H Κύπρος υποδέχεται για προσκύνημα την κάρα του Αποστόλου Ανδρέα

Ο μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος κομίζει από την Πάτρα για προσκύνημα στην Κύπρο την τιμία κάρα του Αποστόλου Ανδρέα, ο οποίος είναι πολύ αγαπητός στους Κύπριους. Αυτό αποδεικνύεται, τόσο από το μεγάλο παγκύπριο προσκύνημα στην κατεχόμενη σήμερα Καρπασία και τους πολλούς ναούς σε όλη την Κύπρο, όσο και από το ότι πολλοί χριστιανοί φέρουν το όνομα του Αγίου Ανδρέου.

Η μεταφορά της κάρας θα γίνει με αεροσκάφος της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, και στον διεθνή αερολιμένα Λάρνακας θα την υποδεχθούν ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Χρυσόστομος και ιεράρχες. Η επίσημη τελετή υποδοχής θα γίνει στον ναό της Αγίας Σοφίας στον Στρόβολο, παρουσία του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη.

Η κάρα θα παραμείνει στον ναό για λαϊκό προσκύνημα έως τις 7 Νοεμβρίου, ενώ την Κυριακή, 3 Νοεμβρίου, θα τελεστεί πολυαρχιερατικό συλλείτουργο προεξάρχοντος του αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου, ο οποίος συμπληρώνει 50 χρόνια από την είσοδό του στον ιερό κλήρο.

Ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου δήλωσε ότι σκοπός της έλευσης της κάρας στην Κύπρο είναι η τόνωση του θρησκευτικού φρονήματος του λαού και η οικονομική αρωγή για την πρώτη φάση της αναστήλωσης της κατεχόμενης μονής Αποστόλου Ανδρέα, με κόστος 2,5 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία η Εκκλησία της Κύπρου έχει εξασφαλίσει κατόπιν δανεισμού. Πρόσθεσε ότι θα δοθεί η ευκαιρία στους πιστούς να εισφέρουν για τη συντήρηση της μονής «τόσο ρίχνοντας την εισφορά τους στο παγκάρι» της εκκλησίας όσο και καταθέτοντας την εισφορά τους σε εθελοντές παίρνοντας απόδειξη.

Σήμερα είναι η τρίτη φορά μέσα σε 46 χρόνια, που η κάρα του Αποστόλου Ανδρέα έρχεται στην Κύπρο για προσκύνημα. Η πρώτη ήταν το 1967, επί αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' και είχε εκτεθεί για προσκύνημα στη μονή του Αποστόλου Ανδρέα στην κατεχόμενη σήμερα Καρπασία. Τότε η υποδοχή της κάρας είχε γίνει στο λιμάνι της Αμμοχώστου. Η δεύτερη φορά ήταν το 1987, επί αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α' και είχε εκτεθεί για προσκύνημα στη Λευκωσία.

Η μονή του Αποστόλου Ανδρέα βρίσκεται στο ανατολικότερο σημείο της Κύπρου, στη χερσόνησο της Καρπασίας. Η παράδοση φέρει τον Απόστολο Ανδρέα να έχει περάσει από εκείνο το μέρος τον 1ο αιώνα μ.Χ., όταν το καράβι με το οποίο ταξίδευε έμεινε αγκυροβολημένο για τρεις ημέρες σε παρακείμενο λιμανάκι λόγω νηνεμίας.

Εκεί ο Απόστολος δημιούργησε μία πηγή στο βράχο από όπου άρχισε να αναβλύζει άφθονο νερό, που τρέχει από τότε στον λάκκο της Παλαιάς Εκκλησίας και από εκεί βγαίνει σαν αγίασμα από βρύση κοντά στη θάλασσα. Αυτό θεράπευσε και το τυφλό παιδί του καπετάνιου του καραβιού, ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση, έκτισε στην ίδια τοποθεσία ναό αφιερωμένο στον πρωτόκλητο μαθητή του Χριστού.

Το 1103 μ.Χ. υπάρχει μία πρώτη μαρτυρία για την ονομασία του λιμενίσκου που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι, από τον Αγγλοσάξονα προσκυνητή Seawolf, ο οποίος το αποκαλεί «λιμανάκι του Αποστόλου Ανδρέα». Η μαρτυρία θεωρείται σημαντική, αφού συνδέει το όνομα του Αποστόλου με το ακρωτήρι της Καρπασίας από τα βυζαντινά χρόνια, ένδειξη ότι η παράδοση για τον Απόστολο Ανδρέα υπήρχε από τότε.

Μία άλλη σημαντική μαρτυρία με σαφή αναφορά, αυτή τη φορά, σε ύπαρξη μοναστηριού στην περιοχή, γίνεται το 1191 μ.Χ. από τον Άγγλο ιερωμένο Benedict of Peterborough, ο οποίος αναφέρει ότι ο τότε διοικητής της Κύπρου Ισαάκιος Κομνηνός (1185-1191) συνελήφθη από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο σε πολύ καλά οχυρωμένο μοναστήρι, που ονομαζόταν «Ακρωτήριον του Αποστόλου Ανδρέα».

Επίσης, το ακρωτήρι αναφέρεται σε παλαιούς χάρτες της Κύπρου, ήδη από το 1465, ως ακρωτήρι του Αγίου Ανδρέα («Capo de Sando Andrea»). Σε παλαιούς χάρτες σημειώνεται και η ύπαρξη εκκλησίας στη θέση του σημερινού μοναστηριού, με την ονομασία Άγιος Ανδρέας («Sando Andrea»).

Παρόμοιες αναφορές γίνονται και από πολλούς περιηγητές που επισκέφθηκαν την Κύπρο, τόσο κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας (1191-1571) όσο και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1571-1878). Η ιστορία του μοναστηριού γίνεται, ουσιαστικά, γνωστή περίπου από το 1855, όταν ο παπά Ιωάννης Νικόλα Διάκου από το Ριζοκάρπασο άρχισε την οικοδόμηση του καινούργιου ναού, που εγκαινιάστηκε στις 15 Αυγούστου 1867, επί αρχιεπισκόπου Σωφρονίου. Ο παπά Ιωάννης θεωρείται ο κτήτορας του σημερινού μοναστηριού.

Από τα κτίσματα του πρώτου ναού δεν διασώζονται καθόλου ίχνη. Στη θέση τους ανεγέρθη αρκετά χρόνια αργότερα – κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας τον 15ο αιώνα – ναός, που υπάρχει μέχρι σήμερα, όχι όμως και τα κτίρια που το περιέβαλλαν.

Ο παλαιός αυτός ναός, ο οποίος είναι γοτθικού ρυθμού, βρίσκεται τριάμισι μέτρα χαμηλότερα από το ιερό του καινούργιου (σημερινού) ναού και οι εισόδοί του είναι δύο πετρόκτιστες σκάλες. Το σχήμα του είναι τετράγωνο και η πύλη του, που βρίσκεται στη νότια πλευρά, είναι πετρόκτιστη και αψιδόσχημη.

Ο καινούργιος ναός του μοναστηριού χρονολογείται στον 19ο αιώνα, με βάση επιγραφή όπου αναγράφεται η ημέρα των εγκαινίων του, 15 Αυγούστου 1867. Είναι μονόκλιτος με καμαρόσχημη οροφή ενισχυμένη με έξι κτιστές ζώνες. Η μεγάλη θύρα του βρίσκεται στον νότιο τοίχο, ενώ στον βόρειο τοίχο υπάρχει δεύτερη θύρα με την επιγραφή της ημέρας των εγκαινίων του.

Το εικονοστάσιο, που καλύπτει ολόκληρο το πλάτος και ύψος του καινούργιου ναού, είναι ξυλόγλυπτο και επίχρυσο, όμως άγνωστης χρονολογίας κατασκευής και άγνωστου τεχνίτη. Ξυλόγλυπτοι είναι και ο άμβωνας, ο θρόνος, καθώς και το κεντρικό προσκυνητάρι. Στα δεξιά του τέμπλου υπάρχει επίσης ξυλόγλυπτο, επίχρυσο και καταστόλιστο προσκυνητάρι, στο οποίο βρίσκεται η προσκυνηματική εικόνα του Αποστόλου Ανδρέα. Στον ναό φυλάγονται, μεταξύ άλλων, μερικές σχετικά παλαιές εικόνες του 19ου αιώνα, καθώς και μερικά κειμήλια της ίδιας εποχής.

πηγή: ΑΜΠΕ