Πιο εύκολα και πιο γρήγορα οι υιοθεσίες

Τέλος στο θλιβερό φαινόμενο της ιδρυματοποίησης μωρών και παιδιών που μεγαλώνουν έγκλειστα σε κρατικές δομές, αναμένοντας επί σειρά ετών μια θετή οικογένεια, ευελπιστεί να βάλει το υπουργείο Υγείας με νομοσχέδιο που προωθεί το φθινόπωρο στη Βουλή για τις υιοθεσίες και έφερε στη δημοσιότητα κατ’ αποκλειστικότητα το «ΘΕΜΑ».

Με κεντρικό πυλώνα το Εθνικό Μητρώο Υιοθεσιών, στο οποίο θα καταγράφονται πλέον όλα τα δεδομένα που αφορούν στο ευαίσθητο όσο και αναπόσπαστο αυτό κομμάτι της σύγχρονης κοινωνίας και με μια σειρά νευραλγικών μέτρων που θα επιταχύνουν τη χρονοβόρα σήμερα διαδικασία της υιοθεσίας, συντάσσεται με πυρετώδεις ρυθμούς το νομοσχέδιο από την ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή που έχει συσταθεί από στελέχη του υπουργείου Υγείας, ανώτατους δικαστικούς και πανεπιστημιακούς. Στην επόμενη συνεδρίαση της επιτροπής, σε δύο εβδομάδες, αναμένεται το νομοθέτημα να λάβει την τελική του μορφή.

«Διαφάνεια και ταχύτητα» είναι οι λέξεις-κλειδιά που συμπυκνώνουν τη βούληση του υπουργείου Υγείας σε ό,τι αφορά τις υιοθεσίες. Απώτερος στόχος, η διάρκεια της διαδικασίας να μην ξεπερνά το ένα έτος και η υιοθεσία να ολοκληρώνεται υπό απόλυτη διαφάνεια. Οπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», τα μέτρα του νομοσχεδίου κινούνται προς τρεις κατευθύνσεις:

1. Επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών, ιδίως των νομικών, που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της υιοθεσίας, η οποία σήμερα περατώνεται μέσα σε διάστημα έως και έξι χρόνων.

2. Συντόμευση της προαπαιτούμενης «κοινωνικής έρευνας» των ενδιαφερόμενων γονιών, η οποία καθυστερεί έως και 24 μήνες λόγω της έλλειψης κοινωνικών λειτουργών.

3. Διεύρυνση των φορέων που de facto βρίσκονται μέσα στη διαδικασία (π.χ., βρεφοκόμοι, ιατρικό προσωπικό κ.λπ.) και έτσι μπορούν να συνδράμουν σε αυτή. Κομβικό ρόλο στην όλη διαδικασία αναμένεται να έχει το Εθνικό Μητρώο Υιοθεσιών, μία εθνική βάση δεδομένων που θα περιλαμβάνει συγκεντρωμένα και με τάξη καταχωρημένα όλα όσα αποσπασματικά και σκόρπια βρίσκονται σήμερα στα κρατικά ιδρύματα, τις υπηρεσίες πρόνοιας και τις νομαρχίες σχετικά με τις υιοθεσίες τόσο σε ό,τι αφορά τους ενδιαφερόμενους γονείς όσο και τα διαθέσιμα προς υιοθεσία παιδιά.

Ειδήμονες του ευαίσθητου αυτού χώρου εξηγούν ότι με το ισχύον καθεστώς τα ζευγάρια που ενδιαφέρονται να υιοθετήσουν κάποιο παιδί απευθύνονται και ζητούν -παράτυπα- από δύο ή και τρία διαφορετικά ιδρύματα να τους δοθεί το δικαίωμα της υιοθεσίας. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα τη διασπορά δυνάμεων των κοινωνικών λειτουργών και των ιδρυμάτων, καθώς διεξάγονται ταυτόχρονα διαφορετικές έρευνες από διάφορα ιδρύματα για το ίδιο ζευγάρι.

Οι συντάκτες του νομοσχεδίου εκτιμούν ότι με το μητρώο, εκτός από την εξοικονόμηση χρόνου πολύτιμου για όλους τους εμπλεκομένους, διασφαλίζεται πρωτίστως το υποψήφιο προς υιοθεσία παιδί, καθώς ένα ζευγάρι που θα έχει κριθεί ως μη κατάλληλο από κάποιο ίδρυμα θα φαίνεται αυτομάτως στο Μητρώο Υιοθεσιών.
Παράλληλα, σε ρόλο εγγυητή θα βρίσκεται η Εθνική Αρχή για τις Υιοθεσίες, υπό την αιγίδα της οποίας θα προχωρούν όλες οι διαδικασίες. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», η εισήγηση του υπουργείου Υγείας προς την επιτροπή περιλαμβάνει τρεις παρεμβάσεις-τομές που θα αποσυμφορήσουν το μπλοκαρισμένο στα γρανάζια των προνοιακών δομών και των δικαστηρίων σύστημα.

Συγκεκριμένα, προτείνεται:
Α. Να καταργηθεί η ειδική συναίνεση του γονιού για την υιοθεσία στο δικαστήριο, εφόσον αυτός έχει οικειοθελώς παραδώσει το παιδί του σε κρατικό ίδρυμα ή το έχει εγκαταλείψει σε δημόσιο μαιευτήριο ή νοσοκομείο, και να αναπληρώνεται (η συναίνεση) από τον δικαστή. Με βάση το ισχύον δίκαιο, θεωρείται ότι από τη στιγμή που κάποιος φυσικός γονιός δίνει το παιδί του στο ίδρυμα δεν δίνει αυτομάτως και τη συναίνεσή του για υιοθεσία, ωστόσο αυτό συνεπάγεται μια χρονοβόρα διαδικασία στις δικαστικές αίθουσες, που μπορεί και να μην ολοκληρωθεί ποτέ εάν δεν δοθεί η ειδική αυτή συναίνεση. Ετσι το παιδί μπορεί να παραμένει στο ίδρυμα μέχρι και την ενηλικίωσή του επειδή ο φυσικός γονιός -συνήθως πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια- δεν συναινεί στην υιοθεσία.

Β. Η συνεκδίκαση από το ίδιο δικαστήριο της αφαίρεσης της γονικής επιμέλειας από τον φυσικό γονιό και της ανάθεσης της υιοθεσίας στον άλλο - οι εν λόγω νομικές διαδικασίες μπορεί να απέχουν χρονικά μεταξύ τους έως και 2,5 χρόνια, διάστημα που επίσης θα μπορούσε να εξοικονομηθεί προς όφελος του «έγκλειστου» στο ίδρυμα
παιδιού εφόσον γίνουν ταυτόχρονα.

Γ. Σε υποθέσεις τεκμηριωμένης αδιαφορίας του φυσικού γονέα που δεν συνεργάζεται με τις Αρχές, το δικαστήριο να διατάσσει απευθείας την αφαίρεση επιμέλειας στην απόφαση υιοθεσίας.