Σαν σήμερα στο Μαρί της Κύπρου...

Συμπληρώνονται σήμερα τρία χρόνια από την έκρηξη στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί της Κύπρου, στην οποία βρήκαν τραγικό θάνατο αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού και 5 πυροσβέστες.

Στη Ναυτική Βάση θα τελεστεί μνημόσυνο στο οποίο θα παραστεί ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ενώ είναι προγραμματισμένες διάφορες εκδηλώσεις μνήμης από τους συγγενείς των πεσόντων.
 

Το χρονικό

Η έκρηξη σημειώθηκε στις 4 τα ξημερώματα της Δευτέρας 11 Ιουλίου 2011. Για αρκετές ώρες κανείς δεν γνώριζε τις ακριβώς συνέβη ενώ όλη η Κύπρος είχε βυθιστεί στο σκοτάδι καθώς από την έκρηξη καταστράφηκε ο κύριος ηλεκτροπαραγωγός σταθμός που βρισκόταν ακριβώς δίπλα στη Ναυτική Βάση.

Η υπόθεση άρχισε να ξεκαθαρίζει όταν δεκάδες ασθενοφόρα άρχισαν να καταφθάνουν στο Μαρί και να μεταφέρουν τους περίπου 60 τραυματίες. Η αναζήτηση ανθρώπων που βρισκόντουσαν στη Βάση αποκάλυψε την απώλεια 12 ανθρώπων οι οποίοι έγιναν κομμάτια από την έκρηξη των 96 κοντέινερς με πυρίτιδα που είχαν στοιβαχτεί σε υπαίθριο χώρο στη βάση. Λίγες μέρες αργότερα υπέκυψε στα τραύματα του και ένας από τους τραυματίες.
 

Οι νεκροί

·Πλοίαρχος Ιωαννίδης Ανδρέας, Διοικητής Ναυτικού

·Αντιπλοίαρχος Λάμπρου Λάμπρος, Διοικητής της Ναυτικής Βάσης

·Αρχικελευστής Κλεάνθους Κλεάνθης

·Κελευστής Ηρακλέους Μιχάλης

·Ναύτης Χριστοφόρου Μιλτιάδης

·Ναύτης  Χριστοφόρου Χριστάκης 

·Αρχιλοχίας Πυροσβεστικής Ανδρέας Παπαδόπουλος

·Πυροσβέστης Βασίλης Κρόκος

·Πυροσβέστης Σπύρος Τταντής

·Πυροσβέστης Παναγιώτης Θεοφίλου

·Αρχιπυροσβέστης Γιώργος Γιακουμής

·Πυροσβέστης Αδάμος Αδάμου

·Ναύτης Αντώνης Χαραλάμπους (πέθανε τρεις μέρες μετά το ατύχημα)

Τα ράντιζαν

Τα 96 εμπορευματοκιβώτια με τα εκρηκτικά είχαν κατασχεθεί από τις κυπριακές αρχές τον Ιανουάριο του 2009. Τα μετέφερε πλοίο ρωσικών συμφερόντων από το Ιράν στη Συρία κατά παράβαση του εμπάργκο του ΟΗΕ. Για 2,5 χρόνια τοποθετήθηκαν σε υπαίθριο χώρο αντιμετωπίζοντας τις δύσκολες και επικίνδυνες καιρικές συνθήκες λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στη Κύπρο. Από τα έγγραφα που αποκαλύφθηκαν φαίνεται πως η κυβέρνηση του τότε Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια είχε δώσει διαβεβαιώσεις στο καθεστώς Άσσαντ ότι δεν θα καταστρέψει το φορτίο και με κάποιο τρόπο θα το παρέδιδε σε μεταγενέστερο στάδιο. Ο τότε υπουργός άμυνας Κώστας Παπακώστας διαβεβαίωνε ότι το φορτίο είναι ακίνδυνο και θα μπορούσε να τοποθετηθεί ακόμα και στην αυλή του σπιτιού του.
Κάθε προσπάθεια για καταστροφή των εκρηκτικών και απομάκρυνση του από τη Κύπρο προσέκρουε σε διάφορα προβλήματα. Λίγες μέρες πριν την έκρηξη είχε παρατηρηθεί διόγκωση δύο κοντέινερς και οι στρατιωτικοί άρχισαν να εκφράζουν φόβους για έκρηξη. Οι οδηγίες που πήραν ήταν να τα ραντίζουν με νερό για να πέφτει η θερμοκρασία τους. Για τη κατάσταση είχε ενημερωθεί και ο υπουργός άμυνας και ο υπουργός εξωτερικών και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας αφού στις συσκέψεις που γινόντουσαν μετείχε ο διευθυντής του διπλωματικού του γραφείου.

Όταν τα ξημερώματα της 11ης Ιουλίου 2011 παρατηρήθηκε ανάφλεξη αντί να διαταχθεί εκκένωση της βάσης, κλήθηκε η πυροσβεστική για κατάσβεση. Στις 4:00 τα ξημερώματα και ενώ στο χώρο βρισκόντουσαν αρκετά άτομα τα κοντέινερς εξερράγησαν.
 

Πολιτική κρίση

Λίγες ώρες μετά την έκρηξη υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους ο υπουργός άμυνας Κώστας Παπακώστας και ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς αντιστράτηγος Πέτρος Τσαλικίδης. Μία εβδομάδα αργότερα παραιτήθηκε για λόγους ευθιξίας ο υπουργός εξωτερικών Μάρκος Κυπριανού ενώ το υπουργικό συμβούλιο έπαυσε και τον Υπαρχηγό της Εθνικής Φρουράς αντιστράτηγο Σάββα Αργυρού.

Οι πρώτες δηλώσεις του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια προκάλεσαν την οργή της Κοινής γνώμης καθώς απέφυγε να ζητήσει συγνώμη και να αναλάβει τις ευθύνες του. Χιλιάδες πολίτες συγκεντρώνονταν κάθε βράδυ έξω από το Προεδρικό Μέγαρο ζητώντας την παραίτηση Χριστόφια και τη τιμωρία των ενόχων.
 

Έρευνα στα σκουπίδια

Για να εκτονωθεί η κατάσταση ο Δημήτρης Χριστόφιας διόρισε τον νομικό Π. Πολυβίου ως μονομελή ερευνητική επιτροπή για να μελετήσει τους χειρισμούς που οδήγησαν στην έκρηξη. Ο κ. Πολυβίου πραγματοποίησε σειρά δημόσιων ακροάσεων στις οποίες εμφανίστηκαν όλοι οι εμπλεκόμενοι και έδωσαν καταθέσεις. Το πόρισμα της έρευνας απέδωσε το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης στον Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια γιατί δεν έλαβε μέτρα αποτροπής του ατυχήματος αν και ήταν ενήμερος για τη κατάσταση.  Ο Δημήτρης Χριστόφιας παρά τις διαβεβαιώσεις ότι θα σεβόταν το πόρισμα της έρευνας, το απέρριψε και ανέθεσε στην αστυνομία νέα έρευνα με επικεφαλής τον τότε Βοηθό Αρχηγό της αστυνομίας ο οποίος όταν τέλειωσε η ανάκριση προήχθη με απόφαση του Δημήτρη Χριστόφια σε Υπαρχηγό της Αστυνομίας. Η αστυνομική έρευνα δεν επέρριψε καμία ευθύνη στο Δημήτρη Χριστόφια παρά το ότι οι συγγενείς των θυμάτων ζητούσαν τη δίωξη του.
 

Καταδίκες

Στη δικαστική διαδικασία που ακολούθησε ένας από τους κύριους εμπλεκόμενους με απόφαση του γενικού Εισαγγελέα από κατηγορούμενος μετατράπηκε σε μάρτυρας κατηγορίας προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Επρόκειτο για τον Συνταγματάρχη Γιώργου Γεωργιάδη ο οποίος είχε χειριστεί το φορτίο των εκρηκτικών από την πρώτη μέρα της κατάσχεσης τους. Το Δικαστήριο στην απόφαση του τον χαρακτήρισε ως παντελώς αναξιόπιστο. Ο αντιστράτηγος Πέτρος Τσαλικίδης εγκατέλειψε τη Κύπρο και αρνήθηκε να παρουσιαστεί στο δικαστήριο  επικαλούμενος την ιδιότητα του ως αξιωματικού του ελληνικού στρατού που δεν επέτρεπε την δίκη του σε άλλη χώρα. Παρά το ότι υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι θα δικαζόταν στην Ελλάδα, αυτό δεν συνέβη ποτέ. Το Δικαστήριο καταδίκασε τον τότε υπουργό άμυνας Κώστα Παπακώστα και τρεις αξιωματικούς της πυροσβεστικής σε ποινές φυλάκισης από τρία έως πέντε χρόνια. Για τις ποινές έχουν ασκηθεί εφέσεις που εκκρεμούν ενώ έφεση άσκησε και η γενική Εισαγγελία για την αθώωση του τότε υπουργού εξωτερικών Μάρκου Κυπριανού η οποία επίσης εκκρεμεί.
 

Οικονομικό σοκ

Οι οικονομικές συνέπειες της έκρηξης ήταν τεράστιες αφού με την καταστροφή του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού του Βασιλικού η Κύπρος έμεινε χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Λύση βρέθηκε με την αγορά ηλεκτρισμού από το ψευδοκράτος. Πολλές επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν λόγω των μεγάλων διακοπών στην ηλεκτροδότηση και ενώ η οικονομική κρίση είχε κάνει την εμφάνιση της τα πράγματα γινόντουσαν ακόμα χειρότερα. Μέχρι σήμερα οι συγγενείς των θυμάτων απαιτούν τη δίωξη του τότε Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια και ζητούν από τον Γενικό Εισαγγελέα να κινήσει τις σχετικές διαδικασίες αφού πλέον δεν υπάρχει θέμα ασυλίας.