Τα σημεία «πολέμου» κυβέρνησης - καναλιών στο νέο νομοσχέδιο για τα ΜΜΕ

Σαν μια προσπάθεια ανάκτησης του «ηθικού πλεονεκτήματος» θα μπορούσε κανείς να ερμηνεύσει την σπουδή της κυβέρνησης να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή το περιβόητο νομοσχέδιο για την αναδιάρθρωση του πλαισίου λειτουργίας των ΜΜΕ και ιδιαίτερα την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.

Παράλληλα με την δια νόμου υιοθέτηση των αιματηρών προαπαιτουμένων και των μέτρων που επιβάλλονται από το Τρίτο Μνημόνιο, ο Αλέξης Τσίπρας και ο καθ' ύλην αρμόδιος, υπουργός Επικρατείας κ. Νίκος Παππάς επιμένουν στην τάχιστη ψήφιση του νομοσχεδίου για τα ΜΜΕ.

Με τον τρόπο αυτό γίνεται μια προσπάθεια να παρουσιαστεί η κυβέρνηση ως συνεπής προς τις προεκλογικές της δεσμεύσεις περί εξυγίανσης του τηλεοπτικού πεδίου, πάταξης των «τριγωνικών» φαύλων σχέσεων μεταξύ επιχειρηματιών, τραπεζών και media, κ.ο.κ. 

Μέσα στο μπαράζ των μνημονιακών μέτρων και ενώ εκκρεμεί η τυπική και ηθική νομιμοποίηση των προβληματικών Πόθεν Έσχες κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών, η αποκατάσταση της ηθικής τάξης προβάλλεται και πάλι σαν προτεραιότητα από τον πρωθυπουργό και τους πρωτοκλασάτους επιτελείς του. Αυτό γίνεται όμως, θα έλεγε κανείς, σαν «παράλληλο πρόγραμμα», εφόσον η Τρόικα, οι θεσμοί κ.λπ ουδόλως ασχολούνται με τις πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης σε σχέση με τα ΜΜΕ.

Ωστόσο, η εφαρμογή στην πράξη του νομοσχεδίου, αφού ψηφιστεί, δεν αναμένεται ομαλή, καθώς υπάρχουν μια σειρά από πάσης φύσεως ουσιαστικά προβλήματα που θα πρέπει να επιλυθούν. Η Ένωση Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας (ΕΙΤΗΣΕΕ) έχει εκφράσει επανειλημμένως τις, ήδη επί της αρχής, αντιρρήσεις της, αμφισβητώντας στη βάση της τη λογική, ακόμη και την νομιμότητα -ως προς το Ευρωπαϊκό κεκτημένο- του νομοσχεδίου. 

Επίσης, παρατηρούνται αντιφάσεις ανάμεσα στο επιχείρημα περί εκδημοκρατισμού του πεδίου των ΜΜΕ, ενώ μέσω του νομοσχεδίου προωθείται ένας διευρυμένος κεντρικός έλεγχος των επιχειρήσεων οι οποίες πρόκειται να διεκδικήσουν τις νέες τηλεοπτικές άδειες.

Και αυτό συμβαίνει ενώ στην ψηφιακή εποχή τα κανάλια, ως πάροχοι τηλεοπτικού περιεχομένου, θα μπορούσαν να είναι άπειρα και όχι από 5 έως 8 όπως θα ήθελε η κυβέρνηση. Εκφράζεται η άποψη ότι η ποθούμενη πολυφωνία θα εξυπηρετούνταν καλύτερα με την πλήρη απελευθέρωση του, ούτως ή άλλως, απέραντου εύρους «συχνοτήτων» εκπομπής, δηλαδή με ακόμη περισσότερους σταθμούς, παρά με τον περιορισμό της αδειοδότησής τους. Από τεχνική άποψη η λογική αυτή είναι αναχρονιστική, εφόσον παραπέμπει στην παρελθούσα εποχή της αναλογικής και όχι ψηφιακής εκπομπής.

Σε ό,τι αφορά την πραγματική κατάσταση της συγκεκριμένης αγοράς, η οποία διέρχεται κρίση αβυσσαλέων διαστάσεων λόγω της κατάρρευσης της διαφημιστικής δαπάνης, ως απότοκο της γενικότερης οικονομικής δυσπραγίας και τελμάτωσης, το νέο νομοσχέδιο για τα ΜΜΕ προβλέπει υπέρογκες, αναλογικά με ό,τι ισχύει στην Ευρώπη, προκαταβολές εγγυήσεων για την παραχώρηση του δικαιώματος εκπομπής. 

Συγκεκριμένα και σύμφωνα με την ακριβή διατύπωση του νομοσχεδίου, απαιτούνται 8.000.000 ευρώ για την χορήγηση άδειας παρόχου περιεχομένου ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου, 5.000.000 ευρώ για τη χορήγηση άδειας παρόχου περιεχομένου ενημερωτικού προγράμματος θεματικού περιεχομένου και 2.000.000 ευρώ για τη χορήγηση άδειας παρόχου περιεχομένου μη ενημερωτικού προγράμματος.

Στα προηγούμενα θα πρέπει να προστεθούν οι υποχρεώσεις του εκάστοτε υποψηφίου επιχειρηματία να διαθέτει επαρκή κτιριακό και μηχανικό εξοπλισμό, αλλά και το εκ του νόμου προβλεπόμενου προσωπικού, ήτοι τουλάχιστον 400 άτομα για άδεια εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού χαρακτήρα γενικού περιεχομένου, 200 άτομα για άδεια εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού χαρακτήρα θεματικού περιεχομένου, 50 άτομα για άδεια εθνικής εμβέλειας μη ενημερωτικού χαρακτήρα και 20 άτομα για άδεια περιφερειακής εμβέλειας ενημερωτικού ή μη χαρακτήρα.

Με την διάρκεια της άδειας να ορίζεται σε 10 χρόνια, αναρωτιέται κανείς ποιοι είναι σήμερα οι επιχειρηματίες που διαθέτουν την οικονομική επιφάνεια, την διάθεση κ.λπ να επενδύσουν σε ένα τόσο επισφαλές περιβάλλον όσο τα ελληνικά ΜΜΕ. Παρεμπιπτόντως οι φήμες για το ενδιαφέρον Τούρκου μεγαλοπαράγοντα των media να διεισδύσει στην ελληνική αγορά εντείνονται -ταυτόχρονα, βέβαια, με τις περικοπές και το τραγικό πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν τα ήδη υπάρχοντα συγκροτήματα ΜΜΕ.

Ένα από τα ακανθώδη ζητήματα από την επίλυση του οποίου εξαρτάται η πρακτική εφαρμογή του νομοσχεδίου για τις τηλεοπτικές άδειες, είναι η κατάσταση του ΕΣΡ. Μολονότι αυτό είναι το αρμόδιο θεσμικό όργανο για την διενέργεια του διαγωνισμού, μέσω του οποίου θα απονεμηθούν οι άδειες εκπομπής στους ενδιαφερόμενους, από τις ομηρικές κόντρες του προηγούμενου καλοκαιριού ανάμεσα στον νυν υπουργό Επικρατείας και την πρώην πρόεδρο της Βουλής, κα Ζωή Κωνσταντοπούλου, είχε διαφανεί ότι η κυβέρνηση δεν βρίσκεται σε αρμονία με τη διοίκηση του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου. 

Είναι πολύ πιθανόν ότι ο κ. Παππάς θα προτιμούσε να «ξηλωθεί», ενδεχομένως σύσσωμο το διοικητικό συμβούλιο του ΕΣΡ και όχι μόνο η επικεφαλής του, η αντιπρόεδρος (και μητέρα της Ζωής Κωνσταντοπούλου) κα Λίνα Αλεξίου. Τα μέλη του ΕΣΡ επιλέγονται από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, όπως προβλέπεται από το νόμο «με απόφαση που λαμβάνεται με επιδίωξη ομοφωνίας των μελών της ή πλειοψηφία τουλάχιστον των τεσσάρων πέμπτων (4/5) της», της διεξαγωγής του διαγωνισμού για τις νέες άδειες των τηλεοπτικών σταθμών θα πρέπει να προηγηθεί παρέμβαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής. Και παρόλο που η Ζωή Κωνσταντοπούλου έχει αντικατασταθεί, οπότε ο νυν πρόεδρος της Βουλής, κ. Νίκος Βούτσης θα μπορούσε να αναλάβει δράση, δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο εάν υπάρχει νόμιμο έρεισμα στην αντικατάσταση του ΔΣ του ΕΣΡ.

Για τους υπάρχοντες τηλεοπτικούς σταθμούς, οι οποίοι αυτές τις ημέρες γιορτάζουν τα 25 χρόνια της ελεύθερης ιδιωτικής TV στην Ελλάδα με τις αντίστοιχες διαφημίσεις, δεν είναι βέβαιο ότι θα διεκδικήσουν την αδειοδότησή τους υπό το νέο καθεστώς. Μοιάζει βέβαιο όμως ότι θα προσπαθήσουν να αντισταθούν σθεναρά στην έξωσή τους από το τηλεοπτικό τοπίο, ενδεχομένως προσβάλλοντας την νομιμότητα των κυβερνητικών μεθοδεύσεων ως προς το Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Οπότε, ο πόλεμος για την ιδιωτική τηλεόραση στην Ελλάδα, όχι μόνο δεν έχει κριθεί με την πρόταση του νομοσχεδίου, αλλά μάλλον τώρα αρχίζει.

Αναλυτικά, το σχέδιο νόμου περί «αδειοδότησης παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης κ.α» που δόθηκε στη δημοσιότητα το βράδυ της Δευτέρας 19/10 και προωθείται προς ψήφιση στη Βουλή έως το ερχόμενο Σάββατο βρίσκεται εδώ