Κύμα γρίπης έως τον Μάρτιο - Γιατί βρίσκεται σε έξαρση

Με φόντο τις δυσοίωνες διαπιστώσεις των επιστημόνων  για τις μεταλλάξεις του στελέχους Α(Η3Ν2) της εποχικής γρίπης, το οποίο μάλιστα εφέτος τείνει να είναι το πιο ισχυρό και επικρατέστερο στέλεχος της νόσου που «χτυπά» τον πληθυσμό, καθώς και τη μειωμένη αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου, άρχισε η «επέλαση» της γρίπης στην Ελλάδα, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), την τελευταία εβδομάδα τρεις άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους  καθώς εμφάνισαν σοβαρές επιπλοκές μετά τη νόσησή τους με γρίπη. Τον περασμένο Δεκέμβριο είχαν καταγραφεί άλλα δύο θύματα της νόσου. 

Συνολικά και με βάση την πρόσφατη επιδημιολογική έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, εννέα ασθενείς με γρίπη  χρειάστηκε να νοσηλευτούν σε ΜΕΘ, και οι πέντε είχαν μοιραία κατάληξη. Μάλιστα, ενώ μέχρι και την περασμένη Πέμπτη το βασικό χαρακτηριστικό των νεκρών ήταν ότι ανήκαν στην ηλικιακή γκάμα 68 έως 86 και είχαν επιβαρυμένο ιστορικό με χρόνια προβλήματα υγείας, την Παρασκευή η εικόνα ανατράπηκε αίφνης: το τελευταίο θύμα της γρίπης ήταν ένας 46χρονος χωρίς υποκείμενο νόσημα. Άλλοι δύο ασθενείς εισήχθησαν εσπευσμένα την ίδια ημέρα σε ΜΕΘ προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που τους προκάλεσε η γρίπη. 

Κύμα γρίπης έως τον Μάρτιο με ισχυρό στέλεχος το μεταλλαγμένο Α(Η3Ν2)
 
Οι Έλληνες επιστήμονες προβλέπουν αυξητική τάση των κρουσμάτων γρίπης τις επόμενες εβδομάδες. Με δεδομένο ότι η κορύφωση της επιδημίας επέρχεται σε  5-7 εβδομάδες μετά την έναρξή της, η οποία ουσιαστικά τοποθετείται την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου, αναμένεται το peak της γρίπης τις πρώτες εβδομάδες του Φεβρουαρίου. 

Οι ειδικοί θα σημάνουν την λήξη της εφετινής περιόδου τον ερχόμενο Μάιο, ωστόσο εκτιμούν πως για το επόμενο τρίμηνο  το κύμα της γρίπης θα είναι δυνατό, απειλώντας κυρίως να παρασύρει άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

Κατά την περυσινή περίοδο καταγράφηκαν  329 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης που είχαν νοσηλευθεί σε ΜΕΘ, εκ των οποίων τα 145 ήταν θανατηφόρα. Στην πλειονότητά τους επρόκειτο για άτομα με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα που επιπλέον δεν είχαν εμβολιαστεί, παρόλο που όφειλαν να θωρακίσουν τον οργανισμό τους. 

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η γρίπη έχει ενσκήψει από τον περασμένο Νοέμβριο, οι ειδικοί του Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) έχουν χαρακτηρίσει τον υπότυπο Α(Η3Ν2) ως το κυρίαρχο στέλεχος της εφετινής γρίπης, το οποίο προκαλεί τα βαριά περιστατικά με τις επιπλοκές που χρειάζονται νοσηλεία σε νοσοκομείο ή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Η…κυριαρχία του Α(Η3Ν2) επιβεβαιώνεται και από τα  δεδομένα του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ. Σύμφωνα με τους ειδικούς του Ινστιτούτου,  στη χώρα μας κυκλοφορούν ταυτόχρονα ιοί γρίπης τύπου Α και Β, αλλά με διαφορετική συχνότητα. Το στέλεχος του ιού γρίπης που ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των κρουσμάτων γρίπης στην Ελλάδα είναι το A(H3Ν2). Το πανδημικό στέλεχος Α(Η1Ν1) έχει εντοπιστεί σε ελάχιστες περιπτώσεις.

Ωστόσο, αυτό που προβληματίζει εφέτος τους επιστήμονες δεν είναι ο υπότυπος Α(Η3Ν2) αλλά οι μεταλλάξεις του και συνεπώς η κάλυψη που προσφέρει το εμβόλιο έναντι του συγκεκριμένου υποτυπου. «Τα στελέχη A(H3N2) που έχουν απομονωθεί από ασθενείς στην Ελλάδα τη φετινή περίοδο παρουσιάζουν γενετικές μεταβολές που υποδεικνύουν αντιγονική παρέκκλιση, δηλαδή τάση των στελεχών να διαφέρουν από το στέλεχος του εμβολίου» διαπιστώνει το Ινστιτούτο Παστέρ. Στο εύλογο ερώτημα «κατά πόσο επηρεάζουν οι μεταβολές στον υπότυπο Α(Η3Ν2)  την αποτελεσματικότητα του εμβολίου» η απάντηση των επιστημόνων του Ινστιτούτου Παστέρ και του ΚΕΕΛΠΝΟ είναι σαφής: «Αναμένεται μειωμένη αποτελεσματικότητα του φετινού εμβολίου έναντι του ιού γρίπης Α(Η3Ν2). Ο βαθμός όμως της αποτελεσματικότητας δεν μπορεί να προβλεφθεί από τώρα». Υπογραμμίζουν ωστόσο ότι το εμβόλιο διατηρεί την αποτελεσματικότητά του έναντι των ιών γρίπης Α(Η1Ν1) και Β. 
 
Γιατί το αντιγριπικό εμβόλιο δεν περιέχει τα μεταλλαγμένα στελέχη 

Το εμβόλιο της γρίπης κάθε χρόνο περιέχει 3 αδρανοποιημένους ιούς: τους δύο υπότυπους Α(Η1Ν1) και Α(Η3Ν2) του ιού γρίπης Α  καθώς και ένα στέλεχος ιού γρίπης Β. Η απόφαση για τη σύνθεση του εμβολίου λαμβάνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) τον Φεβρουάριο κάθε έτους. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, όταν λήφθηκε η απόφαση για το φετινό εμβόλιο τον Φεβρουάριο 2014, δεν είχαν εμφανισθεί ακόμη μεταλλαγμένα στελέχη Α(Η3Ν2) σε κανένα μέρος του κόσμου ώστε να συμπεριληφθεί το κατάλληλο στέλεχος στο φετινό εμβόλιο. Διευκρινίζουν επίσης ότι η σύνθεση του εμβολίου δεν μπορεί να αποφασισθεί μετά τον Φεβρουάριο, διότι για την παραγωγή του εμβολίου απαιτούνται τουλάχιστον 6-8 μήνες.  

Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί συμφωνούν ότι το εμβόλιο παραμένει το καλύτερο προληπτικό μέτρο για τη γρίπη αφενός επειδή καλύπτει και τα στελέχη Α(Η1Ν1) και τα στελέχη γρίπης τύπου Β, αφετέρου διότι, ακόμη και αν δεν υπάρχει πλήρης ταύτιση ή υπάρχει χαμηλότερη αποτελεσματικότητα έναντι του στελέχους ΑΗ3Ν2, όποιος έχει κάνει το εμβόλιο μπορεί να αποφύγει ή να περάσει ηπιότερα τη γρίπη από τον ιό αυτό – αυτό που στην ιατρική ονομάζεται παραγωγή αντισωμάτων με διασταυρούμενη ανοσία. Συνιστούν δε τη συνέχιση του εμβολιασμού για τις ομάδες αυξημένου κινδύνου, όπως είναι τα άτομα άνω των 60 ετών, παιδιά και ενήλικες με χρόνια νοσήματα, έγκυες και θηλάζουσες, άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, καθώς και όλοι οι κλειστοί πληθυσμοί σε φυλακές, ιδρύματα, σχολές και ειδικά σχολεία.