ΣτΕ: Αντισυνταγματικό το χαράτσι για ρύπανση στους λογαριασμούς της ΔΕΗ

Με δύο αποφάσεις-«βόμβες μεγατόνων» του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε αντισυνταγματικό το ειδικό τέλος μείωσης εκπομπών αερίων ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) που εισπράττεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.

Το «δια ταύτα» των επίμαχων αποφάσεων μεταφράζεται στο ότι πρέπει να επιστραφούν στους καταναλωτές τεράστια ποσά, τα οποία ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Το ακριβές ποσό που πρέπει να επιστραφεί στους καταναλωτές δεν μπορεί προς το παρόν να υπολογιστεί με ακρίβεια, καθώς η χρέωση του ΕΤΜΕΑΡ είναι κλιμακούμενη ανά κατηγορία χρήστη ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας, σύμφωνα με πληροφορίες του protothema.gr, έκριναν ότι το επίμαχο ειδικό τέλος (ΕΤΜΕΑΡ), που επιβαρύνει όλους τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί φόρο, καθώς δεν έχει το χαρακτήρα ανταποδοτικού τέλους.

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το ΕΤΜΕΑΡ, προορίζεται για την αποζημίωση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

Δηλαδή, αποτελεί τη συνεισφορά όλων των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας στη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων μέσω προώθησης των ΑΠΕ. Το ύψος του επίμαχου ειδικού τέλους καθορίζεται ανά εξάμηνο με αποφάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, ενώ συνεχώς η επιβάρυνση των καταναλωτών αυξάνεται κάθε έξι μήνες.

Η τιμή μονάδας του επίμαχου εδικού τέλους καθορίζεται ανά κατηγορία καταναλωτών ρεύματος. Με άλλα λόγια το τιμολόγιο του ΕΤΜΕΑΡ είναι διαφορετικό για κάθε κατηγορία πελατών της ΔΕΗ.

Άλλο τιμολόγιο ισχύει για τους καταναλωτές υψηλής τάσης, διαφορετικό για τους χρήστες μέσης τάσης, χαμηλότερο για τους πελάτες οικιακής χαμηλής τάσης και πολύ φθηνότερο για τους πελάτες αγροτικής χρήσης. Μάλιστα επί του ποσού του ΕΤΜΑΕΡ που αναγράφεται σε κάθε λογαριασμό της ΔΕΗ, προστίθεται και ΦΠΑ, το οποίο φυσικά πληρώνει και πάλι ο καταναλωτής.

Κατ΄ αρχάς, το Β΄ Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Φιλοκτίμονα Αρναούτογλου και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Αριστόβουλο Βώρο, επισημαίνει ότι «το ανταποδοτικό τέλος διακρίνεται από το φόρο κατά το ότι αποτελεί μεν και αυτό, όπως ο φόρος, αναγκαστική παροχή, καταβάλλεται, όμως, έναντι ειδικής αντιπαροχής ήτοι έναντι ειδικώς παρεχόμενης δημόσιας υπηρεσίας».

Η δημόσια δε αυτή υπηρεσία, συνεχίζουν οι δικαστές, «παρέχεται προεχόντως χάριν δημοσίου σκοπού, εξυπηρετούνται, όμως, με αυτήν ταυτοχρόνως και όποιοι την χρησιμοποιούν, που φέρουν και το βάρος των δαπανών της».

Οι δικαστές του ΣτΕ υπογραμμίζουν στη συνέχεια κατηγορηματικά, ότι το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί φόρο και όχι εδικό τέλος, όπως το «βαπτίζει» ο σχετικός νόμος.

Και αυτό γιατί το ΕΤΜΕΑΡ «δεν έχει το χαρακτήρα ανταποδοτικού τέλους». Και δεν τον έχει, γιατί δεν αποτελεί ειδική αντιπαροχή, αλλά «αποβλέπει στην οικονομική ενίσχυση του ειδικού λογαριασμού του νόμου 2773/1999» με τον οποίο ρυθμίζονται θέματα παραγωγής και συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

Κατόπιν αυτών, συνεχίζει το ΣτΕ, ο νόμος 4001/2011 ο οποίος αφενός, αναθέτει στον υπουργό ΠΕΚΑ να ορίσει τη μεθοδολογία διαμόρφωσης του ύψους του ΕΤΜΕΑΡ και, αφετέρου, παρέχει εξουσιοδότηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) να καθορίσει το συντελεστή χρέωσης ανά κατηγορία καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ευθέως αντίθετος στο άρθρο 78 παράγραφος 4 του Συντάγματος.

Το άρθρο αυτό του Συντάγματος καθορίζει την έννοια του φόρου και κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί αυτός να επιβληθεί. Κατά συνέπεια, το ΕΤΜΕΑΡ δεν μπορεί να καθοριστεί με υπουργική απόφαση, παρά μόνο με νόμο.

Όμως, λόγω της αντισυνταγματικότητας του θέματος, το Β' Τμήμα Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου παρέπεμψε προς οριστική κρίση το όλο ζήτημα στην Ολομέλεια του ΣτΕ.

Πάντως, όπως έλεγαν σύμβουλοι Επικρατείας, η Ολομέλεια του ΣτΕ, δεν μπορεί να παρεκκλίνει από το σκεπτικό της απόφασης του Τμήματος. Και αυτό, γιατί η νομολογία του δικαστηρίου (παλαιότερες αποφάσεις) πάνω στο ζήτημα τί χαρακτηρίζεται φόρος και τί όχι, εδώ και αρκετά χρόνια, είναι ξεκάθαρη και δεν επιδέχεται παρερμηνειών.

Έτσι, οι δικαστές της Ολομέλειας θα ακολουθήσουν την πεπατημένη και θα αποφανθούν ότι η επιβολή του ΕΤΜΕΑΡ είναι αντίθετη στο άρθρο 78 του Συντάγματος.

Στο Συμβούλιο της Επικρατείας έχουν προσφύγει κάτοικοι του Λεκανοπεδίου της Αττικής, όπως και εμπορικές εταιρείες, ζητώντας να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και παράνομη η απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας με την οποία καθορίστηκαν οι τιμές του ΕΤΜΕΑΡ για το β' εξάμηνο του 2013. Ειδικότερα, ζητούν να ακυρωθούν οι τιμές του ΕΤΜΕΑΡ για τους πελάτες οικιακής χρήσης χαμηλής τάσης και για τους αυτοπαραγωγούς υψηλής τάσης.

Οι τιμές του ΕΤΜΕΑΡ, που απασχόλησαν το ΣτΕ, για το β' εξάμηνο του 2013, είχαν ως εξής: