Γεγονός παγκόσμιας σημασίας η επίσκεψη του Πάπα στη Μυτιλήνη

Μήνυμα αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες και στήριξης του ελληνικού λαού έστειλαν ο Πάπας Φραγκίσκος, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, με την ιστορική κοινή τους επίσκεψη στην Λέσβο, το νησί που έχει σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος της προσφυγικής κρίσης. 

Οι τρεις προκαθήμενοι στις ομιλίες τους και τις δηλώσεις τους έκαναν εκτεταμένη αναφορά στην ανθρώπινη στάση του ελληνικού λαού που υποδέχθηκε και περιέθαλψε τις εκατοντάδες χιλιάδες των προσφύγων, σε μία συγκυρία μάλιστα που δοκιμάζεται από την παρατεταμένη οικονομική κρίση και τόνισαν την ανάγκη να αντιμετωπιστούν τα αίτια του ξεριζωμού των ανθρώπων αυτών, αλλά και η Ευρώπη να ανοίξει τα σύνορα για να τους δεχθεί. 

Στην ομιλία του στο λιμάνι της Μυτιλήνης ο Πάπας Φραγκίσκος επισήμανε: «...Να εκφράσω το θαυμασμό μου για τον ελληνικό λαό, ο οποίος μπόρεσε να κρατήσει ανοιχτή την καρδιά και διάπλατες τις πόρτες. Ο Κύριος θα ξέρει να ανταποδώσει αυτή γενναιοδωρία, όπως και εκείνη των άλλων γειτονικών λαών που υποδέχτηκαν πρόσφυγες...Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν είναι απλά αριθμοί, είναι άνθρωποι, ονόματα, ιστορία...Εσείς, κάτοικοι της Λέσβου, αποδεικνύετε πως σε αυτά τα χώματα χτυπάει ακόμη η καρδιά μιας ανθρωπότητας που ξέρει να χτίζει γέφυρες και αρνείται να υποστηρίξει τη θεωρία πως οι φράχτες μπορούν να φέρουν ασφάλεια. Πράγματι, οι φράχτες προκαλούν διαιρέσεις. Για να είμαστε όντως αλληλέγγυοι με όποιον είναι αναγκασμένος να εγκαταλείψει την πατρική του γη, είναι αναγκαία η καταστολή των αιτιών. Να χάσουν κάθε υποστήριξη όσοι επιδιώκουν σχέδια μίσους και βίας».

Στην δική του ομιλία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είπε χαρακτηριστικά απευθυνόμενος προς τους πρόσφυγες: «Ταξιδεύσαμε εδώ για να σας κοιτάξουμε στα μάτια, να ακούσουμε τις φωνές σας και να σφίξουμε τα χέρια σας. Ταξιδεύσαμε εδώ για να σας πούμε ότι ενδιαφερόμαστε για σας. Ήλθαμε εδώ διότι ο κόσμος δεν σας ξέχασε. Με τους αδελφούς μας τον Πάπα Φραγκίσκο και τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο είμαστε εδώ σήμερα για να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας και την υποστήριξη μας για ελληνικό λαό ο οποίος σας δέχθηκε και σας φρόντισε». 

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος από την πλευρά του σημείωσε: «Σήμερα ενώνουμε τις φωνές μας για να καταδικάσουμε τον ξεριζωμό των προσφύγων, να στηλιτεύσουμε κάθε μορφή απαξίωσης του ανθρώπινου προσώπου. Από τούτο το νησί, τη Λέσβο, ελπίζω να ξεκινήσει ένα παγκόσμιο κίνημα ευαισθητοποίησης, ώστε να αλλάξoυν ρότα όσοι κρατούν τις τύχες του κόσμου στα χέρια τους και να επιστρέψει η ειρήνη και η ασφάλεια σε κάθε σπίτι, σε κάθε οικογένεια, σε κάθε πολίτη».

Στην κοινή τους διακήρυξη οι τρεις προκαθήμενοι αναφέρουν: «Ημείς ο Πάπας Φραγκίσκος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, συναντηθήκαμε στο ελληνικό νησί της Λέσβου για να αποδείξουμε την βαθιά ανησυχία μας για την τραγική κατάσταση των πολυάριθμων προσφύγων, των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο, που έχουν έλθει στην Ευρώπη, προσπαθώντας να ξεφύγουν από καταστάσεις συγκρούσεων και, σε πολλές περιπτώσεις, καθημερινών απειλών για την επιβίωσή τους. Η παγκόσμια κοινή γνώμη δεν μπορεί να αγνοήσει την τεράστια ανθρωπιστική κρίση που δημιουργήθηκε από την εξάπλωση της βίας και των ενόπλων συγκρούσεων, τις διώξεις και τον εκτοπισμό των θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων και τον ξεριζωμό των οικογενειών από τα σπίτια τους, κατά παραβίαση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών τους...».

Παγκόσμιο γεγονός και συμβολισμοί

Η επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στην Λέσβο ήταν σαφώς ένα παγκόσμιο γεγονός. Το πρόγραμμα του Πάπα ήταν διαμορφωμένο ώστε με συμβολισμούς να υπογραμμίσει το βασικό του μήνυμα, την ανάγκη αλληλεγγύης και δευτερευόντως να κάνει ένα ακόμη βήμα προσέγγισης προς το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης και την Εκκλησία της Ελλάδας. Τον Πάπα υποδέχθηκαν το πρωί του Σαββάτου στο αεροδρόμιο της Λέσβου οι κ.κ. Βαρθολομαίος και Ιερώνυμος και ο Έλληνας πρωθυπουργός και είχαν μαζί τους κατ ιδίαν συναντήσεις, οι οποίες επαναλήφθηκαν και το μεσημέρι πριν την αναχώρηση του για την Ρώμη. 

Κατά παράβαση του πρωτοκόλλου οι τρεις προκαθήμενοι μετακινήθηκαν με το ίδιο αυτοκίνηνητο από το αεροδρόμιο προς το κέντρο υποδοχής της Μόριας. Στην Μόρια συνομίλησαν με τους πρόσφυγες και συνέφαγαν μαζί τους το φαγητό της ημέρας. Ακολούθησε η υπογραφή της κοινής διακήρυξης και οι ομιλίες τους στο λιμάνι της Μυτιλήνης. 

Η επίσκεψη και οι μετακινήσεις έγιναν σε κλοιό ασφαλείας, ενώ στην Μυτιλήνη διαδήλωνε ομάδα αλληλέγγυων κατά της πολιτικής των κλειστών συνόρων και των περιορισμών στην χορήγηση ασύλου. 

Έντονο συμβολισμό είχε και η τελευταία ενέργεια του Πάπα ο οποίος αναχώρησε για το Βατικανό έχοντας μαζί του 12 πρόσφυγες που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες - μέλη μονογονεϊκών οικογενειών, μητέρες με παιδιά, ανθρώπους με κινητικά προβλήματα ή προβλήματα υγείας, από διάφορες εθνικότητες -που  βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα λόγω του κλεισίματος των συνόρων στα Βαλκάνια και στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Η ενέργεια ερμηνεύεται ως εκδήλωση της δυσαρέσκειάς του για τις αποφάσεις της ΕΕ στο προσφυγικό.

Πολιτική αξιοποίηση

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αξιοποίησε την επίσκεψη του Πάπα για τους δικούς του λόγους, ήταν σε όλες τις φωτογραφίες τις οποίες φρόντισε να διανείμει και να προβάλει ο επικοινωνιακός μηχανισμός. Στόχος του να δικαιώσει την δική του πολιτική των ανοικτών συνόρων και να δείξει ότι η η χώρα δεν είναι απομονωμένη καθώς επίσης να προβάλλει ότι το προσφυγικό είναι ευρωπαϊκό και διεθνές ζήτημα που χρήζει ανάλογης αντιμετώπισης. 

Κατά την υποδοχή του Πάπα στο αεροδρόμιο ο πρωθυπουργός σημείωσε: «Η επίσκεψη σας εδώ είναι μια πολύ σημαντική ευκαιρία να αναδείξουμε την ανάγκη να σταματήσει ο πόλεμος, η εκμετάλλευση ανθρώπων και να δοθεί η δυνατότητα μιας νόμιμης οδού γι' αυτούς τους ανθρώπους που φεύγουν από τις εστίες τους και ψάχνουν να βρουν ένα καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη». 

Στην κατ’ ιδίαν συνάντηση τους, σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Μεγάρου Μαξίμου, υπογραμμίστηκε ότι η προσφυγική κρίση αποτελεί ευρωπαϊκή και διεθνή πρόκληση, η οποία απαιτεί ολοκληρωμένη αντιμετώπιση με σεβασμό στο ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο.  Ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρθηκε στην ανθρωπιστική στάση του ελληνικού λαού, ο οποίος, παρά το βάρος της πολυετούς οικονομικής κρίσης, επιδεικνύει αλληλεγγύη και προσήλωση στις οικουμενικές αξίες. 

Ο Αλέξης Τσίπρας επισήμανε ότι αποτελεί τιμή και λόγο υπερηφάνειας για την Ελλάδα η υπεράσπιση των ανθρωπιστικών αξιών από τον λαό της, παρά το γεγονός, όπως σημείωσε, ότι εδώ και έξι χρόνια ο ελληνικός λαός υποφέρει άδικα από τη σκληρή λιτότητα που οι διεθνείς χρηματαγορές του επέβαλαν προκειμένου να διασώσουν τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Τόνισε ότι ο ελληνικός λαός δεν δίστασε να δώσει από το υστέρημά του για να σταθεί στο πλευρό των προσφύγων, αναδεικνύοντας, έτσι το ανθρώπινο πρόσωπο της Ευρώπης.

Στην συνάντηση, τονίστηκε επίσης, η ανάγκη να προστατευθούν οι πρόσφυγες από τα επικίνδυνα περάσματα του Αιγαίου και της Μεσογείου, μέσα από την καταπολέμηση των κυκλωμάτων των διακινητών, την εξάλειψη των παράνομων διόδων και την κατοχύρωση νόμιμων διαδικασιών επανεγκατάστασης στην Ευρώπη.