«Δείτε το αλλιώς», η πρόταση σε όσους πλήττονται από την κρίση

Καταφύγιο στη μουσική βρήκαν στo Γιορκσάιρ της Αγγλίας, επί πρωθυπουργίας της Μάργκαρετ Θάτσερ, κάποιοι από τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρακωρύχους που έμειναν ξαφνικά χωρίς δουλειά.

Διατηρώντας την κοινωνική τους ταυτότητα μέσα από τη μουσική ομάδα που είχαν δημιουργήσει πριν από εκατό χρόνια, κατάφεραν να μείνουν «ζωντανοί» και να επουλώσουν το σοβαρό πλήγμα που δέχτηκε η προσωπική τους ταυτότητα, η αίσθηση της αξιοπρέπειας, η οικογενειακή και κοινωνική ισορροπία που ως τότε είχαν πετύχει.

«Πρόκειται για ένα παράδειγμα που δείχνει με ζωντάνια τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι που βρέθηκαν σε μεγάλα αδιέξοδα κατάφεραν να δουν ξανά τον εαυτό τους με καινούρια μάτια, να ανακαλύψουν και πάλι την προσωπική τους ταυτότητα, ενσωματώνοντας σε αυτήν ένα κοινωνικό χαρακτηριστικό, εκείνο της συμμετοχής στη μουσική μπάντα».

Τα παραπάνω αναφέρει ο ψυχολόγος του Κέντρου Πρόληψης «Ελπίδα», Αναστάσης Μαυρομιχάλης, με αφορμή τη χρήση της κινηματογραφικής ταινίας «Οι βιρτουόζοι» που πραγματεύεται το πρόβλημα των ανθρακωρύχων, για τους σκοπούς παρέμβασης του κέντρου σε ανθρώπους που πλήττονται από την ανεργία και την κοινωνική κρίση που αυτή δημιουργεί. Στην εν λόγω παρέμβαση συμμετείχαν 25 άτομα και αφετηρία της ήταν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου που πραγματοποίησε πρόσφατα το Τμήμα Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Δήμο Καλαμαριάς.

«Η ταινία αποτέλεσε για μας εργαλείο παρέμβασης καθώς λειτουργεί με πολύ έντονο τρόπο και δίνει το έναυσμα σε άτομα και ομάδες να συζητήσουν θέματα που προκαλούν μεγάλο προβληματισμό. Είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία μέσα από την οποία το κέρδος εντυπώνεται βιωματικά στους ανθρώπους» σημειώνει ο κ. Μαυρομιχάλης.

Τονίζει, παράλληλα, ότι η κοινωνική κρίση επιλέχθηκε ως θεματική παρέμβασης από την «Ελπίδα» καθώς τα τελευταία δύο χρόνια, τα στελέχη της διαπιστώνουν όλο και περισσότερο την αγωνία των ανθρώπων από την αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις ραγδαίες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις.

Η απώλεια «ταυτότητας»

Συγκεκριμένα, οι άνθρωποι που συμμετέχουν στις ομάδες της «Ελπίδας» όλο και πιο συχνά μιλάνε για το φόβο τους να απαξιωθούν εντελώς ως πρόσωπα, για τον κίνδυνο να χάσουν, εκτός από τις βασικές τους σταθερές, την ταυτότητά τους, την αξιοπρέπεια και την κοινωνική τους προοπτική. Η εικόνα που λαμβάνουν οι επαγγελματίες έρχεται να ταιριάξει απόλυτα με την τρέχουσα κοινωνική πραγματικότητα όπου καθημερινά άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους ή / και αναγκάζονται να «απασχολούνται» με δυσμενείς πλέον όρους, προκειμένου να καλύψουν βασικές βιοτικές τους ανάγκες. Οι όροι επιβίωσης, συμβίωσης και αλληλεπίδρασης έχουν αλλάξει δραματικά μέσα στο οικογενειακό και κοινωνικό σύστημα με αποτέλεσμα να αυξάνονται η πίεση και το άγχος, το αίσθημα της απόγνωσης και της παραίτησης.

Η δυναμικότητα της «ομάδας»

Βασική διαπίστωση από την επαφή με ανθρώπους που βιώνουν την κρίση είναι, μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Μαυρομιχάλη, η αδυναμία τους να εκφράσουν το ψυχολογικό βάρος που κουβαλούν αλλά και να αντιληφθούν ότι δεν είναι οι μόνοι που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα. Εκείνο, όμως, που προσφέρει η παρέμβαση των Κέντρων Πρόληψης μέσα από τη λειτουργία ομάδων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης είναι η ανακάλυψη των παραπάνω μέσα από τη διαδικασία της ομάδας.

«Νέες ισορροπίες»

«Η ομάδα βοηθά τα μέλη της να αντιληφθούν το προσωπικό τους πρόβλημα, να εκφράσουν το αίσθημα της απώλειας της δημιουργικότητάς τους, να αποφορτίσουν το προσωπικό τους βάρος και να εντοπίσουν δημιουργικά στοιχεία που θα τους βοηθήσουν να βρουν νέες ισορροπίες» σημειώνει. Ενδεικτικά φέρνει ως παράδειγμα την περίπτωση ενός επαγγελματία που χάνοντας τη δουλειά του ανακαλύπτει ότι μπορεί να επενδύσει σε άλλους ρόλους που ενδεχομένως είχε παραγκωνίσει στο παρελθόν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ένας πατέρας, σύζυγος και εργαζόμενος που χάνει τη δουλειά του και νιώθει ασφυκτικά μένοντας πολλές ώρες στο σπίτι, οφείλει στον εαυτό του να αναγνωρίσει πως η εργασία απορροφούσε μεγάλος μέρος της ζωής του. Το επόμενο βήμα είναι να ανακαλύψει ξεχασμένους ρόλους, όπως εκείνος του γονέα, και παλιές ή νέες δεξιότητες που μπορούν να αποτελέσουν το στήριγμα ώστε να φτάσει σε μια νέα ισορροπία.

Σε αυτό το μήκος κύματος, η «Ελπίδα» (http://www.kpelpida.gr) θα υλοποιήσει σε λίγες μέρες μια νέα ψυχοκοινωνική παρέμβαση που απευθύνεται σε δημότες του Δήμου Καλαμαριάς, όχι μόνο ανέργους αλλά και άτομα που πλήττονται γενικότερα, εργασιακά ή και οικονομικά, από την υφιστάμενη κοινωνικοοικονομική κατάσταση.

Και πάλι μέσα από τις διαδικασίες της ομάδας, στην οποία όλοι θα συμμετέχουν δωρεάν, θα γίνουν προσπάθειες να αναζητηθούν εφόδια στήριξης κατά της κρίσης.

Αλλωστε, όπως αναφέρουν οι επαγγελματίες του Κέντρου Πρόληψης, «το ζητούμενο δεν είναι να φέρει κανείς τα πράγματα στο επίπεδο που ήταν πριν, αλλά να αποδεχτεί την αλλαγή και να δει τα πράγματα αλλιώς, ώστε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα».