Τηλεοπτικές άδειες: Τροπολογίες, ΣτΕ και ΕΣΡ κρίνουν το «μαύρο»

Στην πιο κρίσιμη εβδομάδα μπαίνει από αύριο η διαδικασία αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών που αναδείχθηκαν υπερθεματιστές στον σχετικό διαγωνισμό.

Η κυβέρνηση επιμένει ότι ο σχετικός νόμος θα εφαρμοστεί στο ακέραιο, προωθώντας μάλιστα μια δέσμη τροπολογιών προς ψήφιση στη Βουλή, δημιουργώντας οικονομική ασφυξία στους μη αδειοδοτημένους σταθμούς και θεσπίζοντας παράλληλα οικονομικά προνόμια για όσους από αυτούς εξασφάλισαν άδεια. Ταυτόχρονα θα επιχειρήσει την Τετάρτη να επιτύχει τον διορισμό νέας σύνθεσης στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), νομοθετώντας όμως και τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων του στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (ΓΓΕΕ) για να μην παρεμποδιστεί η αδειοδότηση από τη μη στελέχωση του ΕΣΡ. Και όλα αυτά ενώ κυβέρνηση και κανάλια αναμένουν τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που καλείται να αποφασίσει επί της αντισυνταγματικότητας ή μη του σχετικού νόμου. Η κυβέρνηση κατέθεσε το βράδυ της Παρασκευής τη δέσμη των τροπολογιών με τις οποίες θεσπίζονται και οι τελευταίες διατάξεις για την οριστική αδειοδότηση των σταθμών που επικράτησαν στον διαγωνισμό. Ορισμένες από αυτές όμως προκαλούν ήδη έντονες αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, καθώς, όπως υποστηρίζουν, επιχειρούν βίαιη αλλαγή του τηλεοπτικού τοπίου, προκαλώντας τον οικονομικό στραγγαλισμό των μη αδειοδοτημένων σταθμών, ενώ ταυτόχρονα προχωρούν σε αδειοδότηση παρακάμπτοντας τον συνταγματικά κατοχυρωμένο ρόλο του ΕΣΡ. Αντιδράσεις όμως προκάλεσε το περιεχόμενο των τροπολογιών και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Ενώ αρχικά ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς είχε προγραμματίσει να τεθούν προς ψήφιση οι τροπολογίες στη Βουλή την Τρίτη, τα μεσάνυχτα της Παρασκευής ανακοίνωσε ότι οι διατάξεις κρατούνται έως το τέλος της εβδομάδας, έπειτα από παράκληση του προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση. Οπως ανακοίνωσε ο ίδιος ο κ. Παππάς, οι τροπολογίες δεν θα ψηφιστούν την Τρίτη και θα επανακατατεθούν σε άλλο νομοσχέδιο τις επόμενες ημέρες, για να μην υπονομευθεί η προσπάθεια που θα καταβάλλει ο κ. Βούτσης το μεσημέρι της Τετάρτης για την εκλογή νέου συμβουλίου στο ΕΣΡ. Σύμφωνα με τις τροπολογίες που κατατέθηκαν την Παρασκευή στη Βουλή προβλέπεται ότι:

1. Μεταβιβάζονται στη ΓΓΕΕ αρμοδιότητες του ΕΣΡ για την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας και διαμόρφωσης του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών.

2. Επιβάλλονται κυρώσεις σε όσους επιτρέπουν την εκπομπή προγράμματος από μη αδειοδοτημένους σταθμούς μετά την πάροδο πέντε ημερών από την έκδοση υπουργικής απόφασης με την οποία θα χορηγούνται οι νέες τηλεοπτικές άδειες. Οι κυρώσεις αυτές αυστηροποιούνται και φτάνουν έως το ένα έτος φυλάκιση και πρόστιμο έως 1.500.000 ευρώ.

3. Δεν αναγνωρίζονται στο εξής ως εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες οι διαφημιστικές δαπάνες προς μη αδειοδοτημένους σταθμούς.

4. Παρατείνεται για τρεις μήνες (έως 1.1.2017) το καθεστώς που ισχύει σήμερα για ανάθεση διαφημιστικών δαπανών στα κανάλια μέσω διαφημιστικών εταιρειών. Μετά την 1.1.2017 οι δαπάνες αυτές θα πραγματοποιούνται απευθείας από τους διαφημιζόμενους προς τα ΜΜΕ.

5. Απαγορεύεται η δικτύωση μεταξύ περιφερειακών σταθμών για περισσότερο από τρεις ώρες ημερησίως.

Από τις διατάξεις που περιλαμβάνει η τροπολογία, δημιουργήθηκε αρχικώς σύγχυση, καθώς επικράτησε η εντύπωση ότι ο υπουργός Επικρατείας είχε δικαίωμα να διατάξει τη διακοπή λειτουργίας των μη αδειοδοτημένων σταθμών εντός πέντε ημερών από την ψήφισή τους και τη δημοσίευσή τους στο ΦΕΚ. Οπως όμως διευκρίνιζαν κυβερνητικές πηγές, η υπουργική απόφαση για την οριστική αδειοδότηση των σταθμών δεν πρόκειται να εκδοθεί αν προηγουμένως δεν είναι σε θέση να εκπέμψουν πρόγραμμα και οι τέσσερις τηλεοπτικοί σταθμοί που αδειοδοτούνται, για να μη δημιουργηθούν μονοπωλιακές συνθήκες στη διαφημιστική αγορά. Τη διαβεβαίωση αυτή, άλλωστε, έδωσε ο υπουργός Επικρατείας και στους τέσσερις ιδιοκτήτες των αδειοδοτηθέντων σταθμών, κατά τη διάρκεια διαδοχικών συναντήσεων που είχε μαζί τους την περασμένη εβδομάδα. Μετά το γεύμα της περασμένης Τρίτης κ. Παππά με τη διοίκηση και τα επιτελικά στελέχη του ΣΚΑΪ, τον υπουργό επισκέφτηκαν την Τετάρτη στο γραφείο του ο ιδιοκτήτης της ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ Βαγγέλης Μαρινάκης, ο ιδιοκτήτης της DIMERA Ιβάν Σαββίδης (πληροφορίες αναφέρουν ότι είδε για λίγο και τον κ. Αλέξη Τσίπρα) και ο γενικός διευθυντής του ΑΝΤΕΝΝΑ Στρατής Λιαρέλλης. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων αυτών, ο κ. Παππάς και ο γενικός γραμματέας Ενημέρωσης Λευτέρης Κρέτσος ενημέρωσαν τους καναλάρχες για τις τροπολογίες που κατατέθηκαν στη Βουλή, με τις οποίες διασφαλίζεται η επένδυσή τους και καθιστούν υποχρεωτική τη μετάβαση του τηλεοπτικού τοπίου στη νέα εποχή. Με τις διατάξεις αυτές, άλλωστε, η κυβέρνηση επιχειρεί να διασπάσει το αντιπολιτευτικό μέτωπο που έχει δημιουργηθεί εναντίον της, δημιουργώντας προνομιακές συνθήκες για τους υπερθεματιστές και ιδίως για τα κανάλια που ήδη λειτουργούν, ενώ αντιθέτως προκαλεί συνθήκες οικονομικής ασφυξίας στους μη αδειοδοτημένους σταθμούς. Κατόπιν όλων αυτών, η μετάβαση στο νέο τοπίο με διακοπή της λειτουργίας των μη αδειοδοτημένων σταθμών εκτιμάται ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν από τα τέλη Νοεμβρίου, με αρκετές πιθανότητες να αναβληθεί και για μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων, αν μέχρι τότε δηλώσουν αδυναμία να εκπέμψουν οι δύο νέοι τηλεοπτικοί σταθμοί των εταιρειών ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ και DIMERA. Στην αρχική δέσμη των ρυθμίσεων, εξάλλου, περιλαμβανόταν και μια τροπολογία που θα ευνοούσε σαφώς τους νέους τηλεοπτικούς σταθμούς. Η κυβέρνηση, όμως,  αποφάσισε προς το παρόν να την παγώσει, φοβούμενη, αντιδράσεις από συνδικαλιστές της ΕΡΤ αλλά και το ΚΚΕ. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, προβλέπεται στο εξής απαγόρευση στα κρατικά κανάλια (ΕΡΤ) να δέχονται διαφημίσεις, με την αιτιολογία ότι επιχορηγούνται από το Δημόσιο και τους συνδρομητές της ΔΕΗ. Με δύο ανακοινώσεις του το ΚΚΕ κατήγγειλε ήδη την πρόθεση της κυβέρνησης, τονίζοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποδυναμώνει την κρατική τηλεόραση για να ενισχύσει τα ιδιωτικά κανάλια.

Πόλεμος και στο ΣτΕ

Μετά την κατάθεση των τροπολογιών στη Βουλή, περιπλέκεται ακόμη περισσότερο και η διαδικασία εξέτασης των προσφυγών που έχουν καταθέσει τα κανάλια στο Συμβούλιο της Επικρατείας, καθώς είναι δύσκολο πλέον να προχωρήσουν στη λήψη αποφάσεων μέσα στην εβδομάδα, όπως αρχικώς είχαν αποφασίσει τα μέλη της διάσκεψης. Η ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου συνεδρίασε την Τετάρτη και την Παρασκευή σε κλίμα έντασης και αντικρουόμενων απόψεων που εξέφρασαν τα 30 μέλη του, με αποτέλεσμα να μην καταστεί δυνατή η λήψη απόφασης ούτε για το τυπικό σκέλος της προσφυγής που έχουν καταθέσει τα κανάλια ζητώντας να κηρυχθεί ο σχετικός νόμος αντισυνταγματικός. Σύμφωνα με ακριβείς πληροφορίες, η διάσκεψη του ΣτΕ εμφανίζεται διχασμένη για το αν πρέπει να εξετάσει την ουσία των προτάσεων αντισυνταγματικότητας που προβάλλουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί ή αν θα απορρίψει συνολικά τις ενστάσεις τους, με το σκεπτικό ότι δεν έχει νόημα να κρίνει έναν νόμο της κυβέρνησης, από τη στιγμή που ο διαγωνισμός έχει ήδη ολοκληρωθεί και το δικαστήριο θα κληθεί κάποια στιγμή να κρίνει τις επιπτώσεις του. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, ο εισηγητής και ο πρόεδρος του δικαστηρίου προτείνουν να απορριφθούν ως απαράδεκτες οι ενστάσεις περί αντισυνταγματικότητας του νόμου και η ουσία του ζητήματος να εξεταστεί με την εκδίκαση των προσφυγών επί του διαγωνισμού που έχει προσδιοριστεί για τις 13 Ιανουαρίου. Από την άλλη πλευρά, σημαντική μερίδα δικαστών που μετέχουν στη διάσκεψη υποστηρίζει ότι οι ενστάσεις αντισυνταγματικότητας θα πρέπει να κριθούν παραδεκτές και το δικαστήριο στη συνέχεια να τις εξετάσει μία προς μία. Ενώ όμως οι δύο απόψεις φαινομενικά δείχνουν να καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα (συνεκδίκαση των προσφυγών και έκδοση μιας απόφασης έως τα τέλη Μαρτίου του 2017) έχουν μια σημαντική διαφορά:

Στην πρώτη περίπτωση η κυβέρνηση μπορεί να προχωρήσει κανονικά στην αδειοδότηση των τεσσάρων νικητών του διαγωνισμού και να διατάξει ταυτόχρονα τη διακοπή εκπομπής του σήματος για τους μη αδειοδοτημένους σταθμούς εντός 90 ημερών. Ενώ στη δεύτερη δεν μπορεί να διατάξει τη διακοπή της λειτουργίας των σταθμών που δεν εξασφάλισαν άδεια, μέχρι να εκδοθούν οι δικαστικές αποφάσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρεαν από το δικαστήριο την Παρασκευή, η διάσκεψη του ΣτΕ θα συνεδριάσει και πάλι την Τρίτη, όπου τα μέλη της ενδεχομένως να κληθούν να ψηφίσουν για το αν θα γίνουν παραδεκτές οι ενστάσεις αντισυνταγματικότητας για τον σχετικό νόμο, με τα προγνωστικά να είναι μοιρασμένα. Είναι όμως σαφές ότι, εφόσον επικρατήσει η άποψη του προέδρου και του εισηγητή, οι ελπίδες των τηλεοπτικών σταθμών για δικαίωση μέσω της Δικαιοσύνης περιορίζονται σημαντικά. Αντιθέτως, αν το δικαστήριο αποφασίσει να γίνουν παραδεκτές και να συζητηθούν, τότε νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι τα κανάλια αποκτούν το πάνω χέρι και η κυβέρνηση θα υποστεί μια στρατηγική ήττα που μπορεί να καταλήξει ως και την ακύρωση του διαγωνισμού.

Διαλύθηκαν οι αρραβώνες - Ξεκινούν νέα φλερτ

Ανεξάρτητα από τις αποφάσεις του ΣτΕ, πάντως, παλιοί και νέοι καναλάρχες δείχνουν πια να έχουν αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να αντιμετωπίσουν τα υψηλά κόστη συντήρησης ενός τηλεοπτικού σταθμού πέρα από τις συνέργειες και τις συγχωνεύσεις. Και ενώ οι πρώτες απόπειρες απέτυχαν παταγωδώς, οι ιδιοκτήτες των καναλιών ξεκίνησαν νέες διαβουλεύσεις, αναζητώντας κανάλια όσοι έχουν εξασφαλίσει άδεια και, αντίστοιχα, άδεια λειτουργίας όσοι διαθέτουν κανάλια.

Την περασμένη εβδομάδα επισημοποιήθηκε η διάσταση απόψεων που σημειώθηκε μεταξύ Γιάννη Αλαφούζου και Δημήτρη Κοντομηνά, ενώ οι συζητήσεις τους για τη συνεργασία ΣΚΑΪ και ALPHA είχαν προχωρήσει αρκετά. Ταυτόχρονα διακόπηκαν οριστικά οι επαφές που είχε ο Ιβάν Σαββίδης με τη διοίκηση του STAR, καθώς δεν υπήρξε σύμπτωση απόψεων για τη στελέχωση του νέου τηλεοπτικού σταθμού. Από την Παρασκευή όμως ξεκίνησαν νέες διαβουλεύσεις, με τις πληροφορίες να επιμένουν ότι ο Δημήτρης Κοντομηνάς άρχισε νέες επαφές για την αναζήτηση στρατηγικού συμμάχου. Ταυτόχρονα, ο Ιβάν Σαββίδης εμφανίζεται να έχει επαφές με τη διοίκηση του συνδρομητικού καναλιού NOVA, σε μια προσπάθεια να διασφαλίσει στούντιο αλλά και υλικοτεχνική υποδομή. Για τις διαβουλεύσεις αυτές και τις πιθανότητές τους να καταλήξουν σε γάμο ενημέρωσαν και την κυβέρνηση οι νέοι ιδιοκτήτες καναλιών, καθώς το Μέγαρο Μαξίμου δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον για την έκβασή τους, επειδή επιθυμούν να εκπέμψουν το ταχύτερο δυνατόν οι δύο νέοι σταθμοί των Βαγγέλη Μαρινάκη και Ιβάν Σαββίδη, για να μπορέσει να διατάξει τη διακοπή λειτουργίας των μη αδειοδοτημένων σταθμών, αλλά και για να αλλάξει το εχθρικό τηλεοπτικό τοπίο που έχει δημιουργηθεί μετά τον διαγωνισμό.

Πόλεμος και πάλι για το ΕΣΡ

Εν όψει της εφαρμογής των διατάξεων, αλλά και των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει και πάλι αυτή την εβδομάδα να επιτύχει τον διορισμό νέας σύνθεσης του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου, καθώς γνωρίζει ότι το Σύνταγμα αναφέρει ρητά ότι μόνο η ανεξάρτητη αρχή μπορεί να αδειοδοτήσει τηλεοπτικούς σταθμούς. Ωστόσο η νέα απόπειρα του προέδρου της Βουλής προσέκρουσε και πάλι στην άρνηση της Ν.Δ. να συναινέσει, τονίζοντας ότι θα δώσει θετική ψήφο μόνο όταν η κυβέρνηση δεχτεί να ακυρώσει τον διαγωνισμό και να τον επαναλάβει υπό την ευθύνη του ΕΣΡ. Χωρίς τις ψήφους της Ν.Δ., όμως, η έγκριση του διορισμού του ΕΣΡ από τη Βουλή είναι αδύνατη, καθώς το Σύνταγμα προβλέπει αυξημένη πλειοψηφία 4/5 του συνόλου. Η άρνησή της να δώσει θετική ψήφο προκαλεί ήδη πόλεμο ανακοινώσεων μεταξύ της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος αναμένεται να κορυφωθεί την Τετάρτη, κατά τη διάρκεια της διάσκεψης των προέδρων, όπου ο κ. Βούτσης θα προτείνει τα νέα μέλη, αλλά και την Πέμπτη, οπότε θα κατατεθούν και θα ψηφιστούν οι τροπολογίες από τη Βουλή, επιχειρώντας για δεύτερη φορά παράκαμψη των αρμοδιοτήτων του ΕΣΡ.  

Ενταση και με τα «πόθεν έσχες»

Ενταση όμως, ακόμη και μεταξύ των υπερθεματιστών, υπήρξε και την Παρασκευή, όταν η ΓΓΕΕ ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε επιτυχώς ο έλεγχος των «πόθεν έσχες» που κατέθεσαν οι τέσσερις εταιρείες που επικράτησαν στον διαγωνισμό. Οπως κατήγγειλε η εταιρεία ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ, η ΓΓΕΕ αρνήθηκε να παραδώσει σε εκπροσώπους της αντίγραφο της δήλωσης που κατέθεσε η εταιρεία ΣΚΑΪ - ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ του Γιάννη Αλαφούζου, καταγγέλλοντας ότι έπειτα από αυτή την εξέλιξη η διαδικασία του διαγωνισμού καθίσταται διάτρητη.

«Δίχως κανένα σοβαρό επιχείρημα, εντελώς αυθαίρετα και με την πλήρη κάλυψη της Γραμματείας και της αρμόδιας για τον έλεγχο των ‘‘πόθεν έσχες’’ επιτροπής, τα σχετικά στοιχεία που αφορούν την ιδιοκτήτρια εταιρεία του ΣΚΑΪ, ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ, δεν τέθηκαν στη διάθεση των εκπροσώπων των προαναφερθέντων σχημάτων, γεγονός πρωτοφανές και αντιδεοντολογικό σύμφωνα με τις προβλέψεις τις προκήρυξης που συνιστά χωρίς αμφιβολία αλλοίωση της διαδικασίας. Τα ερωτήματα που ανακύπτουν καθίστανται ακόμη πιο αμείλικτα αν αναλογιστεί κανείς πως την προσεχή Δευτέρα λήγει η προθεσμία υποβολής ασφαλιστικών μέτρων από την πλευρά των ενδιαφερομένων», ανέφερε στην ανακοίνωσή της η ALTER EGO. «Με δεδομένο ότι είχε προηγηθεί η άνευ λογικής και νομικής εξήγησης απόρριψη της προσφυγής της ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε. για το δάνειο που είχε χορηγηθεί από ναυτιλιακή εταιρεία συμφερόντων του κ. Γιάννη Αλαφούζου στην εταιρεία-φορέα του ΣΚΑΪ, πρακτική που αντιτίθεται πλήρως στην κείμενη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία, τότε πλέον είναι σαφές πως η όλη διαδικασία καθίσταται διάτρητη. Την απόλυτη ευθύνη για την εξέλιξη αυτή έχει η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και προσωπικά ο ίδιος ο γενικός γραμματέας Λευτέρης Κρέτσος, ο οποίος τίθεται ξεκάθαρα προ των ευθυνών του και οφείλει να προβεί στις ενέργειες εκείνες που θα αποκαταστήσουν την αξιοπιστία, το κύρος και την έξωθεν καλή μαρτυρία της διαδικασίας».