μας εμπειρίες χρήσης -τι μας διευκολύνει, τι μας δυσκολεύει- παρέχοντας έτσι ένα συμπεριφοριστικό πρότυπο χρήσης», επισημαίνει η Αρτεμις Τσίτσικα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ.

«Το κινητό τηλέφωνο προσφέρει στα παιδιά και τους εφήβους ένα αίσθημα αυτονομίας, γεγονός που ευνοεί την υγιή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. H ευρωπαϊκή μελέτη EUNET ADB αναφέρει ότι η κοινωνική χρήση του Διαδικτύου (κοινωνικά δίκτυα) συνδέεται θετικά με τις κοινωνικές δεξιότητες, ειδικά στους μεγαλύτερους εφήβους», προσθέτει και συνεχίζει, «για την απόκτηση κινητού συστήνεται να έχει περάσει τα 10 έτη το παιδί και να του γίνει σαφές εξαρχής πως όταν μία πληροφορία αναρτηθεί, δεν ανακαλείται και δεν μπορεί πια να ελεγχθεί ο τρόπος χρήσης της. Γενικά, οι γονείς συστήνεται να λειτουργούν υποστηρικτικά, να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικτυακή ζωή του παιδιού, υιοθετώντας θετική στάση και ενθαρρύνοντας την ανοιχτή επικοινωνία σε θέματα διαδικτυακών επιλογών και χρήσης», καταλήγει.
Την ίδια στιγμή, όμως, έκθεση της UNESCO συστήνει καθολική απαγόρευση των κινητών και των υπόλοιπων ηλεκτρονικών συσκευών στα σχολεία, εξαιτίας των αρνητικών επιπτώσεων που έχει η χρήση τους στα παιδιά.

Τι λένε οι μαθητές

«Ελα, δεν γίνεται χωρίς κινητό - ούτε στο σχολείο, ούτε πουθενά. Το χρειαζόμαστε για να οργανώσουμε μια ολόκληρη μέρα: πρέπει να συνεννοηθούμε για το πώς θα γυρίσουμε, αν χρειάζεται να αλλάξουμε κάποιο μάθημα, να κανονίσουμε έξοδο. Να ακούσουμε μουσική, να βγάλουμε φωτογραφίες, να ανταλλάξουμε μηνύματα - ειδικά αν έχουμε σχέση κι είναι σε άλλη τάξη… είναι πολύ cute αυτό… », θα πει η Εύα, μαθήτρια Λυκείου. «Αν και μας είχαν επιτρέψει τα κινητά για εκπαιδευτική χρήση, στην πράξη οι περισσότεροι τα χρησιμοποιούσαμε για τα σόσιαλ», εκμυστηρεύεται μία συμμαθήτριά της. «Περισσότερο σου δίνουν την αίσθηση ότι συνδέεσαι με τους άλλους κοινωνικά - αν νιώσεις ότι ζορίζεσαι, πρέπει να μπορείς να μιλήσεις με κάποιον», προσθέτει.

«Ποστάρουμε στα σόσιαλ, σκρολάρουμε στο ΤικΤοκ, μπαίνουμε ίνστα, παίζουμε παιχνίδια όπως κρεμάλα, βγάζουμε σέλφι -έτσι θα θυμόμαστε τη σχολική ζωή, από στιγμιότυπα στο διάλειμμα αλλά και την ώρα του μαθήματος- κάποιοι καθηγητές ποζάρουν μαζί μας. Δεν χαλιούνται. Και γιατί, άλλωστε; Κανονικά, το έχουμε στο αθόρυβο, δεν ενοχλούμε κανέναν στην τάξη…», προσθέτει η Εύα, ενώ ξεκαθαρίζει: «YouTube ποτέ - πρέπει να’σαι πολύ καμένος για να μπεις εκεί την ώρα του μαθήματος».

Τι κάνουν οι καθηγητές

Αν και επισήμως η χρήση κινητού τηλεφώνου στα σχολεία απαγορεύεται, η πραγματικότητα έρχεται να διαψεύσει τον κανόνα. Οσο τα δάχτυλα δουλεύουν κάτω από το θρανίο, οι αντιδράσεις των εκπαιδευτικών διαφέρουν. Αλλοι αδιαφορούν ή κάνουν ότι δεν βλέπουν, άλλοι είναι πιο αυστηροί - «Θα σ’ το πάρω», «Πήγαινε στο γραφείο», «Αν σας πιάσω με κινητό, θα σας πάρω τα κεφάλια», είναι απειλές που εκτοξεύονται και καταγράφουν τα παιδιά γελώντας.

«Τους περισσότερους καθηγητές δεν τους νοιάζει, είναι κουλ. Αλλοι θα “σου την πουν χοντρά” - είναι πολύ αυστηροί και ξέρεις ότι θα μπλέξεις. Μπορεί να σε πάνε και στο γραφείο, να σου πάρουν πράγματι το κινητό, να αρχίσουν τα τηλέφωνα στο σπίτι. Ορισμένοι παίρνουν το κινητό και αρχίζουν να διαβάζουν τα μηνύματά σου δυνατά μπροστά σε όλους κι αυτό είναι φουλ παραβιαστικό - πρόκειται για προσωπικά δεδομένα, δεν επιτρέπεται.

Το καλύτερο είναι όταν το αντιμετωπίζουν με χιούμορ: έχει τύχει να μας πιάσει και να μας πει “αφού θες να έχεις κινητό, έλα να βγάλουμε μαζί selfie”. Από ντροπή, δεν το ξανακάνεις.

Φταίνε όμως και οι καθηγητές… Οταν κάποιος κάνει μάθημα-μονόλογο, είναι ξενέρωτος και βαριόμαστε, εκεί “τον έχουμε”: βγαίνει κινητό κανονικά - ας ήξερε να κάνει το μάθημα πιο ενδιαφέρον… Από την άλλη, υπάρχουν οι καθηγητές που είναι πιο ενεργοί, που σε βάζουν σε μiα συζήτηση, που απολαμβάνεις το μάθημα. Εκεί, αφενός ξέρεις ότι δεν σε παίρνει, αφετέρου δεν σε ενδιαφέρει καθόλου το κινητό, μπαίνει στην άκρη», αποτυπώνει την κατάσταση η Εύα.

Σωστή χρήση αντί απαγόρευσης

«Εσείς δεν το καταλαβαίνετε γιατί δεν είχατε κινητά. Εμάς είναι η ζωή μας έτσι - είμαστε η πρώτη γενιά της τεχνολογίας και πρέπει να το αποδεχθούν και στην εκπαίδευση. Το κινητό δεν είναι στίγμα, αλλά εργαλείο. Είναι προέκταση του χεριού μας, προφανώς και υπάρχει εξάρτηση. Η απαγόρευση είναι… τραγική. Καλύτερα να επικεντρωθούμε στη σωστή χρήση, αλλιώς μετά βγαίνουν όλα τα αρνητικά», υπογραμμίζει η Εύα και συνεχίζει: «Διαδικτυακός εκφοβισμός υπάρχει σίγουρα - όχι μόνο μεταξύ των παιδιών αλλά και απέναντι στους καθηγητές.

Εχει συμβεί κάποιος που νευριάζει με καθηγητή, να τον βγάζει φωτογραφίες την ώρα του μαθήματος, να τις ανεβάζει στην ομαδική και μετά να αρχίζουν όλοι… Αλλη φορά, που χόρευαν κάτι κορίτσια, τα αγόρια είχαν κρύψει από κάτω τα κινητά και τραβούσαν βίντεο. Επίσης, είναι πολύ συνηθισμένο να ανταλλάσσουν φωτογραφίες σε σελίδες όπως το Discord - ειδικά αν έχουν χωρίσει και θέλουν να εκδικηθούν τον άλλο, ανεβάζουν ό,τι φωτογραφία θες».

Εκθεση-καμπανάκι

Η μελέτη των Ηνωμένων Εθνών προειδοποιεί για σοβαρά θέματα που προκύπτουν από την εκτεταμένη χρήση των κινητών: υπερβολική ή ακατάλληλη χρήση της τεχνολογίας από τους μαθητές στην τάξη ή στο σπίτι, είτε πρόκειται για κινητά τηλέφωνα είτε για τάμπλετ ή λάπτοπ, μπορεί να έχει εξαιρετικά επιζήμιες συνέπειες στην εκπαιδευτική διαδικασία: μειωμένες σχολικές επιδόσεις και αρνητικές επιπτώσεις στη συναισθηματική σταθερότητα και ψυχολογική υγεία των παιδιών, κυριαρχούν στη λίστα.

Υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες εθισμού στην οθόνη, διαταραχές ύπνου, ακόμη και παχυσαρκία εξαιτίας της καθιστικής ζωής.
Σε ό,τι αφορά την πνευματική υγεία, η έκθεση σε επιβλαβές διαδικτυακό περιεχόμενο, διαδικτυακό εκφοβισμό, πιεστική σύγκριση με πρότυπα τύπου influencers στα κοινωνικά δίκτυα, μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα αύξηση άγχους, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επιπλέον, τα παιδιά μπορεί, ακόμη και ακούσια, να μοιράζονται ιδιωτικές στιγμές και προσωπικές πληροφορίες, γεγονός που εύκολα τα καθιστά βορά στα «αρπακτικά» του Διαδικτύου.

Οπως υποστηρίζεται από την UNESCO, η ψηφιακή τεχνολογία συνολικά θα πρέπει να υπηρετεί μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση της εκπαίδευσης και να μην υποκαθιστά τους δασκάλους. Η κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης, όπου οι μαθητές διδάσκονται διά ζώσης, είναι σημαντική. Η UNESCO προειδοποιεί όσους διαμορφώνουν την πολιτική να κρατήσουν αποστάσεις από την άκριτη υιοθέτηση της ψηφιακής τεχνολογίας - «δεν συνιστά πρόοδο κάθε αλλαγή. Δεν σημαίνει πως ό,τι μπορεί να γίνει, θα πρέπει να γίνει κιόλας» είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει. Μόνο η τεχνολογία που υποστηρίζει τη μάθηση έχει θέση στο σχολείο.

Τι ισχύει παγκοσμίως

Επιστρέφοντας στο σχολείο μετά την πανδημία, τα παιδιά είναι κολλημένα στο κινητό στη διάρκεια του μαθήματος περισσότερο από ποτέ. Με βάση αναλύσεις σε 200 εκπαιδευτικά συστήματα σε όλο τον κόσμο, η UNESCO εκτιμά πως μόλις μία στις τέσσερις χώρες έχει απαγορεύσει τα κινητά στο σχολείο, είτε με νόμο είτε με συστάσεις. Στη Γαλλία έχει ήδη επιβληθεί απαγόρευση της χρήσης των κινητών στα σχολεία. Η Ολλανδία και η Φινλανδία έχουν, επίσης, προχωρήσει σε ανάλογη απαγόρευση, η οποία όμως θα εφαρμοστεί από το 2024.

Στην Αμερική, πολλές Πολιτείες προχώρησαν σε πλήρη απαγόρευση, άλλες επέβαλαν το κλείδωμα των κινητών στα ντουλάπια των παιδιών. Σε ορισμένες επέλεξαν τη χρήση της ειδικής θήκης απενεργοποίησης Yondr, που κοστίζει περίπου 16 δολάρια και συνήθως χρησιμοποιείται σε συναυλίες ή παραστάσεις για να απενεργοποιεί κινητά, smartwatches, κάμερες ή συσκευές καταγραφής ήχου ή εικόνας - ήδη, 27 σχολεία στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει τις Yondr. Η Κίνα έθεσε όρια στη χρήση ψηφιακών συσκευών ως εκπαιδευτικά εργαλεία, περιορίζοντάς τες στο 30% του συνολικού χρόνου διδασκαλίας, ενώ προβλέπονται διαλείμματα των μαθητών από την οθόνη σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στη Μεγάλη Βρετανία, η καυτή πατάτα της χρήσης ή μη των κινητών από τα παιδιά έχει περάσει στη διεύθυνση του κάθε σχολείου, η οποία αποφασίζει αναλόγως.

Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους συστήνεται η καθολική απαγόρευση των κινητών στα σχολεία είναι η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της τάξης, η βελτίωση της μαθησιακής ικανότητας, καθώς και η προστασία των παιδιών από τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Επίσης, η καλλιέργεια των κοινωνικών τους δεξιοτήτων, μέσα από τη διά ζώσης αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους, η βελτίωση της επικοινωνιακής τους ικανότητας αλλά και της ενσυναίσθησης. Η αυξημένη συμμετοχή τους σε φυσικές δραστηριότητες, επίσης, βρίσκεται μεταξύ των πλεονεκτημάτων της αποχής από το κινητό.

Εξυπακούεται ότι τα παιδιά δεν γίνεται να κρατηθούν σε απόσταση από την τεχνολογία, καθώς έτσι θα έρχονταν σε μειονεκτική θέση. Πρέπει να ενημερωθούν, όχι μόνο για τους κινδύνους αλλά και για τις ευκαιρίες που συνοδεύουν την τεχνολογία, ώστε να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα και να κατανοήσουν πώς ζει κανείς με ή χωρίς την τεχνολογία, αναφέρεται μεταξύ άλλων στη συγκεκριμένη έκθεση.

Ο νόμος στην Ελλάδα

Τι πρέπει να γνωρίζουν σχετικά με τα κινητά οι περίπου 1.366.000 μαθητές όλων των βαθμίδων και οι σχεδόν 165.000 εκπαιδευτικοί επιστρέφοντας τη Δευτέρα στο σχολείο: (ισχύουν οι με αρ. πρωτ.132328/Γ2/07-12-2006, 100553/Γ2/04-09-2012 και Φ.25/103373/Δ1/22-06-2018 εγκύκλιοι του ΥΠΑΙΘΑ):

«Οι μαθητές δεν επιτρέπεται να έχουν στην κατοχή τους κινητά τηλέφωνα εντός του σχολικού χώρου. Η απαγόρευση ισχύει και για οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονική συσκευή ή παιχνίδι, το οποίο διαθέτει σύστημα επεξεργασίας εικόνας και ήχου εντός του σχολικού χώρου.
Στην εξαιρετική περίπτωση που ο μαθητής φέρει στο σχολείο κινητό τηλέφωνο είναι υποχρεωμένος να το παραδώσει στη διεύθυνση του σχολείου πριν από την έναρξη των μαθημάτων και θα το παραλάβει κατά την αποχώρησή του.

Στην περίπτωση που ο μαθητής συλληφθεί να κάνει χρήση του κινητού τηλεφώνου στον χώρο του σχολείου, το κινητό του θα παραδίδεται στη διεύθυνση του σχολείου, η οποία θα ενημερώνει τους γονείς/κηδεμόνες να έρθουν οι ίδιοι να το παραλάβουν.

Αν ο μαθητής συλληφθεί να βιντεοσκοπεί ή να φωτογραφίζει άλλους μαθητές του σχολείου ή κάποιο μέλος του διδακτικού προσωπικού, θα του επιβληθούν οι ανάλογες κυρώσεις».



Ειδήσεις σήμερα:

To SMS για τη φονική ενέδρα των 6 Τούρκων στη Λούτσα: «Η θέση σας έχει αποκαλυφθεί, φύγετε»

Η τραγωδία με το Falcon: 24χρόνια από τον θάνατο του Γιάννου Κρανιδιώτη

Βίντεο: Ο Κασσελάκης... γουστάρει να «ξεδοντιάσει» δικαστικούς και δημοσιογράφους - Σας θυμίζει κάποιον;