Σπάνιοι ελληνικοί θησαυροί που αγνοούνται και υποθέσεις που ξεχάστηκαν

«Πιθανότητα αυτή τη στιγμή θα έχουν περάσει τα σύνορα της χώρας και θα βρίσκονται στο εξωτερικό τα 65 πολύτιμα αρχαία αντικείμενα που εκλάπησαν το πρωί από το μουσείο στην Αρχαία Ολυμπία» δηλώνουν οι καλά γνωρίζοντες πως δρουν τα διεθνή κυκλώματα των αρχαιοκαπήλων.

Την ίδια στιγμή, πηγές της Ασφάλειας, κάνουν λόγο για κλοπή «κατά παραγγελία ξένων» καθώς οι δύο δράστες, αφού είχαν ήδη «σηκώσει» τα 65 βαρυσήμαντα αντικείμενα αναζητούσαν με μανία αλλά δύο, τα οποία δεν εκτίθονταν στο μουσείο.

Πρόκειται για το χρυσό στεφάνι και μια συλλογή γραμματοσήμων.

Όμως ο πίνακας του Πικάσο που απήχθη από την Εθνική Πινακοθήκη τον περασμένο μήνα  δείχνει να αποτελεί «έργο» της δράσης των διεθνών κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας που δραστηριοποιούνται στη χώρας μας.

Αμύθητης αξίας αρχαιοελληνικοί θησαυροί, σπάνιες βυζαντινές εικόνες και κειμήλια που αποτελούν μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς έχουν αρπαχθεί από τους φυσικούς τους χώρους, τα μουσεία, και φιγουράρουν σε παράνομες γκαλερί του εξωτερικού, αλλά και ιδιωτικές συλλογές ζάμπλουτών επιχειρηματιών που δεν διστάζουν να προσφέρουν υπέρογκα ποσά προκειμένου να αποκτήσουν ένα μοναδικό κομμάτι.

Η Ελλάδα αποτελεί σύμφωνα με τους ειδικούς πόλο έλξης για τους αρχαιοκάπηλους καθώς οι λάτρεις των βυζαντινών εικόνων και του αρχαιοελληνικού πολιτισμού θεωρούνται από τους πιο παθιασμένους συλλέκτες.

Σπάνια θρησκευτικά κειμήλια που αγνοούνται

Στο κυνήγι των παράνομων κυκλωμάτων εκτός από το τμήμα Αρχαιοκαπηλίας της ΕΛΛΑΣ, συμμετέχουν Σκοτλαντ Γιάρντ και η Ιντερπολ. Η αγγλική αστυνομία μπήκε στο «παιχνίδι» όταν διαπιστώθηκε ότι πολλοί από τους κλεμμένους βυζαντινούς θησαυρούς μεταφέρονταν σε περίεργες γκαλερί της Μεγάλης Βρετανίας, ενώ η διεθνής αστυνομική υπηρεσία της Interpol φιλοξενεί στη βάση δεδομένων της 35 πολύτιμες εικόνες του 16ου, του 17ου και του 18ου αιώνα, οι οποίες εκλάπησαν από τους ναούς και τις μονές όπου φυλάσσονταν. Μάλιστα, η Ιντερπολ σε συνεργασία με την Σκότλαντ Γιαρντ, ύστερα από εξονυχιστικές έρευνες κατάφερε να εντοπίσει σε γκαλερί του Λονδίνου έξι βυζαντινές εικόνες του 18ου αιώνα οι οποίες είχαν κλαπεί από μοναστήρια της Ηπείρου.

Το κυριότερο πλήγμα από τους ιερόσυλους το έχουν δεχθεί τα μοναστήρια και οι ιεροί ναοί της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Βορειοδυτικής Μακεδονίας όπου οι δράστες άρπαξαν  θρησκευτικά κειμήλια πολύ μεγάλης ιστορικής και χρηματικής αξίας. Μόνο από τον ιστορικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου εκλάπησαν πριν από δύο χρόνια  64 σπανιότατες εικόνες, δύο από τις οποίες εντόπισαν οι αστυνομικές Αρχές στο Άμστερναμ, ενώ άλλη μια εικόνα εντοπίστηκε  στο Λονδίνο.
Το γύρο του κόσμου έκανε τον Αύγουστο του 2006 η είδηση ότι ιερόσυλοι βεβήλωσαν την Μονή Ελώνας στο Λεωνίδιο Αρκαδίας και έκλεψαν την ιστορική εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας.  Την εικόνα κατάφερε να εντοπίσει στην Λακωνία κλιμάκιο της Αστυνομίας  όταν ο Ρουμάνος δράστης προσπάθησε να πουλήσει την εικόνα έναντι 1,2 εκ.ευρώ.

Μια τρίπτυχη εικόνα του 16ου αιώνα, μία επτάτυχη του 18ου αιώνα  και ένας ρωσικός ασημένιος σταυρός διακοσμημένος με κοράλλια ήταν τα τρία αντικείμενα που τα μέλη της σπείρας αρχαιοκαπήλων από τις Σέρρες διαπραγματεύονταν να πουλήσουν τον Σεπτέμβριο του 2008 αντί 5,5 εκατομμυρίων ευρώ.

Σπάνιοι αρχαιοελληνικοί θησαυροί

Μια από τις μεγαλύτερες υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας κατάφερε να διαλευκάνει η Ελληνική Αστυνομία τον Μάιο του 2010 στην περιοχή της Κορίνθου. Πρόκειται για δυο μοναδικά αγάλματα κούρων, που χρονολογούνται στα τέλη του 6ου αι. π.Χ. Οι "δίδυμοι Κούροι" όπως ονομάστηκαν, είχαν προκάλεσαν το ενδιαφέρον πολλών ξένων συλλεκτών αλλά και ξένων μουσείων. Η σπείρα των αρχαιοκαπήλων προσπάθησε να πουλήσει τα δύο σπάνια ευρήματα σε άνδρες της Αστυνομίας έναντι 10 εκατομμυρίων ευρώ. Τα πολύτιμα αγάλματα βρήκαν θέση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και, τελικά, στο Μουσείο της Κορίνθου.

Δες το σχετικό βίντεο



Ένα αυθεντικό άγαλμα που αναπαριστά τον Μέγα Αλέξανδρο και αποδίδεται στον μεγάλο αρχαίο γλύπτη Λύσιππο είχαν στην κατοχή τους δύο αρχαιοκάπηλοι οι οποίοι συνελήφθησαν ύστερα σε συντονισμένη επιχείρηση της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης στην Καβάλα, τον Φεβρουαρίο του 2010. Το άγαλμα αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα των τελευταίων ετών καθώς, δε σώζεται κανένα έργο του συγκεκριμένου καλλιτέχνη παρά μόνο μεταγενέστερα αντίγραφα. Οι αρχαιοκάπηλοι προσπάθησαν να το πωλήσουν έναντι 7 εκ. ευρώ.

Ούτε 100 ούτε 200 αλλά 520 χρυσά και 270 ασημένια βυζαντινά νομίσματα εντόπισε η Ελληνική Αστυνομία τον περασμένο Ιούλιο στα Ιωάννινα. Οι αστυνομικοί κατάφεραν να συλλάβουν τη σπείρα που τα πωλούσε έναντι 500.000ευρώ.

Στην ατιμωρησία μένουν οι αρχαιοκάπηλοι

Παρότι χρειάστηκαν πολυετής έρευνες, συνεργασία του τμήματος Αρχαιοκαπηλίας της Ελληνικής Αστυνομίας με τις διεθνείς διωκτικές Αρχές και συντονισμένες επιχειρήσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, για να εντοπιστούν μερικά από τα μεγαλύτερα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας  που δρουν στη χώρα μας, οι υποσχέσεις που δόθηκαν από χείλη επισήμων ότι στην υπόθεση θα πέσει άπλετο φως και ότι θα ασκηθούν βαρύτατες ποινικές διώξεις σε όλα τα μήκη και πλάτη, ξεχάστηκαν!

Παρά τις διαβεβαιώσεις των αρμοδίων, το μαχαίρι ποτέ δεν έφτασε μέχρι το κόκαλο και οι δράστες βρίσκονται πλέον κοντά στο ενδεχόμενο παραγραφής των αδικημάτων τους.

Μέχρι και σήμερα παραμένουν θαμμένα στο συρτάρι της Εισαγγελίας σκάνδαλα που συγκλόνισαν το πανελλήνιο και απασχόλησαν για μήνες το διεθνή τύπο. Αν και η κοινή γνώμη ζητούσε επίμονα την απόδοση ευθυνών και την απονομή δικαιοσύνης  για το ξεπούλημα της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου που επιχείρησαν κάποιοι, η φράση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ότι : « Σε λίγα χρόνια όλοι θα το έχουν ξεχάσει» φαίνεται να έχει επιβεβαιωθεί.  

Ίσως γιατί ο θόρυβος που θα ξεσπούσε από την αποκάλυψη των εμπλεκομένων σε ήταν τόσο μεγάλος ώστε να μη γκρεμίσει το πολιτικό και επιχειρηματικό οικοδόμημα της χώρας.

Ο γνωστός επιχειρηματίας  

Έχουν περάσει πέντε ολόκληρα χρόνια από την ημέρα που οι άνδρες του τμήματος Αρχαιοκαπηλίας της Ασφάλειας Αττικής κατάφεραν μετά από έρευνες ετών να ξεσκεπάσουν ένα από τα μεγαλύτερα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας παγκοσμίως, που είχε την έδρα του στις Σχοινούσες. Μέχρι σήμερα όμως στους εμπλεκόμενους δεν έχουν απαγγελθεί συγκεκριμένες κατηγορίες με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν ελεύθεροι στα κοσμικά σαλόνια της Ευρώπης.

Το κλιμάκιο του τμήματος Αρχαιοκαπηλίας έμεινε έκπληκτο όταν τον Απρίλιο του 2006 μετά από αιφνιδιαστική έφοδο στην πολυτελή βίλα του εφοπλιστικού ζεύγους Παπαδημητρίου, στις Σχοινούσες και στην κύρια κατοικία τους στο Παλαιό Ψυχικό, ανακάλυψε ένα «μικρό μουσείο» όπου εκτίθονταν στους ενδιαφερόμενους αγοραστές μοναδικά κομμάτια. Κατασχέθηκαν περισσότερα από 150 σπάνια κομμάτια ανυπολόγιστης αξίας μεταξύ αυτών κι ένας ολόκληρος δωρικός ναός συσκευασμένος σε κοντέινερ έτοιμος να μεταφερθεί στο εξωτερικό, ένα άγαλμα της Αφροδίτης, μια μαρμάρινη σαρκοφάγος, δύο σφίγγες από γρανίτη και εκατοντάδες άλλα αρχαία αντικείμενα μοναδικής σπουδαιότητας.

Οι αστυνομικές αρχές μόλις είχαν ανακαλύψει την άκρη του νήματος σε μια υπόθεση που είχε απλώσει τα πλοκάμια της σε ολόκληρο τον κόσμο και τροφοδοτούσαν με αρχαιότητες γκαλερί της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Γενεύης, του Λονδίνου αλλά και της Νέας Υόρκης.

Οι άνδρες της ΕΛΛΑΣ έφτασαν στις Σχοινούσες μετά από πληροφορίες για τη δράση των εμπόρων αρχαιοτήτων Ρόμπερτ Σάιμς και Χρήστου Μιχαηλίδη, αδερφού της κ. Δέσποινας Παπαδημητρίου και συνεταίρου του Robin Summer, διεθνούς εμβέλειας αρχαιοκάπηλου. Την ίδια περίοδο οι έρευνες των Αρχών οδήγησαν και στην Πάρο όπου βρίσκονταν η πολυτελή κατοικία της εφόρου του Μουσείου Γκετί κυρίας Μάριον Τρου, η οποία σύμφωνα με δικαστικό φάκελο των ιταλικών αρχών  είχε μη σύννομες συναλλαγές με τους Σάιμς - Μιχαηλίδη. Μετά απο πολύχρονες δικαστικές κλήσεις η κ. Τρου εμφανίστηκε ενώπιον των ελληνικών ανακριτικών αρχών και υποστήριξε ότι δεν έχει καμία σχέση με τις κακουργηματικές πράξεις που τις αποδίδουν και αφέθηκε ελεύθερη πληρώνοντας χρηματική εγγύηση 15.000 ευρώ.

Ο συνήγορος της κυρίας Τρου υποστήριξε πως επειδή το αδίκημα φέρεται να έχει τελεστεί στο Μαλιμπού των ΗΠΑ, όπου βρίσκεται και η έδρα του μουσείου, σύμφωνα με το αμερικανικό δίκαιο είναι πλημμεληματικής μορφής και είναι παραγεγραμμένο.

Ο υπαρχηγός της ΕΛΛΑΣ

Πλήρη κάλυψη προσέφεραν οι μάρτυρες στον άλλοτε ισχυρό άνδρα της ΕΛΛΑΣ, πρώην υπαρχηγό Μιχάλη Νηστικάκη, όταν ο ίδιος βρέθηκε στο ειδώλιο του κατηγορουμένου για υπεξαίρεση και εμπορία αρχαίων αντικειμένων με πρόθεση την εξαγωγή τους στο Μόναχο της Γερμανίας. Τμήμα του ίδιου κυκλώματος, που δρούσε για τους Μιχαηλίδη και Σαιμς, φαίνεται να αποτελούσε και η παράνομη συναλλαγή αρχαιοτήτων που έγινε το 1993 στο ξενοδοχείο Ελληνικών επί της λεωφόρου Ποσειδώνος υπό την παρουσία του τότε υπαρχηγού της ΕΛΑΣ.
Ο ίδιος στην απολογία του υποστήριξε ότι η παρουσία του στην αγοραπωλησία σχετιζόταν με το ενδιαφέρον του για τον εντοπισμό των αρχαίων που είχαν κλαπεί τον Απρίλιο του 1990 από το Μουσείο της Κορίνθου. Το δικαστήριο παρά την αντίθετη πρόταση του εισαγγελέα της έδρας έκρινε ομόφωνα αθώο το Μιχάλη Νηστικάκη με το σκεπτικό ότι ενήργησε στο πλαίσιο των καθηκόντων του χωρίς να έχει στόχο να καλύψει τους αρχαιοκάπηλους.
Οι ιερείς…

Στην ατιμωρησία πέρασαν και οι ιερείς Ιάκωβος Γιοσάκης και Κύριλλος Σταυρόπουλος που κατηγορούνταν για παράνομες ανασκαφές και αρχαιοκαπηλία
στο νησί των Κυθήρων.

Στον απόηχο του παραδικαστικού σκανδάλου που είχε ξεσπάσει το τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιά το 2006 έκρινε αθώους, λόγω παραγραφής των αδικημάτων τους, τους δύο ιερείς. Στην ακροαματική διαδικασία η εισαγγελία είχε τονίσει ότι εκαναν εν γνώση τους τις παράνομες ανασκαφές και τότε οι Ιάκωβος Γιοσάκης και Κύριλλος Σταυρόπουλος άρχισαν να εκτοξεύουν απειλές και κατάρες κατά της έδρας, ενώ ο δεύτερος κατευθύνθηκε προς το παράθυρο, φωνάζοντας ότι θα πέσει στο κενό, κάτι που απεφεύχθη από τους αστυνομικούς.