Χορός εκατομμυρίων γύρω από το φάρμακο το κρίσιμο διάστημα του δημοψηφίσματος

Άνοιξαν… δουλειές στο χώρο του φαρμάκου τα capital controls και το δημοψήφισμα. Καθώς το κλείσιμο των τραπεζών και η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος οδηγούσαν στο «κόκκινο» την ανασφάλεια και την αγωνία των Ελλήνων αναφορικά (και) με την επάρκεια των φαρμάκων, η φαρμακευτική αγορά συγκρατούσε «δυνάμεις» και περιόριζε δραστικά την έκθεσή της επί ελληνικού εδάφους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) και το υπουργείο Υγείας, τις δύο κρίσιμες εβδομάδες, πριν από το δημοψήφισμα, από τις 22 Ιουνίου έως και τις 3 Ιουλίου, πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρίες μείωναν οριζόντια την τροφοδοσία της αγοράς με φάρμακα, ενώ οι φαρμακαποθήκες έσερναν δυναμικά τον…χορό των παράλληλων εξαγωγών φαρμάκων. 

Από την πλευρά της, πάλι, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας διαβεβαίωνε ότι η επάρκεια της αγοράς και η κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού είναι διασφαλισμένη και με τη σύγκληση αλλεπάλληλων συσκέψεων, παρουσία και των εκπροσώπων της φαρμακευτικής αλυσίδας, επιχειρούσε να παρουσιάσει μια απολύτως under control κατάσταση. Η απόφαση του ΕΟΦ την περασμένη Τετάρτη, με την οποία απαγορεύτηκε προσωρινά και μέχρι νεωτέρας η διακίνηση εκτός Ελλάδας 73 σκευασμάτων προκειμένου να καλυφθεί η εγχώρια αγορά, αποδεικνύει όμως ότι η κατάσταση είχε ξεφύγει, ερήμην ή μη του υπουργείου Υγείας. 

Οι παράλληλες εξαγωγές, μια απολύτως νόμιμη διαδικασία επανεξαγωγών των φαρμάκων που εισάγονται στη χώρα μας, γίνονται από τις φαρμακαποθήκες, υπό τον όρο ότι δεν επηρεάζεται η επάρκεια της εγχώριας αγοράς. Πρόκειται επίσης για μια εμπορική δραστηριότητα που δίνει προστιθέμενη αξία στην εξαγωγική εικόνα της χώρας και φυσικά στους τζίρους των φαρμακαποθηκών καθώς τα φάρμακα πωλούνται σε τιμές υψηλότερες σε σχέση με αυτές που έχουν στην Ελλάδα.

Ωστόσο, από τα στοιχεία του ΕΟΦ για τις παράλληλες εξαγωγές της εβδομάδας πριν από το δημοψήφισμα, κι ενώ αρμοδίως γίνεται λόγος για λελογισμένη διαχείριση των διαθέσιμων φαρμάκων, προκύπτει…υπερδραστηριότητα στις συγκεκριμένες εξαγωγές: στις τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιουνίου τα ποσά των εξαγωγών είναι 163.000 ευρώ (1/6 έως 5/6), 148.000 ευρώ (8/6 έως 12/6), 24.000 ευρώ (15/6 έως 19/6). Την εβδομάδα 22/6 έως 26/6 που «σφραγίστηκε» με την ανακοίνωση του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα για τη διενέργεια του δημοψηφίσματος, οι επανεξαγωγές φαρμάκων καταγράφουν σημαντική δυναμική, με συνολική αξία 308.000 ευρώ.

Ωστόσο, την εβδομάδα που ακολουθεί, από 29 Ιουνίου έως και 3 Ιουλίου, κι ενώ η σκέψη όλων βρίσκεται στο δίλημμα που θέτει το δημοψήφισμα και το πώς μεταφράζεται αυτό για το μέλλον της χώρας, ο τομέας των παράλληλων εξαγωγών φαρμάκων εκτινάσσεται γράφοντας εξαγωγές ύψους 770.000 ευρώ. Σε αριθμό σκευασμάτων κατά την ίδια εβδομάδα οι παράλληλες εξαγωγές ανήλθαν σε 1 εκατ. τεμάχια, με την πλειοψηφία τους, τα 764.000 τεμάχια, να εξάγονται από τη χώρα, την Παρασκευή 3 Ιουλίου, τελευταία εργάσιμη πριν το δημοψήφισμα.

«Οι παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων σαφώς είναι νόμιμες. Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορώ να μην σας θέσω το ερώτημα: ό,τι είναι νόμιμο είναι πάντα και ηθικό;» φέρεται να είπε ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), κ. Κώστας Λουράντος στον υπουργό Υγείας, κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή, στην τελευταία σύσκεψη που έγινε στην Αριστοτέλους για το θέμα του ελέγχου της επάρκειας της φαρμακευτικής αγοράς. 

Στην ίδια σύσκεψη τέθηκε και το ζήτημα της στάσης συγκεκριμένων πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιριών οι οποίες, σύμφωνα με καταγγελίες της φαρμακευτικής αλυσίδας, «παραβιάζοντας ευθέως τις νομικές αλλά και τις ηθικές τους υποχρεώσεις απέναντι στους Έλληνες πολίτες, αρνούνται και δεν εφοδιάζουν ομαλά την αγορά με φάρμακα». 

Όλοι εναντίον όλων 

Πίσω από τις αλλεπάλληλες συσκέψεις των εκπροσώπων της φαρμακευτικής αγοράς με την ηγεσία του υπουργείου Υγείας, και την ομοφωνία «για συνεργασία ώστε να εξασφαλιστεί η επάρκεια των φαρμάκων για τους Έλληνες πολίτες», πάντως, ακονίζονταν μαχαίρια. Οι φαρμακοποιοί που σηκώνουν και το κύριο βάρος της τροφοδοσίας καθώς είναι ο συνδετικός κρίκος με τους πολίτες για την προμήθεια του φαρμάκου, καταλογίζουν ευθύνες σε φαρμακαποθήκες και φαρμακευτικές εταιρίες για την προβληματική τροφοδοσία, και υποστηρίζουν πως οι φαρμακαποθήκες δίνουν βάρος κυρίως στις παράλληλες εξαγωγές και πως οι εταιρίες δεν προμηθεύουν με τις αναγκαίες ποσότητες που ζητούνται την αγορά.

Οι φαρμακευτικές αρνούνται ότι μείωσαν δραστικά τις ποσότητες των φαρμάκων προς παράδοση και, ως ύστατο «όπλο» απέναντι στις καταγγελίες δείχνουν τις μητρικές εταιρίες και την ανεπίσημη γραμμή που δίνουν για περιορισμό της έκθεσης στην ελληνική αγορά. Οι φαρμακαποθήκες υποστηρίζουν πως οι εξαγωγές φαρμάκων γίνονται νομίμως και εφόσον έχει διασφαλιστεί η επάρκεια της αγοράς. Η πραγματικότητα, πάλι, που βιώνουν οι Έλληνες πολίτες απέχει από τις διαβεβαιώσεις φορέων και αρμοδίων: βρίσκουν τα φάρμακά τους με δυσκολία, ή και καθόλου.

Τα 73 φάρμακα για τα οποία εκδόθηκε προσωρινό «πάγωμα» εξαγωγών έλειπαν από τα ράφια των φαρμακείων και από τους ασθενείς -πρόκειται για εμβόλια, ινσουλίνες, φάρμακα για ασθένειες αναπνευστικές, νευρολογικές, καρδιαγγειακές, νεοπλασίες. Στελέχη της αγοράς επισημαίνουν βεβαίως πως η απαγόρευση εξαγωγών δεν σημαίνει και διάθεση αυτών των φαρμάκων εντός της ελληνικής αγοράς, και συνιστούν στις αρμόδιες αρχές να ελέγχουν μήπως κατά το επίμαχο διάστημα γίνεται «στοκάρισμα» των σκευασμάτων.

Σε κάθε περίπτωση, οι Έλληνες ασθενείς θα λειτουργήσουν και πάλι ως βαρόμετρο της πίεσης στη φαρμακευτική αλυσίδα.