Ο Θάνος Παπαδημητρίου στον Δανίκα: Από το Πειραματικό Γυμνάσιο της Αθήνας στο ΜΙΤ και τις μπίζνες Τεχνητής Νοημοσύνης

Ως τίτλο αυτής της συνομιλίας θα έβαζα «ο απίστευτος κύριος Θάνος Παπαδημητρίου». Τέτοια περίπτωση μία στο ένα εκατομμύριο. Το οδοιπορικό και η περιπέτειά του στον «εξωτικό κόσμο», όπως ο ίδιος μού έλεγε για τη σχέση του με την τεχνολογία, μοιάζει με ταινία επιστημονικής φαντασίας. Τι να πρωτοσυγκρατήσω; Οτι μόλις 13 ετών, με κατσαβίδια φτιάχνει την πρώτη ελληνική γραμματοσειρά για εκείνα τα παλιά, θηριώδη κομπιούτερ; Οτι με υποτροφία απογειώνεται στο MIT; Οτι στη συνέχεια με αριστεία εξασφαλίζει πτυχίο στο Μάνατζμεντ; Οτι συνδυάζει τεχνολογία, επιχειρηματικότητα και επενδύσεις; Φανταστείτε κάτι εξωφρενικό: καταφέρνει να μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Μιλάνου διδάσκοντας στο θρυλικό Μποκόνι, Νέας Υόρκης, Σάο Πάολο, όπου διατηρεί εταιρεία, Βομβάης, όπου διδάσκει σε παράρτημα του Μποκόνι, και Αθήνας.

Η συμβουλή του προς τους νέους: «Μη φοβάσαι να δοκιμάζεις, μη φοβάσαι να αποτυγχάνεις». Η αποτυχία είναι ο δρόμος προς την επιτυχία. Για να μην πολυλογώ. Ο Θάνος Παπαδημητρίου επιβεβαίωσε για μία ακόμα φορά τη φράση «ακόμα και το πιο αδύνατο, το πιο απίστευτο, είναι αληθινό». Τύφλα να ’χει ο Ιλον Μασκ!

Σκηνή 1η

«Ο εξωτικός κόσμος των κομπιούτερ»

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΑΝΙΚΑΣ: Πού γεννήθηκες;

ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: Γεννήθηκα στην Αθήνα, στο «Ελενα», στους Αμπελοκήπους. Και μεγάλωσα στον Λυκαβηττό.

Δ.Δ.: Και αυτή η ιδέα πώς σου ήρθε, να σπουδάσεις Computer Science;

Θ.Π.: Δεν υπήρχε κανένα πλάνο, απλώς ως μαθητής ήμουν πολύ ανήσυχος και φιλοπερίεργος και παράλληλα με το σχολείο άρχισα να πειραματίζομαι με ηλεκτρονικά και να φτιάχνω πομπούς, ενισχυτές και άλλα μηχανήματα για τα οποία έβρισκα εξαρτήματα.

Δ.Δ.: Με το κατσαβίδι, δηλαδή.

Θ.Π.: Ημουν κατσαβιδάκιας. Πήγαινα στο Μοναστηράκι και εκεί υπήρχαν διάφοροι ενδιαφέροντες τύποι, αγόραζα υλικά και έφτιαχνα μηχανήματα. Κι έτσι, πολύ φυσικά, όταν εμφανίστηκε στην Ελλάδα γύρω στο 1984 ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής, που ήταν και προσιτός στην τιμή, ο ZX Spectrum, με βάση αυτόν άρχισα να εξερευνώ τον κόσμο των υπολογιστών.

Δ.Δ.: Τότε τελείωνες το Λύκειο;

Θ.Π.: Οχι, ξεκίναγα το Γυμνάσιο. Και μάλιστα αυτό που ήταν καταπληκτικό και μία από τις πιο ωραίες εμπειρίες της ζωής μου ήταν ότι κάθισα και έφτιαξα μια ελληνική γραμματοσειρά, επειδή μέχρι τότε τα κομπιούτερ δεν είχαν ελληνική γλώσσα.

Δ.Δ.: Μόνος σου; Πόσων ετών ήσουν;

Θ.Π.: Δεκατριών. Και ο πατέρας μου πολύ περήφανα, όπως όλοι οι μπαμπάδες, το είπε σε έναν συνάδελφό του ο οποίος ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Και αυτός εξεπλάγη και είπε: «Ξέρεις, έχουμε και εμείς κάποια κομπιούτερ στο Πανεπιστήμιο» (βέβαια όχι micro computers, αλλά τα mainframes, τα τεράστια) «και δεν έχουμε καταφέρει να βάλουμε ελληνικά». Και είπε ο πατέρας μου: «Γιατί δεν ρωτάς τον Θάνο να το κάνει;». Και έτσι λοιπόν μου έγινε μια προσφορά, όταν τελείωνα την Γ’ Γυμνασίου και ξεκίναγα την Α’ Λυκείου να πάω να δουλέψω, να κάνω summer job στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Δ.Δ.: Για να τους κάνεις την ελληνική γραμματοσειρά.

Θ.Π.: Αυτή ήταν λοιπόν η πρώτη φορά που εργάστηκα στη ζωή μου. Πήγα εκεί χωρίς τους γονείς μου -αυτό ήταν καταπληκτικό-, είχα έναν φίλο που κατά κάποιον τρόπο με επέβλεπε και πέρασα κάποιες εβδομάδες στο Ηράκλειο, στο νεοσύστατο τότε πανεπιστήμιο. Και είχα τη φοβερή τύχη να έρθω σε επαφή με μερικούς από τους πολύ μεγάλους καθηγητές Computer Science της εποχής εκείνης που είχαν επιστρέψει στην Ελλάδα.

Δ.Δ.: Οπως;

Θ.Π.: Ενας από αυτούς λεγόταν Μανόλης Κατεβαίνης και ήταν αυτός που είχε εφεύρει το RISC, το Reduced Instruction Set, που είναι η αρχιτεκτονική στην οποία βασίζονται τα τσιπάκια που καταναλώνουν μικρή ισχύ και κυρίως αυτά που έχουμε στο κινητό μας. Αυτό ήταν το διδακτορικό του στο Μπέρκλεϊ.

Δ.Δ.: Και ήρθε στην Κρήτη αυτός μετά;

Θ.Π.: Ναι, με στιγμάτισε. Με έκανε να καταλάβω ότι υπάρχει ένας άλλος κόσμος, πολύ μαγικός και εξωτικός στα μάτια ενός 13χρονου. Ευγνωμονώ αυτούς τους ανθρώπους γιατί με είχαν πάρει λίγο σαν μασκότ, ας πούμε, αλλά τους έκανα και δουλειά, έγραφα προγράμματα κανονικότατα, τήρησα την υπόσχεσή μου πλήρως. Και αυτό μετά μου έδωσε ένα τεράστιο προβάδισμα την επόμενη χρονιά.

Δ.Δ.: Σε ποιο σχολείο πήγες;

Θ.Π.: Στο Πειραματικό του Πανεπιστημίου Αθηνών, απέναντι από τον Αγιο Διονύσιο. Και επειδή το σχολείο αυτό πάντα ήταν λίγο πιο πρωτοπόρο όσον αφορά τα δημόσια σχολεία, συμμετείχε σε μία από τις πρώτες πανευρωπαϊκές Ολυμπιάδες για υπολογιστές. Εχοντας αυτή την εμπειρία στην Κρήτη επιλέχθηκα μαζί με μερικούς άλλους συμμαθητές να πάμε στο Τορίνο και να εκπροσωπήσουμε την Ελλάδα. Δεν υπήρχαν μεγάλες προσδοκίες, κι όμως πήγαμε πολύ καλά, πήραμε διάκριση. Και μάλιστα το υπουργείο Παιδείας έστειλε και ένα γράμμα στο σχολείο ευχαριστώντας και εμένα προσωπικά για την προσφορά μου.

Σκηνή 2η

Στο MIT με υποτροφία

Δ.Δ.: Τι ιστορία είναι αυτή! Και τι άλλο έκανες τότε στα σχολικά θρανία;

Θ.Π.: Μετά ήταν δύσκολο να μη συνεχίσω στους υπολογιστές. Αρχισα να γράφω άρθρα στα περιοδικά της εποχής, στο «Computer για όλους», στο «Pixel»... Και μάλιστα επειδή τότε ήταν η πρώτη ίσως χρονιά που μπορούσες να γράψεις ένα βιβλίο και να το κάνεις typeset μόνος σου, χωρίς να πας στο τυπογραφείο, έγραψα μαζί με έναν καθηγητή μου δύο βιβλία -προτού τελειώσω το σχολείο- για να μαθαίνεις να προγραμματίζεις υπολογιστές. Μετά βγήκε και ένα τρίτο βιβλίο που ήταν συνδυασμός των δύο πρώτων.

Δ.Δ.: Τελειώνεις λοιπόν το Λύκειο και φεύγεις. Πού πας;

Θ.Π.: Χωρίς να υπάρχει κάποιο πλάνο να πάω Αμερική, γιατί τελείωσα δημόσιο πρότυπο σχολείο, μου δίνεται η ευκαιρία να πάω στο ΜΙΤ. Πέρασα με υποτροφία από το ίδιο το πανεπιστήμιο, δεν πλήρωσα δίδακτρα. Και νομίζω ότι ο λόγος που με επέλεξαν -και τώρα που έχω μάθει και το σύστημα καλύτερα- ήταν ότι ακριβώς είχα κάνει όλα αυτά τα παράλληλα πράγματα, πέρα από το σχολείο.

Δ.Δ.: Είχες κανέναν καθηγητή Ελληνα στο ΜΙΤ;

Θ.Π.: Οχι, αλλά είχα αρκετούς Νομπελίστες.

Δ.Δ.: Για πες έναν.

Θ.Π.: Είχα τον Ρόμπερτ Σόλοου, που πήρε Νόμπελ Οικονομίας, και πολλούς άλλους - δεν θυμάμαι όλα τα ονόματα τώρα. Αλλά ήταν μια φοβερή εμπειρία. Αυτό που μου έμεινε από το ΜΙΤ είναι ότι ποτέ δεν μπορούσες να κάνεις διάλειμμα. Δηλαδή -και αυτό το κατάλαβα μετά, όταν δίδαξα και λίγο στην Ελλάδα- δεν είναι ότι διαβάζεις πριν από τις εξετάσεις για να περάσεις, γιατί δεν υπάρχει χρόνος να διαβάσεις πριν από τις εξετάσεις. Σε πηγαίνουν βδομάδα-βδομάδα, συνέχεια με homework και στο τέλος σού δίνουν τρεις ημέρες προτού δώσεις εξετάσεις.

Δ.Δ.: Σαν να έχεις συνέχεια εξετάσεις.

Θ.Π.: Οι εξετάσεις μάλλον έρχονται πολύ εύκολα, γιατί ήδη τα έχεις μάθει όλα.

Σκηνή 3η

Οδυσσέας χωρίς Πηνελόπη

Δ.Δ.: Και τελειώνεις Computer Science στο ΜΙΤ. Και μετά;

Θ.Π.: Μετά ανακάλυψα την Καλιφόρνια. Πηγαίνω στο UCLA, στο Λος Αντζελες για να κάνω το master μου.

Δ.Δ.: Και εκεί με υποτροφία;

Θ.Π.: Ναι. Είχα πάρει την υποτροφία Ωνάση. Την οποία την έχω πάρει, νομίζω, δύο φορές. Με βοήθησε πάρα πολύ το Ιδρυμα Ωνάση, τους χρωστώ μεγάλη ευγνωμοσύνη - κυρίως στο διδακτορικό μου, γιατί εκεί ήταν το πιο σημαντικό κομμάτι. Ενδιάμεσα δούλεψα για τρία χρόνια. Η δουλειά μου με πήγε σε διάφορα μέρη της Αμερικής.

Δ.Δ.: Μιλάμε για τη δεκαετία του ’90;

Θ.Π.: Ναι. Και κάθε πρότζεκτ σήμαινε ότι για τρεις μήνες πήγαινα κάπου αλλού. Κάποιες φορές ήμουν στην Καλιφόρνια, αλλά ταξίδεψα, έμεινα στο Τέξας ένα καλοκαίρι, στο Ορεγκον, σε διάφορα άλλα μέρη της Αμερικής, οπότε αυτό μου έδωσε και μια πολύ μεγάλη έκθεση στην Αμερική - και όχι απαραίτητα σε όλα τα ωραία μέρη, αλλά και σε αυτά όπου δεν θα πήγαινε κανείς ως τουρίστας. Κάποια στιγμή αποφασίζω να γυρίσω στο UCLA, ξεκινάω διδακτορικό και εκεί αλλάζω λίγο πορεία. Γιατί καταλάβαινα ότι καλό είναι να είσαι μηχανικός, αλλά αν θες να έχεις εσύ τη δυνατότητα να τρέξεις μια εταιρεία, πρέπει να ξέρεις και πέντε πράγματα από μπίζνες. Και έτσι το διδακτορικό μου το έκανα πάνω στο Operations Management, το οποίο σε επίπεδο διδακτορικού ουσιαστικά είναι εφαρμοσμένα μαθηματικά. Παρ’ όλα αυτά, εμβαπτίστηκα στον κόσμο του management.

Δ.Δ.: Ετσι λοιπόν συνδύασες τεχνολογία και επιχειρηματικότητα.

Θ.Π.: Ακριβώς. Κατά τη διάρκεια του διδακτορικού είχα τη φοβερή τύχη να με καλέσουν δύο φίλοι, οι οποίοι τότε ξεκινούσαν μια εταιρεία στο Στάνφορντ, να συμμετάσχω κι εγώ. Και έτσι τότε έφτιαξα την πρώτη μου εταιρεία, την Alpha Detail, είχαμε γραφεία στη Silicon Valley και στο Λος Αντζελες. Ηταν μια εταιρεία με αντικείμενο τη βιοτεχνολογία. Μια εταιρεία από το μηδέν να φτάνει στους 70 υπαλλήλους. Και κάποια στιγμή φεύγω για να τελειώσω το διδακτορικό - η εταιρεία πουλήθηκε λίγο αργότερα. Και επιστρέφω στην Ελλάδα, μετά από 17 χρόνια περιπλάνησης, σαν σύγχρονος Οδυσσέας...

Δ.Δ.: Χωρίς να υπάρχει Πηνελόπη, όμως.

Θ.Π.: Η Πηνελόπη για μένα ήταν τότε η ΑΣΟΕΕ (γέλια), στην οποία έγινα λέκτορας. Αυτό που έλεγαν τότε 409, δηλαδή συμβασιούχος λέκτορας. Ηταν και αυτό μια πολύ ωραία εμπειρία. Μου έδωσαν το μάθημα των Δικτύων Υπολογιστών, ένα τεχνολογικό μάθημα σε ένα οικονομικό πανεπιστήμιο. Μένω έναν χρόνο και μετά γίνομαι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μποκόνι στο Μιλάνο, όπου έμεινα αρκετά χρόνια.

Σκηνή 4η

«Pnoé, η μεταβολική ανάλυση»

Δ.Δ.: Ταυτόχρονα φτιάχνεις και κάποιες εταιρείες.

Θ.Π.: Ναι, αυτό άρχισε λίγο πιο μετά, δεν έγινε αμέσως. Για τρία χρόνια ήμουν και ο συντονιστής του Senior Executive Program του Μποκόνι, οπότε είχα και έναν ρόλο managerial μέσα στο business school, που τότε μου άρεσε πάρα πολύ γιατί με έφερνε πάλι σε επαφή με πολύ υψηλού επιπέδου ανθρώπους. Και μετά φτιάχνω την mbriyo στην Ελλάδα, η οποία είναι ένας incubator (θερμοκοιτίδα), ένα startup studio. Αυτό πριν από περίπου δέκα χρόνια. Η έδρα της είναι στην πλατεία Μαβίλη, οπότε αρχίζει να κλείνει σιγά-σιγά ο κύκλος, αφού κοντά σε αυτή την περιοχή είχα ξεκινήσει.

Δ.Δ.: Και η εταιρεία τι κάνει ακριβώς;

Θ.Π.: Παίρνει τεχνολογικές εταιρείες σε κατάσταση εμβρύου, ας πούμε, και τις βοηθά να αναπτυχθούν περαιτέρω. Μια σειρά από εταιρείες βγήκε από εκεί.

Δ.Δ.: Και τι έκαναν αυτές οι εταιρείες;

Θ.Π.: Πολλά και διάφορα. Ενδεικτικά, η τελευταία εταιρεία την οποία βοήθησε η mbriyo να αναπτυχθεί λέγεται Moveo.AI και είναι στον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά έχουν προϋπάρξει πολλές άλλες. Αυτό σιγά-σιγά μου έδωσε περαιτέρω εμπειρία στο επιχειρείν, γιατί πλέον δεν ήμουν μόνο επιχειρηματίας, αλλά έκανα και coach σε άλλους. Και οδήγησε στο να αρχίσω να διαχειρίζομαι χρήματα κάνοντας επενδύσεις για άλλους.

Και μαζί με έναν παλιό μου φοιτητή, ο οποίος είχε έρθει στο Μποκόνι και είχε κάνει μαζί μου το Fulbright Scholarship, φτιάχνουμε την Charles Ventures, ένα venture capital fund με τεχνολογική κατεύθυνση, με έδρα στη Νέα Υόρκη. Αυτή ήταν, αν θες, η τρίτη μου καριέρα - μία ακόμα φορά ξεκινάω όχι μόνο καινούρια εταιρεία, αλλά και καινούριο αντικείμενο. Γιατί είναι άλλο πράγμα να είσαι ακαδημαϊκός, άλλο πράγμα να είσαι επιχειρηματίας, και άλλο πράγμα να είσαι επενδυτής.

Δ.Δ.: Και η Pnoé (Πνοή) τι είναι;

Θ.Π.: Η Pnoé είναι εταιρεία που ξεκίνησε από έναν παλιό μου συνεργάτη στην mbriyo, ο οποίος πήγε και έκανε το διδακτορικό του στο Κέμπριτζ. Ξεκίνησε την εταιρεία με έναν παλιό του συμμαθητή, ο οποίος εκείνη τη στιγμή τελείωνε το Στάνφορντ. Εγώ στην αρχή τούς βοήθησα ως σύμβουλος. Και πριν από τρία χρόνια και κάτι, μου ζήτησαν να γίνω CEO της εταιρείας, που είμαι ακόμα. Το αντικείμενο της Pnoé είναι η μεταβολική ανάλυση, δηλαδή να μαθαίνεις ποιος είναι ο μεταβολισμός σου, πώς μεταβολίζεις και πολλά άλλα biomarkers, όπως τα λένε, βιοδείκτες.

Δ.Δ.: Το οποίο γίνεται με την αναπνοή;

Θ.Π.: Ναι, εντελώς αναίμακτο και πολύ γρήγορο. Φοράς μια μάσκα για δέκα λεπτά.

Δ.Δ.: Δηλαδή πάω εγώ εκεί πέρα, αναπνέω, και τι μου λένε;

Θ.Π.: Μπορεί να σου πουν, π.χ., κάτι που πολλές φορές συμβαίνει και ο κόσμος δεν το φαντάζεται, ότι γυμνάζεσαι υπερβολικά, το παρακάνεις. Ή ότι το δικό σου σώμα είναι φτιαγμένο έτσι ώστε αν θέλεις να χάσεις βάρος, πρέπει να κρατάς την άσκησή σου σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο καρδιακών παλμών. Η Pnoé δεν πουλάει άμεσα τη λύση σε ιδιώτες πελάτες, αλλά σε κλινικές και γυμναστήρια.

Δ.Δ.: Και τα μηχανήματα αυτά πού φτιάχνονται;

Θ.Π.: Εδώ, στην Ελλάδα.

Δ.Δ.: Και εξάγονται;

Θ.Π.: Ναι, και πρόσεξε ένα πράγμα: το μηχάνημα είναι ένα μικρό κομμάτι της λύσης που δίνουμε. Είναι και το software, είναι και η υποστήριξη. Δηλαδή εμείς σε ένα γυμναστήριο δεν λέμε: «Πάρτε μια συσκευή και γεια χαρά!». Κάνουν μια συνδρομή σε μας, πληρώνουν ένα ποσό άλφα και τους υποστηρίζουμε.

Σκηνή 5η

«Εξυπηρετούμε 2.000.000 Βραζιλιάνους τον μήνα!»

Δ.Δ.: Πάμε σε άλλη εταιρεία.

Θ.Π.: Στη Moveo.

Δ.Δ.: Αυτή που είναι στη Βραζιλία. Καλά, πώς πήγες στη Βραζιλία; Για να μάθεις πορτογαλικά;

Θ.Π.: Μπορεί να είναι και αυτό, αλλά υποσυνείδητα.

Δ.Δ.: Ερωτεύτηκες Βραζιλιάνα;

Θ.Π.: Οχι, μόνο την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Δ.Δ.: Και πώς σου ήρθε η ιδέα;

Θ.Π.: Για να είμαστε ακριβείς, βοηθάω τρία παιδιά, ένα από τα οποία ήταν φοιτητής μου στο NYU, να ξεκινήσουν την εταιρεία, και αυτοί με προσκαλούν να γίνω συνιδρυτής. Είμαστε τρεις Ελληνες και ένας Αργεντινός. Αυτό συμβαίνει αρχικά στη Νέα Υόρκη και την Αθήνα. Και έχουμε φτάσει σε ένα αρκετά καλό επίπεδο στην Ελλάδα, έχοντας πάρει πελάτες όπως η Alpha Bank, η Εθνική Τράπεζα, η Skroutz...

Δ.Δ.: Οπότε η εταιρεία πάει κάποια στιγμή στο Σάο Πάολο.

Θ.Π.: Ακριβώς, αυτή τη στιγμή αναπτυσσόμαστε εκεί. Εξυπηρετούμε 2 εκατομμύρια Βραζιλιάνους τον μήνα - όχι άμεσα αλλά έμμεσα, δηλαδή εμείς πουλάμε τη λύση μας σε εταιρείες και αυτοί τη χρησιμοποιούν για να υποστηρίξουν πελάτες τους στη Βραζιλία, στο Περού και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου.

Σκηνή 6η

«Θαυμάζω τον Ντα Βίντσι, όχι τον Μασκ»

Δ.Δ.: Δηλαδή είσαι κομπιουτεράς, πολύ εξειδικευμένος, επιχειρηματίας, φτιάχνεις εταιρείες, επενδυτής και ακαδημαϊκός.

Θ.Π.: Ναι, όλα πάνω στο ίδιο αντικείμενο, το ένα τροφοδοτεί το άλλο.

Δ.Δ.: Είσαι πολυδιάστατος, αλλά δεν μπορείς να τα έχεις όλα στο ίδιο επίπεδο, κάπου θα χάνεις. Πού;

Θ.Π.: Αυτό που αλλάζει σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μου είναι σε τι βάζω κάθε φορά περισσότερο χρόνο. Σε αυτή τη φάση της ζωής μου είναι η επιχείρηση.

Δ.Δ.: Στο χρήμα δηλαδή. Σε έχει κερδίσει το χρήμα, ομολόγησέ το.

Θ.Π.: Οχι, αυτό που με έχει κερδίσει είναι να φτιάχνω πράγματα που δουλεύουν. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση για έναν μηχανικό είναι να φτιάχνει πράγματα που βλέπει ο άλλος ότι λειτουργούν.

Δ.Δ.: Εσύ φτιάχνεις και ταυτόχρονα επενδύεις πάνω σε αυτά.

Θ.Π.: Και βοηθώ και άλλους να φτιάξουν.

Δ.Δ.: Εχεις κερδίσει πάρα πολλά λεφτά από αυτή την ιστορία; Εκατομμύρια δηλαδή; Δεν είμαι εφοριακός, απλώς ρωτάω.

Θ.Π.: Οχι, όχι. Ισως κάποτε στο μέλλον.

Δ.Δ.: Το ονειρεύεσαι αυτό; Δηλαδή ο Μασκ είναι το ίνδαλμά σου, ας πούμε;

Θ.Π.: Οχι, δεν θα το έλεγα.

Δ.Δ.: Και ποιος είναι, ο Μπιλ Γκέιτς;

Θ.Π.: Κανείς απ’ όλους αυτούς. Γιατί εγώ, όπως είπες πριν, δεν είμαι μονοδιάστατος. Γι’ αυτό και ίσως με εμπνέουν φιγούρες που έζησαν πιο παλιά, που δεν έκαναν μόνο ένα πράγμα. Η εξειδίκευση, απ’ όσο γνωρίζω, ήρθε μετά την Αναγέννηση, και ήρθε ως αποτέλεσμα του ότι πια υπήρχε τόσο πολλή γνώση που δεν μπορούσε ένας άνθρωπος να ασχολείται με όλα. Αλλά μέχρι και την Αναγέννηση μπορούσες να κάνεις παραπάνω από ένα πράγμα. Αν με πίεζες πάρα πολύ, θα σου έλεγα ότι πιο πολύ θαυμάζω τον Μιχαήλ Αγγελο ή ακόμη περισσότερο τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι, που ήταν και μηχανικός και καλλιτέχνης και όλα αυτά.

Σκηνή 7η

Ευρώπη, Αμερική, Ασία

Δ.Δ.: Πόσο χρόνο περνάς στην Αμερική, πόσο στη Βραζιλία και πόσο στην Ελλάδα;

Θ.Π.: Τώρα που μιλάμε, περνάω δυο - τρεις μήνες τον χρόνο στην Αμερική, δυο - τρεις μήνες στη Βραζιλία. Ταξιδεύω λίγο και με το Μποκόνι όπου διδάσκω στην Ινδία.

Δ.Δ.: Και στην προσωπική σου ζωή τι γίνεται; Είσαι παντρεμένος απ’ όσο γνωρίζω με την αξιαγάπητη Βίκυ, η οποία έχει και αυτή μια εταιρεία.

Θ.Π.: Ναι, την Grapevine Digital.

Δ.Δ.: Πώς συντονίζεσαι με τη γυναίκα σου; Επικοινωνείτε; Είσαι χαμένος στο Διάστημα;

Θ.Π.: Τίποτε απ’ όλα αυτά. Ζούμε σε μια εποχή που το επιτρέπει αυτό. Η εποχή του COVID τα άλλαξε όλα. Πολλά πράγματα που κάνω τώρα, πριν από τον COVID ούτε θα μπορούσαν να γίνουν, ούτε να γίνουν αποδεκτά. Το τίμημα για να μπορέσεις να τα κάνεις όλα αυτά μαζί είναι ότι πρέπει να είσαι πάρα πολύ συγκεντρωμένος. Εχω πολύ αυστηρό πρόγραμμα, κάθε μέρα που ξεκινάω έχω μια πολύ συγκεκριμένη λίστα με πράγματα που θέλω να κάνω.

Δ.Δ.: Δηλαδή ζεις μέσα σε αυτό, σου αρέσει.

Θ.Π.: Το απολαμβάνω, ναι.

Δ.Δ.: Και αν σταματήσεις να το κάνεις αυτό θα μαραζώσεις.

Θ.Π.: Θα βρω κάτι άλλο.

Δ.Δ.: Ομως αποκλείεται να παραμείνεις ακίνητος, συνταξιούχος, φέρ’ ειπείν, ή δημόσιος υπάλληλος.

Θ.Π.: Οχι, αυτό δεν το προβλέπω. Να έχω την υγεία μου πρώτα και όλα τα άλλα θα τα βρούμε.

Δ.Δ.: Η Ελλάδα έχει μετακινηθεί στην τεχνολογία, έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια;

Θ.Π.: Πάρα πολύ, έχει πολύ μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες. Βλέπω τεράστια διαφορά από αυτό που αντίκρισα πριν από δέκα χρόνια και πριν από πέντε χρόνια. Δηλαδή υπάρχει πια ικανός αριθμός ανθρώπων - ένα πράγμα που με ενδιαφέρει πάρα πολύ προσωπικά είναι πώς θα γυρίσουν άνθρωποι απέξω, το reverse brain drain, που λένε.

Δ.Δ.: Ναι, αλλά δεν γυρίζουν, γιατί τα χρήματα είναι πολύ λίγα.

Θ.Π.: Μια λύση είναι να δουλεύεις στην Ελλάδα, να φτιάχνεις πράγματα στην Ελλάδα, αλλά να τα πουλάς εκτός Ελλάδας. Το οποίο είναι win-win για όλους.

Δ.Δ.: Δεν είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα που έχει αυτά τα μυαλά να τα συγκεντρώνει και να πουλάει τεχνογνωσία προς τα έξω;

Θ.Π.: Ναι, και αυτή τη στιγμή μπορώ να πω ότι υπάρχει μια πάρα πολύ έντονη δραστηριότητα, κυρίως από την HDBI, τη Hellenic Development Bank of Investments, που έχει ήδη δημιουργήσει μια σειρά από funds και δημιουργεί κι άλλα, τα οποία βοηθάνε πάρα πολύ στο να αναπτυχθεί η Ελλάδα και να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες για επιχειρηματίες, είτε Ελληνες είτε ξένους, οι οποίοι θέλουν να δραστηριοποιηθούν με βάση την Ελλάδα, αλλά όχι απαραίτητα στην ελληνική αγορά.

Επίλογος:

«Μη φοβάσαι να αποτυγχάνεις»

«Η επιχειρηματικότητα στη βάση της είναι δαρβινική. Πρέπει να δώσεις την ευκαιρία σε πολλούς να ξεκινήσουν, να μην τους εμποδίσεις, και σιγά-σιγά να επικρατήσουν οι καλύτεροι. Αλλά το κράτος μπορεί να βοηθάει δίνοντας χρήματα, βοηθώντας θεσμικά. Γενικά, τα τελευταία δέκα χρόνια όλες οι κυβερνήσεις αυτό το έχουν κάνει σε πολύ μεγάλο βαθμό».

Δ.Δ.: Τι θα ήθελες να πεις σε ένα νέο παιδί; Μαθαίνω ότι υπάρχουν μαθητές του Γυμνασίου που κάνουν ρομποτική.

Θ.Π.: Τρία πράγματα θα έλεγα. Μη φοβάσαι να δοκιμάζεις. Μη φοβάσαι να αποτυγχάνεις, γιατί η αποτυχία είναι μέρος ενός ταξιδιού που οδηγεί στην επιτυχία. Ενα πράγμα που σκέφτομαι πολύ καιρό -και ίσως κάτι να κάνω και με αυτό- είναι ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν έχει μάθει να μας εκπαιδεύει στο ότι η αποτυχία είναι μέρος του ταξιδιού. Δηλαδή πρέπει να πετύχεις, πρέπει να βγάλεις βαθμούς.

Δεν υπάρχει όμως μάθημα για το πώς να αποτύχεις και να ξανασηκωθείς στα πόδια σου. Και το τρίτο πράγμα -γιατί δεν είναι ωραίο κανείς να φαντασιώνεται- όσον αφορά την επιχειρηματικότητα και το startup είναι ότι υπάρχει πολύ σκληρή δουλειά και οι λεπτομέρειες μετράνε. Πολλές φορές τα άρθρα, οι ταινίες, ό,τι βλέπει ο καθένας, μπορεί να κάνουν την επιχειρηματικότητα να φαίνεται σαν κάτι γκλάμορους. Είναι πολύ δημιουργικό, πάρα πολύ επώδυνο και εν τέλει είναι μαραθώνιος. Δηλαδή, πρέπει να έχεις αντοχή και μηχανισμούς που να σε βοηθάνε να ξεκουράζεσαι, να παραμένεις στον αγώνα γιατί δεν ξέρεις πόσο θα τραβήξει η προσπάθεια.

Δ.Δ.: Εσύ δεν βλέπεις τον εαυτό σου να σταματάει ποτέ;

Θ.Π.: Το ποτέ είναι μεγάλη κουβέντα, αλλά όσο μπορώ θα συνεχίζω.

Θάνο, keep walking μαζί σου!

Ειδήσεις σήμερα:

Νέο βίντεο από το τροχαίο στο κέντρο της Αθήνας: Η στιγμή που το ΙΧ συγκρούεται με τη μηχανή

Πέθανε ο τραγουδιστής Μανώλης Λιδάκης σε ηλικία 65 ετών

Η Νίνα Φλορ υπέγραψε κείμενο ως «πριγκίπισσα της Ελλάδας» - Δείτε την ανάρτησή της