Έτσι θα γίνει η Θεσσαλονίκη τουριστικός προορισμός

Στις 14 Νοεμβρίου του 2010 οι δημότες των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης άλλαζαν σελίδα εκλέγοντας για δημάρχους δύο πρόσωπα που, αν μη τι άλλο, ήταν εκτός του λεγόμενου παραδοσιακού πολιτικού συστήματος. Οι προσδοκίες τότε ήταν πολλές, όμως ενάμιση χρόνο αργότερα μόνο ο ένας εκ των δύο κατάφερε να παρουσιάσει χειροπιαστό έργο. Στην Αθήνα ο κ. Γιώργος Καμίνης απλώς περιορίστηκε σε δηλώσεις και μέτρα αμφίβολης αποτελεσματικότητας, με συνέπεια η εικόνα της πρωτεύουσας να είναι σε χειρότερη κατάσταση από αυτή που ήταν όταν την παρέλαβε. Αντίθετα ο κ. Γιάννης Μπουτάρης στη Θεσσαλονίκη, έχοντας και την εμπειρία της διοίκησης της επιχείρησής του, δρέπει τους πρώτους καρπούς ιδίως στο κομμάτι της τουριστικής αναγέννησης της πόλης.

Την αλλαγή αυτή μπορεί να τη διαπιστώσει ο καθένας που θα αναζητήσει δωμάτιο σε ξενοδοχείο της πόλης στις αρχές Μαΐου. Σχεδόν όλα τα ξενοδοχεία είναι κλεισμένα από 3.000 και πλέον γιατρούς, προερχόμενους απ’ όλη την Ευρώπη, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στο μεγαλύτερο παιδιατρικό συνέδριο που γίνεται στη Γηραιά Ηπειρο κάθε χρόνο. Αντίθετα η Αθήνα θεωρείται εδώ και χρόνια «απαγορευμένος προορισμός» για μεγάλα συνέδρια, τα οποία, εκτός των άλλων, αφήνουν στην πόλη που τα διοργανώνει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε κάθε λογής υπηρεσίες. Κάτι ανάλογο αναμένεται να συμβεί στη Θεσσαλονίκη και τον προσεχή Οκτώβριο από τις 17 έως τις 21 του μηνός, όπου για πρώτη φορά διοργανώνεται η παγκόσμια μουσική έκθεση WOMEX, που αναμένεται να προσελκύσει στην πόλη περισσότερους από 3.000 φορείς από 98 χώρες, 300 καλλιτέχνες, ανάλογο αριθμό δημοσιογράφων αλλά και χιλιάδες επισκέπτες. Ο απολογισμός της Θεσσαλονίκης ως τουριστικού προορισμού είναι πράγματι εντυπωσιακός, αφού μόνο τα τελευταία δύο χρόνια εγκαινιάστηκαν πάνω από 30 νέα δρομολόγια αεροπορικών εταιρειών που συνδέουν πλέον την πρωτεύουσα της Μακεδονίας με τις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις, αλλά και τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ισραήλ. Το αποτέλεσμα της τουριστικής άνθησης της πόλης φάνηκε το 2011, όταν στη Θεσσαλονίκη οι διανυκτερεύσεις σημείωσαν άνοδο 5,8%, ενώ στην Αθήνα στην κυριολεξία κατέρρευσαν. Η ίδια θετική πορεία φαίνεται να συνεχίζεται και τους τρεις πρώτους μήνες του 2012. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, οι αφίξεις από το εξωτερικό στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν περαιτέρω αύξηση σε σχέση με το 2011 σε ποσοστό 7,68%, όταν στην Αθήνα το ίδιο χρονικό διάστημα προσγειώθηκαν στο «Ελ. Βενιζέλος» 15,64% λιγότεροι ξένοι επισκέπτες σε σχέση με πέρυσι. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2011 οι διανυκτερεύσεις των Ρώσων τουριστών αυξήθηκαν κατά 63% σε σχέση με το 2010, φτάνοντας τις 40.000.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» το 2011 έφτασαν 139.150 Ρώσοι τουρίστες, αριθμός που μεταφράζεται σε αύξηση κατά 37,5% σε σχέση με το 2010. Οι  Ρώσοι αντιπροσωπεύουν για το 2011 το 10,5% των συνολικά 1.264.286 ξένων τουριστών που διακινήθηκαν μέσω του αερολιμένα Θεσσαλονίκης.

Η Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τους Ρώσους tour operators, μπορεί να εξελιχθεί σε κορυφαίο προορισμό city break, δηλαδή σε ολιγοήμερο τουριστικό προορισμό για όλο τον χρόνο, αφού, πέρα από τη σημαντική βυζαντινή κληρονομία που διαθέτει, μαζί με την έντονη νυχτερινή ζωή, μπορεί να χρησιμεύσει και ως ορμητήριο για επισκέψεις σε σημαντικές για τους Ρώσους κοιτίδες της Ορθοδοξίας όπως το Αγιον Ορος και τα Μετέωρα.  Σημαντική ακόμη είναι και η ανάπτυξη του τουριστικού ρεύματος από το Ισραήλ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ισραηλινοί τουρίστες μέχρι πριν από δύο χρόνια απλώς δεν υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη.

Σήμερα η «δεύτερη Ιερουσαλήμ», όπως αποκαλούσαν ανέκαθεν οι Ισραηλινοί τη Θεσσαλονίκη λόγω της μεγάλης εβραϊκής παροικίας που μεγαλούργησε στην πόλη πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς για εκείνους. Το 2011 πραγματοποιήθηκαν 59.000 διανυκτερεύσεις από Ισραηλινούς, που σημαίνει ότι αυξήθηκαν κατά 500% σε σχέση με το 2010. Μάλιστα, λόγω της αυξημένης ζήτησης, η ελληνική αεροπορική εταιρεία Aegean καθιέρωσε και νέο απευθείας δρομολόγιο από τη Θεσσαλονίκη για το Τελ Αβίβ. Σημαντική αύξηση σημείωσαν και οι αεροπορικές αφίξεις από την Τουρκία, αφού από 2.500 που ήταν, έφτασαν τις το 2010 11.000 το 2011. Λόγω της καθιέρωσης νέων πτήσεων από εταιρείες χαμηλού κόστους, μόνο η Ryanair πετά από τη Θεσσαλονίκη προς 13 προορισμούς σε όλη την Ευρώπη, ενώ ανοίγουν και νέες τουριστικές αγορές, όπως για παράδειγμα αυτή της Νορβηγίας.

Επίσης, σημαντική είναι η κινητικότητα που παρατηρείται στην προσέγγιση κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι της πόλης. Ηδη για το 2012 έχουν προγραμματιστεί μέχρι στιγμής προσεγγίσεις 22 κρουαζιερόπλοιων. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2013, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, το κρουαζιερόπλοιο AIDA AURA, που θα μεταφέρει 1.500 τουρίστες, πραγματοποιώντας κρουαζιέρες στην περιοχή του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας, θα διανυκτερεύει στο λιμάνι της πόλης.

Μέχρι πρότινος η τουριστική δυναμική της Θεσσαλονίκης ήταν ανύπαρκτη. Τους τελευταίους μήνες όμως βλέπουμε μια αντιστροφή του κλiματος σε αντίθεση με την Αθήνα. Τι έγινε και άλλαξε τόσο γρήγορα η στάση των ξένων για την πόλη;

Στην πραγματικότητα δεν έχει αλλάξει η στάση των επισκεπτών, η στάση της πόλης αρχίζει να αλλάζει. Αυτό σημαίνει πως η Θεσσαλονίκη γίνεται πιο εξωστρεφής και πιο ανοιχτή προς τη γειτονιά της και την Ευρώπη. Τι σημαίνει αυτό; Ως δημοτική αρχή αναλάβαμε πρωτοβουλίες για την προβολή και την εξωστρέφεια της πόλης μας, αξιοποιώντας την πολυπολιτισμική ιστορία της, η οποία μέχρι πρότινος έμενε κρυμμένη κάτω απ’ το χαλί. Αυτή η ιστορία και η κληρονομιά των 2.300 χρόνων αδιάλειπτης παρουσίας είναι το άυλο και αναξιοποίητο κεφάλαιο της Θεσσαλονίκης.

Αυτό το κεφάλαιο επιχείρησα να αναδείξω με τις επισκέψεις μου και τις επαφές που είχα με παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και εκπροσώπους του Τουρισμού και του Τύπου σε Ισραήλ και Τουρκία -κατ’ αρχήν-, χώρες των οποίων οι πολίτες αισθάνονται μια εγγύτητα με τη Θεσσαλονίκη λόγω του ιστορικού παρελθόντος της. Το ίδιο επιχειρώ να κάνω και με τις επισκέψεις μου στις βαλκανικές χώρες - ήδη επισκέφθηκα την Αλβανία, ενώ πρόκειται να επισκεφθώ επίσης Σερβία, Βουλγαρία, ΠΓΔΜ και Ρουμανία. Ως Δήμος Θεσσαλονίκης, εξάλλου, στηρίξαμε από την πρώτη στιγμή την πρωτοβουλία του Οργανισμού Λιμένος και του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητήριου για την ενίσχυση του τουρισμού κρουαζιέρας. Προβήκαμε στις απαραίτητες ενέργειες για την έλευση στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης μεγάλων αεροπορικών εταιρειών, όπως η Turkish Airlines, η οποία πλέον πυκνώνει τα δρομολόγιά της προς και από Κωνσταντινούπολη από τέσσερα εβδομαδιαίως σε έξι, αλλά και εταιρειών χαμηλού κόστους όπως η Ryanair.

Εδώ πρέπει να σημειώσω την εξαιρετική συνεργασία που έχουμε με τον Τούρκο πρόξενο και επίσης ότι για πρώτη φορά φέτος εγκαταστάθηκε στο τουρκικό προξενείο ακόλουθος εμπορικών υποθέσεων, εξέλιξη πολύ σημαντική για τις εμπορικές σχέσεις των δύο πλευρών. Εξαιρετική συνεργασία και συχνή επικοινωνία, βεβαίως, στο πλαίσιο της προσπάθειας για εξωστρέφεια της Θεσσαλονίκης έχω και με τους διπλωματικούς εκπροσώπους όλων των χωρών, αλλά και προσφάτως με τους επίτιμους προξένους χωρών που, ως επί το πλείστον, είναι συμπολίτες μας. Ολες αυτές οι επαφές και οι σχέσεις μόνο καλό αποτέλεσμα για την πόλη μας μπορούν να έχουν. Φαίνεται, πάντως, πως η προσπάθεια έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς, καθώς τα δημοσιευμένα στοιχεία μιλούν για 300% αύξηση των Ισραηλινών επισκεπτών και 60% των Τούρκων στη διάρκεια του 2011. Αν και η κεντρική διοίκηση βελτιώσει θεσμικές αδυναμίες, όπως η έκδοση visa για πολίτες τρίτων χωρών, θέματα που άπτονται της κρουαζιέρας, αλλά και το κόστος του αεροδρομίου που είναι αποτρεπτικό για διάφορες αεροπορικές εταιρείες, φαντάζομαι πως τα αποτελέσματα θα είναι ακόμη καλύτερα.
 
Ποιες δράσεις προγραμματίζετε στο άμεσο μέλλον έτσι ώστε η πόλη να μπορεί να καθιερωθεί ως προορισμός city break στη Νοτιοανατολική Ευρώπη;

Επιχειρούμε να κινητοποιήσουμε τους επιχειρηματίες της πόλης μας, όπως για παράδειγμα με το Φεστιβάλ Γαστρονομίας που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον περασμένο Νοέμβριο, και θα επαναληφθεί φέτος την άνοιξη και το φθινόπωρο. Στόχος του είναι να αναδείξει τη Θεσσαλονίκη ως γαστρονομικό κέντρο σε ό,τι αφορά τα τοπικά αγροδιατροφικά προϊόντα και την κουλτούρα της γαστρονομίας, αλλά και με την ταυτόχρονη ενίσχυση του κλάδου της εστίασης και της διασκέδασης. Παράλληλα, φροντίζουμε να φιλοξενούμε ή να διοργανώνουμε στη Θεσσαλονίκη διεθνούς βεληνεκούς διοργανώσεις, όπως η Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Μεσογείου και της Ευρώπης πέρυσι και η Διεθνής Εκθεση WOMEX (World Music Expo) που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη τον ερχόμενο Οκτώβριο. Επιπλέον, πρωτοβουλίες όπως η Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας το 2014 και η διεκδίκηση του τίτλου της Ευρωπαϊκής Πράσινης Πρωτεύουσας είναι ευκαιρίες εξωστρέφειας, δικτύωσης της πόλης με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και προσέλκυσης επισκεπτών. Το πρόγραμμα εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια ελεύθερης Θεσσαλονίκης περιέχει επίσης σημαντικές δράσεις που προκαλούν το διεθνές ενδιαφέρον. Εξυπακούεται πως ο Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης, που ήδη δημιούργησε το brand name της πόλης, «Thessaloniki: many stories, one heart», συμμετέχει σε τουριστικές εκθέσεις ανά τον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα δημιουργείται ένα υλικό υποδομής που έως σήμερα δεν υπήρχε, όπως στοχευμένοι χάρτες και οδηγοί για τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή.
 
Πόσο πιστεύετε ότι μπορεί να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια τα συνολικά έσοδα της πόλης από την άνοδο τουρισμού;

Δεν είμαι σε θέση να δώσω αριθμούς. Ωστόσο, αν υπολογίσουμε πως περίπου 25.000 Τούρκοι επισκέφθηκαν το 2011 τη Θεσσαλονίκη, αριθμός που σίγουρα μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω, μπορούμε να υποθέσουμε για τι όφελος μιλάμε - ειδικά αν αυτός ο αριθμός επισκεπτών αυξηθεί κατακόρυφα, εξέλιξη στην οποία προσβλέπουμε. Κατά την εκτίμηση του τουρκικού προξενείου, αν βελτιωθεί η διαδικασία έκδοσης visa, μπορούμε άνετα να μιλάμε για 100.000 Τούρκους επισκέπτες ετησίως. Στόχος επίσης είναι να επιμηκυνθεί ο χρόνος παραμονής των επισκεπτών στην πόλη ώστε να μην έρχονται μόνο για τα Σαββατοκύριακα. Το ίδιο, φυσικά, ισχύει και για τους Ισραηλινούς επισκέπτες, που το 2011 ανήλθαν σε περισσότερους από 51.000, αλλά και για όλες τις αγορές που θεωρούν ενδιαφέροντα προορισμό την πόλη μας.