Γιατί αποφάσισε το ΣτΕ το προσωρινό «πάγωμα» στο πλαφόν της συνταγογράφησης

Λόγοι δημοσίου συμφέροντος που ανάγονται στην αποτροπή πιθανολογούμενης βλάβης της υγείας των πολτών, επιβάλλουν να «παγώσουν» προσωρινά οι αποφάσεις για το πλαφόν στη συνταγογράφηση  των δραστικών ουσιών ανά ιατρό, κ.λπ.,  κατά το σκέλος εκείνο που προβλέπουν τον καθορισμό μηνιαίων ανά ιατρό ελαχίστων ποσοστιαίων ορίων συνταγογράφησης φαρμάκων δραστικών ουσιών («off-patent» και γενόσημα).

Αυτό αποφάσισε η Επιτροπή Αναστολών της  Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας με την υπ΄ αριθμ. 274/2014 απόφασή της που καθαρογράφηκε σήμερα. Η Ολομέλεια συνήλθε υπό τον πρόεδρο της Σωτήρη Ρίζο  και με εισηγητή τον Σύμβουλο Επικρατείας Ηλία Μάζο.

Αντίθετα, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι εξακολουθεί να ισχύει η επίμαχη υπουργική απόφαση ως προς το σκέλος εκείνο που καθορίζει τα όρια στην φαρμακευτική δαπάνη εκάστου γιατρού που συνταγογραφεί για τους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ.

Παράλληλα, ξεκαθαρίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας ότι παραμένει σε ισχύ η υποχρέωση των γιατρών και φαρμακοποιών «να εφαρμόζουν απαρεγκλίτως τις διατάξεις για τη συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία».

Να σημειωθεί ότι η απόφαση αναστολής της Ολομέλειας του ΣτΕ ισχύει μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί των προσφυγών που έχουν καταθέσει οι δυο ιατρικοί φορείς και θα συζητηθεί στην ολομέλεια του ΣτΕ, το πρώτο δεκαήμερο του ερχόμενου Νοεμβρίου.

Ήδη, από 28 Ιουνίου 2014 είχαν «παγώσει»  με   προσωρινή διαταγή του πρόεδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Ρίζου οι επίμαχες αποφάσεις για το πλαφόν στη συνταγογράφηση.

Ειδικότερα, στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχουν προσφύγει ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών και ζητούν να ανασταλούν και να ακυρωθούν τόσο η απόφαση του υπουργού Υγείας Μάκη Βορίδη όσο και η απόφαση του ΕΟΠΥΥ για «τον καθορισμό ελαχίστων ποσοστιαίων ορίων συνταγογράφησης φαρμάκων δραστικών ουσιών οι οποίες δεν τελούν υπό  καθεστώς προστασίας και καθορισμό ορίου δαπάνης συνταγογράφησης φαρμάκων».

Με τις δύο επίμαχες αποφάσεις τίθενται συγκεκριμένα όρια δαπάνης των φαρμάκων που μπορεί να γράφει ένας γιατρός ανά ασφαλισμένο κάθε μήνα και τα οποία εξαρτώνται από την ειδικότητά του και την περιφερειακή ενότητα της χώρας στην οποία δραστηριοποιείται.

Οι γιατροί φορείς υποστηρίζουν ότι πλέον της αντισυνταγματικότητας,  οι δύο επίμαχες προσβαλλόμενες αποφάσεις επιφέρουν σημαντικούς  φραγμούς κατά την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος σε όλη την πρωτοβάθμια περίθαλψη, ενώ είναι αντίθετες στα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα.

Ακόμη, αναφέρουν οι γιατροί, μεταξύ των άλλων  ότι οι επίμαχες αποφάσεις παραβιάζουν το άρθρο 2 του Συντάγματος που αναφέρει ότι πρωταρχική υποχρέωση του κράτους είναι η προστασία της  αξίας του ανθρώπου στην έννοια της οποίας περιλαμβάνεται και το δικαίωμα στην υγεία.

Εξάλλου, οι φορείς των γιατρών υπογραμμίζουν ότι για αν διαφυλαχθεί η προστασία της δημόσιας υγείας  η συνταγογράφηση των φαρμάκων πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο από τον έχοντα την ευθύνη της επιλογής του καταλληλότερου για τον κάθε ασθενή φαρμάκου, θεράποντα γιατρό.
 
Τι λέει η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ
 
Οι σύμβουλοι Επικρατείας έκαναν μερικά δεκτές τις αιτήσεις αναστολών των φορέων των γιατρών. Αναλυτικότερα, αναφέρουν οι δικαστές ότι ο καθορισμός με την παράγραφο 1 της επίμαχης απόφασης  (Υ9/οικ.53768/18.6.2014) του κ. Βορίδη «των μηνιαίων ανά ιατρό ελαχίστων ποσοστιαίων ορίων συνταγογράφησης φαρμάκων δραστικών ουσιών, οι οποίες δεν τελούν υπό καθεστώς προ­στασίας («off-patent» και γενόσημα), ανεξαρτήτως του αν αποτελεί πρό­σφορο μέτρο για την ταχεία αύξηση του μεριδίου αγοράς των γενοσήμων φαρμάκων  και μάλιστα σε ποσοστά αντίστοιχα με τον μέσο όρο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δύναται πάντως να οδηγήσει σε υποβιβασμό του επιπέδου παροχής των υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες».

Και αυτό κυρίως, συνεχίζουν οι δικαστές γιατί προβλέπεται ότι «το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης … δεν επιτρέπει στον ιατρό να συνταγογραφεί φάρμακα που τον κατατάσσουν κάτω από το καθορισμένο ελάχιστο ποσοστό συνταγογράφησης φαρμάκων με δραστική ουσία εκτός προστασίας», με αποτέλεσμα την έστω και για μικρό χρονικό διάστημα (δηλαδή για το υπόλοιπο διάστημα του μηνός, εφ’ όσον με την επίμαχη ρύθμιση καθορίζονται, εντός των θεραπευτικών κατηγοριών, «μηνιαία» ελάχιστα ποσοστιαία όρια συνταγογράφησης φαρμάκων δραστικών ουσιών εκτός προστασίας) αδυναμία των ιατρών να προβαίνουν στην ενδεικνυόμενη για την περίπτωση ορισμένου ασθενούς, κατά τους κανόνες της επιστήμης, συνταγογράφηση φαρμάκου εντός προστασίας («on-patent»), συγκεκριμένης θεραπευτικής κατηγορίας.

Κατόπιν των διαπιστώσεων αυτών και κατόπιν σταθμίσεως «αφ’ ενός του δημοσίου συμφέροντος που συνίσταται στη μείωση και τον εξορθολογισμό της δημόσιας δαπάνης για την υγεία και αφ’ ετέρου του δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλει την αποτροπή πιθανολογούμενης βλάβης της υγείας των πολιτών», η Επιτροπή Αναστολών της Ολομέλειας έκρινε ότι πρέπει να ανασταλεί η εκτέλεση της παραγράφου 1 και του παραρτήματος 1 της προσβαλλομένης αποφάσεως Υ9/οικ.53768/18.6.2014 του υπουργού Υγείας.

Παράλληλα, οι δικαστές απέρριψαν αίτημα των φορέων των γιατρών να ανασταλεί η δεύτερη παράγραφος της επίμαχης υπουργικής απόφασης με την οποία καθορίζονται όρια στην φαρμακευτική δαπάνη κάθε γιατρού που συνταγογραφεί για τους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας αποφάνθηκαν ότι με την επίμαχη ρύθμιση της 2ης παραγράφου δεν περιορίζεται υπέρμετρα το δικαίωμα ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος. Αυτό όμως υπό την προυπόθεση ότι θα τηρηθεί κατά γράμμα η επίχαμη παράγραφος, δηλαδή, ότι όταν υπάρχει υπέρβαση των ορίων  της φαρμακευτικής δαπάνης ο γιατρός θα καλείται από τον ΕΟΠΥΥ να δικαιολογήσει τις συνταγογραφήσεις του. Και σε περίπτωση επανειλημμένων υπερβάσεων μεγάλου ύψους (και όχι για μεμονωμένα περιστατικά) να επιβάλλονται με πλήρως αιτιολογημένη απόφαση κυρώσεις στον γιατρό.

Με την δεύτερη αυτή παράγραφο της επίμαχης υπουργικής απόφασης, προσθέτουν οι δικαστές δεν προκαλείται στους γιατρούς «υλική ή ηθική βλάβη δυσχερώς επανορθώσιμη σε περίπτωση ευδοκιμήσεως των κρινομένων αιτήσεων ακυρώσεως».

Πέρα από όλα αυτά όμως, υπογραμμίζει η Ολομέλεια του ΣτΕ, «λόγοι δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενοι στη λήψη μέτρων για τη μείωση και τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης, επιβάλλουν την άμεση εκτέλεση της επίδικης παραγράφου 2 της προσβαλλομένης υπουργικής αποφάσεως». 

Τέλος, υπενθυμίζεται ότι και στο παρελθόν είχε δοθεί από το ΣτΕ ανάλογη αναστολή υπουργικής απόφασης για το πλαφόν στη συνταγογράφηση.