Αλήθειες και ψέματα για το μετρό στα Εξάρχεια - Δεν θα κάνουμε πίσω, λέει η κυβέρνηση

Tα τεκταινόμενα στα Εξάρχεια μονοπωλούν την επικαιρότητα. Σε καθημερινή βάση, «συλλογικότητες» κατά της κοπής δέντρων αποπειρώνται να ματαιώσουν τις εργασίες του μετρό στην πλατεία. Εναντιούμενες όχι μόνο στην καταστροφή της χλωρίδας, αλλά και συλλήβδην στην κατασκευή του σταθμού. Μοιραία οι διαδηλωτές συγκρούονται με δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ., προκαλώντας επεισόδια του είδους που ενδημεί στα Εξάρχεια.

Ενώ η σύμβαση ανάθεσης του έργου χρονολογείται από το καλοκαίρι του 2021, η αγανάκτηση των Εξαρχειωτών ξέσπασε μόλις άρχισαν οι τεχνικές εργασίες επί της πλατείας. Βάσει του καθιερωμένου σεναρίου, μετά τις κραυγές και τις αντεγκλήσεις ακολουθούν οι προσαγωγές και αναπαραγωγές των συγκρούσεων και στο επίπεδο των πολιτών, οι οποίοι ανταποκρίνονται ομαδόν σε προκηρύξεις για πορείες, όπως η χθεσινή (11/11) στο κέντρο της Αθήνας.

Μονομαχία δημάρχων

Πεδίο σύγκρουσης γύρω από τους σταθμούς της Γραμμής 4, χάριν των οποίων επιχειρούνται μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις στο αστικό τοπίο της πρωτεύουσας, έχει δημιουργηθεί πλέον ανάμεσα στις εμπλεκόμενες εταιρείες και τους διαφωνούντες, οι οποίοι αφορμώνται από διαφορετικές σκοπιές και θέτουν διαφορετικές προτεραιότητες.

Πάντως, σε εκείνους που εναντιώνονται στα έργα, είτε επικαλούμενοι το άδικο ξερίζωμα δέντρων είτε απορρίπτουν συλλήβδην τη χωροθέτηση των νέων σταθμών για τη Γραμμή 4 του μετρό, συγκαταλέγονται δήμαρχοι (νυν και μέλλοντες) όπως οι Κώστας Μπακογιάννης και Χάρης Δούκας, επιστήμονες κ.ά., χωρίς να εξαιρείται εν τέλει ακόμη και το δίπολο κυβέρνησης - αντιπολίτευσης.

Σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση, οποιαδήποτε συζήτηση για περαιτέρω καθυστέρηση των έργων στη Γραμμή 4 απλώς αποκλείεται. Και, εν χορώ, ξεκαθαρίζεται κατηγορηματικά ότι «και 7 εκατομμύρια μηνύσεις να κατατεθούν, το έργο θα γίνει», όπως δήλωσε ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Νίκος Ταχιάος. Ενδεικτική της κλιμακούμενης έντασης αποτελεί μια πρωτοβουλία του νεοεκλεγέντος δημάρχου Αθηναίων. Τη Δευτέρα 6/11 ο κ. Δούκας έσπευσε να συνταχθεί με τους διαδηλωτές των Εξαρχείων με μια ανάρτηση στο Facebook σε μαχητικό -και ρομαντικό- ύφος. Ο κ. Δούκας τόνιζε ότι «καλούμε την ανάδοχη εταιρεία να σταματήσει αμέσως τις εργασίες κοπής και να παρουσιάσει το ολοκληρωμένο σχέδιο για τις μεταφυτεύσεις των δέντρων και τη βιωσιμότητά τους. Κάθε δέντρο που κόβεται αφαιρεί ανάσες ζωής.

Η ανθρώπινη ζωή είναι πάνω από κάθε κατασκευή, όσο σημαντική και αν είναι αυτή». Επιπλέον, ο κ. Δούκας απηύθυνε δραματική έκκληση για «διαβούλευση, έστω και την ύστατη στιγμή», για τα δέντρα της πλατείας εννοείται.

Πολύ σύντομα, όμως, πιθανώς με μεγαλύτερη ψυχραιμία και αφού αναλογίστηκε τις περιπλοκές που τυχόν θα προκαλέσει για τη δική του θητεία η αρχική δήλωσή του κατά της δενδροκοπής στα Εξάρχεια, ο κ. Δούκας προέβη σε μια έμμεση ανασκευή. «Κύκλοι», λοιπόν, σε δεύτερο χρόνο διευκρίνισαν για λογαριασμό του ότι «για εμάς δίλημμα δεν υπάρχει: και με το μετρό και με το πράσινο. Το μετρό πρέπει να προχωρήσει και οι δεσμεύσεις για την αποκατάσταση των δέντρων και του πρασίνου πρέπει να τηρηθούν μέχρι κεραίας».

Η σολομώντεια επιλογή του κ. Δούκα να υποστηρίξει ταυτόχρονα αμφότερες τις αντίπαλες πλευρές ενδεχομένως προέκυψε μετά τις αλλεπάλληλες ανακοινώσεις σχετικά με τα δέντρα των Εξαρχείων από τον κ. Μπακογιάννη και την Ελληνικό Μετρό Α.Ε.

Ο μεν δήμαρχος Αθηναίων επισήμανε ότι «με το μετρό δεν παίζουμε, γι’ αυτό και υπογράψαμε εγκαίρως σύμβαση για την προμήθεια 2.975 μεγάλων δέντρων που θα φυτευτούν σε χώρους και σημεία του Δήμου Αθηναίων που επηρεάζονται από τις εργασίες για τη Γραμμή 4 του μετρό.

Εξάλλου, ολοκληρώνεται η υλοποίηση του σχεδιασμού όπως αποτυπώθηκε στο Μνημόνιο Συνεργασίας (...) που υπερψηφίστηκε στο δημοτικό συμβούλιο από τις παρατάξεις που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ. Αρα, το δίλημμα “μετρό ή δέντρα” είναι τεχνητό, είναι ψευδές - και επιπλέον πάλιωσε».

Το δέντρο και το δάσος

Προς επίρρωσιν όσων δήλωσε ο κ. Μπακογιάννης, εκ μέρους της Ελληνικό Μετρό Α.Ε. ανακοινώθηκε ότι τα δέντρα στα Εξάρχεια απλώς κλαδεύονται επιτόπου εν όψει προσωρινής και κατόπιν οριστικής μεταφύτευσης στα σημεία που προβλέπεται από το Μνημόνιο Συνεργασίας. Επιπροσθέτως και για πρώτη φορά στο πλαίσιο έργων μετρό στην Ελλάδα, από την αρχή των εργασιών πρόκειται να φυτευτούν 2.000 νέα δέντρα σε θέσεις που θα υποδείξει ο Δήμος Αθηναίων, με στόχο τη διατήρηση του «πράσινου ισοζυγίου» στο κέντρο της Αθήνας.

Ωστόσο, ακόμη πιο σημαντικό στοιχείο σε σχέση με την υπόθεση, πέρα από τη διαχείριση της υπάρχουσας χλωρίδας στην πλατεία Εξαρχείων, είναι ορισμένα δεδομένα που παραθέτει η Ελληνικό Μετρό Α.Ε.: «Οταν θα λειτουργήσει το μετρό, θα εξυπηρετούνται 340.000 επιβάτες ημερησίως, 53.000 λιγότερα αυτοκίνητα την ημέρα θα κυκλοφορούν στους δρόμους, 17.000 λιγότεροι τόνοι διοξειδίου του άνθρακα ετησίως θα εκλύονται στην ατμόσφαιρα, 1.216 MWh ενέργειας θα εξοικονομούνται καθημερινά». Τονίζεται επίσης ότι ειδικά στα Εξάρχεια, για τις ανάγκες του εκεί σταθμού θα χρησιμοποιηθούν μόλις 243 από τα συνολικά 2.984 τ.μ. της επιφάνειας (λιγότερο του 10%) της πλατείας Εξαρχείων.

Βάσει αυτών των στοιχείων, χωρίς τον ορυμαγδό από τις κραυγές και τις αντεγκλήσεις των ξεσηκωμένων περιοίκων με την Αστυνομία, τα ΜΑΤ κ.λπ., φαίνεται ότι η «θυσία» των περίπου 70 δέντρων, εκτός του ότι θα είναι προσωρινή, θα αποφέρει εκθετικά πολλαπλάσια ωφέλεια στην καθημερινότητα της Αθήνας λόγω της αποσυμφόρησης των δρόμων από τα οχήματα, της μείωσης των ατμοσφαιρικών ρύπων κ.ο.κ.

Παρ' όλα αυτά, ειδικά για τον σταθμό του μετρό στα Εξάρχεια η κόντρα είναι πολλαπλή λόγω του βεβαρημένου εναλλακτικού, αντιεξουσιαστικού κ.ο.κ. συμβολικού φορτίου της πλατείας. Και αρχίζοντας από την πιο πρόσφατη εξέλιξη, οι αντιτιθέμενοι στη συνέχιση (την έναρξη επί της ουσίας) των έργων για την κατασκευή του σταθμού έχουν ήδη υποστεί μια στρατηγική ήττα:

την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε να απορρίψει την προσφυγή 50 Εξαρχειωτών που αντιμάχονται το μετρό, με το σκεπτικό ότι «οι δυσμενείς επιπτώσεις που απορρέουν από την εκτέλεση των εργασιών για την κατασκευή του επίμαχου σταθμού (τοποθέτηση εργοταξίου, αρχαιολογικές έρευνες, αφαίρεση και μεταφύτευση δέντρων και λοιπής βλάστησης και άλλα) έχουν περιγραφεί στις σχετικές μελέτες και έχουν εκτιμηθεί προσηκόντως και επιπλέον περιορίζονται σε αυτό το στάδιο της εκτέλεσης του έργου.

Είναι δηλαδή προσωρινές. Η βλάστηση πρόκειται να αποκατασταθεί πλήρως βάσει και άλλων ειδικών μελετών και ρητρών όρων και προβλέψεων για τη μεταφύτευση δέντρων και τη φύτευση νέων με αποτέλεσμα το ισοζύγιο πρασίνου να εμφανίζεται θετικό».

Εξάρχεια ΄Ή Μουσείο;

Η σελίδα «Οχι μετρό στην πλατεία Εξαρχείων» αριθμεί 7.800 άτομα, τα οποία έχουν εγγραφεί σε αυτήν ως «ακόλουθοι». Δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2021, κυριολεκτικά την επαύριον από την υπογραφή της σύμβασης για την έναρξη των εργασιών κατασκευής της Γραμμής 4 του μετρό της Αθήνας. Δηλαδή της τελικής συμφωνίας ανάθεσης του μεγαλύτερου δημόσιου έργου στην Ελλάδα κατά την τελευταία 20ετία τουλάχιστον, προϋπολογισμού 1,2 δισ. ευρώ, από την Αττικό Μετρό Α.Ε. στην ένωση εταιρειών ΑΒΑΞ Α.Ε. - GHELLA SpA - ALSTOM Transport S.A.

Μέχρι σήμερα, όπως αποτυπώνεται στη σελίδα της κίνησης στο Facebook, οι εξ Εξαρχείων αντιδρώντες έχουν προβεί σε διάφορες δράσεις διαμαρτυρίας, διακηρύσσοντας με κάθε ευκαιρία την κατηγορηματική αντίθεσή τους στην κατασκευή του σταθμού μετρό επί της πλατείας. Οι κάτοικοι αυτοί στις 6 Νοεμβρίου βρήκαν άλλον έναν ένθερμο σύμμαχο, τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Νάσο Ηλιόπουλο. Ο οποίος φρόντισε να ενημερώσει πάραυτα το πανελλήνιο μέσω «X» (Twitter) ότι «βρεθήκαμε το πρωί στην πλατεία Εξαρχείων. Ζητάμε άμεσα να σταματήσουν οι εργασίες κοπής δένδρων. Ζητήσαμε τις άδειες και δεν πήραμε καμία απάντηση. Είμαστε ήδη στο Α.Τ. Εξαρχείων για να καταθέσουμε μήνυση. Στην Αθήνα δεν περισσεύει ούτε ένα δέντρο».

Ωστόσο η εναντίωση του ΣΥΡΙΖΑ -όπως εκφράζεται διά στόματος ενός εκ των διαπρεπέστερων στελεχών του όπως ο κ. Ηλιόπουλος- είναι κατά τι ανακόλουθη. Διότι αφενός ο σχεδιασμός της Γραμμής 4 Αλσος Βεΐκου - Γουδή, συμπεριλαμβανομένου του σταθμού Εξαρχείων, είχε επικυρωθεί -και δη με ανακοινώσεις σε πανηγυρικούς τόνους- το 2017 από τα τότε στελέχη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ υπό τον Αλέξη Τσίπρα, τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σπίρτζη και τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτη Φάμελλο. Αφετέρου ο ίδιος ο κ. Ηλιόπουλος, ως επικεφαλής της αντιπολίτευσης στον Δήμο Αθηναίων, είχε εγκρίνει τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Αυτήν ακριβώς την οποία κατήγγειλε προ ολίγων ημερών διά της μήνυσης που -κατά τα λεγόμενά του- κατέθεσε στο Α.Τ. Εξαρχείων.

Τι λένε οι επιστήμονες

Πέραν αυτών των παλινωδιών, όμως, και ενώ οι κάτοικοι των Εξαρχείων έχουν τεθεί επί ποδός πολέμου για τα δέντρα, για την τριάδα των γλυπτών ερωτιδέων από το άγαλμα-σήμα κατατεθέν της πλατείας κ.λπ., διχογνωμία σημειώνεται επίσης και ως προς το τεχνικό σκέλος.

Χαρακτηριστικά, ο μεν καθηγητής στο ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας, διευθυντής του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος, πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε. και υποψήφιος βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζει ότι η «φυσική» θέση του σταθμού μετρό στην περιοχή δεν είναι στην πλατεία Εξαρχείων, αλλά πλησίον του Αρχαιολογικού Μουσείου, στην οδό Τοσίτσα.

Ο κ. Μπελαβίλας τεκμηριώνει την άποψή του με σειρά εύλογων επιχειρημάτων, συμπεριλαμβανομένης της εξυπηρέτησης πολύ μεγαλύτερου όγκου επιβατών από την Τοσίτσα σε σχέση με την πλατεία. Παρ' όλα αυτά, ένας άλλος επιστήμονας, ο πολιτικός μηχανικός και ειδικός στον συγκοινωνιακό σχεδιασμό κ. Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, προκρίνει ασκαρδαμυκτί τη λύση της πλατείας.

Επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «η χωροθέτηση του σταθμού μετρό στην πλατεία Εξαρχείων είναι σωστή και θα έπρεπε να είναι καθολικό αίτημα της τοπικής κοινωνίας, με την ταυτόχρονη απαίτηση ολοκληρωμένων παρεμβάσεων ανάπλασης, καθώς και σημαντικής αύξησης του δημόσιου χώρου μέσω πεζοδρομήσεων του συνόλου των οδών που περιβάλλουν την πλατεία.

Διότι η πλατεία Εξαρχείων βρίσκεται κεντροβαρικά και σε απόσταση βαδίσματος της ευρύτερης περιοχής Νεάπολης - Εξαρχείων, σε σημείο δηλαδή που λειτουργεί εξυπηρετικά (και ελκτικά) για τη χρήση του μετρό από τους κατοίκους και επισκέπτες των περιοχών αυτών. Σύμφωνα με σειρά ερευνών, το αποδεκτό μέσο όριο βαδίσματος για την πρόσβαση στον σταθμό είναι τα 240 μέτρα (340 μ. για τις νεότερες ηλικίες). Μάλιστα, από συγκεκριμένες έρευνες της αθηναϊκής πραγματικότητας προέκυψε ότι για απόσταση βαδίσματος πάνω από 260 μ., ένα 50% των εν δυνάμει χρηστών του μετρό θα επέλεγε άλλο μέσο μετακίνησης (π.χ. Ι.Χ. αυτοκίνητο)».

Καταλήγοντας, ο κ. Αναγνωστόπουλος υπογραμμίζει ότι «ο χαρακτήρας της πλατείας Εξαρχείων και της ευρύτερης περιοχής δεν μεταβάλλεται ή όχι με τεχνικά μέσα. Η ζωντάνια και το νεανικό σφρίγος της πλατείας μπορούν να διατηρηθούν και να ενισχυθούν με κατάλληλες συνοδευτικές παρεμβάσεις, αλλά και δραστηριότητες/λειτουργίες που θα απαιτήσει και θα στηρίξει η τοπική κοινωνία».


Ειδήσεις σήμερα:

Νέα συνάντηση Τσίπρα με Νάσο Ηλιόπουλο για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ

Ελεύθερος ο αστυνομικός που κατηγορείται για τον θάνατο του 17χρονου

Απείλησε ότι θα βιάσει τη γυναίκα του αδελφού του και εκείνος τον ξυλοκόπησε στη μέση του δρόμου στη Θεσσαλονίκη