«Μέτωπο» κατά των γενοσήμων φαρμάκων από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ

Τείχος κατά των γενοσήμων «υψώθηκε» στα δημόσια νοσοκομεία τη διετία 2011- 2012, παρά τις αυστηρές μνημονιακές κατευθύνσεις της φαρμακευτικής πολιτικής που όριζε ότι το 50% των χορηγούμενων φαρμάκων στο ΕΣΥ πρέπει να είναι γενόσημα.

Μάλιστα, το πιο σθεναρό «μέτωπο» φαίνεται ότι έχτισαν τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία, όπου η χρήση των γενοσήμων δεν ξεπέρασε το 20% επί των χορηγούμενων φαρμάκων, ποσοστό χαμηλό ούτως ή άλλως,  αλλά και σε σύγκριση με εκείνο των νοσοκομείων του ΕΣΥ που έφτασαν το 30%.
 
Τα ευρήματα αυτά περιέχονται μεταξύ άλλων σε μελέτη με θέμα «Η χρήση των γενοσήμων φαρμάκων στα δημόσια νοσοκομεία: Διερεύνηση της συμπεριφοράς τους», την οποία υπογράφει η προϊσταμένη του Οικονομικού Τμήματος του νοσοκομείου «Ελπίς», υποψήφια MSc Πολιτικής Υγείας και Σχεδιασμού Υπηρεσιών Υγείας, κυρία Γωγώ Οικονομοπούλου. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Επιθεώρηση Υγείας».
 
Κίνητρα ανυπακοής των γιατρών εντοπίζει η μελέτη
 
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011 η χρήση γενοσήμων (και εκτός πατέντας) φαρμάκων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ -σε εθνικό μέσο όρο- ανερχόταν σε 16% της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης. Το 2011 έκλεισε με ποσοστό 26% και το πρώτο τρίμηνο του 2012 έφθασε στο 30%.
 
Αναλυτικότερα, τα 20 μεγαλύτερα νοσοκομεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης όπως και τα πανεπιστημιακά εμφανίζουν χαμηλά ποσοστά χρήσης γενόσημων, γεγονός που, όπως επισημαίνεται στη μελέτη, επηρεάζει την περιστολή των φαρμακευτικών δαπανών καθώς τα συγκεκριμένα νοσοκομεία έχουν το μεγαλύτερο αριθμό κλινών και νοσηλευομένων και κατ’  επέκταση απορροφούν και το μεγαλύτερο μέρος της φαρμακευτικής δαπάνης.

Η ερευνήτρια διαπιστώνει ότι «δεν υπήρξε ιδιαίτερη επιτυχία σε ό,τι αφορά τη χρήση γενοσήμων, ιδίως σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί (50%)», εκτιμώντας ότι αυτό οφείλεται στο ιατρικό σώμα, που είχε όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «ισχυρά κίνητρα ανυπακοής».
 
Αρνητικές επιδόσεις για τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία
 
Χαμηλές επιδόσεις στη χρήση γενοσήμων έχουν τα εννέα πανεπιστημιακά νοσοκομεία της χώρας σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο όλο το διάστημα της μελέτης (το 2011 και το πρώτο εξάμηνο του 2012, που ήταν διαθέσιμα τα στοιχεία). Το γεγονός αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, λαμβανομένου υπόψη ότι τα εννέα πανεπιστημιακά νοσοκομεία  απορροφούν το  26,48%  της φαρμακευτικής δαπάνης του συνόλου των νοσοκομείων του ΕΣΥ παρότι  διαθέτουν μόλις το 19,6% του συνολικού αριθμού ανεπτυγμένων κλινών.
 
Αναφέρεται χαρακτηριστικά στη μελέτη η ιδιαιτερότητα του Πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ρίου το οποίο είχε μεν το υψηλότερο ποσοστό χρήσης γενοσήμων στην κατηγορία του, αλλά και υψηλό φαρμακευτικό κόστος ανά νοσηλευθέντα,  γεγονός που σηματοδοτεί την ύπαρξη γενικότερου προβλήματος μοντέλου φαρμακοθεραπείας. Το ίδιο ισχύει για τα Πανεπιστημιακά νοσοκομεία Ηρακλείου Κρήτης, Αλεξανδρούπολης και «Αττικόν», τα οποία επιπλέον δεν διακρίθηκαν ως προς την χρήση γενοσήμων.

Αντιθέτως, το φαρμακευτικό κόστος συγκρατήθηκε στα Πανεπιστημιακά νοσοκομεία Ιωαννίνων και «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκης. Ισχυρό άλλοθι δίδεται μόνο στο νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» όπου η χρήση των ειδικών αντιρετροϊκών φαρμάκων για τους ασθενείς με HIV και AIDS καθιστά δύσκολη τη αντικατάστασή τους με γενόσημα.
 
«Είναι εμφανές ότι τα Πανεπιστημιακά νοσοκομεία αντιστάθηκαν γενικά στις επιλογές του Υπουργείου Υγείας ως προς την ποσοστιαία χρήση γενοσήμων. Εκτός άλλων παραγόντων, το γεγονός ότι οι πανεπιστημιακοί ιατροί δεν ανήκουν στο προσωπικό του ΕΣΥ μάλλον επηρεάζει τη συμπεριφορά τους σε σχέση με τις κατευθυντήριες γραμμές που καλούνται να ακολουθήσουν τα δημόσια νοσοκομεία» διαπιστώνεται στη μελέτη.
 
Η χρήση των γενόσημων στα ειδικά νοσοκομεία
 
Αντιφατικά είναι τα στοιχεία για τη χρήση γενόσημων φαρμάκων  από τα Παιδιατρικά νοσοκομεία.
Το νοσοκομείο «Αγία Σοφία» είχε χαμηλή «επίδοση» το 2011 με 8% και η αύξηση στο 13% το 2012 δεν θεωρείται αξιόλογη.

Τα αντίστοιχα στοιχεία για το «Αγλαϊα. Κυριακού» ήταν 25% το 2011 και 23% το 2012, ενώ αντίστροφη πορεία είχε το «Καραμανδάνειο» Πάτρας από 21% το 2011 σε 24% το 2012.

Αξιοσημείωτη ήταν η επίδοση του Νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης, με 19% χρήση γενόσημων το 2011 και 65% το α' τρίμηνο του 2012.
 
Σε ότι αφορά τα ογκολογικά νοσοκομεία η χρήση των γενοσήμων είναι μικρή, πιθανόν επειδή δεν είναι εύκολη η υποκατάσταση πρωτότυπων ογκολογικών φαρμάκων.
 
Αντίθετα στα Ψυχιατρικά νοσοκομεία, η χρήση γενόσημων φαρμάκων είναι πάνω από 45%, εκτός από τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία της Τρίπολης, των Χανίων και της Λέρου, όπου τα ποσοστά κυμαίνονται από 28% έως 34% για το 2012.