«Ναι» με επιφυλάξεις στο νομοσχέδιο για τα ναρκωτικά

Τολμηρή επανεξέταση του πλαισίου σχετικά με τη χρήση και τη διακίνηση ναρκωτικών και της μεταχείρισης των εξαρτημένων χρηστών χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τα ναρκωτικά η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ). Ωστόσο, η επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της σχετικά με το κατά ποσό μπορούν να εφαρμοστούν τα όσα προβλέπει, τη στιγμή που, όπως σημειώνει, γίνονται περικοπές στις χρηματοδοτήσεις των προγραμμάτων πρόληψης, θεραπείας και απεξάρτησης και υποκατάστασης.

Το νομοσχέδιο πάντως, σύμφωνα με την ΕΕΔΑ, είναι άρτιο και κατοχυρώνει το δικαίωμα θεραπείας για εξαρτημένους χρήστες ουσιών, εξορθολογίζει τις ποινές, διαχωρίζει ελαφρύτερες περιπτώσεων διακίνησης και βαρύτερες οργανωμένων μορφών και εισάγει επιπλέον αποδεικτικά μέσα για τη διάγνωση της εξάρτησης.

«Οι εξαρτημένοι χρήστες είναι ένας από τους πιο αδύναμους κρίκους της κοινωνικής αλυσίδας που σπάζει λόγω της κρίσης σε πολλά σημεία, καθώς η κοινωνική συνοχή αποσυντίθεται», σημειώνει στη σχετική έκθεσή της η ΕΕΔΑ και συμπληρώνει: «Εν τούτοις, στη σημερινή συγκυρία με κυρίαρχη τη λογιστική λογική, επιστημονικές έρευνες τεκμηριώνουν πως το κόστος της εξάρτησης από τα ναρκωτικά είναι, για το κράτος, πολλαπλάσιο του κόστους λειτουργίας των προγραμμάτων απεξάρτησης εντός και εκτός φυλακής».

Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει η επιτροπή, το  2009 οι ελληνικές διωκτικές αρχές απήγγειλαν 17.535 κατηγορίες σε βάρος 16.469 ατόμων για χρήση, παραγωγή, καλλιέργεια και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, ενώ την τελευταία πενταετία υπήρξε σταθερή αύξηση των ατόμων που κατηγορούνται για παραβάσεις που αφορούν ναρκωτικά.

Για χρήση, κατοχή ή καλλιέργεια μικροποσότητας προς ιδία χρήση καταδικάστηκαν 1.096 άτομα, ενώ για εμπορία και διακίνηση καταδικάστηκαν 86 άτομα. Υπογραμμίζεται πως μόλις το 1,9% των ατόμων που παρακολουθούν θεραπευτικά προγράμματα το 2009 είχαν παραπεμφθεί από τις δικαστικές υπηρεσίες.

Για την ιστορία, η ποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών στην Ελλάδα ξεκινά ήδη από το 1919.  Τιμωρούνταν τότε όχι μια συγκεκριμένη πράξη αλλά ένας αφηρημένος αντικοινωνικός τύπος ατόμου (ο «χασισοπότης»). Εως το 1954, ο νομοθέτης αντιμετώπιζε τον χρήστη ως άνθρωπο του υποκόσμου, επικίνδυνο για το κοινωνικό σύνολο και ύποπτο για την τέλεση διαφόρων εγκληματικών πράξεων. Με τον Ν.3084/1954 εκφράστηκε έμμεσα η αντίληψη ότι ο χρήστης είναι ασθενής και όχι κοινός εγκληματίας και θεσπίστηκε αντί ποινής ο εγκλεισμός του σε ειδικό κατάστημα.  

.