Ποιοι ευθύνονται για τις ελλείψεις φαρμάκων;

Εκτός ελέγχου βρίσκεται –για μια ακόμη φορά-  το σύστημα τροφοδοσίας της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς, με τους ασθενείς να αναδεικνύονται τα εύκολα «θύματα» και να παρακολουθούν εγκλωβισμένοι τα επικίνδυνα για την υγεία τους «παιχνίδια» της αγοράς, δηλαδή των φαρμακευτικών εταιριών, των φαρμακοποιών και των φαρμακαποθηκών.
 
Το φαινόμενο της έλλειψης φαρμάκων ευρείας κυκλοφορίας αλλά και σκευασμάτων που προορίζονται για σοβαρότατες παθήσεις κατήγγειλε ο υπουργός Υγείας. «Οι φαρμακευτικές εταιρείες προτιμούν να κάνουν εξαγωγή φαρμάκων με χαμηλή τιμή παρά να τα διαθέτουν στην αγορά» είπε ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για παράνομη πρακτική η οποία βρίσκεται στο στόχαστρο των υπηρεσιών του υπουργείου και ιδίως του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ).
 
Ο υπουργός Υγείας επικαλέστηκε στοιχεία του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ). Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΠΦΣ, κ. Θεόδωρο Αμπατζόγλου, ένα στα δύο δημοφιλή φάρμακα έχουν «εξαφανιστεί» από τα ράφια των φαρμακείων –για την ακρίβεια, ανέφερε ότι τα 243 από τα 500 πιο εμπορικά φάρμακα δεν είναι διαθέσιμα στην ελληνική αγορά. Πρόκειται για φάρμακα για τον καρκίνο, τον σακχαρώδη διαβήτη, την υπέρταση, ακόμη και  αντιγριπικά εμβόλια.
 
Από φαρμακείο σε φαρμακείο ψάχνουν οι ασθενείς
 
Τις τελευταίες ημέρες η  εικόνα των ασθενών που με την ιατρική συνταγή ανά χείρας αναζητούν το «σωτήριο» σκεύασμα από φαρμακείο σε φαρμακείο σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων είναι συχνή. Ιδίως σε ό,τι αφορά φάρμακα ακριβά που προορίζονται για παθήσεις όπως η επιληψία, ο καρκίνος, η μεσογειακή αναιμία και άλλες, το φαινόμενο καταγράφεται με αμείωτη ένταση –όσο πιο ακριβά τα φάρμακα, τόσο πιο συχνή η έλλειψη.
 
Σύμφωνα με τους φαρμακοποιούς, σε ανάλογη προσπάθεια εντατικής αναζήτησης επιδίδονται πολλές φορές μέσα στην ημέρα και οι ίδιοι. «Μέλημά μας είναι να εξυπηρετήσουμε τον ασθενή. Τους τελευταίους μήνες καταβάλλουμε τεράστια προσπάθεια για να βρίσκουμε τα φάρμακα που μας ζητούν οι πελάτες μας. Υπάρχει έλλειψη σε πολλά σκευάσματα» λέει ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής (ΦΣΑ), κ. Κώστας Λουράντος.

 
«Τις πταίει» για τις ελλείψεις
 
Το φαινόμενο των ελλείψεων είναι συχνό – η «ρίζα του κακού» δεν είναι μεμονωμένη. Όλοι οι εμπλεκόμενοι στο σύστημα τροφοδοσίας της ελληνικής αγοράς με φάρμακα -φαρμακαποθήκες, φαρμακευτικές εταιρίες, φαρμακοποιοί- προτάσσουν επιχειρήματα που φαίνεται να νομιμοποιούν την τακτική τους.
Οι χαμηλές τιμές των φαρμάκων στην ελληνική αγορά και το μεγάλο περιθώριο κέρδους που αφήνουν οι εξαγωγές των σκευασμάτων σε αλλοδαπές χώρες αποτελούσαν πάντοτε ένα ισχυρό κίνητρο για τους φαρμακαποθηκάριους ώστε να εξάγουν φάρμακα. Ο ΕΟΦ ορίζει βεβαίως ότι «οι εξαγωγικές δραστηριότητες των φαρμακαποθηκών είναι νόμιμες εφόσον εξασφαλίζεται η επάρκεια της ελληνικής αγοράς» αλλά στην πράξη ουδείς προσδιορίζει την επάρκεια και τον τρόπο μέτρησής της.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από ένα χρόνο ο ΕΟΦ έπειτα από το βάρος των καταγγελιών των φαρμακοποιών –αλλά και των δημοσιευμάτων- για ελλείψεις φαρμάκων είχε προβεί σε ανακοινώσεις μέτρων για την πάταξη του προβλήματος. Μάλιστα, τότε είχε προβεί και στην απαγόρευση εξαγωγών τεσσάρων φαρμάκων και είχε επιβάλλει πρόστιμα σε δύο φαρμακευτικές εταιρίες για τις εξαγωγές τους. Στην πράξη, ωστόσο, το σύστημα ελέγχου δεν φαίνεται να λειτουργεί με την ίδια δυναμική που ξεκίνησε τον περασμένο Ιανουάριο.
 
Έλλειψη φαρμάκων λόγω έλλειψης ρευστότητας
 
Από την άλλη, οι φαρμακευτικές εταιρίες εγκαλούνται από τους φαρμακοποιούς και τους φαρμακαποθηκάριους ότι διαθέτουν με το… σταγονόμετρο φάρμακα στην ελληνική αγορά. Αποδίδουν  δε το  γεγονός της περιορισμένης διάθεσης προϊόντων από τις μητρικές εταιρίες στις θυγατρικές στην Ελλάδα στην κρίση που βιώνει η χώρα και την επισφάλεια που συνεπάγεται για τις πολυεθνικές. Στελέχη φαρμακευτικών εταιριών, ωστόσο, αρνούνται ότι υπάρχει πρόβλημα με την προμήθεια φαρμάκων στην Ελλάδα. Απεναντίας, κάνουν λόγο για πλεόνασμα συσκευασιών που παραλαμβάνουν πάγια προκειμένου να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις «γνωστές» ελληνικές ελλείψεις λόγω των παράλληλων εξαγωγών.
 
Το πρόβλημα που καλούνται να διαχειριστούν το τελευταίο διάστημα για πρώτη φορά οι ελληνικές  φαρμακευτικές είναι ότι πρέπει να εξυπηρετήσουν "door to door" φαρμακεία ώστε να μην μένουν "ακάλυπτες" φαρμακευτικά  κάποιες κατηγορίες ασθενών. «Από τη στιγμή που οι φαρμακαποθήκες δηλώνουν αδυναμία να καλύψουν τα φαρμακεία για κάποια σκευάσματα, οι φαρμακοποιοί απευθύνονται στις εταιρίες. Εμείς τους διαθέτουμε ό,τι σκεύασμα ζητήσουν, συνήθως έχουμε πλεόνασμα. Αυτό όμως που δεν μπορούμε να κάνουμε είναι να τους διευκολύνουμε στην αποπληρωμή, όπως κάνουν οι χονδρέμποροι» λέει χαρακτηριστικά στέλεχος φαρμακευτικής εταιρείας. Έτσι ζητείται από τους φαρμακοποιούς άμεση καταβολή του αντιτίμου του φαρμάκου –καταβολή ανέφικτη κατά τους φαρμακοποιούς, δεδομένου και ότι τα δυσεύρετα φάρμακα κοστίζουν συνήθως εκατοντάδες ή και χιλιάδες ευρώ ενώ οι ίδιοι επιμένουν πως στον κλάδο τους δεν υπάρχει πλέον ρευστότητα. Οι οφειλές των ασφαλιστικών ταμείων προς τον κλάδο τους που κυμαίνονται στα 350 εκατ ευρώ είναι η  «απάντηση» που προτάσσουν συνήθως οι φαρμακοποιοί προς όσους τους ζητούν καταβολή της μετρητοίς.