Περιβαλλοντολόγοι κατά Λαιμών για τις βίλες στο Πάπιγκο

Η συνταγματικότητα και η νομιμότητα κατασκευής δύο παραδοσιακών βιλών των εφοπλιστών Αντώνη-Θωμά και Φίλιππου-Παντελή Λαιμού στο Μεγάλο Πάπιγκο του Δήμου Ζαγορίου τίθενται πλέον στη ζυγαριά των δικαστών του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά την πρόσφατη ακροαματική διαδικασία που προηγήθηκε στο επικαλούμενο περιβαλλοντικό Ε’ Τμήμα του.

Η όλη διαδικασία αδειοδότησης για την κατασκευή των δύο βιλών, οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί, όπως και η όλη διοικητική διαδικασία που προηγήθηκε έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων της περιοχής, οι οποίες έχουν προσφύγει στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο.

Κατά της ανέγερσης των επίμαχων κτισμάτων έχουν ταχθεί με αίτησή τους στο ΣτΕ οι περιβαλλοντικές οργανώσεις «Καλλιστώ - Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Αγρια Ζωή και τη Φύση», «Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης» και «Ροή - Σύλλογος Πολιτών Υπέρ των Ρεμάτων».

Οι οργανώσεις ζητούν από τους συμβούλους Επικρατείας να ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες με τις οποίες χορηγήθηκαν στους: 1) Αντώνιο Λαιμό άδεια ανέγερσης διώροφης κατοικίας με υπόγειο και υπόσκαφο (κατασκευή κάτω από τη στάθμη του φυσικού εδάφους), και 2) Αντώνιο και Φίλιππο Λαιμό για την ανέγερση δεύτερης κατοικίας στο ίδιο οικόπεδο. Παράλληλα, ζητούν να ακυρωθεί και ο δασικός χάρτης του οικισμού Μεγάλο Πάπιγκο Ιωαννίνων.

Πρόκειται για συνολική έκταση 4.813 τ.μ., εκ των οποίων τα 2.005 τ.μ. είναι εντός των ορίων του οικισμού. Η έκταση κατά 99% είναι ιδιοκτησίας του Αντώνη Λαιμού και κατά 1% του Φιλίππου Λαιμού, κατοίκων Μόντε Κάρλο, κατά δήλωσή τους. Σύμφωνα με τις άδειες, ανεγέρθηκαν αφενός πρώτη διώροφη κατοικία με υπόγειο, με εμβαδόν κάλυψης 406 τ.μ., εμβαδόν δόμησης 365 τ.μ. και μέγιστο ύψος 6,35 μ. και αφετέρου δεύτερη διώροφη κατοικία με εμβαδόν κάλυψης 339 τ.μ., εμβαδόν δόμησης 335 τ.μ. και μέγιστο ύψος 6,2 μ. Τα κτίρια διαμορφώνονται σε διαφορετικούς όγκους και στο ένα ισόγειο προβλέπεται η χρήση εικαστικού εργαστηρίου.

Πριν από την έκδοση των προσβαλλόμενων οικοδομικών αδειών είχε προηγηθεί θετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής της Περιφέρειας των Ιωαννίνων και του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Ηπείρου, ενώ η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων ενέκρινε την ανέγερση των επίμαχων κατοικιών.

Οπως αναφέρουν οι προσφεύγοντες, η επίμαχη περιοχή είναι ενταγμένη στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή ειδικού φυσικού κάλλους και προστατευόμενου πολεοδομικού ιστού υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας και αισθητικής, με συνέπεια να μην επιτρέπεται η ανέγερση και χρήση κατοικίας.

Αμφισβητούν, δε, την κύρωση του δασικού χάρτη της περιοχής, υποστηρίζοντας ότι επιχειρείται παράνομα η επέκταση των ορίων του οικισμού του Μεγάλου Πάπιγκου και ότι τα όρια του δασικού χάρτη οδηγούν αφενός σε ανεπίτρεπτη απομείωση της έκτασης του Εθνικού Πάρκου και αφετέρου σε απαγορευόμενη επέκταση της οικοδομικής δραστηριότητας μέσα στο Εθνικό Πάρκο.

Ισχυρίζονται ακόμη ότι το επίμαχο οικόπεδο είναι εκτός των ορίων του οικισμού, επικαλούμενοι σχετική απόφαση του νομάρχη Ιωαννίνων. Κατά τις οργανώσεις, τα ακίνητα δεν έχουν «πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο νομίμως υφιστάμενο». Και εξηγούν ότι δεν υπάρχει εμπρός από τα ακίνητα κοινόχρηστος δρόμος, αλλά «ημιονική ατραπός» (μουλαρόδρομος), μη ασφαλτοστρωμένη, η οποία δεν έχει το απαιτούμενο πλάτος των 4 μ.

Τα επιχειρήματα

Σημειώνουν ότι η όλη διαδικασία που τηρήθηκε για την έκδοση των οικοδομικών αδειών, μεταξύ άλλων, είναι αντισυνταγματική, παράνομη και παραβιάζει τη Σύμβαση της Γρανάδας για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία του τοπίου. Οι οικοδομικές άδειες, ισχυρίζονται, είναι παράνομες για τον πρόσθετο λόγο ότι πριν από την έκδοσή τους δεν προηγήθηκαν εγκριτικές αποφάσεις των υπουργών Πολιτισμού και Περιβάλλοντος.

Επίσης, σύμφωνα με τις οργανώσεις, οι οικοδομικές άδειες είναι εκτός νομοθετικού πλαισίου, καθώς τα επίμαχα ακίνητα είναι κτισμένα σε απόσταση μόλις 22 μ. από τον περίβολο κοιμητηρίου, με συνέπεια να μην τηρούνται οι ελάχιστες αποστάσεις που προβλέπει το Προεδρικό Διάταγμα 1128/1980.

Πάντως, όπως ανέφερε ο εισηγητής της υπόθεσης, πάρεδρος Νικόλαος Βαγιωνάκης, κατά την ακροαματική διαδικασία, «τα ακίνητα για τα οποία εκδόθηκαν οι προσβαλλόμενες οικοδομικές άδειες, έχουν εξαιρεθεί της ανάρτησης του δασικού χάρτη». Εξάλλου, σύμφωνα με βεβαίωση του δασάρχη Κόνιτσας, τα 2.002 τ.μ. χαρακτηρίζονται «μη δασικές εκτάσεις». Ο κ. Βαγιωνάκης δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι τίθενται ερωτήματα ως προς το έννομο συμφέρον των προσφευγόντων και για το αν ήταν εμπρόθεσμη η αίτηση ακύρωσης που κατέθεσαν.

Τέθηκε όμως θέμα και για έναν μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου που υπάρχει κοντά στην επίμαχη έκταση. Σύμφωνα με γνωμοδότηση του τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Ηπείρου, εγκρίθηκαν υπό όρους οι αρχιτεκτονικές μελέτες των δύο βιλών με το σκεπτικό ότι «οι εν λόγω οικοδομές χωροθετούνται σε μικρή απόσταση από τον μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου και βρίσκονται σε χαμηλότερη στάθμη από αυτόν και μεταξύ τους μεσολαβούν δένδρα και ψηλοί θάμνοι, με αποτέλεσμα να μην προκαλείται άμεση ή έμμεση βλάβη στον ναό, καθώς και ότι δεν προκαλείται άμεση ή έμμεση βλάβη στους τάφους που αποκαλύφθηκαν νοτιοδυτικά των εν θέματι οικοπέδων».

Ωστόσο, το Συμβούλιο Μνημείων Ηπείρου έθεσε και ορισμένους όρους, όπως είναι, μεταξύ των άλλων, ότι «πρέπει να επέλθει δενδροφύτευση στην όμορη με το κοιμητήριο πλευρά (σ.σ.: του οικοπέδου), η μη τοποθέτηση κλιματιστικών μονάδων και τεντών στις όψεις των κτιρίων και η μη τοποθέτηση ηλιακών θερμοσιφώνων ή υδατοδεξαμενών στις στέγες».

Κατά την πολύωρη συζήτηση της υπόθεσης στο ΣτΕ, ο πρόεδρος του δικαστηρίου, αντιπρόεδρος Χρήστος Ντουχάνης, υπέβαλε μεγάλο αριθμό διευκρινιστικών ερωτήσεων στους συνηγόρους όλων των πλευρών λόγω της πολυπλοκότητας της υπόθεσης και των νομικών ζητημάτων που έχουν ανακύψει.

Οι Αντώνης και Φίλιππος Λαιμός εκπροσωπήθηκαν από τους δικηγόρους Βασίλη Παπαδημητρίου και Αλέξανδρο Δοβλέ, οι οποίοι αντέκρουσαν με επιχειρήματα τους ισχυρισμούς των περιβαλλοντικών οργανώσεων και ανέπτυξαν τη νομική ακτινογραφία της περιβαλλοντικής κατάστασης στο Πάπιγκο.

Εξάλλου, επικαλούνται βεβαίωση του δασάρχη Κόνιτσας με την οποία η έκταση των 2.002 τ.μ. χαρακτηρίζεται «μη δασική και μη υπαγόμενη στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας», ενώ, σύμφωνα με την άδεια προέγκρισης, η εν λόγω έκταση «ευρίσκεται εντός των ορίων του οικισμού και έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο διαμορφωμένο δρόμο συνολικού μήκους 11,6 μ. και είναι άρτιο κατά κανόνα». Προσκομίστηκαν, επίσης, αεροφωτογραφίες.

Επισήμαναν ότι οι οργανώσεις δεν έχουν έννομο συμφέρον για την αίτηση ακύρωσης που κατέθεσαν, καθώς το όλο θέμα είναι αμιγώς πολεοδομικό και όχι περιβαλλοντικό ώστε να εμπίπτει στους καταστατικούς σκοπούς τους.

Εξάλλου, η αίτηση ακύρωσης που κατέθεσαν οι οργανώσεις είναι εκπρόθεσμη, αφού κατατέθηκε μετά τις προβλεπόμενες από τη δικονομία προθεσμίες, προσέθεσαν οι συνήγοροι των κυρίων Αντώνη και Φίλιππου Λαιμού.

Η υπεράσπιση

Και είναι εκπρόθεσμη η κατάθεση καθώς ο χρόνος έκδοσης των προσβαλλόμενων οικοδομικών αδειών ήταν γνωστός στις οργανώσεις γιατί το όλο ζήτημα είχε λάβει μεγάλη δημοσιότητα στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο και είχε υποβληθεί σχετική επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή. Παρ’ όλα αυτά, το εύλογο ενδιαφέρον των οργανώσεων να λάβουν γνώση του περιεχομένου των οικοδομικών αδειών εκδηλώθηκε όταν τον Οκτώβριο του 2021 ξεκίνησαν οι εκσκαφές και είχε παρέλθει ο προβλεπόμενος χρόνος κατάθεσης αίτησης ακύρωσης. Πέρα από αυτά, υποστήριξαν τη νομιμότητα έκδοσης των οικοδομικών αδειών.

Από την άλλη πλευρά, παραστάθηκαν για τις οργανώσεις ο κ. Γιώργος Πολίτης, για την Περιφέρεια Ηπείρου η κυρία Γεωργία Τατάγια και για τον Δήμο Ιωαννιτών ο κ. Ιωάννης Κάντζιος.

Οι 13 κάτοικοι που παρενέβησαν υπέρ των προσβαλλόμενων πράξεων εκπροσωπήθηκαν από τον κ. Γιώργο Γεραρή και την κυρία Αθανασία Βαζάκα. Οι συνήγοροι των δύο υπουργείων (ΝΣΚ) δεν παραβρέθηκαν στο δικαστήριο καθώς είχαν καταθέσει δήλωση, όπως λέγεται, με τις νομικές θέσεις τους.

Δεν πρέπει να παραλειφθεί ότι τον περασμένο Ιούλιο η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ απέρριψε (απόφαση 274/2023) την αίτηση των ίδιων των περιβαλλοντικών οργανώσεων που ζητούσαν (με τους ίδιους περίπου ισχυρισμούς που προέβαλαν και κατά την ακροαματική διαδικασία της συζήτησης της αίτησης ακύρωσης) να ανασταλούν οι επίμαχες οικοδομικές άδειες μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της κύριας προσφυγής που είχαν καταθέσει και συζητήθηκε τώρα.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας απέρριψαν την αίτηση αναστολής των οργανώσεων καθώς «δεν συνέτρεχε νόμιμος λόγος χορήγησης της αιτουμένης αναστολής των προσβαλλόμενων πράξεων». Ούτε όμως, κατά το σκεπτικό της απόφασης της Επιτροπής Αναστολών, δεν θα επέλθει ανεπανόρθωτη βλάβη στους προσφεύγοντες.

Η απόφαση του ΣτΕ αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον πριν από την εκπνοή του έτους.