Σάλος για τη συρρίκνωση της διδασκαλίας της αρχαίας ιστορίας στα σχολεία

Πριν καλά καλά κοπάσει ο σαλος με τις αλλαγές στα Θρησκευτικά για τις οποίες ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης άνοιξε μέτωπο με την Εκκλησία που προσπάθησε να κλείσει ο πρωθυπουργός, τώρα ανοίγει μέτωπο και με τους φιλολόγους βάζοντας αυτή τη φορά στο στόχαστρο και το μάθημα της ιστορίας.

«Οι χειρότεροι φόβοι μας δυστυχώς επαληθεύονται» επισημαίνει ο βουλευτής Επικρατείας  της ΝΔ Θεόδωρος Φορτσάκης μετά τις αποκαλύψεις του protothema.gr για το μάθημα της ιστορίας και συνεχίζει: «Μετά τα Αρχαία και τα Θρησκευτικά, σειρά έχει τώρα η Ιστορία. Ξέραμε για τις απόψεις του κ. Φίλη, σε ό,τι αφορά τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και το Μικρασιατικό Ελληνισμό. Δεν φανταζόμασταν ότι θα τα έβαζε τώρα και με τον Κυκλαδικό, το Μινωικό και το Μυκηναϊκό Πολιτισμό. Και όμως! Με οδηγίες του προς τους σχολικούς συμβούλους, για να τις προωθήσουν στους εκπαιδευτικούς, ο κ. Φίλης επιβάλλει να διδάσκονται συνοπτικά και να μην εξετάζονται στην Α΄ Λυκείου τα κεφάλαια αυτά.

«Ρετσινιά, λοιπόν, η αριστεία. Καλύτερη η αγραμματοσύνη, με την εξαφάνιση της γλωσσικής, εθνικής και θρησκευτικής συνείδησής μας! Τίποτα από αυτά δεν θα αφήσουμε χωρίς να το διορθώσουμε, ως αυριανή Κυβέρνηση, και αυτό θα είναι σύντομα» καταλήγει ο βουλευτής της ΝΔ.
 

Υπ. Παιδείας: Δεν φτάνουν οι ώρες για όλα τα κεφάλαια

Από την πλευρά του το υπουργείο Παιδείας σε μακροσκελή απάντησή του κατηγορεί τον κ. Φορτσάκη για «πρόχειρο αντιπολιτευτικό συνονθύλευμα» υποστηρίζοντας ότι«οι διδακτικές ώρες που αντιστοιχούν στο μάθημα δεν επιτρέπουν την αναλυτική προσέγγιση όλων των κεφαλαίων».

Η απάντηση του υπ. Παιδείας έχει ως εξής: 
«Δέσμιος των συντηρητικών και παρωχημένων αντιλήψεων του χώρου του,  ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας κ. Φορτσάκης,  ανακατεύει και το μάθημα της Ιστορίας της Α΄ Λυκείου στο πρόχειρο αντιπολιτευτικό  συνονθύλευμα που έχει παρασκευάσει η παράταξή του για να αντιπαρατεθεί στην πολιτική του Υπουργείου Παιδείας.

Ο κ. Φορτσάκης, προσποιείται ότι δεν γνωρίζει τις θέσεις του κόμματός του για την ανάγκη να μειωθεί η διδακτέα ύλη σε όλη την εκπαίδευση κατά 25-30%. Κάτι, που, σε  μικρότερο βαθμό υλοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο συγκεκριμένο μάθημα. Ηχούν, έτσι, ως κίβδηλοι εκσυγχρονισμοί οι διακηρύξεις της ΝΔ στο χώρο της Παιδείας για εξορθολογισμό και μείωση  της ύλης και για υπέρβαση του εξετασιοκεντρικού χαρακτήρα του σχολείου, αφού, σε κάθε τέτοια απόπειρα εμφανίζεται ο άλλος,  βαθιά συντηρητικός,  φοβικός και πατριδοκάπηλος εαυτός της που επιτάσσει την ακινησία και τη δυσανεξία σε κάθε ουσιαστική μεταρρύθμιση, όπως, άλλωστε, συνέβη πρόσφατα και με το μάθημα των Θρησκευτικών.

Εδώ και καιρό δεν περιμένουμε από τον κ. Φορτσάκη τεκμηριωμένο λόγο και υπεύθυνη αντιπολιτευτική στάση . Τουλάχιστον, όχι, όσο επιμένει να θέτει την υπογραφή του σε κείμενα που αδικούν την ακαδημαϊκή του ιδιότητα και προδίδουν την ελλιπή γνώση και κατανόηση των συζητούμενων θεμάτων εκ μέρους των συντακτών τους. 

Θέλουμε, όμως, να απευθυνθούμε στην κοινή γνώμη που υφίσταται αυτή τη βάναυση επίθεση παραπληροφόρησης και,  με αφορμή την ανακοίνωση ενός σωματείου, της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων (ΕΕΦ), οφείλουμε  να διευκρινίσουμε τα εξής:

1. Ο εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης στην Ιστορία, είχε στόχο να προσεγγίζονται όλες οι περίοδοι που προβλέπεται να διδαχθούν σε κάθε τάξη, ώστε,  να μην έχουν κενά οι μαθητές/τριες στη "γραμμή του χρόνου" και να αποκτήσουν συνολική εποπτεία για την κάθε εποχή. Οι διδακτικές ώρες που αντιστοιχούν στο μάθημα δεν επιτρέπουν την αναλυτική προσέγγιση όλων των κεφαλαίων. Τα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου,  οι μαθητές/τριες δεν τα διδάσκονταν ποτέ, μεταξύ αυτών όλα τα κεφάλαια που αφορούν στο έργο του Φιλίππου και του Μ. Αλεξάνδρου,  που η ΕΕΦ θεωρεί ότι υποτιμούνται με τη νέα διδακτέα ύλη. Ισχύει, λοιπόν, το εντελώς αντίθετο: Με τη διδακτέα ύλη της φετινής χρονιάς, διασφαλίζεται η μελέτη όλων των σημαντικών ιστορικών φαινομένων (αναλυτική προσέγγιση των σημαντικών ενοτήτων) και, επίσης,  διασφαλίζεται ότι δεν γίνονται άλματα στην ιστορική συνέχεια (συνοπτική προσέγγιση των ενδιάμεσων ενοτήτων). Η επιλογή των ενοτήτων που διδάσκονται συνοπτικά,  έλαβε επίσης υπόψη το γεγονός,  ότι,  η αρχαία ιστορία διδάσκεται τρίτη φορά στην Α΄ λυκείου, γιατί, ως γνωστόν, έχει ήδη διδαχθεί και στο δημοτικό και στο γυμνάσιο. Με αυτή την έννοια, επειδή τα πρώτα κεφάλαια (όπως αυτά των πρώτων πολιτισμών στον ελληνικό χώρο ή των περσικών πολέμων) τα έχουν σίγουρα διδαχθεί όλοι/ες οι μαθητές/τριες, ακριβώς γιατί ήταν πρώτα στα σχολικά βιβλία δημοτικού και γυμνασίου, έγινε προσπάθεια η έμφαση στην Α΄ λυκείου να δοθεί στα επόμενα κεφάλαια που συχνά δεν προλάβαιναν να προσεγγισθούν στο δημοτικό και το γυμνάσιο. Είναι, λοιπόν, μόνο στη φαντασία του κ. Φορτσάκη η παρασιώπηση του Κυκλαδικού, του Μινωϊκού και του Μυκηναϊκού πολιτισμού.

2. Τα στοιχεία που δίνονται είναι παραπειστικά, με την έννοια ότι  αποσιωπούνται σημαντικές πληροφορίες. Έτσι, με την παρουσίαση που κάνει η ΕΕΦ , δίνεται στρεβλή εικόνα για το περιεχόμενο της διδακτέας ύλης. Π.χ. ναι μεν το δισέλιδο υποκεφάλαιο  "Β΄ αποικισμός" διδάσκεται συνοπτικά, αλλά,  διδάσκεται αναλυτικά το τρισέλιδο υποκεφάλαιο "Οι συνέπειες του Β΄ αποικισμού". Επίσης,  ναι μεν διδάσκεται συνοπτικά "ο Φίλιππος Β" αλλά διδάσκεται αναλυτικά "Η πανελλήνια ιδέα" και "το Συνέδριο της Κορίνθου" (δηλαδή η κεντρική πολιτική του Φιλίππου). Ναι μεν "το Οικουμενικό κράτος του Αλεξάνδρου"  διδάσκεται συνοπτικά αλλά διδάσκεται αναλυτικά "Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου". Συνεπώς, δεν έχουν αποκλεισθεί αυτά τα θέματα από την εξεταστέα ύλη, διδάσκονται όλα, κάποια συνοπτικά (τα λιγότερο ουσιώδη, αυτά που αποτελούν λεπτομέρειες) και κάποια αναλυτικά (τα σημαντικότερα, αυτά που πρέπει να αφομοιωθούν και κατεξοχήν να συγκρατηθούν στη μνήμη των μαθητών/τριών).

Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε, ότι, δεν είναι δυνατό να γίνεται αντικείμενο μικροκομματικής αντιπαράθεσης και ιδεοληπτικών προσεγγίσεων το ακριβές περιεχόμενο της ύλης των μαθημάτων. Όση σκοτοδίνη κι αν προκαλεί στη Νέα Δημοκρατία  ο εναγκαλισμός της με ό,τι σκοταδιστικό και αναχρονιστικό επιβιώνει στην εκπαίδευση, καλό είναι κάποια στιγμή να αντιληφθεί  την ευθύνη της και τον θεσμικό της ρόλο. Την τελική απόφαση για το περιεχόμενο των βιβλίων την έχει ο αρμόδιος φορέας της Πολιτείας, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Για την ύλη όλων των μαθημάτων,   ο  διάλογος είναι πάντα ανοιχτός, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εκπίπτει σε αντιεπιστημονικούς εκχυδαϊσμούς επ` ευκαιρία των εκάστοτε μικροκομματικών ή συντεχνιακών αναγκών».

Υπενθυμίζεται ότι με εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας που εστάλη στους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης επιβάλλεται να διδάσκονται συνοπτικά και να μην εξετάζονται στην Α΄ Λυκείου τα ακόλουθα κεφάλαια της αρχαίας ελληνικής ιστορίας: Κυκλαδικός Πολιτισμός, Μινωικός Πολιτισμός, Μυκηναϊκός Πολιτισμός. 

Η Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων χαρακτηρίζει την απόφαση ολέθρια και καλεί τον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη να την  αναθεωρήσει. Ο κ. Φίλης πάντως έχει  εξαγγείλλει αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών των Αρχαίων Ελληνικών, των Νέων και της Ιστορίας.