Πλειστηριασμοί σπιτιών μέσα σε δύο μήνες!

Οχι μόνο «ζεστό» αλλά και γρήγορο χρήμα ζητά η Τρόικα από την κυβέρνηση και αυτή η αξίωση έφερε τα πάνω – κάτω (και) σε υποθέσεις αναγκαστικών εκτελέσεων, δηλαδή πλειστηριασμών. Ήδη, χιλιάδες κάτοχοι επίφοβων ακινήτων χάνουν το πλεονέκτημα του χρόνου (που είχαν μέχρι σήμερα) μέχρι να δουν πως μπορούν να σώσουν το ακίνητό τους. Και αυτό γιατί με νέες ρυθμίσεις, μέσα σε διάστημα δυο μηνών θα έχει κριθεί δικαστικά αν το σπίτι τους μπορεί να παραμείνει στην κατοχή τους ή θα περάσει στο χαρτοφυλάκιο της τράπεζας.

Γενικότερα, το μνημόνιο (το προηγούμενο αλλά και το νέο) δίνει έμφαση στην απλοποίηση και επιτάχυνση όλων των διαδικασιών που σχετίζονται με κατασχέσεις, διαταγές πληρωμής, εκδίκαση αγωγών και ασφαλιστικών μέτρων, εργατικών διαφορών αλλά και φορολογικών υποθέσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, πολλές από αυτές τις διαδικασίες θα διεκπεραιώνονται από δικαστήρια με λιγότερα μέλη ή θα φύγουν τελείως από τη δικαιοδοσία των δικαστών και θα διεκπεραιώνονται με «συνοπτικές διαδικασίες» είτε από δικαστικούς υπαλλήλους, είτε από διαμεσολαβητές.

Οι αλλαγές αυτές –κάποιες υλοποιούνται κάποιες έρχονται στο μέλλον- δικαιολογούνται με το επιχείρημα της επιτάχυνσης των διαδικασιών, αλλά στη συγκεκριμένη συγκυρία της κρίσης και του όγκου των υποθέσεων για εξόφληση οφειλών, πτωχεύσεων, κατασχέσεων κ.α. ορισμένοι νομικοί επισημαίνουν ότι υπάρχουν κίνδυνοι που σχετίζονται με την «ποιότητα» των διαδικασιών και τη σωστή απονομή δικαίου.

Ειδικά για το θέμα των κατασχέσεων, υπογραμμίζουν ότι το θέμα θα έρθει στην πρώτη γραμμή μετά τη λήξη του «παγώματος» των πλειστηριασμών για πρώτη κατοικία αξίας μέχρι 200.000 ευρώ από 1/1/2013, οπότε αναμένεται ότι θα βρεθούν προς διεκπεραίωση δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις.

Στο νομοσχέδιο για τη «δίκαιη δίκη» που κατατέθηκε για ψήφιση στη Βουλή, συμπεριλαμβάνεται διάταξη που προβλέπει τη διεξαγωγή της δίκης κατά της αναγκαστικής εκτέλεσης σε δυο μήνες, ενώ πριν απαιτούνταν έως και δυο χρόνια. Με απλά λόγια, αν δηλαδή, εκδίδονταν απόφαση για πλειστηριασμό ακινήτου δανειολήπτη εκείνος μπορούσε να προσφύγει στα δικαστήρια και να ζητήσει το «πάγωμα» της όλης διαδικασίας. Μέχρι όμως η αίτησή του να φτάσει στο ακροατήριο χρειάζονταν να περάσει διάστημα δυο περίπου ετών. Μέχρι τότε το ακίνητο παρέμεινε στην κατοχή του και η τράπεζα δεν του το έπαιρνε. Με τη νέα ρύθμιση, υπολογίζεται ότι ο χρόνος θα μειωθεί μόλις μέχρι δυο μήνες.

Σε πρώτη ανάγνωση η ρύθμιση αυτή φαίνεται να λειτουργεί εις βάρος των δανειοληπτών, αφού χάνουν το πλεονέκτημα του χρόνου και μέσα εξήντα ημέρες, μπορεί να χάσουν το ακίνητό τους. Υπάρχει όμως και αντίλογος, από τους υπέρμαχους της ρύθμισης. Η αναγκαστική εκτέλεση – όπως λένε- δεν αφορά μόνο τους πλειστηριασμούς ακινήτων. Καταλαμβάνει μια μεγάλη «γκάμα» υποθέσεων όπως η απόδοση μισθωμάτων σε ιδιοκτήτες ακινήτων από μισθωτές που δεν το αποδίδουν με δόλο, ασφαλιστικές που δεν καταβάλλουν τις αποζημιώσεις σε θύματα τροχαίων, εργατικές διαφορές κ.α.

Επιπλέον, στο νομοσχέδιο για τη «δίκαιη δίκη» προβλέπεται η εκδίκαση υποθέσεων μέχρι 250.000 ευρώ από μονομελή Πρωτοδικεία με στόχο να μειωθεί ο όγκος των υποθέσεων από τα Πολυμελή. «Δηλαδή, ένας δικαστής, αντί για τρεις που προβλέπεται σήμερα, θα αποφαίνεται για ιδιωτικές διαφορές με διακύβευμα έως και 250.000 ευρώ με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα της δικαστικής απόφασης που θα εκδοθεί», σχολιάζουν, μεταξύ άλλων, δικηγόροι. «Πρόκειται για απατηλό επιχείρημα γιατί η απαίτηση πλέον της κοινωνίας είναι να υπάρχει εύλογος χρόνος έκδοσης αποφάσεων» αντιτείνει ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Νικόλαος Κανελλόπουλος και προσθέτει: «Το επιχείρημα ότι εκδίδεται ποιοτική απόφαση μετά από 1,5 χρόνο δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Οι δικαστές ασχολούνται με την υπόθεση τις τελευταίες ημέρες πριν την έκδοση της, αφού την έχουν αφήσει για όλο το προηγούμενο διάστημα στο … χρονοντούλαπο».

Οι αλλαγές στις πολιτικές δίκες δεν σταματούν όμως εδώ. Απο την ανάγνωση του νέου μνημονίου διαφαίνεται ξεκάθαρα ότι η τρόικα κατεβάζει «πλατφόρμα» μελλοντικών απαιτήσεων για αλλαγές που ξεκινούν από την εκτέλεση της προσημείωσης υποθήκης από δικαστικούς υπαλλήλους και όχι πια από δικαστές, και φτάνουν μέχρι και την τροποποίηση του περιβόητου άρθρου «99» ώστε αυτό να μην αποτελεί πλέον «καταφύγιο» για όσους χρωστούν στο δημόσιο.

Χαρακτηριστικό της επιμονής της τρόικα για αλλαγές στο καθεστώς των οικονομικών ιδιωτικών διαφορών, είναι ότι τα μέλη της ζητούν αναλυτικά στοιχεία από το υπουργείο Δικαιοσύνης για το πόσες αγωγές για πλειστηριασμούς κατατίθενται, πόσες δικαστικές αποφάσεις εκδίδονται και πόσα τελικά χρήματα εισπράττονται, προκειμένου να «μετρήσουν» - όπως λένε- την αποτελεσματικότητα της ελληνικής δικαιοσύνης. Κάτι τέτοιο όμως ίσως να μην είναι εφικτό δεδομένου ότι το όλο θέμα εκφεύγει των αρμοδιοτήτων του υπουργείου Δικαιοσύνης καθώς το κεφάλαιο της εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων ανήκει στους υποθηκοφύλακες, τους συμβολαιογράφους, κ.ά.

Διαρκής επιτροπή με μέλη  (και) ευρωπαίους ειδικούς
Η Τρόικα ζητεί τη σύσταση διαρκούς ομάδας εργασίας με μέλη Ελληνες αλλά και ευρωπαίους ειδικούς, που θα μελετήσει συνολικά το θέμα της πολιτικής δίκης και θα καταθέσει προτάσεις με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα λειτουργίας των πολιτικών δικαστηρίων. Μάλιστα, η τροπολογία που προβλέπει την ίδρυση της συγκεκριμένης ομάδας, κατατέθηκε ήδη στο νομοσχέδιο για τη δίκαιη δίκη. Το πεδίο που θα κινηθεί η ομάδα αφορά:

Το ζήτημα της προσημείωσης υποθήκης, η οποία έχει ήδη μεταφερθεί από τα Πρωτοδικεία στα Ειρηνοδικεία. Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού η προσημείωση γίνεται από δικαστικούς υπαλλήλους και η απαίτηση των δανειστών, χωρίς σε αυτή τη φάση να είναι δεσμευτική, είναι να εφαρμοστεί το μοντέλο αυτό και στην χώρα μας.

Το ζήτημα της εξωδικαστικής – εναλλακτικής επίλυσης διαφορών: Υπάρχει μεγάλη επιμονή στο θέμα με τα μέλη της τρόικα να εκτιμούν ότι έτσι θα αποσυμφορήσουν τα δικαστήρια. Δηλαδή, ζητούν να θεσμοθετηθεί ακόμη περισσότερο η εξωδικαστική επίλυση κάποιων υποθέσεων, αξιώνοντας μάλιστα να ανοίξει και το επάγγελμα του διαμεσολαβητή και εκτός των δικηγόρων να μπορούν να ασκούν τέτοια καθήκοντα, μηχανικοί, οικονομολόγοι εμπειρογνώμονες κ.ά. Ο διαμεσολαβητής αναλαμβάνει ιδιωτικές διαφορές εφόσον και τα δυο μέρη το επιθυμούν και επιχειρεί να τις διευθετήσει εκτός δικαστηρίων.

Το ζήτημα των «αδρανών» δικαστικών υποθέσεων. Ζητείται η διαγραφή υποθέσεων στα πολιτικά δικαστήρια, οι οποίες αναβάλλονται ή ματαιώνονται συνεχώς. Δηλαδή, θα αναζητηθεί κάποια φόρμουλα ώστε αγωγές που «σέρνονται» για χρόνια στα δικαστήρια να διαγράφονται με δικαίωμα όμως των δυο πλευρών να τις επαναφέρουν μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

«Άρθρο 99»

Ακόμη, οι πληροφορίες αναφέρουν πως η τρόικα ζητεί να ληφθούν νομοθετικές πρωτοβουλίες έτσι ώστε το περιβόητο άρθρο «99» του πτωχευτικού κώδικα να μην αποτελεί «τροχοπέδη» είσπραξης οφειλών από εργοδότες που έχουν οικονομικές εκκρεμότητες με την εφορία και το ελληνικό δημόσιο. Προς το παρόν δεν έχει πέσει στο τραπέζι κάποια συγκεκριμένη πρόταση αλλά η κατεύθυνση που θα κινηθούν οι τυχόν αλλαγές στο μέλλον είναι αυτή. Να σταματήσει δηλαδή να παρέχει το «99» ασυλία σε όσους χρωστούν στο κράτος.

Φόβοι για τις φοροδίκες

Εν τω μεταξύ, φόβοι για την επίτευξη του στόχου της ταχείας εκκαθάρισης των φορολογικών υποθέσεων που εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια εξαιτίας της αποχής των δικηγόρων (έως τις 29 Φεβρουαρίου) εκφράζονται πλέον ανοιχτά από την κυβέρνηση η οποία βλέπει να ανοίγεται μπροστά της ένα ακόμη «μέτωπο» αυτό των δικαστών που εκφράζουν τις πρώτες αντιδράσεις τους εν όψει των νέων περικοπών στις αποδοχές τους.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει δεσμευτεί απέναντι στην Τρόικα ότι οι 160.000 υποθέσεις φορολογικού και τελωνειακού χαρακτήρα που εκκρεμούν σήμερα θα έχουν εκκαθαριστεί μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2013. Μάλιστα, φιλοδοξεί ότι σε ορισμένα περιφερειακά Διοικητικά Εφετεία, όπως της Πάτρας ή της Κομοτηνής, η εκκρεμότητα να λήξει μέσα στο 2012.