Πάνω από 500 πρόσφυγες φθάνουν καθημερινά στα νησιά

Μία φωτογραφία που να δείχνει την πρώτη αποστολή επιστροφής μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία είναι αυτό που περιμένει πλέον από την ελληνική κυβέρνηση το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες όπως και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Αν και ο μηχανισμός που προβλέπει η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου δεν έχει ακόμη στηθεί, οι ελληνικές αρχές έχουν ετοιμάσει 500 μετανάστες που θα επιστραφούν στην Τουρκία, αύριο 4 Απριλίου, τυπικά πρώτη ημέρα της εφαρμογής της συμφωνίας.

Προς τούτο η ελληνική κυβέρνηση έφερε και ψήφισε στην βουλή την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, με την διαδικασία του κατεπείγοντος, παρότι δεν αναγνώρισε την Τουρκία ως ασφαλή χώρα και παρά τις πολλές ενστάσεις που διατύπωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, οι μη Κυβερνητικές Οργανώσεις καθώς και η Διεθνής Αμνηστία -η τελευταία όσον αφορά την Τουρκία. Παράλληλα από αύριο θα αρχίσουν να έρχονται και οι 2.500 υπάλληλοι από χώρες της ΕΕ για την διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου μαζί με τους 1.500 Έλληνες συναδέλφους τους.

Οι ελληνικές αρχές εργάστηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες για την συγκέντρωση των 500 μεταναστών που θα επιστραφούν αύριο. Είναι δε σαφές ότι πρόκειται για κίνηση εντυπωσιασμού που φυσικά δεν λύνει το πρόβλημα κυρίως για την χώρα μας. Φθάνει να κοιτάξει κανείς την ροή των προσφύγων από την Τουρκία. Μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο μέχρι σήμερα το πρωί είχαν καταγραφεί 514 νέες αφίξεις και το Σάββατο το πρωί άλλοι 536. Μέσα στην τελευταία εβδομάδα καταγράφονται 300, 500 μέχρι και 650 αφίξεις ημερησίως. Είναι αμφίβολο εάν ο μηχανισμός που θα στηθεί θα μπορεί να οργανώνει την επιστροφή 500 προσφύγων την ημέρα. Όπως επίσης είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι η Τουρκία δεν θα απελευθερώσει ξανά την ροή. Αυτό σε σημαντικό βαθμό εξαρτάται από το αν θα τηρήσει η Ευρώπη την συμφωνία για την απελευθέρωση της βίζας στους Τούρκους πολίτες.

Εάν αυτό γίνει ήδη στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εκφράζονται φόβοι ότι εκατοντάδες χιλιάδες Κούρδοι που είναι υπό διωγμό αλλά και Τούρκοι πολίτες που είναι δυσαρεστημένοι από την κατάσταση στην χώρα θα βρουν διέξοδο στην Ευρώπη. Εν ολίγοις οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες φοβούνται ότι θα απαλλαγούν από τους Σύρους και τους Αφγανούς και θα γεμίσουν με Τούρκους και Κούρδους. Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα υλοποιήσουν την συμφωνία, κάτι που αναμένεται ότι θα προκαλέσει την αντίδραση της Άγκυρας με θύμα βέβαια πάλι την Ελλάδα.

Εκτός ελέγχου

Εν τω μεταξύ η κατάσταση εντός της χώρας είναι ανεξέλεγκτη. Ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών αυξάνει. Την Κυριακή σύμφωνα με τα στοιχεία του Συντονιστικού συνολικά είχαν καταγραφεί στις επίσημες δομές και στους πρόχειρους καταυλισμούς σε Ειδομένη και Πειραιά 52.500. Στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότεροι μέσα στην χώρα που όμως οι αρχές δεν μπορούν να τους καταγράψουν

Το Συντονιστικό έχει επικεντρώσει όπως επιβεβαίωσε για μία ακόμη φορά η διαρροή από την συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου υπό τον Αλέξη Τσίπρα, αφενός στην εκκένωση των δύο καταυλισμών στην Ειδομένη και στον Πειραιά με ταυτόχρονη δημιουργία θέσεων φιλοξενίας ανά την Επικράτεια, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Ένα μήνα τώρα η κυβέρνηση μιλά για την απαραίτητη εκκένωση από τους δύο αυτούς καταυλισμούς ενώ δεν υπάρχουν έτοιμες θέσεις φιλοξενίας. Ο πρωθυπουργός εξαγγέλλει κάθε εβδομάδα την δημιουργία 10.000 νέων θέσεων φιλοξενίας μόνο που η αποτελεσματικότητα του Συντονιστικού απέχει από τον στόχο που επαναλαμβάνει ο κ. Τσίπρας.


Παρά την προπαγάνδα της κυβέρνησης η κατάσταση στους καταυλισμούς και στα hot spots παραμένει έκρυθμη. Τόσο στην Ειδομένη όσο και στον Πειραιά οι εκπρόσωποι των αρχών αλλά και των ανθρωπιστικών οργανώσεων θεωρούν ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξεσπάσουν ξανά εκτεταμένα επεισόδια. Οι συμπλοκές μεταξύ των προσφύγων και μεταναστών άλλωστε είναι καθημερινές. Παράλληλα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να υπάρξει εξέγερση ειδικά αν συνεχίσουν την δράση τους οι οργανώσεις των αλληλέγγυων που ωθούν και καθοδηγούν τους πρόσφυγες και μετανάστες να αρνηθούν την διαδικασία επιστροφής τους και να διεκδικήσουν δυναμικά την μετακίνησή τους στην Ευρώπη. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι παρά τις προσπάθειες των ελληνικών αρχών στην Ειδομένη παραμένουν περισσότεροι από 13.000 πρόσφυγες, -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τοπικών παραγόντων- και στον Πειραιά περί τις 6.000. Παράλληλα οι μετανάστες έφυγαν από το hot spot της Χίου, όπου φοβούνταν ότι θα ξεκινήσει η διαδικασία επιστροφής τους στην Τουρκία.

Όσον αφορά την Ειδομένη και τον Πειραιά οι πρόσφυγες δεν θέλουν να μετακινηθούν γιατί οι συνθήκες στις δομές που τους μεταφέρουν είναι κακές, αφού έχουν ετοιμαστεί πολύ βιαστικά. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα έγιναν στην Ήπειρο στον καταυλισμό Κατσικά, όπως και παλαιότερα στο Αερινό της Λαμίας. Πολλές φορές πρόσφυγες και μετανάστες που δέχθηκαν κατ αρχήν να μετακινηθούν σε οργανωμένες δομές εντός της χώρας, στην συνέχεια αποχωρούν και πηγαίνουν να συναντήσουν ομοεθνείς τους που έχουν εγκατασταθεί ήδη στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη όπου θεωρούν ότι μπορούν να επιβιώσουν και να επιδιώξουν σε δεύτερο χρόνο την μετακίνησή τους στην Ευρώπη.

Η κατάσταση μπορεί να προσδιοριστεί από δύο ακόμη στοιχεία. Στην Ειδομένη και στον Πειραιά, όπως και στην Θεσσαλονίκη λειτουργούν ήδη κυκλώματα που υπόσχονται στους πρόσφυγες ότι θα τους περάσουν στην Ευρώπη. Επιβεβαίωση αυτού είναι ο εντοπισμός την περασμένη εβδομάδα από τις Ιταλικές αρχές βάρκας με 22 πρόσφυγες που είχε ξεκινήσει από την Κέρκυρα με προορισμό την Απουλία. Επίσης τα κυκλώματα υπόσχονται στους πρόσφυγες έναντι αμοιβής πάντα πέρασμα μέσω της Αλβανίας. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι η αυστριακή κυβέρνηση που θεωρεί ότι η δική της πολιτική στον βαλκανικό διάδρομο είχε αποτέλεσμα να μειωθούν οι προσφυγικές ροές προς την Γερμανία συνεχίζει να εργάζεται στην ίδια κατεύθυνση των κλειστών συνόρων. Ήδη έχει κάνει σε συνεργασία με την Βουλγαρία τις προπαρασκευαστικές ενέργειες. Επιπλέον μόλις χθες ο υπουργός Άμυνας της χώρας ανακοίνωσε ότι θα κλείσει τα σύνορα της Αυστρίας με την Ιταλία και θα αναπτύξει ακόμη και στρατό. Προφανώς περιμένει πως όταν βελτιωθούν οι καιρικές συνθήκες πρόσφυγες και μετανάστες που είναι τώρα εγκλωβισμένοι και εν αναμονή στην Ελλάδα θα επιχειρήσουν να φθάσουν στην Ευρώπη. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, ενώ στην δική μας χώρα θα συνεχίσουν να έρχονται στην καλύτερη περίπτωση με ρυθμό 300-500 την ημέρα, τα σύνορα θα είναι κλειστά και οι επαναπροωθήσεις θα είναι πολύ χαμηλότερες ενώ θα προκαλούν και τις αντιδράσεις τόσο των προσφύγων και μεταναστών όσο και πάσης φύσεως πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που είναι αλληλέγγυοι.