Πιάνει δουλειά το γεωτρύπανο στα κοιτάσματα της Κρήτης

Ο κύβος ερρίφθη. Το μόνο που μένει πλέον είναι να ριχτεί και το γεωτρύπανο. Στον βυθό της Μεσογείου, κοντά στο βαθύτερο σημείο της Μεσογείου (το Φρέαρ των Οινουσσών, με βάθος 5.269 μέτρα), η κοινοπραξία ExxonMobil-HellenIQ Energy θα δοκιμάσει να φέρει στο φως της ημέρας φυσικό αέριο από τα δύο κοιτάσματα που βρέθηκαν στα ισάριθμα οικόπεδα ερευνών.

Ο Μάρτιος είναι ο μήνας των μεγάλων νέων για την υπόθεση «Eλληνικοί υδρογονάνθρακες». Μέσα στον μήνα (δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα η ημερομηνία), αντιπροσωπία υψηλόβαθμων στελεχών της Exxon θα περάσει την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου. Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», θα ενημερώσει τον πρωθυπουργό για τα «ενθαρρυντικά στοιχεία» σχετικά με τα κοιτάσματα που έχουν βρεθεί στα οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης.

Και ποια είναι τα ενθαρρυντικά στοιχεία; Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι έρευνες 2D και 3D κατέδειξαν ότι υπάρχουν εκεί τουλάχιστον δύο κοιτάσματα φυσικού αερίου μεγέθους τέτοιου που οι Αμερικανοί της Exxon (οι οποίοι έχουν την πλειοψηφία στην εκμετάλλευση των νοικιασμένων οικοπέδων) θα ενημερώσουν τον πρωθυπουργό ότι στο παιχνίδι ετοιμάζεται να μπει και δεύτερος αμερικανικός πετρελαϊκός κολοσσός, η Chevron, και πως είναι ζήτημα λίγου χρόνου να ξεκινήσουν οι δοκιμαστικές γεωτρήσεις.

Με δεδομένο ότι από τα συγκεκριμένα κοιτάσματα, τα οποία (βάσει των ευρημάτων) είναι και τα μεγαλύτερα της Ανατολικής Μεσογείου και πιθανότατα τα τελευταία στα οποία θα γίνει γεώτρηση (καθώς η Ε.Ε. τρέχει την ενεργειακή μετάβαση με απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα ως το 2050), το μπαλάκι είναι στην πλευρά της κυβέρνησης. Καθώς το ζήτημα αφορά την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης, οι αποφάσεις λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο και, ως εκ τούτου, οι ανακοινώσεις αναμένονται από αυτόν που τις λαμβάνει, δηλαδή τον πρωθυπουργό, ο οποίος και εντός του Μαρτίου αναμένεται να λάβει και απαντήσει το αίτημα της ExxonMobil για τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων.

Τι έδειξαν οι έρευνες

Μέσα στον Μάρτιο, λοιπόν, θα υπάρχουν απτές εξελίξεις για τα κοιτάσματα. Το πλοίο «Sanco Swift», που μίσθωσε η ExxonMobil, έριξε καλώδια ερευνώντας για κοιτάσματα υδρογονανθράκων σε μια περιοχή έκτασης περίπου 6.500 από τα συνολικά 30.000 χιλιόμετρα που είναι το block νότια-νοτιοδυτικά της Κρήτης και από τη σχετική ανάλυση προέκυψαν ισχυρά στοιχεία για δύο κοιτάσματα φυσικού αερίου: ένα γιγαντιαίο της τάξης των 30 τρισεκατομμυρίων ποδιών και ένα μικρότερο, 3,5 τρισεκατομμυρίων ποδιών. Στην πράξη, λοιπόν, μιλάμε για κοίτασμα το οποίο είναι μεγαλύτερο από το μεγαλύτερο της Μεσογείου, το κοίτασμα «Ζορ» στην Αίγυπτο, αλλά και από τα ισραηλινά «Λεβιάθαν» και «Ταμάρ», που έχουν μέγεθος 29 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών.

Μικρή παρένθεση για να εξηγήσουμε τι θα σημαίνει κάτι τέτοιο στην πράξη εάν επιβεβαιωθεί: οι εκτιμήσεις του ομότιμου ερευνητή της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά και ομότιμου καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης Αντώνη Φώσκολου, ότι αν το ένα κοίτασμα έχει απόθεμα φυσικού αερίου περίπου 10 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, θα έχει τη δυνατότητα να καλύπτει τις εγχώριες ανάγκες, αλλά και τις ετήσιες ανάγκες ολόκληρης της Ευρώπης, αποφέροντας στο Ελληνικό Δημόσιο έσοδα ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ ετησίως για έναν αιώνα!

Εφόσον λοιπόν βρέθηκαν ενδιαφέροντες στόχοι -κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι η Exxon επιτάχυνε τη διαδικασία, καθώς τα αποτελέσματα αναμενόταν να ανακοινωθούν στα τέλη του έτους- η κοινοπραξία των πετρελαϊκών (ExxonMobil - HellenIQ Energy) θα ξεκινήσει τα τρυπάνια. Εδώ θα χρειαστούν τεράστιες επενδύσεις, καθώς κάθε δοκιμαστική γεώτρηση κοστίζει περισσότερα από 150 εκατ. ευρώ (ή κατά τι περισσότερο από 400.000 ευρώ τη μέρα). Συνήθως χρειάζονται δύο με τρεις δοκιμαστικές γεωτρήσεις, καθώς υπάρχει η πιθανότητα μία από αυτές να είναι άστοχη. Στη δική μας περίπτωση ο υπολογισμός αυτού του ποσού θεωρείται πολύ μετριοπαθής, καθώς τα βάθη είναι αρκετά μεγάλα (οι πληροφορίες μιλούν για βάθος περίπου 3.000 με 4.500 μέτρα, γεγονός που θεωρείται φυσιολογικό καθώς τα μεγάλα κοιτάσματα βρίσκονται συνήθως και σε μεγάλα βάθη), ενώ οι πιθανότητες αστοχίας στην περίπτωση της Κρήτης περιορίζονται δραματικά από το γεγονός ότι η Exxon έχει επιστρατεύσει τον πλέον υπερσύγχρονο εξοπλισμό στον πλανήτη για να τον χρησιμοποιήσει στα οικόπεδα που (συν)ενοικιάζει.

«Εάν δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία, κανείς δεν προχωρά σε δοκιμαστική γεώτρηση - όπως καταλαβαίνετε, κανείς δεν έχει λεφτά για πέταμα... Και, στην περίπτωση της ExxonMobil δεν είναι μόνο τα αδιάσειστα στοιχεία για την ύπαρξη κοιτάσματος φυσικού αερίου, αλλά και το μέγεθος. Επισημαίνω ότι η αμερικανική πετρελαϊκή συνηθίζει το τελευταίο διάστημα να απορρίπτει κοιτάσματα τα οποία είναι μικρότερα των 30 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών, το οποίο σε κάποιο συμπέρασμα ενδέχεται να μας οδηγεί», λέει στο «ΘΕΜΑ» παράγοντας με inside ενημέρωση της υπόθεσης «Ελληνικά κοιτάσματα». Και επισημαίνει ότι οι Αμερικανοί επιτάχυναν τις δυσδιάστατες και τρισδιάστατες έρευνες κατά τουλάχιστον δύο μήνες και την ώρα της απόφασης για τις δοκιμαστικές γεωτρήσεις κατά περίπου δέκα μήνες. «Βέβαια», επισημαίνει η ίδια πηγή, «αν δεν μπει τρυπάνι, δεν μπορούμε να ξέρουμε κατά 100% σίγουρα τι μέλλει γενέσθαι εκεί».

Η διαδικασία τώρα, με δεδομένο ότι ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει την έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων, θέλει την πρώτη από αυτές να γίνεται στις αρχές του νέου έτους. Εάν όλα πάνε καλά, η ανάπτυξη του κοιτάσματος θα εκκινήσει το 2027 και δύο χρόνια αργότερα, το 2029, θα έχει ξεκινήσει η πλήρης παραγωγή. Αυτά, βέβαια, είναι τα «νορμάλ» χρονοδιαγράμματα για την εκμετάλλευση ενός κοιτάσματος -εάν δεχθούμε ότι όλα είναι όπως μαθαίνουμε- αν και οι Αμερικανοί μάς έχουν εκπλήξει το τελευταίο διάστημα, επιταχύνοντας τις διαδικασίες με ρυθμούς μάλλον πρωτόγνωρους. Πηγές με γνώση του θέματος αναφέρουν ότι ενδέχεται η αμερικανική πετρελαϊκή να επιθυμεί, στην περίπτωση της Κρήτης, να σπάσει όλα τα ρεκόρ της σε ό,τι αφορά τα χρονοδιαγράμματα που απαιτούνται. Ολα αυτά, φυσικά, με δεδομένο ότι οι τιμές του πετρελαίου - φυσικού αερίου δεν καταρρεύσουν, κάνοντας τη γεώτρηση ασύμφορη, κάτι που φαντάζει μάλλον δύσκολο.

Στην υπόθεση (φυσικά) εμπλέκεται και η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, πιέζει εδώ και έναν χρόνο με... κλιμακούμενη ένταση τους επενδυτές -αλλά και την κυβέρνηση-, εφόσον επιβεβαιώνονται τα στοιχεία για πολύ μεγάλου μεγέθους κοίτασμα, οι διαδικασίες να κινηθούν με ταχύτητα ίδια, ή και μεγαλύτερη, με αυτή της Eni για την εκμετάλλευση του «Ζορ» στην Αίγυπτο. Και από τον τρόπο με τον οποίο τρέχουν τα πράγματα μέχρι τώρα, φαίνεται ότι τα καταφέρνει ή ότι οι επενδυτές δεν χρειάζονται και... καμιά ιδιαίτερη πίεση έπειτα από όσα έχουν δει στον ελληνικό βυθό.

Στο παιχνίδι και η Chevron

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι οι επικεφαλής της ExxonMobil που θα συναντηθούν με τον πρωθυπουργό το αμέσως επόμενο διάστημα θα τον ενημερώσουν και επισήμως για το ενδιαφέρον που υπάρχει από τη δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία του πλανήτη, την αμερικανική Chevron, να εμπλακεί σε αυτό, αλλά και σε άλλα projects στη χώρα μας. Για τις συζητήσεις με τη Chevron έχει ήδη ενημερωθεί η υφυπουργός Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, όπως και ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥΕΠ Aρης Στεφάτος, κατά τη διάρκεια της συνάντησής της, στο Κάιρο, με τον αντιπρόεδρο Global Extraction της ExxonMobil Tζον Αρντιλ στο περιθώριο του ετήσιου ενεργειακού συνεδρίου EGYPES. Ο κ. Αρντιλ φέρεται να είναι αυτός ο οποίος επιβεβαίωσε στην κυρία Σδούκου την πρόθεση της εταιρείας να προχωρήσει στη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων στην Κρήτη.

Τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου, η κυρία Σδούκου βρέθηκε στην Ουάσινγκτον. Εκεί, στη διάρκεια του 5ου Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας - ΗΠΑ, συναντήθηκε, μεταξύ άλλων, στα γραφεία της ExxonMobil, με τον αντιπρόεδρο της Διεύθυνσης Διεθνών Κυβερνητικών Σχέσεων της ExxonMobil Ρότσντι Γιούνσι. Η ελληνική κυβέρνηση λοιπόν φέρεται να είναι ενήμερη για την πρόθεση της Chevron (η οποία είναι εκπεφρασμένη εδώ και πάνω από έναν χρόνο) να συμμετάσχει στο project των οικοπέδων δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Με την ExxonMobil σήμερα να διαθέτει περίπου το 70% και τη HellenIQ Energy το υπόλοιπο 30%, το πιθανότερο σενάριο θέλει τη Chevron να εισέρχεται με ένα ποσοστό 40%, αγοράζοντας και από τις δύο πλευρές και φέρνοντας το ποσοστό της έτερης αμερικανικής πετρελαϊκής στο 40% και της ελληνικής στο 20%.

Το deal αυτό, αν κλείσει, δημιουργεί θετικές καραμπόλες, όμως και σε άλλα εγχειρήματα. Χαρακτηριστικό είναι αυτό των οικοπέδων του Ιονίου, για το οποίο έχει επισημάνει νωρίτερα ο διευθύνων σύμβουλος της HellenΙQ Energy Ανδρέας Σιάμισιης ότι αναζητείται συνέταιρος, καθώς το εγχείρημα δεν χρειάζεται μόνο τεράστια ποσά επενδύσεων, αλλά και τεχνογνωσία που μόνο στην άλλη άκρη του Ατλαντικού υπάρχει. Στην αγορά συζητείται ότι υπάρχει ισχυρό ενδεχόμενο η Chevron να συμμετάσχει και στο Ιόνιο. Ο αμερικανικός κολοσσός φαίνεται τώρα πιο έτοιμος από ποτέ να συμμετάσχει, καθώς γνωρίζει ότι είναι η «τελευταία ζαριά». Δηλαδή, ότι δεν θα έχει άλλη ευκαιρία εξόρυξης στην Ελλάδα, αφού ο πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπάρξει νέος γύρος παραχωρήσεων σε οικόπεδα, αφού ο χρόνος για τη μετάβαση στις εκπομπές μηδενικών ρύπων πιέζει πλέον ασφυκτικά.

Επιπλέον, οι Αμερικανοί έχουν δει στην πράξη ότι οι «αστάθμητοι παράγοντες» έχουν σχεδόν εκμηδενιστεί και στην περίπτωση του Ιονίου όλα είναι έτοιμα. Η ΕΔΕΥΕΠ και ο επικεφαλής της Αρης Στεφάτος έχουν «καταργήσει» τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, η ΑΟΖ με την Ιταλία έχει οριοθετηθεί, ενώ ήδη έχουν εκδοθεί περιβαλλοντικές μελέτες για έρευνες και γεωτρήσεις με φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους, ώστε να καθησυχαστούν οι -παλιότερες- αντιδράσεις οργανώσεων και κατοίκων των περιοχών που γειτνιάζουν με τα θαλάσσια οικόπεδα. Οχι ότι σε διαφορετική περίπτωση θα άλλαζε κάτι.

Θυμίζουμε ότι η ExxonMobil δραστηριοποιείται στην Κύπρο, πραγματοποιώντας γεωτρήσεις στα κοιτάσματα «Αφροδίτη» με 4,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, «Καλυψώ» με 4 τρισεκατομμύρια και «Γλαύκος» με 5-8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Αυτά τα κοιτάσματα, στελέχη με εκτελεστικές αρμοδιότητες της αμερικανικής πετρελαϊκής τα έχουν από καιρού εις καιρόν αναφέρει σε κυβερνητικά στελέχη της χώρας μας, σχολιάζοντας τον... απρόβλεπτο και συχνά επιθετικό χαρακτήρα της Τουρκίας, επισημαίνοντας με νόημα ότι «την ExxonMobil δεν την αφορούν οι απειλές».

Θετικό κλίμα

Το κλίμα στην κυβέρνηση, πάντως, είναι ούτως ή άλλως θετικό, κάτι που δείχνει και η ανάρτηση της κυρίας Σδούκου μετά τη συνάντησή της -μαζί με τον Αρη Στεφάτο- με τον αντιπρόεδρο της ExxonMobil Τζον Αρντιλ. «Η εμπιστοσύνη της ExxonMobil στο δυναμικό φυσικού αερίου της Ελλάδας αποτελεί μεγάλη αιτία αισιοδοξίας για όλους μας», ανέφερε η υφυπουργός. Από την πλευρά της ExxonMobil, προσώρας τηρείται σιγή ιχθύος ως προς τις προθέσεις της, ενώ και πηγές της HellenIQ Energy αρκούνται στο να μεταφέρουν στο «ΘΕΜΑ» ότι αυτή την ώρα βρισκόμαστε στο στάδιο κατά το οποίο είναι σε εξέλιξη οι αναλύσεις των σεισμικών ερευνών που έχουν γίνει σχετικά πρόσφατα και ολοκληρώνονται τους επόμενους μήνες, χωρίς όμως να προσδιορίσουν επακριβώς το πότε.

Από τα στοιχεία που θα προκύψουν και ανάλογα με το μπλοκ μπορεί να αποφασίσει η εταιρεία μόνη της ή σε συνεργασία με τον ξένο εταίρο για το αν είναι σκόπιμο να γίνουν γεωτρήσεις. Τα μεγάλα βάθη στη θαλάσσια περιοχή της Κρήτης, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, κάνουν το project πολυδάπανο, ενώ χρειάζεται χρόνος προετοιμασίας κατ’ ελάχιστον 12 με 18 μηνών για τη διενέργεια γεώτρησης, από την ώρα που θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις - κάτι για το οποίο, τονίζουν, απαιτείται επίσης πολύς χρόνος...

Πάντως, είναι γεγονός ότι ο επόμενος μήνας θα είναι και αυτός τον αποφάσεων, όπως έχει αναφέρει πρόσφατα και ο γενικός γραμματέας Ενέργειας του ΥΠΕΝ Τέλης Αϊβαλιώτης, ο οποίος έχει θέσει τον Μάρτιο ως τον μήνα που θα ενημερωθεί η κυβέρνηση για τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών: «Οι σεισμικές έρευνες δείχνουν αν υπάρχει (σημαντικό κοίτασμα) και πόσο πιθανολογείς να υπάρχει. Εάν η πιθανολόγηση είναι πολύ ισχυρή, μετά προχωράς σε δοκιμαστικές γεωτρήσεις για να δεις αν όντως αυτό που είδες υπάρχει και μετά είναι η εκμετάλλευση. Τον Μάρτιο θα έχουμε τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών, με την απόφαση να ανήκει στην κυβέρνηση».