«Η Σοφία στο Σχολείο» - Μαθήματα φιλοσοφίας για παιδιά από το ΕΚΠΑ

Ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος του καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος φιλοσοφίας για παιδιά, «Η Σοφία στο Σχολείο», που δημιουργήθηκε από το Εργαστήριο Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία/PPE Lab του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Οι μικροί ‘φιλόσοφοι’, όλοι μαθητές της Τετάρτης δημοτικού, που συμμετείχαν στο πρωτοποριακό πρόγραμμα φιλοσοφίας για παιδιά του ΕΚΠΑ ύψωσαν με ιδιαίτερη υπερηφάνεια τα αναμνηστικά πτυχία τους στο πλαίσιο πανηγυρικής εκδήλωσης, στην οποία παρέστη, επίσης, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Γεράσιμος Σιάσος, ο οποίος και απηύθυνε εγκάρδιο και εμψυχωτικό χαιρετισμό στους μαθητές της «Σοφίας στο Σχολείο» όπως και ο Διευθυντής του Εργαστηρίου Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, Καθηγητής Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ, κ. Γιώργος Ν. Πολίτης.

Το πρόγραμμα «Η Σοφία στο Σχολείο» αποτελεί μία εισαγωγή στη φιλοσοφία, είναι στοχευμένο στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και δημιουργήθηκε από το Εργαστήριο Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία/PPE Lab του ΕΚΠΑ, κατά τη διάρκεια του 2024. Ο πρώτος κύκλος, που ολοκληρώθηκε φέτος, εντάχθηκε στο επίσημο πρόγραμμα μαθημάτων των δημοτικών σχολείων Κολλεγίου Αθηνών, Κολλεγίου Ψυχικού, Εκπαιδευτηρίων Γείτονα και Νeue Schule Athen.

Το περιεχόμενο του προγράμματος

«Η Σοφία στο Σχολείο» αποτελεί πνευματικό τέκνο του ΕΚΠΑ και του Εργαστηρίου Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία. Έχει ως στόχο την καλλιέργεια της κριτικής αντίληψης και την εξοικείωση των παιδιών με τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης, ήδη από την 4η Δημοτικού. Η ανάγκη, που καλύπτει το Πρόγραμμα, ή καλύτερα το ανησυχητικό φαινόμενο το οποίο επιχειρεί με πρωτότυπο τρόπο να επανορθώσει, έγκειται κατ' ουσία στο θεμελιώδες πρόβλημα της ελληνικής εκπαίδευσης: την απουσία κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Τα παιδιά δεν μαθαίνουν να σκέφτονται ορθολογικά και συντεταγμένα. Φυσική - και εξαιρετικά δυσάρεστη- συνέπεια αυτής της αδυναμίας, είναι το ότι δεν μπορούν να αναγνωρίσουν και να αφομοιώσουν γνώσεις.

Τόσο ως προς το περιεχόμενο των 11 μαθημάτων, που συναπαρτίζουν το Πρόγραμμα, όσο και ως προς τη μεθοδολογία «Η Σοφία στο Σχολείο» είναι απολύτως προσαρμοσμένη στην αντίληψη και τις μαθησιακές συνήθειες των σημερινών μαθητών του δημοτικού. Αναπτύχθηκε ως ένα πρωτοποριακό ψηφιακό εργαλείο μάθησης, το οποίο συνδυάζει σε τυποποιημένη μορφή καινοτόμα μέσα (animation, gamification, digital game-based learning) με σύνθετες φιλοσοφικές έννοιες, της Λογικής και της Ηθικής.

Η μέθοδος που αποτελεί τον κορμό του προγράμματος «Η Σοφία στο Σχολείο» προσφέρεται στα δημοτικά σχολεία μέσω ενός πλήρως δομημένου προγράμματος 11 μαθημάτων. Κάθε μάθημα διαρκεί μία διδακτική ώρα και πραγματοποιείται στην αίθουσα από τον δάσκαλο/δασκάλα του τμήματος. Οι διδάσκοντες έχουν προηγουμένως λάβει ολιγοήμερη εκπαίδευση/πιστοποίηση διδακτικής επάρκειας και χειρισμού των ψηφιακών εργαλείων της «Σοφίας στο Σχολείο» από το PPE Lab του ΕΚΠΑ.
Έχει αποδειχθεί διεθνώς ότι η διδασκαλία της φιλοσοφίας στο δημοτικό αναπτύσσει την κριτική και δημιουργική σκέψη, ανοίγοντας νέους πνευματικούς ορίζοντες στα παιδιά. Για παράδειγμα, η ανάδειξη των διαφορών μεταξύ υπόθεσης και απόδειξης, θέσης και
επιχειρήματος, συμβάλλουν καθοριστικά στην ενίσχυση των μηχανισμών άμυνας των παιδιών απέναντι στην παραπλάνηση -και ιδιαίτερα την κακόβουλη.

Με βάση τα ανωτέρω, το πρόγραμμα «Η Σοφία στο Σχολείο» επιδιώκει να εντάξει τη Λογική και τις Αξίες στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη της 4ης Δημοτικού.