Ευρωπαϊκό «καμπανάκι» για τη διαφθορά στην Ελλάδα

Σε καθεστώς αυστηρής επιτήρησης μέχρι τέλους του 2012 τίθεται, από την Επιτροπή κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO ) η Ελλάδα, για «την πλήρη ανεπάρκεια που παρουσιάζει στον τομέα πάταξης της διαφθοράς στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και στην διασφάλιση της διαφάνειας στη χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων».
 
Η έκθεση της Ομάδας των Κρατών κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO ), που αναφέρεται διεξοδικά στην κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, στον τομέα πάταξης της διαφθοράς, στην πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία, έχει παραδοθεί στις ελληνικές αρχές από τις 22 Ιουνίου 2012 και μέσω αυτής, γνωστοποιείται ότι:

Η Ελλάδα τίθεται (με βάση το άρθρο 32 του Κανονισμού της Επιτροπής) σε καθεστώς αυστηρής επιτήρησης μέχρι το τέλος του έτους, διάστημα κατά το οποίο οι ελληνικές αρχές θα πρέπει υποβάλλουν έκθεση, σχετικά με την ενδεχόμενη πρόοδο που θα έχουν παρουσιάσει στον τομέα πάταξης της διαφθοράς.

Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να μεταφράσουν στα ελληνικά, το εκ 52 σελίδων κείμενο του πορίσματος της GRECO και να του δώσουν ευρεία δημοσιότητα.

Στην έκθεση, η οποία αναφέρεται στο πολυπλόκαμο τέρας της διαφθοράς στην Ελλάδα και στα κενά και τις ελλείψεις που την υποθάλπουν, στηλιτεύεται το γεγονός ότι, οι ελληνικές αρχές εφάρμοσαν μόνον μία από τις 27 συστάσεις που είχε απευθύνει, προ διετίας, η GRECO, τόσον στον τομέα πάταξης της διαφθοράς στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα όσον και στον τομέα της διασφάλισης διαφάνειας στην χρηματοδότηση πολιτικών και πολιτικών κομμάτων.

"Ακόμα και αν αυτή, η σχεδόν παντελής έλλειψη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων, μπορεί να είναι κατανοητή δεδομένης της δύσκολης κατάστασης στην Ελλάδα, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι καμία πρόοδος δεν έχει καταγραφεί ούτε για τις λίγες προτάσεις που δεν θα απαιτούσαν, κατ ανάγκη, την αλλαγή του νόμου", συμπεραίνει, χαρακτηριστικά η Επιτροπή.

Με την έκθεση της η Επιτροπή επισημαίνει ότι, παρά τις συστάσεις που υποβλήθηκαν προ διετίας, οι ελληνικές αρχές:

-Δεν κατήργησαν την προθεσμία παραγραφής που υπάρχει, για την άσκηση ποινικών διώξεων σε μέλη και πρώην μέλη των ελληνικών κυβερνήσεων, που κατηγορούνται για διαφθορά και δεν κατήργησαν τη νομική φόρμουλα που επιτρέπει την παύση της δίωξης πολιτικών για αδικήματα, με την αιτιολογία ότι η δίωξη αυτή ενδέχεται να διαταράξει τις διεθνείς σχέσεις της χώρας.
Όπως σημειώνεται, οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι η συμμόρφωση με τη σύσταση αυτή θα απαιτούσε μια αλλαγή στο Σύνταγμα, δεδομένου ότι οι διατάξεις σχετικά με την παραγραφή για τη δίωξη των μελών και πρώην μελών της κυβέρνησης προκύπτουν άμεσα από τις διατάξεις του, γεγονός που, όπως υποστήριξαν, δεν είναι δυνατόν να γίνει πριν από το 2013.
Στην έκθεση περιλαμβάνεται ακόμη ο ισχυρισμός των ελληνικών αρχών ότι, σε απάντηση στην αυξανόμενη δημόσια αγανάκτηση, πολλοί εισαγγελείς έχουν προσπαθήσει να παρακάμψουν το εμπόδιο της ειδικής παραγραφής, κατηγορώντας πρώην υπουργούς για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και ψευδείς δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων.
Η GRECO, ωστόσο, επιμένει ότι κι΄ αυτές οι πληροφορίες, αποδεικνύουν ότι η ειδική παραγραφή είναι ακόμα σε ισχύ και εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο για τη δίωξη των εν ενεργεία και πρώην μελών των ελληνικών κυβερνήσεων, για τα αδικήματα δωροδοκίας και διαφθοράς, όπως παραδέχονται και οι ίδιες οι ελληνικές αρχές.
- Δεν θεσμοθέτησαν ευρύτερα το αδίκημα της διαφθοράς για δικαστές, κατηγόρους και μέλη των εθνικών επιτροπών, ξένων και διεθνών συμφερόντων, που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και για τις οποία δεν υπάρχει ποινικοποίηση του αδικήματος της διαφθοράς.
- Δεν διασφάλισαν, μέσω της νομοθεσίας, την διαφάνεια στη χρηματοδότηση πολιτικών, υποψηφίων βουλευτών και πολιτικών κομμάτων, όχι μόνον κατά τις προεκλογικές περιόδους αλλά γενικότερα.

Σ΄ αυτό το σημείο η Επιτροπή σημειώνει ότι, θα πρέπει να υπάρξει πλήρης διαφάνεια στην διαχείριση εσόδων-εξόδων των πολιτικών κομμάτων, σημειώνοντας ότι ακόμη και τα «κουπόνια» ενίσχυσης των κομμάτων πρέπει να είναι ονομαστικά και οι ενισχύσεις και οι πάσης φύσεως δωρεές να καταβάλλονται μέσω τραπεζικών λογαριασμών.

Σημειώνεται δε ότι, από τις 26 συστάσεις για την εξασφάλιση διαφάνειας στα οικονομικά των πολιτικών κομμάτων, που είχαν υποβληθεί τον Ιούλιο του 2010 και δεν εφαρμόσθηκαν από τις ελληνικές αρχές, οι 16 αφορούν την αναγκαιότητα λήψης μέτρων για τον έλεγχο και τη διαφάνεια στις παντός είδους χρηματοδοτήσεις των πολιτικών κομμάτων και των πολιτικών στην Ελλάδα.

Από το περιεχόμενο του πορίσματος της GRECO προκύπτει ότι, οι ελληνικές αρχές στις απαντήσεις που έδωσαν, υποστηρίζουν ότι όλες οι σχετικές ρυθμίσεις, για την ποινικοποίηση της ενεργητικής και παθητικής δωροδοκίας, στον δημόσιο τομέα και σ΄ εκείνον που αφορά δραστηριότητες πρώην υπουργών, βουλευτών, δικαστών και ανώτατων στελεχών της δημόσιας διοίκησης, περιλαμβάνονται σε σχετικό νομοσχέδιο που καταρτίζεται αλλά δεν έχει υποβληθεί, ακόμη, για συζήτηση και έγκριση στη Βουλή των Ελλήνων.

Στην έκθεση αξιολόγησης της Επιτροπής, ωστόσο, επισημαίνεται ότι, "η αναποτελεσματική εφαρμογή του νόμου, σε περιπτώσεις δίωξης και εκδίκασης εγκλημάτων διαφθοράς, οδηγεί σε μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη για ατιμωρησία και αποτελεί πηγή μεγάλης ανησυχίας στην Ελλάδα."

Ανάμεσα στους λόγους που αναφέρονται στην έκθεση και συνδράμουν στην ατιμωρησία των υπευθύνων για εγκλήματα διαφθοράς, είναι η απουσία αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου στη δημόσια διοίκηση, η έλλειψη επαρκών αποδεικτικών στοιχείων, η ελλιπής οργάνωση των αρχών επιβολής του νόμου και η υπερβολική βραδύτητα της δικαιοσύνης.