Σωτήρης Εμμανουήλ: Από το τριάρι, στο παλάτι του Ψυχικού

Εκείνο το χειμωνιάτικο βράδυ στα μέσα της δεκαετίας του 2000 οι ουρανοί είχαν ανοίξει και σχεδόν όλη η Αθήνα μέσα σε λίγες ώρες είχε πλημμυρίσει. Ταυτόχρονα όμως με τη βροχή είχαν σηκωθεί άνεμοι, η ταχύτητα των οποίων ξεπερνούσε τα 7 μποφόρ.

Ο αέρας και η βροχή είχαν διαλύσει σχεδόν τη μισή Αθήνα. Τα αποτελέσματα έγιναν ορατά με το πρώτο φως του ήλιου. Η κατάσταση στην περιοχή που βρίσκονται τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά δεν ήταν διαφορετική. Κι εκεί οι καταστροφές ήταν μεγάλες.

Ωστόσο ένας υπάλληλος των ναυπηγείων όταν πήγε το πρωί στη δουλειά του ανακάλυψε εκεί ένα σκάφος πολυτελείας το οποίο έβλεπε για πρώτη φορά στον χώρο των ναυπηγείων. Ηταν σκεπασμένο με μεγάλα πανιά μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα των εργαζομένων, αλλά ο δυνατός αέρας έριξε το περίτεχνο καμουφλάζ. Οπως αποκαλύφθηκε στη συνέχεια, το σκάφος είχε μπει πριν από λίγες ημέρες στα ναυπηγεία για επείγουσες επισκευές, χωρίς όμως να καταγραφεί στα αρχεία η είσοδός του. Εκπληκτοι οι Γερμανοί ιδιοκτήτες των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά ανακάλυψαν ότι το σκάφος ήταν ιδιοκτησίας του τότε διευθύνοντος σύμβουλου Σωτήρη Εμμανουήλ, από τον οποίο και ζήτησαν αμέσως την παραίτησή του.

Ο Σωτήρης Εμμανουήλ, που σήμερα βρίσκεται προφυλακισμένος με την κατηγορία ότι πήρε μίζα τουλάχιστον 17,2 εκατ. ευρώ για την πώληση των ναυπηγείων στη γερμανική HDW και την ανάθεση της κατασκευής των περίφημων υποβρυχίων στον Σκαραμαγκά, ήταν ο άνθρωπος που μπήκε σαν σίφουνας στα τέλη της δεκαετίας του ’90 στην ελληνική επιχειρηματικότητα. Νωρίτερα βρισκόταν στη Βοστόνη και εργαζόταν ως επικεφαλής σε ένα μεσαίου μεγέθους ναυπηγείο (ο ίδιος υποστήριζε ότι ήταν κύριος μέτοχος), το οποίο όμως σύντομα ανέστειλε τη λειτουργία του. Ετσι, λοιπόν, το 1998 βάζει στόχο να επιστρέψει στην Ελλάδα για να μεταφέρει την τεχνογνωσία και την εμπειρία του στην εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία.
 

Οι πρώτες επαφές με τον Ακη

Είναι η εποχή που ο Ακης Τσοχατζόπουλος πηγαινοέρχεται στις ΗΠΑ λόγω των στενών σχέσεων που έχει αναπτύξει με τον Γουίλιαμ Κοέν, Αμερικανό ομόλογό του, καθώς και με την εντυπωσιακή μελαψή σύζυγό του. Ο Σωτήρης Εμμανουήλ, μέσω της οικογένειας Κένεντι, η οποία τον υποστήριζε στα Ναυπηγεία της Βοστόνης, καθώς και του Αμερικανού πρεσβευτή στην Ελλάδα Νίκολας Μπερνς, έρχεται τότε σε επαφή με τον Τσοχατζόπουλο.

Η κυβέρνηση των Αθηνών έχει ήδη εκδηλώσει την πρόθεσή της να χτίσει υποβρύχια στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Εκείνη την εποχή μάλιστα έλεγαν ότι μέχρι και την πόρτα του επιτίμου προέδρου της Ν.Δ. κ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη είχε χτυπήσει ο Σωτήρης Εμμανουήλ προκειμένου να εξασφαλίσει συστατική επιστολή ώστε να πάρει το πράσινο φως για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.

Σημειωτέον ότι ο Σωτήρης Εμμανουήλ κατά τη δεκαετία του ’80 εργαζόταν στα Ναυπηγεία της Σύρου και γνώριζε τη συνδικαλιστική αφρόκρεμα της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης. Ετσι λοιπόν ο Ακης Τσοχατζόπουλος πείθεται και με τη στήριξη του συνδικαλιστικού κατεστημένου των ναυπηγείων ο Σωτήρης Εμμανουήλ αναλαμβάνει τον Σκαραμαγκά. Εγκαθίσταται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε σουίτα του «Χίλτον» και από εκεί επιλέγει τους συνεργάτες του, με τους οποίους λίγους μήνες μετά αναλαμβάνουν τον απόλυτο έλεγχο των ναυπηγείων.
Οι εργαζόμενοι στον Σκαραμαγκά θυμούνται σήμερα τον Σωτήρη Εμμανουήλ χαρακτηρίζοντάς τον «εξαιρετικά έξυπνο άνθρωπο», ο οποίος είχε πολλές και δυνατές επαφές με το πολιτικό σύστημα σε όλες του τις αποχρώσεις.

Στη συνέχεια τα ναυπηγεία πωλούνται στη γερμανική HDW, ενώ λίγο νωρίτερα έχει υπογραφεί η σύμβαση κατασκευής των υποβρυχίων.

Οι Γερμανοί και οι βίλες

Για την HDW τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά ήταν κομβικής σημασίας και δεν έπρεπε με τίποτα να χαθούν. «Θα είχαμε πρόβλημα αν ο κ. Εμμανουήλ δεν είχε συνεργαστεί μαζί μας και είχε πάει στους Γάλλους», κατέθετε το 2010 στην Εισαγγελία του Μονάχου ο Χανς Μόλενμπεκ, στέλεχος τότε της γερμανικής εταιρείας.



Ο Σωτήρης Εμμανουήλ αποκτά στενότατη σχέση με τη γερμανική μητρική εταιρεία HDW, ελέγχει τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα και γενικώς απαιτείται η έγκρισή του για οποιαδήποτε επιλογή ή απόφαση που έχει σχέση με το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Δηλαδή, όλες οι εταιρείες που εμπλέκονται στο πρόγραμμα των υποβρυχίων αναπόφευκτα εξαρτώνται από αυτόν. Στο μεταξύ, μετακομίζει σε πολυτελέστατη βίλα του Παλαιού Ψυχικού αξίας 25 εκατ. ευρώ (η οποία κατασχέθηκε προ ολίγων ημερών) και τα Σαββατοκύριακα αναπαύεται στην εξοχική του έπαυλη στην Κάτω Γατζέα, στο Πήλιο. Κάτοικοι της περιοχής, που με διάφορες αφορμές έχουν επισκεφτεί τη βίλα Εμμανουήλ, κάνουν λόγο για εμφανέστατη χλιδή και μια κατασκευή που δεν συναντάται συχνά στο βουνό των Κενταύρων. Το εσωτερικό της αποπνέει πλούτο και χαρακτηριστικό του σαλονιού της είναι η μεγάλη κορνιζαρισμένη φωτογραφία στην οποία ο Σωτήρης Εμμανουήλ ποζάρει χαμογελαστός δίπλα στον πρώην πλανητάρχη Μπιλ Κλίντον. Ακόμη, σύμφωνα με πληροφορίες, η βίλα διαθέτει μεγάλη πισίνα με σύστημα τροφοδοσίας νερού κατευθείαν από τη θάλασσα, στην οποία έχει μέτωπο το οικόπεδο. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων, ο επιχειρηματίας δεν ήταν απόμακρος από την τοπική κοινωνία και είχε αναπτύξει σχέσεις με αρκετούς κατοίκους της περιοχής. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνουν, κάθε χρόνο των Θεοφανίων άνοιγε το σπίτι του για να του πουν τα παιδιά της περιοχής τα κάλαντα, στα οποία έδινε πάντα γενναιόδωρο φιλοδώρημα. Από τις πρώτες αγαθοεργίες που έκανε στην περιοχή ήταν η επισκευή της στέγης της εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού.

Εν τω μεταξύ έχει παντρευτεί μια πολύ πλούσια Κύπρια, η οικογένεια της οποίας έχει μεγάλες αντιπροσωπίες στη Μεγαλόνησο. Ενώ έχει ήδη δύο μεγάλα παιδιά, αποκτά άλλα τέσσερα με την τωρινή του σύζυγο. Ολοι όσοι τον έβλεπαν παλιότερα στην παιδική χαρά του Παλαιού Ψυχικού με τις μικρές του κόρες έκαναν λόγο για έναν στοργικό πατέρα.





Ωστόσο μετά την απομάκρυνσή του από τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και για περίπου 5 χρόνια ο Σωτήρης Εμμα­νουήλ εξαφανίζεται από την πιάτσα. Επανεμφανίζεται το 2010 ως επικεφαλής κονσόρτσιουμ που επιδιώκει τη... σωτηρία των Ναυπηγείων. Πίσω του στοιχίζονται ορισμένοι πρώην συνεργάτες του Ακη Τσοχατζόπουλου. Δυστυχώς όμως για τον ίδιο, αυτή την περίοδο έχει ξεσπάσει το σκάνδαλο των υποβρυχίων που τον στοχοποιεί ευθέως κι έτσι αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη νέα προσπάθεια για την εξαγορά των Ναυπηγείων.

Πώς ξέσπασε το σκάνδαλο

Ο Σωτήρης Εμμανουήλ ήταν επικεφαλής των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά όταν εξαγοράστηκαν από τη γερμανική HDW και δόθηκε το πρόγραμμα κατασκευής των 4 υποβρυχίων 214. Οταν όμως ξέσπασε το σκάνδαλο των μιζών στη Γερμανία από την HDW-Ferrostaal για τα ελληνικά υποβρύχια, ένας από τους Ελληνες μάρτυρες και τωρινός κατηγορούμενος, ο Αλέξανδρος Αβατάγγελος, είχε αποκαλύψει ότι η εταιρεία Inveco, που είχε δεχτεί 23 εκατ. ευρώ από τους Γερμανούς, ανήκε στον Σωτήρη Εμμανουήλ, ο οποίος, όπως είχε υποστηρίξει, δεν παρείχε κάποια υπηρεσία ή πραγματικό έργο που να δικαιολογεί αυτή την αμοιβή. Μάλιστα, σύμφωνα με καταθέσεις Γερμανών στελεχών της εταιρείας οι αποδέκτες των χρημάτων είχαν ονομαστεί «κύκλος προσευχής».

Για την HDW τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά ήταν κομβικής σημασίας και δεν έπρεπε με τίποτα να χαθούν. «Θα είχαμε πρόβλημα αν ο κ. Εμμανουήλ δεν είχε συνεργαστεί μαζί μας και είχε πάει στους Γάλλους», κατέθεσε το 2010 στην Εισαγγελία του Μονάχου ο κ. Χανς Μόλενμπεκ, στέλεχος τότε της γερμανικής εταιρείας. Ακολούθως, και ένας άλλος πρώην διευθυντής της θα μιλήσει ευθέως για πληρωμές προς τον Σωτήρη Εμμανουήλ και εκπροσώπους των συνδικάτων.  Σε προκαταρκτικές ανακρίσεις που είχαν γίνει για την υπόθεση των παράνομων πληρωμών στη Γερμανία, ήταν η πρώτη φορά που ο κ. Μόλενμπεκ είχε μιλήσει για τον Σωτήρη Εμμανουήλ και τη σχέση του με την εταιρεία Inνeco. «Σας λέει κάτι η εταιρεία Inveco;» ρωτούσε ο εισαγγελέας.
«Ναι, σχετίζεται με τον Σωτήρη Εμμανουήλ. Πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές των διαπραγματεύσεων, στο λεγόμενο Head of Agreements. Αυτό σχετιζόταν με διάφορες αποδοχές για τον κ. Εμμανουήλ», απαντά ο κ. Μόλενμπεκ.

Τον Ιούλιο του 2010 ο παλαιός διευθυντής της HDW θα μιλήσει και για συγκεκριμένα χρηματικά ποσά: «Η Inveco ήταν κατά κάποιον τρόπο αναμιγμένη με πληρωμή από την HDW, εννοώ πληρωμή 17 εκατομμυρίων». Επιπλέον διευκρινίζει: «Την εταιρεία Inveco την τοποθετώ κοντά στον κ. Εμμανουήλ, αλλά δεν είμαι σίγουρος γι’ αυτό».
Πολύ πιο σίγουρος από τον κ. Μόλενμπεκ για τις αμοιβές του πρώην διοικητή του Σκαραμαγκά ήταν ο επιχειρηματίας Μιχάλης Ματαντός, εναντίον του οποίου έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για την υπόθεση των εξοπλιστικών προγραμμάτων.

«Με ρωτάτε αν η Ιnveco μπορεί να συνδεθεί με τον κ. Εμμανουήλ... Τότε δεν γνώριζα πως υπήρχε σχέση, όμως σήμερα πιστεύω πως το γνωρίζω... Οτι η Inveco ήταν ο κ. Εμμανουήλ το ανακάλυψα αργότερα», κατέθεσε στον εισαγγελέα του Μονάχου το 2013 ο Ελληνας εφοπλιστής και ο άνθρωπος που φέρεται να διεκπεραίωνε τις πληρωμές των Γερμανών στην Ελλάδα.
Μάλιστα οι δικαστικές αρχές στην Ελλάδα έχουν χειρόγραφο σημείωμα Γερμανού αξιωματούχου της HDW όπου περιγράφει πώς ένα μέρος των κεφαλαίων (24 εκατ. ευρώ συνολικά) κατέληξε σε εταιρείες του Εμμανουήλ, τον οποίο αποκαλούσαν με το ψευδώνυμο «Ο Χοντρός» («Der Dicke»). Σύμφωνα με τους Γερμανούς, τα 17,2 εκατ. ευρώ κατέληξαν σε εταιρείες συμφερόντων του Εμμανουήλ.

Ο ίδιος ο μάνατζερ κατά τη διάρκεια της απολογίας του στους ανακριτές Διαφθοράς που χειρίζονται την υπόθεση των εξοπλιστικών (κρίθηκε προφυλακιστέος) υποστήριξε ότι τα 17 εκατ. ευρώ που πήρε από τη γερμανική εταιρεία ήταν η νόμιμη αμοιβή του για την περίο­δο που ήταν επικεφαλής των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Επίσης ισχυρίστηκε ότι τα χρήματα αυτά τα έφερε στην Ελλάδα με τον νόμο Αλογοσκούφη και πλήρωσε όλους τους νόμιμους φόρους.
Ο Σωτήρης Εμμανουήλ ισχυρίστηκε επίσης ότι εκ της θέσεώς του δεν θα μπορούσε να επηρεάσει την υπογραφή της σύμβασης, όπως επίσης και ότι δεν θα έπρεπε να βγει ένταλμα σύλληψης εις βάρος του, καθώς εδώ και δύο χρόνια είναι γνωστό το όνομά του σε σχέση με την υπόθεση των υποβρυχίων, και μάλιστα από τότε που έγινε γνωστή η υπόθεση γύρισε από το εξωτερικό στην Ελλάδα.