Δημόσια σχολεία με δίδακτρα!

Εν μέσω του αλαλούμ για την επιβολή ΦΠΑ 23% στην Παιδεία, στο τραπέζι έπεσε μια καινοφανής ιδέα: η δημιουργία «ανεξάρτητων σχολείων», τα οποία θα είναι δημόσια-ιδιωτικά, με δίδακτρα που θα καταβάλουν οι γονείς.

 Ακόμη και το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός νέου τύπου σχολείου το οποίο θα διέπεται από ένα μεικτό (δημοσιο-ιδιωτικό) καθεστώς εξετάζει το υπουργείο Παιδείας, καθώς αναζητά εναγωνίως εναλλακτικές λύσεις για την επιβολή του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση. Στα λεγόμενα «ανεξάρτητα σχολεία» γονείς και κηδεμόνες θα καλούνται να συνεισφέρουν οικονομικά στην κατά τα άλλα δημόσια εκπαίδευση των παιδιών τους. Η μορφή της συμμετοχής στα λειτουργικά έξοδα των σχολείων, σύμφωνα με τις πρώτες σκέψεις που έχουν διατυπωθεί σχετικά, μπορεί να γίνει μέσω εκπαιδευτικών κουπονιών (school vouchers).

Πηγές αναφέρουν ότι η έμπνευση για τη δημιουργία των «Ανεξάρτητων Σχολείων» ως εκπαιδευτικών θυλάκων σε κάθε γειτονιά ανήκει στον πρόεδρο του Συνδέσμου Ιδρυτών Ελληνικών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων (ΣΙΕΙΕ) Χαράλαμπο Κυραϊλίδη. Ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης φέρεται να άκουσε με ενδιαφέρον την ιδέα του κ. Κυραϊλίδη, αν και απέφυγε να τοποθετηθεί ευθέως επί του θέματος. Ο κ. Φίλης περιορίστηκε να εκφράσει τη διάθεση του υπουργείου να εξετάσει περαιτέρω, μεταξύ άλλων προτάσεων, το κατά πόσο το μέτρο των «ανεξάρτητων σχολείων» είναι καταρχήν εφικτό, βιώσιμο, αποδοτικό κ.ο.κ.

Με άμεση και έμμεση χορηγία

Σύμφωνα με έρευνα του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), η χρηματοδότηση ενός δημόσιου σχολείου μπορεί να εξασφαλιστεί από διάφορες εναλλακτικές πηγές πέραν της αυτονόητης, δηλαδή της κρατικής. Το ΙΟΒΕ διερευνά την άμεση αλλά και την έμμεση χορηγία, δηλαδή είτε την ενίσχυση απευθείας του σχολείου, είτε μέσω των μαθητών που φοιτούν σε αυτό. Δεν αποκλείεται όμως και η κάλυψη επιμέρους, συγκεκριμένων αναγκών, όπως η ανέγερση και συντήρηση κτιριακών εγκαταστάσεων, η μισθοδοσία και οι εργοδοτικές εισφορές των εκπαιδευτικών, τα έξοδα της επιμόρφωσης των διδασκόντων, η αγορά βιβλίων και γραφικής ύλης, η παροχή γευμάτων και υγειονομικής φροντίδας των μαθητών κ.λπ. Επιπλέον των προηγουμένων, η χρηματοδότηση μιας ημι-δημόσιας ή ιδιωτικά επιχορηγούμενης δημόσιας παιδείας μπορεί να γίνει μέσω εκπτώσεων στον φόρο εισοδήματος των γονέων, στην απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τα δίδακτρα, καθώς και με παροχή εκπαιδευτικών κουπονιών - όπως προβλέπει και η πρόταση που φέρεται να παρουσίασε ο κ. Κυραϊλίδης στον υπουργό Παιδείας.

Ο μαθητής δημόσιου γυμνασίου κοστίζει στο ελληνικό κράτος 5.000 ευρώ ετησίως, ενώ το αντίστοιχο κόστος σε ιδιωτικό ανέρχεται σε 7.197 ευρώ, σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ

 
Εικάζεται ότι τα «ανεξάρτητα σχολεία» θα είναι φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και προβλέπεται να ιδρύονται από συλλόγους γονέων, πανεπιστήμια και δήμους, με στόχο την παροχή υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης, χωρίς όμως δυσβάστακτα δίδακτρα. Αυτά τα «ανεξάρτητα» δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια δεν συνιστούν ακριβώς καινοτομία, καθώς πρόκειται για έναν θεσμό που υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια σε χώρες του εξωτερικού. 


Τα αδύναμα ισοδύναμα

Στο πλαίσιο της προσπάθειας εξοικονόμησης χρημάτων αναζητούνται πόροι και από τα δημόσια σχολεία, όπως η κεντρική προμήθεια χαρτικής ύλης, καθώς και η επιλογή μιας μόνο τηλεφωνικής εταιρείας για όλα τα σχολεία της χώρας προκειμένου να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή έκπτωση, εφόσον ο συνολικός όγκος των εκπαιδευτηρίων ξεπερνά τις 3.500 σχολικές μονάδες σε όλη τη χώρα.  Εν τω μεταξύ η κυβέρνηση εξακολουθεί να ψάχνει ισοδύναμα, προτείνοντας τη μία εναλλακτική μετά την άλλη, σε μια ποικιλία που εκτείνεται από τα τέλη κυκλοφορίας των Ι.Χ. έως την υπαγωγή του βοδινού κρέατος στον ΦΠΑ 23% αντί του 13% που ισχύει έως τώρα. Οι σχετικές δηλώσεις πέφτουν βροχή από αρμόδιους και μη υπουργούς, οι οποίοι τάσσονται κατά το δοκούν υπέρ ή κατά του ενιαίου ΦΠΑ 23% ή του κλιμακωτού, έστω κι αν η εφαρμογή του δεύτερου αντίκειται στην κοινοτική οδηγία. Πάντως, τα πολυθρύλητα ισοδύναμα θα πρέπει να έχουν βρεθεί έως τις 15 Νοεμβρίου. Με τροπολογία που ετοιμάζεται να καταθέσει το υπουργείο Οικονομικών, η υποχρεωτική εφαρμογή του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση πήρε παράταση μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου.
 
Διά του προέδρου της κ. Κυραϊλίδη, ο ΣΙΕΙΕ γνωστοποιεί την πρόθεση να προσφύγει στη Δικαιοσύνη με στόχο να εμποδίσει την κατίσχυση του μέτρου για τον ΦΠΑ στην παιδεία, ενώ έχει ήδη προσφύγει στην Κομισιόν από το καλοκαίρι, η γνωμοδότηση της οποίας αναμένεται.

Η διεθνής εμπειρία

Από την προαναφερθείσα έρευνα του ΙΟΒΕ προκύπτουν ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως ότι ένας μαθητής δημόσιου γυμνασίου κοστίζει στο ελληνικό κράτος περί τα 5.000 ευρώ ετησίως. Το αντίστοιχο κόστος για τον μαθητή του ιδιωτικού γυμνασίου είναι 7.197 ευρώ. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ένας μαθητής του δημόσιου κοστίζει 3.763 και ενός ιδιωτικού 5.801 ευρώ.

Πρόκειται για φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που θα ιδρύονται από συλλόγους γονέων, πανεπιστήμια και δήμους, σύμφωνα με την πρόταση του προέδρου του Συνδέσμου Ιδρυτών Ελληνικών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων, Χαράλαμπου Κυραϊλίδη

Πιο αναλυτικά, όπως αναφέρεται στην έρευνα του ΙΟΒΕ, η μέση ετήσια δαπάνη ανά μαθητή για την προσχολική, την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια δημόσια εκπαίδευση για την περίοδο 2008-2011 είναι ίση με 4.585 ευρώ, με το αντίστοιχο ποσό για την ιδιωτική να φτάνει στα 6.451 ευρώ.


Στην Ελλάδα ισχύει η μηδενική κρατική χρηματοδότηση των ιδιωτικών σχολείων, αντίθετα προς τη διεθνή πρακτική, ενώ στο εξωτερικό μέρος των δαπανών για την ιδιωτική εκπαίδευση καλύπτεται από δημόσιους πόρους. Χαρακτηριστικά, σε 26 από 29 χώρες του ΟΟΣΑ καταγράφεται κρατική χρηματοδότηση προς τα ιδιωτικά σχολεία, το ύψος της οποίας ποικίλλει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Τα μεγαλύτερα ποσοστά καταγράφονται στη Σουηδία (99,6%), στη Φινλανδία (97,4%), στην Ολλανδία (96,4%) ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 57,6%. Τέλος, η έκθεση του ΙΟΒΕ θέτει το ζήτημα της δημόσιας επιχορήγησης των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων στα οποία θα μπορούν να φοιτούν παράλληλα μαθητές από όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα και όχι μόνο από τα υψηλότερα, όπως συμβαίνει τώρα.

Η απάντηση του υπουργείου Παιδείας

Με ανακοίνωσή του πάντως το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων δηλώνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι:

1. Ποτέ δεν συζητήθηκε τέτοιο θέμα στη συνάντηση με τους εκπροσώπους των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων.

2. Ο Υπουργός ούτε σκέπτεται ούτε συζητά τέτοιου είδους  «εμπνεύσεις» περί επιβολής διδάκτρων στα δημόσια σχολεία.

3. Το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων εργάζεται με όλες του τις δυνάμεις για την ενίσχυση και την βελτίωση του Δημόσιου Σχολείου παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία.