ΣτΕ: Διατάσσει τη λήψη μέτρων προστασίας για τον Ασωπό και τα Ψαχνά Ευβοίας

Η Πολιτεία έπρεπε να είχε λάβει τα αναγκαία μέτρα για την μεγάλης έκτασης ρύπανση του Ασωπού ποταμού και της περιοχής του Δήμου Μεσσαπίων Ψαχνών Ευβοίας.

Αυτό έκρινε με δύο αποφάσεις του το Συμβούλιο της Επικρατείας και έκανε δεκτές τις προσφυγές των Δήμων Οινοφύτων και ήδη Τανά­γρας Βοιωτίας, καθώς και του Δήμου Μεσσαπίων Ψαχνών (ήδη Δήμου Διρφύων- Μεσσαπίων).

Αναγκαίο είναι να σημειωθεί ότι οι αιτήσεις των επίμαχων Δήμων είχαν κατατεθεί στο ΣτΕ το 2011 και οι σχετικές αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (975 και 976/2015)  εκδόθηκαν τώρα.

Όμως, στο μεσοδιάστημα των τεσσάρων ετών ελήφθησαν ορισμένα μέτρα και επιβλήθηκαν χρηματικά πρόστιμα σε επιχειρήσεις οι οποίες ρύπαιναν τις περιοχές των επίμαχων Δήμων.

Οι Δήμοι ζήτησαν από Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλ­λοντος (ΕΥΕΠ) του υπουργείου Περιβάλλοντος να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των περιοχών (εδάφους, υπεδάφους, ποταμού, κ.λπ.) χωρίς όμως ανταπόκριση, με αποτέλεσμα να καταφύγουν στην Δικαιοσύνη για προστασία  κατά του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Πάντως, στις δύο δικαστικές αποφάσεις αναφέρεται  η τραγική πραγματική περιβαλλοντική κατάσταση που επικρατεί στους επίμαχους Δήμους που κάθε περιγραφή δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην πραγματικότητα.

Ως προς τον Ασωπό ποταμό, ο Δήμος Οινοφύτων  και ήδη Δήμος Τανά­γρας Βοιωτίας ζήτησε από την ΕΥΕΠ να αναλάβει -σύμφωνα με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία- δράση πρόληψης και αποκατάστασης του εδά­φους και των υδάτων της περιοχής του Ασωπού ποταμού.

Στη λεκάνη απορροής του Ασωπού δραστηριοποιούνταν και εξακολουθεί να δραστη­ριοποιείται εξαιρετικά μεγάλος αριθμός βιομηχανι­κών, βιοτεχνικών, αγρο­τοκτηνοτροφικών και άλλων επιχειρήσεων (πλέον των 300 με άδεια λει­τουργίας), ενώ την ίδια στιγμή λειτουργεί μεγάλος αριθμός παράνομων επιχειρήσεων οι οποίες απορρίπτουν τα απόβλητα τους (υγρά και στερεά) στην περιοχή του Ασωπού.

Μάλιστα, σύμφωνα με τις κρατικές υπηρεσίες «η ρύπανση και η επα­κόλουθη περιβαλλοντική ζημία στην περιοχή είναι αποτέλεσμα διάχυ­της ρύπανσης με μεγάλη διασπορά στην ποσότητα και στο είδος των ρυπαντικών φορτίων και με προσθετική και συνεργιστική δράση αυτών στο χρόνο».

Ο επίμαχος Δήμος υποστήριξε ότι οι αρμόδιες κρατικές αρχές δεν προέβησαν «στις οφειλόμενες νόμιμες ενέργειες για τη λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης του εδάφους και των υδάτων της περιοχής του Ασωπού ποταμού, στην οποία έχει διαπιστωθεί σωρεία παραβιάσεων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλο­ντος και της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης». 

Οι σύμβουλοι Επικρατείας αναγνώρισαν ότι πράγματι δεν υπήρξε από την Πολιτεία η αναγκαία κινητοποίηση για την λήψη των αναγκαίων μέτρων και διατάσσουν την λήψη των   πρόσφορων μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης της ζημιάς που έχει προκληθεί.

Ψαχνά Ευβοίας

Σε ανάλογο αίτημα προς τις αρμόδιες κρατικές αρχές  είχε προβεί και ο Δήμος Μεσσιών Ψαχνών.

Συγκεκριμένα, ο Δήμος Μεσσιών Ψαχνών ζητούσε από το κράτος μέτρα για την πρόληψη  και αποκατάσταση  του εδά­φους και των υδάτων από τη ρύπανση των επίγειων και υπόγειων υδάτων και του εδάφους της περιοχής του   από εξασθενές χρώμιο και νικέλιο.

Σύμφωνα με τις εκθέσεις  των αρμοδίων κρατικών φορέων εντοπίστηκαν  υψη­λά επίπεδα εξασθενούς χρωμίου και βαρέων μετάλλων στον υδροφόρο ορί­ζοντα της περιοχής του Δήμου Μεσσαπίων.

Η  ύπαρξη των  μετάλλων αυτών στο νερό οφείλεται στην ανεξέλεγκτη διάθεση τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων διαφόρων εγκα­ταστάσεων της περιοχής (μεταξύ των οποίων -και με το μεγαλύτερο μερί­διο ευθύνης- είναι της  ΛΑΡΚΟ)  προσθέτουν οι εκθέσεις.

Υπογραμμίζεται στις εκθέσεις ότι στην επίμαχη περιοχή «δραστη­ριοποιούνται εξορυκτικές, βιομηχανικές, βιοτεχνικές, αγροτοκτηνοτροφικές και άλλες επιχειρήσεις, οι οποίες ενδεχομένως να έχουν συνεισφέρει στη ζημιά, οι επιχειρήσεις δε αυτές είναι: πτηνοτροφεία, χοιροτροφεία, αδρανοποίηση ζωικών υποπροϊόντων, επεξεργασία - διάθεση υγρών αποβλήτων, συγκέντρωση κόπρου, βιομη­χανίες ελαίων-λίπων, βιομηχανίες τροφίμων, επιμεταλλωτήρια, ιχθυογεν­νητικοί σταθμοί, ελαιοτριβεία, μονάδες συσκευασίες αγροτικών προϊόντων, λοιπές βιομηχανίες, ενεργά και ανενεργά μεταλλεία ΛΑΡΚΟ, σπαστηροτρι­βείο - συνεργείο ΛΑΡΚΟ, μονάδα εμπλουτισμού - λιμένας φόρτωσης ΛΑΡΚΟ, σπαστηροτριβείο ΛΑΡΚΟ, απόρριψη αστικού τύπου αποβλήτων σε διάφορες θέσεις».

Ακόμη, έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις παράνομης μεταφο­ράς αποβλήτων, επικίνδυνων και μη,   από επιχειρήσεις, που έχουν την έδρα τους σε άλλες περιοχές.

Σε άλλο σημείο αναφέρεται ότι «μεγάλες ποσότητες υποπροϊόντων επεξεργασίας αλουμινίου μετα­φέρονται από τα Οινόφυτα και την Δυτική Αττική σε εργοστάσια της Κεντρι­κής Εύβοιας προς δευτερογενή επεξεργασία για την ανάκτηση του περιεχόμενου αλουμινίου, χωρίς συστηματικό και ουσιαστικό έλεγχο από τις αρμόδιες υπηρεσίες με αποτέλεσμα τα απόβλητά τους να απορρίπτο­νται παράνομα σε γειτονικές αγροτοδασικές εκτάσεις, όπως αποκαλύπτε­ται κατ’ επανάληψη από τους περιβαλλοντικούς συλλόγους του Δήμου Μεσσαπίων».

Επίσης, αναφέρεται ότι «με­γάλες χοιροτροφικές και πτηνοτροφικές μονάδες, που είναι εγκατε­στη­μένες κυρίως μεταξύ των ποταμών Λήλαντα και Μεσσάπιου, ευθύνο­νται για τη μόλυνση των υδάτων, τόσο λόγω των στερεών και υγρών αποβλή­των τους (λυμάτων) όσο και λόγω της χρήσης και ανεξέλεγκτης διάθεσης μεγάλων ποσοτήτων χημικών ουσιών (κοπριές, στρωμνές, λύ­ματα, αντι­βιοτικά, φάρμακα, νεκρά ζώα)».

Οι σύμβουλοι Επικρατείας αφού ερμήνευσαν το Σύνταγμα, την Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία κατέληξαν ότι η προστασία στις περιπτώσεις αυτές  πρέπει να είναι πλήρης και αποτελεσμα­τική, ενώ από τους ίδιους νομοθετικούς κανόνες καθίσταται  υποχρεω­τική για την Πολιτεία (αρμόδια υπουργεία) η λήψη των αναγκαίων προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων, είτε γενικών είτε ατομικών.

Και πάλι το ΣτΕ διέταξε την Πολιτεία να λάβει τα αναγκαία μέτρα.