«Μήνυμα δυσφορίας και όχι διάρρηξη σχέσεων» το μπλόκο της Εκκλησίας στους επισήμους για την Κυριακή της Ορθοδοξίας

Η ομόφωνη απόφαση της Ιεραρχίας να τελεστεί ο φετινός εορτασμός της Κυριακής της Ορθοδοξίας στη Μονή Πετράκη αντί της Μητρόπολης των Αθηνών, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου μετά τη λήξη των εργασιών της πρώτης ημέρας (5/3), έστειλε ένα ηχηρό – αν και απόλυτα «σιωπηρό» – μήνυμα διαμαρτυρίας απέναντι στην υπερψήφιση του νόμου για τη θεσμοθέτηση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών.

Συγκεκριμένα, ο εκπρόσωπος Τύπου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής Παντελεήμονας ανακοίνωσε – μεταξύ άλλων – τα ακόλουθα:

«Η Δ.Ι.Σ. αποφάσισε ότι ο εφετινός εορτασμός της Κυριακής της Ορθοδοξίας, κατά την Α’ Κυριακή των Νηστειών, 24η Μαρτίου, θα πραγματοποιηθεί στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη, ιερουργούντων των Σεβασμιωτάτων Συνοδικών Μητροπολιτών Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Χρυσοστόμου, Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ. Θεοκλήτου και Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονος. Τον πανηγυρικό της ημέρας, ως έχει ήδη ορισθεί, θα εκφωνήσει ο Σεβασμιώτατος Συνοδικός Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός».

Όπως προκύπτει από το ανακοινωθέν, αν και παραδοσιακά για τον εορτασμό της Κυριακής της Ορθοδοξίας τελείται δοξολογία στη Μητρόπολη Αθηνών προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, παρουσία Προέδρου της Δημοκρατίας και εκπροσώπων της πολιτικής ηγεσίας, φέτος ο εορτασμός θα πραγματοποιηθεί στη Μονή Πετράκη ως συλλείτουργο αρχιερέων με το πιο πιθανό σενάριο, ο Αρχιεπίσκοπος απλώς να παρευρίσκεται και χωρίς να συμμετέχει.

Με την απόφαση αυτή, αποκλείεται λόγω περιορισμένου χώρου η παρουσία εκπροσώπων της Πολιτείας, ενώ ούτε η ΔΙΣ, ούτε ο Αρχιεπίσκοπος κ.Ιερώνυμος θα παραστούν στο καθιερωμένο γεύμα στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ως είθισται.

«Ο ‘λιτός’ εορτασμός της Κυριακής της Ορθοδοξίας είναι ένας τρόπος να εκφράσει η Εκκλησία τη δυσαρέσκειά της, επειδή δεν εισακούστηκε και υπερψηφίστηκε ο νόμος σχετικά με το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα μήνυμα δυσφορίας – αν και δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο ξεκάθαρα στο ανακοινωθέν», αναφέρουν εκκλησιαστικοί κύκλοι.

«Η μετάθεση της Θείας Λειτουργίας από το Μητροπολιτικό Ναό στη Μονή Πετράκη και ο ‘υποτονικός’ εορτασμός της Ημέρας της Ορθοδοξίας δεν έγινε για το πνεύμα του εορτασμού καθεαυτού αλλά πρόκειται για μία διαμαρτυρία απέναντι στις ενέργειες, που έγιναν ενάντια στο θεσμό της Εκκλησίας», αναφέρουν άλλοι συμμετέχοντες στη ΔΙΣ.

Νωρίτερα, το θέμα του εορτασμού τέθηκε σε ψηφοφορία στη διάρκεια των εργασιών της Συνόδου. Τα επτά μέλη, που αποτελούσαν την πλειοψηφία, έκλιναν υπέρ της λύσης να τελεστεί η Θεία Λειτουργία στη Μονή Πετράκη. Τα μειοψηφούντα πέντε μέλη αρχικά αντέδρασαν: «Δεν πρέπει να φύγουμε εμείς από το ‘σπίτι’ μας – δηλαδή, την Εκκλησία – για να δείξουμε την πικρία μας. Μπορούμε να διαμαρτυρηθούμε μόνο μην πηγαίνοντας στο γεύμα της Προέδρου της Δημοκρατίας», ήταν τα λόγια τους. Στη συνέχεια, πείστηκαν από την επιχειρηματολογία των επτά Ιεραρχών και υιοθέτησαν τη συγκεκριμένη πρόταση, οπότε η Σύνοδος οδηγήθηκε σε ομόφωνη απόφαση.

Αν και η απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου εκφράζει την αντίθεση της Εκκλησίας σε όσα αποφάσισε η κυβέρνηση, η Ιεραρχία επιλέγει να κρατήσει χαμηλούς τόνους και να αποφύγει την ευθεία αντιπαράθεση με την πολιτική ηγεσία. Η δε επιλογή της Μονής Πετράκη αντικειμενικά λόγω μεγέθους, ‘αποθαρρύνει’ εκείνους, που ενδεχομένως θα είχαν βλέψεις να προσδώσουν στον εορτασμό της Ημέρας της Ορθοδοξίας χαρακτήρα αντικυβερνητικού συλλαλητηρίου.

Στο μεταξύ, όπως αναφέρουν εκκλησιαστικές πηγές, «δεν μεσολάβησε καμία επικοινωνία με στελέχη της κυβέρνησης. Εμείς κινηθήκαμε αποκλειστικά ενδο-εκκλησιαστικά, ενώ δεν έγινε κάποια κρούση εκ μέρους τους». Σύμφωνα, μάλιστα, με τα λεγόμενά τους, «η έκφραση δυσφορίας από πλευράς Εκκλησίας, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως ενέργεια ‘διάρρηξης των σχέσεων’ με την πολιτεία. ‘Δεν τα σπάσαμε’», αναφέρουν χαρακτηριστικά και τονίζουν πως η λογική είναι: «εσείς κάνατε αυτό που θέλετε κι εμείς το αποδοκιμάζουμε με αυτό τον τρόπο». «Άλλωστε», λένε, «έχουμε και τους πιστούς μας, οι οποίοι είναι άνθρωποι που δεν υιοθετούν το νέο νόμο. Εμείς, θα πορευτούμε με τα μέλη της Εκκλησίας μας, όχι με εσάς, που δεν μπορείτε να είστε μέλη. Αλλά ως εκεί. Δεν μπορούμε να επισφραγίσουμε την ψήφιση αυτού του νόμου σε μία βάση ότι ‘είναι όλα καλώς καμωμένα’», σημειώνουν.

Πρόθεση να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους σε τοπικό επίπεδο οι Μητροπολίτες, όπως για παράδειγμα, η πρόθεση να αποπέμψουν βουλευτές, που υπερψήφισαν το νόμο από Ιερό Ναό, δεν καταγράφηκε, στο πλαίσιο της Συνόδου: «Τίποτε τέτοιο δεν ειπώθηκε», δηλώνουν από πλευράς Εκκλησίας, ενώ υπογραμμίζουν πως «εφόσον προκύψουν τέτοιες εκδηλώσεις, είναι σαφές πως αφορούν μεμονωμένα άτομα. Είναι προσωπικές ενέργειες και δεν αφορούν τις αποφάσεις της Εκκλησίας, η οποία σε καμία περίπτωση δεν υιοθετεί τέτοιες συμπεριφορές. Επίσης, δεν προβλέπεται η έκδοση άλλης εγκυκλίου ‘Προς το λαό’ από την Εκκλησία».

Τέλος, αναφέρεται πως οι Ιεράρχες δεν συζήτησαν το θέμα της δοξολογίας την επομένη της Κυριακής της Ορθοδοξίας, της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου. - Μήπως να περιμένουμε ‘εκπλήξεις’; «Όχι, θα γίνουν όλα κανονικά», αναφέρουν εκκλησιαστικοί κύκλοι.

Η αντίδραση της Προέδρου της Δημοκρατίας

Στο ανακοινωθέν της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου σχετικά με τον εορτασμό της Κυριακής της Ορθοδοξίας και την απόφαση των εκπροσώπων της Ιεραρχίας να μην παραστούν στο καθιερωμένο γεύμα στην Προεδρία, απορρίπτοντας έτσι την πρόσκληση που τους απηύθυνε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η ίδια απάντησε με μήνυμά της πως «ο Πρόεδρος και τα Μέλη της Δ.Ι.Σ. είναι πάντα ευπρόσδεκτοι στο Προεδρικό Μέγαρο, παράλληλα όμως είναι σεβαστή και η απόφασή τους ως προς το αν θα αποδεχθούν την πρόσκληση».

Αναλυτικά η σχετική ανακοίνωση:

«Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου απέστειλε χθες, 4 Μαρτίου, προσκλήσεις προς τον Πρόεδρο της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο, και τα Μέλη της Συνόδου, για το καθιερωμένο γεύμα που παραθέτει προς τιμήν τους στο Προεδρικό Μέγαρο, με την ευκαιρία της Εορτής της Ορθοδοξίας. Ο Πρόεδρος και τα Μέλη της Δ.Ι.Σ. είναι πάντα ευπρόσδεκτοι στο Προεδρικό Μέγαρο, παράλληλα όμως είναι σεβαστή και η απόφασή τους ως προς το αν θα αποδεχθούν την πρόσκληση».

Η ανακοίνωση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου

Συνήλθε σήμερα Τρίτη 5 Μαρτίου 2024 η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος της 167ης Συνοδικής Περιόδου υπό την Προεδρία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου.

Η Δ.Ι.Σ. αποφάσισε ότι ο εφετινός εορτασμός της Κυριακής της Ορθοδοξίας, κατά την Α’ Κυριακή των Νηστειών, 24η Μαρτίου, θα πραγματοποιηθεί στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη, ιερουργούντων των Σεβασμιωτάτων Συνοδικών Μητροπολιτών Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Χρυσοστόμου, Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ. Θεοκλήτου και Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονος. Τον πανηγυρικό της ημέρας, ως έχει ήδη ορισθεί, θα εκφωνήσει ο Σεβασμιώτατος Συνοδικός Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός.

Κατά τις Συνεδρίες της η Δ.Ι.Σ.:

– Ενημερώθηκε περί του Γράμματος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Γεωργίου, αναφερομένου στη συμπλήρωση πενήντα ετών από την τουρκική εισβολή στην Μεγαλόνησο. Ο Μακαριώτατος και οι Σεβασμιώτατοι Συνοδικοί εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους στον κυπριακό λαό, την οδύνη, αλλά και την αγωνία τους επειδή απέτυχαν όλες οι προσπάθειες ειρηνικής διευθέτησης, με αποτέλεσμα τη συνεχιζόμενη κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου.

– Αποφάσισε τον ορισμό Σεβασμιωτάτων Συνοδικών Μητροπολιτών ως Συνοδείας του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, κατά την επίσκεψη Αυτού στο Κιλκίς, την 21η Ιουνίου 2024, λόγω των εορτασμών των Ελευθερίων της πόλεως. Επίσης, ενημερώθηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πολυανής και Κιλκισίου κ. Βαρθολομαίο περί των εορταστικών εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν στο Κιλκίς με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 ετών από την ίδρυση της Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου.

– Ενημερώθηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονα για την υπογραφή στη Λευκωσία, την 27η Φεβρουαρίου 2024, του Μνημονίου Συνεργασίας για τη διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος και την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος, την οποία και εκπροσώπησε, του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Εκκλησίας της Κύπρου, του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος.

– Ενημερώθηκε από τον Γενικό Διευθυντή της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Πανιερώτατο Μητροπολίτη Φαναρίου κ. Αγαθάγγελο, περί της αποφάσεως του Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού για τη διοργάνωση, τον Οκτώβριο του 2025, Θεολογικού Συνεδρίου με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 1700 ετών από τη σύγκληση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Η Δ.Ι.Σ. έθεσε το Συνέδριο υπό την αιγίδα Αυτής και ενέκρινε τον διορισμό των μελών της Επιστημονικής Επιτροπής και το πρόγραμμα του Συνεδρίου.

– Ενημερώθηκε από τον Διευθυντή του Διορθοδόξου Κέντρου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Πανιερώτατο Μητροπολίτη Θερμοπυλών κ. Ιωάννη, περί της συμμετοχής του Διορθοδόξου Κέντρου, κατόπιν ειδικής προσκλήσεως, ως μοναδικού Εκπροσώπου της Ελλάδος στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διακεκριμένων Ειδικών κατά του Αντισημιτισμού – The European Practitioners Network against Antisemitism (EPNA), το οποίο αποτελεί φορέα που περιλαμβάνει οργανισμούς από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και πέραν αυτής, και τελεί υπό την αιγίδα και εποπτεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

– Αποφάσισε την έκδοση, από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, του εγχειριδίου του Προκαθημένου του Αρμενικού Πατριαρχείου του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας κ. Αράμ Α’, με τίτλο «Η Αρμενική Εκκλησία», το οποίο μετέφρασε στην ελληνική γλώσσα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος κ. Γαβριήλ.

– Ενημερώθηκε από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Τανάγρας κ. Απόστολο, Διευθυντή του Γραφείου της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στις Βρυξέλλες, περί των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ψυχικής Υγείας, τα οποία θα υλοποιηθούν σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας.

– Ενέκρινε την πρόταση της Συνοδικής Επιτροπής επί του Τύπου, των Δημοσίων Σχέσεων και της Διαφωτίσεως για τη διοργάνωση της Η’ Ημερίδος, με σκοπό την ενημέρωση των υπευθύνων Γραφείων Τύπου, καθώς και άλλων προσώπων που ασχολούνται με την επικοινωνία των Ιερών Μητροπόλεων των Περιφερειών Αττικής, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Ιερά Μητρόπολη Περιστερίου, την Τρίτη 4 Ιουνίου 2024.

– Ενέκρινε την πρόταση του Ινστιτούτου Μελέτης Νεοπλασμάτων Πεπτικού (Ι.Μ.ΝΕ.ΠΕ.), να τεθεί υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος η Διημερίδα με τίτλο: «Χειρουργική Ογκολογία Πεπτικού και Μεταμοσχεύσεις».

Τέλος, η Δ.Ι.Σ. κατάρτισε τον Συμπληρωματικό Πίνακα υποψηφίων κληρικών προς εγγραφή στον Κατάλογο των προς Αρχιερατεία εκλογίμων, ενέκρινε αποσπάσεις κληρικών και ασχολήθηκε με θέματα Ιερών Μητροπόλεων και Συνοδικών Επιτροπών, καθώς και με τρέχοντα υπηρεσιακά ζητήματα.

Στο διάλειμμα της Συνεδρίας ο Γενικός Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Πανιερώτατος Μητροπολίτης Φαναρίου κ. Αγαθάγγελος, και ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού κ. Γεώργιος Καλαντζής, προσέφεραν στον Μακαριώτατο Πρόεδρο και στα Μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου το βιβλίο-βοήθημα για τους λειτουργούς της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαιδεύσεως, με τίτλο: «Διδάσκοντας την Ιστορία του Πόντου». Το βιβλίο επιμελήθηκαν η Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., η Έδρα Ποντιακών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, αφού ευχαρίστησε τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Φαναρίου και τον Γενικό Γραμματέα του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., χαρακτήρισε εξαιρετικό και συγκινητικό το βιβλίο περί της Ιστορίας του Ελληνικού Πόντου, το οποίο αποτελεί καρπό αγαστής συνεργασίας Εκκλησίας και Πολιτείας, τονίζοντας ότι είναι ένα από τα εκπαιδευτικά βιβλία που χρειαζόμαστε σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή. Εξέφρασε δε την ευχή η εκδοτική αυτή προσπάθεια να είναι οδηγός για την έκδοση και άλλων βιβλίων, που θα βοηθούν στη διδασκαλία της Ιστορίας και άλλων τόπων του Ελληνισμού.