Ναύαρχος Σταυρίδης: Ο Τραμπ θα είναι απρόβλεπτος και επικίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία

Δεν είχαν περάσει ούτε λίγες ώρες από το πρώτο προεδρικό ντιμπέιτ στις ΗΠΑ μεταξύ της Χίλαρι Κλίντον και του Ντόναλντ Τραμπ, όταν το «ΘΕΜΑ» συνάντησε τον Τζέιμς Σταυρίδη στην Αθήνα. Τον ναύαρχο και πρώην ανώτατο διοικητή των νατοϊκών δυνάμεων, του οποίου το όνομα έπαιξε ως ενός εκ των υποψηφίων αντιπροέδρων της κυρίας Κλίντον.

Στο περιθώριο ομιλίας του στη Διπλωματική Ακαδημία του υπουργείου Εξωτερικών, αυτή τη φορά ως κοσμήτορας της Σχολής Fletcher στο Πανεπιστήμιο Tufts της Βοστόνης, ο κ. Σταυρίδης μετέφερε τις εντυπώσεις του για τις αμερικανικές εκλογές, το Μεταναστευτικό, την κατάσταση στην Τουρκία, ενώ απάντησε για ποιον λόγο δεν επελέγη τελικά ως υποψήφιος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ αν και βρέθηκε σε σχετική short list έξι ατόμων.  

«Νομίζω ότι είδαμε και τους δύο υποψηφίους ακριβώς όπως τους περιμέναμε. Η Χίλαρι Κλίντον ήταν ψύχραιμη, περιεκτική, πολύ καλά προετοιμασμένη, έμπειρη, λεπτομερής. Από την άλλη πλευρά ο κ. Τραμπ ήταν δημιουργικός στις απαντήσεις του, δεν έδωσε έμφαση στη λεπτομέρεια, ήταν συναισθηματικός, αντέδρασε αρνητικά όταν δέχθηκε κριτική από την ανθυποψήφιά του και κατά τη γνώμη μου υπεραντέδρασε όταν δέχθηκε πίεση. Ηταν δύο εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις και παρουσίες, όμως εκτιμώ ότι η Χίλαρι Κλίντον είχε μια καλύτερη βραδιά», αναφέρει. Στην πρόσκλησή μας να στοιχηματίσει ή να δώσει αριθμητικά πλέον πιθανότητες νίκης σε έναν εκ των δύο υποψηφίων, παρουσιάστηκε σχεδόν σίγουρος: «Η Χίλαρι Κλίντον έχει τρεις στις τέσσερις πιθανότητες να επιτύχει. Δηλαδή κατά 75% η επικράτησή της είναι πιο πιθανή». 

Ο ίδιος πιστεύει ότι μια προεδρία Τραμπ θα αποτελέσει κάτι το εντελώς νέο. Κάτι σχεδόν δυσάρεστο για όλο τον πλανήτη. «Νομίζω πως πρώτα από όλα η εξωτερική πολιτική μιας πιθανής προεδρίας Τραμπ θα είναι δραστικά διαφορετική από όσα γνωρίζαμε για δεκαετίες. Θα είναι προσανατολισμένη σε πιο απομονωτικές θέσεις, πιο εσωστρεφής στα οικονομικά ζητήματα και τις αγορές, με απόρριψη του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, πιθανώς με περιορισμούς στις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις ως προς την Κίνα, αφού έχει δεσμευτεί ότι θα επαναδιαπραγματευτεί πολλές από τις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες. Μην ξεχνάτε ότι έχει υποστηρίξει ότι θα αποχωρήσει από τη συζήτηση για την κλιματολογική αλλαγή και θα χτίσει ένα μεγάλο τείχος στα σύνορα με το Μεξικό, ενώ δεν δείχνει ενδιαφέρον για την ηγετική θέση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Αυτές, λοιπόν, είναι δραματικά διαφορετικά θέσεις από όσα γνωρίζουμε. Μια προεδρία Τραμπ θα έχει, λοιπόν, υψηλό αντίκτυπο και συνέπειες για την Ευρώπη. Θα οδηγήσει σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία και θα απομονώσει τις ΗΠΑ από την Ευρώπη σε μια περίοδο που η Ευρώπη αντιμετωπίζει ισχυρές προκλήσεις. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι ο κ. Τραμπ είναι απρόβλεπτος. Αυτή η λέξη τον χαρακτηρίζει. Οταν βλέπω τους δύο υποψηφίους, προσδοκώ εμπειρία, μια καλή ομάδα ανθρώπων και νομίζω ότι η κυρία Κλίντον πληροί τις προϋποθέσεις». 

Η παρ’ ολίγον αντιπροεδρία 

Ο κ. Σταυρίδης επιβεβαιώνει στο «ΘΕΜΑ» την πρόταση που δέχθηκε για να είναι ένας εκ των υποψηφίων για τη θέση του αντιπροέδρου της κυρίας Κλίντον, αναφέροντας με λεπτομέρεια την όλη διαδικασία. «Ναι, όντως ερωτήθηκα εάν θα επιθυμούσα να είμαι ένας εκ των υποψηφίων. Πρόκειται για μια διαδικασία ελέγχου και διερεύνησης των υποψηφίων αντιπροέδρων. Αυτή η αξιολόγηση γίνεται σε όλα τα επίπεδα. Σε οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, ιατρικό επίπεδο υπάρχει έλεγχος για να βρεθεί ο κατάλληλος. Είχα επαφές με την ομάδα της υποψηφίας προέδρου και στο τέλος δεν επιλέχθηκα. Νομίζω ότι θα ήμουν ένας μη παραδοσιακός υποψήφιος αντιπρόεδρος επειδή δεν έχω καριέρα πολιτικού. Ολοι οι άλλοι πέντε είχαν, ενώ εγώ δεν είχα μεγάλη εμπειρία σε κοινωνικά θέματα ή ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, αλλά σε θέματα άμυνας, ασφάλειας και διπλωματίας κι έτσι στο τέλος η κυρία Κλίντον έκανε μια εξαιρετική επιλογή στο πρόσωπο του γερουσιαστή Τιμ Κέιν. Είναι κεντρώος και με μεγάλη γνώση διεθνών και εσωτερικών θεμάτων». 

Σε ό,τι αφορά την προσπάθεια της Ελλάδας για έλεγχο των συνόρων της και φυσικά το προσφυγικό ζήτημα που έχει προκύψει, παρουσιάζεται διαλλακτικός. «Για όλες τις χώρες, ακόμα και για τις ΗΠΑ, είναι δύσκολος ο έλεγχος των συνόρων. Χρειάζονται συστήματα βιομετρικά και μεγάλη επένδυση. Χρειάζεται ανταλλαγή πληροφοριών, διεθνοποιημένη λογική και να δουλέψουμε όλοι μαζί. Η Ελλάδα είναι σύμμαχος όπως και η Ευρώπη. Χρειάζεται ένα Interagency όπως το αναφέρουμε εμείς στις ΗΠΑ. Στο τέλος χρειάζεται καλύτερη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα σε αυτά τα ζητήματα. Πρώτα απ’ όλα, όμως, υποστηρίζω ότι το ΝΑΤΟ έχει κρίσιμο ρόλο να παίξει στο Προσφυγικό. Τόσο στην ανταλλαγή πληροφοριών όσο και στην εμπλοκή του μέσω των τεχνολογιών. Ενα άλλο ζήτημα για το ΝΑΤΟ είναι να εργαστεί στην πάνω πηγή της μετανάστευσης. Γιατί όλοι αυτοί οι πρόσφυγες έρχονται; Μα επειδή η Συρία είναι σε πόλεμο. Νομίζω, λοιπόν, ότι η Συμμαχία έχει ρόλο στην ήττα του Ισλαμικού Κράτους, γεγονός που στο τέλος θα μειώσει τη ροή προσφύγων. Η νούμερο ένα προτεραιότητα, λοιπόν, είναι  η πάταξη του ISIS και γι’ αυτόν τον λόγο συμβουλεύω μια δυναμικότερη θέση της Συμμαχίας εκεί. Κατόπιν οφείλουμε να εργαστούμε με τη Ρωσία προκειμένου να βρούμε μια βιώσιμη λύση, ενδεχομένως μια συνεννόηση ως προς το τι θα γίνει με το καθεστώς Ασαντ, και νομίζω ότι αυτή η λύση θα μπορούσε να μοιάζει με το τι έγινε στη Βοσνία. Μια λύση στην οποία θα διαπραγματεύονταν οι ΗΠΑ, η Ε.Ε., η Ρωσία για μια συμφωνία ως προς το ποιο θα είναι το μέλλον του Ασαντ. Ο τελευταίος, ξεκάθαρα είναι ένας εγκληματίας πολέμου, έχει χρησιμοποιήσει χημικά όπλα, βασανιστήρια. Αφού, όμως, είναι σύμμαχος της Ρωσίας, η όλη προσπάθεια είναι μπερδεμένη. Η λύση θα μπορούσε να είναι αντίστοιχη με ό,τι έγινε με τον Μιλόσεβιτς, ο οποίος έμεινε στην εξουσία για ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο και μετά όφειλε να παραδώσει την εξουσία. Θα μπορούσε μετά ο Ασάντ ως αντάλλαγμα να έχει άσυλο στη Ρωσία. Ενα άλλο μέρος της λύσης θα μπορούσε να είναι η διάσπαση της Συρίας, στο πρότυπο που λύθηκε το πρόβλημα στα Βαλκάνια. Οπως η περίπτωση της Σερβίας, του Κοσόβου, της Αλβανίας, της Σλοβενίας ή της Κροατίας. Ετσι έγινε με τη Γιουγκοσλαβία και βελτιώθηκε η κατάσταση. Σταμάτησε ο πόλεμος. Δεν είμαι έτοιμος να πω ότι αυτή θα είναι η λύση, όμως πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε. 

Προβληματισμός για την Τουρκία

Ο ναύαρχος πάντως δείχνει προβληματισμένος και για την πορεία των πραγμάτων σε μια ακόμη χώρα που εμπλέκεται στη συριακή άρα και προσφυγική κρίση: την Τουρκία. «Μετά το πραξικόπημα είδαμε δραματικές αλλαγές εντός της χώρας. Ιδιαίτερα παρακολουθούμε τη μείωση του κύρους και της δύναμης του τουρκικού στρατού και την αύξηση της δύναμης του Ερντογάν. Η Τουρκία ήταν ένας ισχυρός σύμμαχος του ΝΑΤΟ. Συμμετείχε στο Αφγανιστάν, στις προσπάθειες στα Βαλκάνια στη Λιβύη, πάντα υποστήριζε τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, όπως φυσικά και η Ελλάδα. Θα δούμε τώρα αν η Τουρκία είναι η ίδια. Ελπίζω να παραμείνει στενός μας σύμμαχος. 

Ολοι πρέπει να την ενθαρρύνουμε να διασφαλίσει την αντιστοιχία της με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις διεθνείς συνθήκες, με την αίσθηση της δικαιοσύνης. Οταν διαβάζω ότι χιλιάδες φυλακίζονται ή χάνουν τις δουλειές τους ή ότι αλλάζει δραστικά το στράτευμα, εκτιμώ ότι πολλά οφείλουν να γίνουν ώστε η Τουρκία να βοηθηθεί να ακολουθήσει τον δρόμο, τις διεθνείς νόρμες. Από την άλλη πλευρά δεν πιστεύω ότι ο στρατηγικός ρόλος της Ελλάδας αλλάζει δραστικά από τις εξελίξεις στην Τουρκία. Θα συνεχίσει να παίζει ζωτικό ρόλο στο ΝΑΤΟ λόγω της γεωγραφική θέσης και της στάσης της στον ορθόδοξο κόσμο ή του επαγγελματισμού της σε στρατιωτικό επίπεδο. Η Ελλάδα είναι σε κρίσιμη περιοχή και πάντα την υπολογίζουμε. Σε αυτό δεν μιλώ ως Ελληνοαμερικανός. Είμαι αντικειμενικός». Ως προς την προσέγγιση της κυβέρνησης Τσίπρα με τη Ρωσία, ο κ. Σταυρίδης εμφανίζεται ριζοσπάστης. Θεωρεί ότι η Ελλάδα πρέπει να έχει δίαυλο επικοινωνίας με τη Ρωσία και μπορεί να διεκπεραιώσει μια τέτοια πολιτική. «Ας μην κρυβόμαστε. Οι σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων είναι πολύ ισχυρές. Προσωπικά είμαι υποστηρικτής του διαλόγου με τη Ρωσία. Πρέπει να στεκόμαστε απέναντί της όταν παραβιάζει το διεθνές δίκαιο όπως με την εισβολή στην Ουκρανία ή όταν βοηθά έναν διεθνή εγκληματία όπως ο Ασαντ. Από την άλλη πλευρά χρειαζόμαστε ανοιχτή επικοινωνία και δίαυλος συνεννόησης μαζί της είναι η Ελλάδα». Ο κ. Σταυρίδης καταλήγει λέγοντας ότι η σχέση του με τη χώρα μας πάντα θα είναι θερμή και ζωντανή. «Εχω αφιερώσει τη ζωή μου στο να υπηρετώ την πατρίδα μου. Το έκανα ως στρατιωτικός. Το κάνω ως καθηγητής. Είμαι πάντα ανοιχτός για να αξιοποιήσω οποιαδήποτε ευκαιρία να ξαναϋπηρετήσω τη χώρα μου από οποιοδήποτε πόστο. Ακόμα και ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα. Οπου μου ζητηθεί θα είμαι παρών».