Το μυστήριο της Θεσσαλίας - Πώς εξαφανίστηκαν 60 άγρια άλογα από την περιοχή της Καρδίτσας
20.05.202415:36
Βάσιμες καταγγελίες ότι οδηγήθηκαν στα σφαγεία από κυκλώματα με σκοπό να διακινήσουν το κρέας τους -πιθανόν μέσω κάποιας βαλκανικής χώρας- στην Ιταλία όπου έχει μεγάλη ζήτηση
Στο χωριό Πετρίλο Καρδίτσαςεπικρατεί «παγωμάρα». Η καταγγελία του φιλοζωικού συλλόγου της Λάρισας «Ελεύθερος» ότι εξαφανίστηκε μυστηριωδώς ένα κοπάδι 60 αλόγων έχει κάνει τον γύρο της χώρας. Πώς γίνεται να χάθηκαν τόσα άλογα και κανείς να μην είδε τίποτα; Στα κοινωνικά δίκτυα -και όχι μόνο- οι συζητήσεις και οι εκτιμήσεις για την τύχη τους οργιάζουν. «Τα έκλεψαν κυκλώματα για να τα σφάξουν και να τα πουλήσουν. Γίνεται παντού στην Ελλάδα», λένε πολλοί. Μπορεί να έχει συμβεί αυτό;
Τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν τα ιπποειδή και τη συμπεριφορά τους. Αλλωστε, είναι πολύ πρόσφατο -μόλις τον Ιανουάριο- το τελευταίο περιστατικό θανάτωσης άγριων αλόγων για το κρέας τους στα Γρεβενά, και δεν είναι το μοναδικό.
Το γεγονός αυτό, όπως και το «κοινό μυστικό» ότι άλογα που «εξαφανίζονται» οδηγούνται σε σφαγεία στη Βουλγαρία ή στην Αλβανία και από εκεί στην Ιταλία (όπου το κρέας τους είναι δημοφιλές), οδηγεί στο αναπόφευκτο συμπέρασμα ότι στη χώρα μας δεν σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν (κατά τον τίτλο του μυθιστορήματος του Οράτιου ΜακΚόι), αλλά πολύ πιο πριν...
Παρ-άλογο χάος
Για την υπόθεση των χαμένων αλόγων της Καρδίτσας ο αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Προστασίας Ιπποειδών (ΕΣΠΙ), Θανάσης Χελιώτης, λέει ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί κανένα ενδεχόμενο, όμως το πιθανότερο σενάριο είναι απλώς τα άλογα να έχουν μετακινηθεί. Αυτό, όπως εξηγεί, μπορεί να έχει συμβεί επειδή επέλεξαν άλλον τόπο με μεγαλύτερη υγρασία, τα τρόμαξε κάτι ή κάποιος (κάποιος θηρευτής, όπως λύκοι ή αρκούδες, ή κάποιος ντόπιος κτηνοτρόφος ή αγρότης), ή ακολούθησαν τη συνηθισμένη συμπεριφορά τους.
Τα άλογα δεν συνηθίζουν να ζουν σε πολύ μεγάλες ομάδες, αλλά σε μικρότερες αγέλες είτε των 6, είτε των 10, είτε των 15 ζώων. «Για να μεταφερθούν τόσα άλογα, θα χρειάζονταν τουλάχιστον δύο μεγάλες νταλίκες και έμπειροι στη φόρτωσή τους άνθρωποι. Αυτό δεν θα πέρναγε απαρατήρητο», επισημαίνει.
Οπως λέει, ωστόσο, ο κ. Χελιώτης, το ζητούμενο είναι ότι από τη συγκεκριμένη ιστορία πρέπει να αναδειχθεί το χάος που επικρατεί με τα άλογα στη χώρα μας. «Σε ποιον ανήκαν αυτά τα άλογα; Ποιος τα άφησε ανεξέλεγκτα να περιπλανώνται; Ξέρετε, μπορεί να βλέπετε μια ωραία εικόνα με την αγέλη, όμως μην ξεχνάτε ότι όποιος τα αφήνει παρεμβαίνει και στην πανίδα της περιοχής. Εάν τα άλογα ήταν περιορισμένα στον χώρο τους, καταγεγραμμένα και με σήμανση, θα μπορούσαμε να ξέρουμε τι έχει συμβεί».
Στη χώρα μας η διαδικασία της ψηφιακής καταγραφής των ιπποειδών, όπως ορίζει η Κοινοτική Νομοθεσία, έχει ξεκινήσει πολύ πρόσφατα, μόλις τον Οκτώβριο του 2022, οπότε και η έκδοση διαβατηρίων ώστε να λειτουργεί Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Καταγραφής και γι’ αυτά, πάει αρκετά αργά.
Είναι κοινό μυστικό ότι τις τελευταίες δεκαετίες σε διάφορες περιοχές της χώρας πολλοί άρχισαν να εκτρέφουν άλογα, καθώς η εκτροφή τους επιδοτούνταν από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η επιδότηση αυτή μειώθηκε τα τελευταία χρόνια και πολλοί αποφάσισαν να αφήσουν στη μοίρα τους τα άλογα συνεχίζοντας να τη λαμβάνουν χωρίς να κάνουν τίποτα. Κάπως έτσι -ή και με άλλους τρόπους- «από ένα ζευγάρι αλόγων προέκυψε πληθυσμός 150 ίππων στον Υμηττό, πολλών εκατοντάδων στην ορεινή Κορινθία, στη Βαράσοβα της ορεινής Αιτωλοακαρνανίας υπάρχουν περίπου 400 άλογα, ενώ στα Γρεβενά έως και 500-600».
«Αδύνατον να έφυγαν τα άλογα από τη χώρα και να μην έγινε αντιληπτό», λέει ο αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Προστασίας Ιπποειδών Θανάσης Χελιώτης
H δολοφονία 26 αλόγων
Σε πολλές περιπτώσεις, όπως εξηγεί στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Χελιώτης, προκύπτει ανταγωνισμός μεταξύ των αλόγων και των ντόπιων γεωργών και κτηνοτρόφων «επειδή το άλογο που δεν είναι δεσποζόμενο δεν μπορεί να περιοριστεί και βόσκει σε βοσκοτόπια που προορίζονταν για τα κοπάδια των κτηνοτρόφων».
Η πιο χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση ήταν η φρικιαστική δολοφονία 26 αλόγων στους πρόποδες του όρους Ζήρεια στην ορεινή Κορινθία τον Απρίλιο του 2015. Τα άλογα είχαν οδηγηθεί σε έναν γκρεμό, όπου εκτελέστηκαν με καραμπίνα. Τα άλογα ανήκαν σε ηλικιωμένο ο οποίος όμως τα είχε αφήσει ελεύθερα, καθώς ο ίδιος ζούσε αλλού. Οι αστυνομικοί, έπειτα από έρευνα, κατέληξαν σε κτηνοτρόφο της περιοχής, που ομολόγησε ότι σκότωσε τα άλογα επειδή, όπως είπε, τον ενοχλούσαν καθώς έβοσκαν στα βοσκοτόπια που βοσκούσαν και τα δικά του βοοειδή. Μάλιστα, ο συγκεκριμένος κτηνοτρόφος έχει και επιχείρηση στο Μεσινό Κορινθίας.
Τέτοιες υποθέσεις είναι δεκάδες και δεν βλέπουν όλες το φως της δημοσιότητας. Αλλωστε, όταν κάποιος έχει ένα κοπάδι με εκατοντάδες άλογα τα οποία είναι ελεύθερα και τα επισκέπτεται μόνο μία φορά τον χρόνο, δεν θα καταλάβει αν λείπουν μερικές δεκάδες. «Αυτό που χρειάζεται», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Χελιώτης, «είναι να ξεκινήσει εντατικά ένα πρόγραμμα με ορίζοντα 20ετίας για τον έλεγχο του πληθυσμού των αλόγων.
Αυτό μπορεί να γίνει από τη συντεταγμένη Πολιτεία, με τη σήμανση και καταγραφή των υπάρχοντων πληθυσμών (εκτιμάται πως μόνο το 10% είναι καταγεγραμμένο ως δεσποζόμενο) και με στειρώσεις στα αρσενικά ώστε να σταματήσει η ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή. Ηδη στον Υμηττό έχει ξεκινήσει με ιδιωτική πρωτοβουλία ένα τέτοιο πρόγραμμα στειρώσεων που χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια και έχει πολύ καλά αποτελέσματα».
Η ανεξέλεγκτη αυτή κατάσταση με τα άγρια άλογα σε κάθε γωνιά της χώρας έχει και την άλλη, τη φρικιαστικότερη πλευρά της. Είναι κοινό μυστικό ότι από διάφορες περιοχές της Ελλάδας «εξαφανίζονται» άλογα τα οποία καταλήγουν σε σφαγεία, ώστε το κρέας τους να χρησιμοποιηθεί είτε για παραγωγή σκυλοτροφών είτε για αλλαντικά (π.χ. παστουρμάς) προς ανθρώπινη κατανάλωση.
Κυκλώματα σφαγέων
Διόλου τυχαία, ο ΕΣΠΙ ιδρύθηκε το 2007, όταν την Ελλάδα συγκλόνισαν οι καταγγελίες για 64 άλογα τα οποία ζούσαν υπό άθλιες συνθήκες στον Ασπρόπυργο, περιμένοντας τη θανάτωσή τους και την αποστολή τους σε σφαγεία της Ιταλίας. Το εμπόριο αλόγων προς σφαγή στην Ιταλία και τη Γαλλία (εκεί το κρέας τους καταναλώνεται σε αντίθεση με την Ελλάδα) ήταν μάλλον συνηθισμένο. Η σωρεία καταγγελιών, η παρέμβαση των εισαγγελικών αρχών και οι κατασχέσεις στην Ηγουμενίτσα φορτίων αλόγων τα οποία μεταφέρονταν (υπό άθλιες συνθήκες, συχνά με σπασμένα τα πόδια τους για να χωρέσουν στα κοντέινερ) στην Ιταλία άλλαξαν την ιστορία.
Οχι ότι πλέον δεν γίνεται λαθρεμπόριο αλόγων. Ομως μετά την αποκάλυψη του πανευρωπαϊκού σκανδάλου νόθευσης του κρέατος αλλαντικών με αλογίσιο κρέας (για λόγους κόστους, αφού ένα άλογο μπορεί να πουληθεί από 300 έως και 1.000 ευρώ αναλόγως του βάρους του, αν και, όπως αναφέρουν άνθρωποι με γνώση της υπόθεσης, συμμορίες Ρομά και αλλοδαπών πωλούν άλογα που έχουν αρπάξει σε τιμές έως και 60 ευρώ το κεφάλι), τα κυκλώματα έχουν γίνει πολύ πιο προσεκτικά. Και έχουν αλλάξει το modus operandi τους.
Από τον Ασπρόπυργο στο Ρίο, στη Λεπενού Αιτωλοακαρνανίας, στις πηγές της Περγαντής, στη Λάκκα Σουλίου και το Ηράκλειο και από τα Γρεβενά στα Τρίκαλα, στη Δράμα και τη Βέροια, οι καταγγελίες των ντόπιων οργιάζουν για κυκλώματα που είτε εγκαταλείπουν σε άθλιες συνθήκες άλογα μέχρι να τα πάρουν προς σφαγή, είτε αρπάζουν μέρος των κοπαδιών. Η τελευταία μέθοδος είναι και η πιο δημοφιλής στα κυκλώματα αυτά. Είναι και το πιο ανώδυνο, άλλωστε.
Συνήθως, όπως εξηγούν στο «ΘΕΜΑ» άνθρωποι που έχουν γνώση της υπόθεσης, «υπάρχει μια τεχνική παράσυρσης δύο ή τριών αλόγων -των επιβητόρων, για παράδειγμα- τα οποία θα ακολουθήσει η υπόλοιπη αγέλη. Τα οδηγούν σε σημεία όπου υπάρχει αδιέξοδο, όπως γκρεμός. Από την αγέλη αρπάζουν έναν μικρό αριθμό, ώστε να μη γίνει αντιληπτή η απουσία τους και να μην μπορεί να αποδειχθεί. Από μια ομάδα 150 αλόγων, αν λείψουν τα πέντε, κανείς δεν θα το καταλάβει και γρήγορα θα αντικατασταθούν από νεογέννητα».
Μέσω Βαλκανίων
Πλέον είναι συνηθισμένο, αντί να αποστέλλονται στην Ιταλία και τη Γαλλία, όπως γινόταν παλιότερα, να οδηγούνται προς τα βόρεια σύνορα της χώρας. Δύο είναι οι συνηθέστερες οδοί: αυτή της Αλβανίας όπου τα άλογα μπορούν να οδηγηθούν ακόμα και πεζή από μονοπάτια της μεθορίου, για να εξαχθούν στη συνέχεια από τη γειτονική μας χώρα στην... άλλη γειτονική μας χώρα. Και αυτή της Βουλγαρίας όπου υπάρχουν σφαγεία αλόγων, τα οποία αποστέλλουν το κρέας τους και στην Ευρώπη, αλλά και στη Μέση Ανατολή για την παρασκευή του παστουρμά.
Στο παρελθόν είχε συνταχθεί δικογραφία εις βάρος συγκεκριμένου ατόμου στην περιοχή Λεπενού Αιτωλοακαρνανίας, το οποίο φέρεται να ηγείτο κυκλώματος που παγίδευε άγρια άλογα τα οποία κατέβαιναν στις πηγές της Περγαντής και τα έστελναν προς σφαγή. Καταγγελίες για κυκλώματα που αρπάζουν άλογα έχουν γίνει και σε δεκάδες άλλες περιοχές της χώρας.
Μπορεί αυτά να είναι σενάρια συνωμοσίας; Τις πρώτες ημέρες του 2024 η υπόθεση της Σαμαρίνας Γρεβενών απέδειξε πως όχι. Με εντολή του εισαγγελέα της περιοχής κτηνίατρος εξέτασε πέντε άλογα που βρέθηκαν νεκρά και κατακρεουργημένα. Ο κτηνίατρος Φώτης Αμπατζίδης πολύ γρήγορα έφτασε στο συμπέρασμα ότι τα άλογα φονεύθηκαν με όπλο και σκάγια για αγριογούρουνα και στη συνέχεια τεμαχίστηκαν για να πουληθεί το κρέας τους.
«Οι δράστες», ανέφερε ο κτηνίατρος, «ήταν επαγγελματίες και πλήρως εξοπλισμένοι. Ο τεμαχισμός των ζώων έγινε με χειρουργική ακρίβεια και εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι γνώριζαν πολύ καλά την ανατομία των αλόγων». Ανέφερε επίσης ότι αφαιρέθηκαν τα τέσσερα άκρα των αλόγων και στη συνέχεια αφαιρέθηκε το κρέας από την ωμοπλάτη, επισημαίνοντας πως «πρόκειται για επαγγελματίες», ενώ η εκτίμησή του είναι ότι αφαιρέθηκαν περίπου 750 κιλά κρέατος από τα άλογα. Ηταν τα πρώτα ή μήπως τα τελευταία που είχαν αυτή την τύχη; «Δυστυχώς όχι», απαντούν σχεδόν με μια φωνή όλοι όσοι γνωρίζουν...