ΣτΕ: Προσωρινό «μπλόκο» σε ομπρέλες, ξαπλώστρες, καντίνες, κ.λπ. στις παραλίες

Η απευθείας παραχώρηση στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄  βαθμού των παραλιών προκειμένου να τοποθετούνται καθίσματα, ομπρέλες, ξαπλώστρες, αναψυ­κτήρια, κανό, θαλάσσια ποδήλατα, κ.λπ., αλλά και πε­ραιτέρω μεταβίβαση του δικαιώματος χρήσης παραλίας σε τρίτους, δεν μπορεί να γίνεται συλλήβδην για όλη την Ελλάδα με μία μόνο υπουργική απόφαση.

Η παραχώρηση πρέπει να γίνεται «μεμονωμένα, κατά περίπτωση και ύστερα από εξατομικευμένη κρίση της διοίκησης» και εφόσον υπάρχουν διαγράμματα τα οποία θα καθορίζουν τις προϋποθέσεις και τους όρους παραχώρησης.

Αυτό έκρινε η πενταμελής σύνθεσης του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας και λόγω σπουδαιότητας του θέματος παρέπεμψε το όλο ζήτημα για νέα κρίση στην αυξημένη επταμελή σύνθεση του ίδιου Τμήματος.

Ειδικότερα, στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχει προσφύγει ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών και ζητάει να ακυρωθεί υπουργική απόφαση του 2009 (αντικαταστάθηκε με μεταγενέστερες υπουργικές αποφάσεις με το ίδιο περιεχόμενο μέχρι και το 2014)  που επιτρέπει την «απευθείας παραχώρηση, με αντάλ­λαγμα, του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης και πα­ρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών, στους Οργανι­σμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ βαθμού».

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων ο αιγιαλός και η παραλία περιλαμβάνονται μεταξύ των ζητημάτων για τα οποία αναγνωρίζεται στους δικηγορικούς συλλόγους το δικαίωμα άσκησης ενδίκων βοηθημάτων. Κατά συνέπεια, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών είχε έννομο συμφέρον να  ζητεί την ακύρωση της επίμαχης υπουργικής απόφασης, όπως επισημαίνεται στην  δικαστική απόφαση.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (πρόεδρος η αντιπρόεδρος Αγγελική Θεοφιλοπούλου και εισηγήτρια η σύμβουλος Επικρατείας Αικατερίνη Σακελλαροπούλου) στην υπ΄  αριθμ. 646/2015 απόφασή του, κατ΄  αρχάς αναφέρει ότι «οι ακτές αποτελούν ευθέως αντικείμενο της επιβαλλομένης με το άρ­θρο 24 του Συντάγματος προστασίας».

Ακόμη, σημειώνουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, ότι  «η απευθείας παραχώρηση της απλής χρήσης αιγια­λού, πα­ραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσι­μων ποταμών, στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης  Α΄ βαθμού γίνεται για την άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουομέ­νους ή την αναψυχή του κοινού (όπως εκμίσθωση θαλασσίων μέ­σων αναψυχής, καθισμάτων, ομπρελών, λειτουργία τροχήλατου αναψυ­κτη­ρίου κ.λπ.).

Στην συνέχεια το Συμβούλιο της Επικρατείας αφού ερμηνεύει το Σύνταγμα και την νομοθεσία, υπογραμμίζει ότι  «η παρα­χώρηση δικαιωμάτων απλής χρήσης επί του αιγιαλού και της παραλίας, στους πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α. για την άσκηση δραστηριοτήτων που είναι, καταρχήν, ήπιες και συμβατές με τον προορισμό των στοιχείων αυτών του φυσικού περιβάλλοντος ως κοινοχρήστων, πρέπει να γίνεται μεμονωμένα και κατά περίπτωση, ύστερα από εξατομικευμένη κρίση της διοικήσεως, συνοδευόμενη από τα αναγκαία διαγράμματα, με την οποία θα τίθενται και οι αναγκαίοι όροι και περιορισμοί ενόψει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του υπό παραχώρηση συγκεκριμένου τμήματος του αιγιαλού, προκειμένου να διασφαλισθεί και η κατά προορισμό χρήση του ως κοινόχρηστου αγα­θού».

Ακόμη, σημειώνουν οι δικαστές ότι κατά την έννοια των διατάξεων του νόμου 2971/2001 η έγκριση των αρμοδίων υπουργών για «την περαιτέρω μεταβίβαση σε τρίτους του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας εκ μέρους των Ο.Τ.Α. ως παραχωρησιούχων, χο­ρηγείται κατά περίπτωση, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του νο­μο­θέτη για την προστασία των παράκτιων οικοσυστημάτων, που κινδυ­νεύουν από την υπερεκμετάλλευση και να διαφυλαχθεί η κοινοχρησία τους, δεδομένου άλλωστε ότι δεν νοείται συλλήβδην εκ των προτέρων έγκριση εκ μέρους των αρμοδίων υπουργών μεταβιβάσεων που θα χωρή­σουν μελλοντικά».

Αυτό γιατί –συνεχίζει η δικαστική απόφαση- «αφενός έτσι απεμπολούν την αρμοδιότητα ασκήσεως εποπτείας επί των πράξεων των Ο.Τ.Α., ενώ ταυτόχρονα θέ­τουν σε διακινδύνευση τα παράκτια οικοσυστήματα».

Κατά συνέπεια, υπογραμμίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας:

1) «η συλλήβδην παραχώρηση με την προσβαλλόμενη κοινή υπουργική απόφαση του συνόλου των αιγιαλών της χώρας στους πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α. βρίσκεται εκτός των ορίων της εξουσιοδοτήσεως της παραγράφου 5 του άρθρου 13 του νόμου 2971/2001» και

2) η σχετική διάταξη της επίμαχης υπουργικής απόφασης, με την οποία «εγκρίνεται η πε­ραιτέρω μεταβίβαση του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παρα­λίας από τους Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού προς τρίτους, είναι εκτός των ορίων της εξουσιοδοτήσεως του άρθρου 15 παράγραφος 3 του νόμου 2971/2001».