Τα πάνω-κάτω στην παιδεία: Τι αλλάζει σε πανεπιστήμια, πανελλήνιες, λύκειο

Μετά τις αλλαγές στις εξετάσεις για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, το υπουργείο Παιδείας ετοιμάζει τα νέου τύπου Πανεπιστήμια. Στόχος του υπουργού Παιδείας είναι  τα κοινά μαθήματα στο πρώτο έτος, η προκήρυξη θέσεων για νέους πανεπιστημιακούς και πτυχία με δύο κατευθύνσεις στους αποφοίτους. 

Εθνικό Απολυτήριο, κατάργηση Πανελλαδικών Εξετάσεων και αναμόρφωση των πρώτων ετών των Πανεπιστημίων με παράλληλο «άνοιγμα» σε νέους πανεπιστημιακούς είναι το τρίπτυχο στο οποίο θα κινηθεί ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου.  

Ο κ. Γαβρόγλου ετοιμάζει ένα νέο σύστημα Πανελλαδικών που θα περιλαμβάνει την αναβάθμιση των δύο τάξεων του Λυκείου, ενώ  λαμβάνοντας το απολυτήριο Λυκείου, το οποίο θα ονομάζεται Εθνικό Απολυτήριο, θα μπαίνει ο μαθητής στο πανεπιστήμιο.

Ο βαθμός του Εθνικού Απολυτηρίου στα πρότυπα του International Baccalaureate, θα διαμορφώνεται από τη βαθμολογία των Πανελλαδικών Εξετάσεων και από τη συνολικότερη παρουσία του μαθητή στο Λύκειο, με σειρά κριτηρίων. Στόχος του νέου συστήματος που επεξεργάζεται ο κ. Γαβρόγλου είναι να δημιουργηθεί ένα ευέλικτο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια, οι απόφοιτοι των οποίων θα πρέπει να αποκτούν ένα πτυχίο που θα  έχει αξία.  

Οι δύο σημαντικότερες αλλαγές στα Πανεπιστήμια, αφορούν στην εισαγωγή των φοιτητών σε σχολές και όχι σε τμήματα, προκειμένου να μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα σε περισσότερες από μία σχολές ώστε να παίρνουν πτυχίο, με δύο κατευθύνσεις, όπως Αρχαιολογίας και Κοινωνιολογίας.

Στόχος του νέου συστήματος είναι να ενοποιήσει τα μαθήματα στο α΄ εξάμηνο των Πανεπιστημίων, δηλαδή ο φοιτητής στο Χημικό και το Φυσικό τμήμα να παρακολουθεί κοινά μαθήματα και μετά  να αποφασίζει ποιον επιστημονικό κλάδο θα ακολουθήσει. Οι φοιτητές δεν θα εισάγονται σε σχολή αλλά σε Πανεπιστήμιο, επιλέγοντας από μία λίστα μαθημάτων και κερδίζοντας πόντους, προκειμένου να λαμβάνουν την τελική απόφαση σε μεγαλύτερη ηλικία. 

Στην περίπτωση που στα τέσσερα χρόνια έχουν επιλέξει έναν (μικρό) αριθμό ομοειδών μαθημάτων το πτυχίο τους αποκτά «κύρια κατεύθυνση» ή «δευτερεύουσα κατεύθυνση» (major/minor) στην ειδικότητα που έχουν επιλέξει, με στόχο να έχουν μία μεγαλύτερη γκάμα γνωστικών αντικειμένων.

Στις προτάσεις που θα συζητηθούν τους επόμενους δύο μήνες είναι η θέσπιση νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που να αποδεσμεύει το Λύκειο από τις εξετάσεις εισαγωγής. Παράλληλα προτείνεται αναδιαμόρφωση της ύλης σε σχέση με τα Προγράμματα Σπουδών, συγγραφή νέων σχολικών εγχειριδίων και υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού επιμόρφωση εκπαιδευτικών στα νέα Προγράμματα Σπουδών και τις νέες διδακτικές προσεγγίσεις.

Ο κ. Γαβρόγλου εισηγείται τη διαμόρφωση νέου τρόπου εισαγωγής στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα με διαδικασίες που δεν θα εξαρτώνται αποκλειστικά από την απομνημόνευση και θα εγγυώνται ότι οι μαθητές θα σπουδάζουν τα γνωστικά αντικείμενα που τους ενδιαφέρουν.
 
Σύμφωνα με τον κ. Γαβρόγλου άμεσα η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, μέσα από ένα διάλογο που θα μεταδίδεται και από το Κανάλι της Βουλής, καλείται να καταλήξει σε ένα πλαίσιο προτάσεων, για την «Αναβάθμιση τελευταίων τάξεων του Λυκείου, αξιόπιστο Εθνικό Απολυτήριο, κατάργηση Πανελληνίων, και αναμόρφωση των πρώτων ετών των ΑΕΙ».
 
Το νέο «τοπίο» όπως το ανέπτυξε ο κ. Γαβρόγλου στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό στη Βουλή διαμορφώνεται ως εξής: 

Προσχολική Αγωγή

Στην προσχολική αγωγή, την οποία έχουμε πρόθεση όχι μόνο να γενικεύσουμε, αλλά και να εκσυγχρονίσουμε, ανανεώνουμε τα αναλυτικά προγράμματα και εισάγουμε νέες παιδαγωγικές μεθόδους όπως είναι η διαφοροποιημένη παιδαγωγική.

Δημοτικά Σχολεία

Στα δημοτικά σχολεία, θα επεκτείνουμε τη λειτουργία του ενιαίου τύπου ολοήμερου, ώστε να συμπεριλάβει και τα μονοθέσια, τα διθέσια και τα τριθέσια δημοτικά σχολεία. Ταυτόχρονα, θα βελτιωθεί η υλοποίηση του προγράμματος κατά τις απογευματινές ώρες, ώστε η φοίτηση των μαθητών σε αυτά να αποκτήσει ουσιαστικό παιδαγωγικό χαρακτήρα, και να λειτουργήσει θετικά, ιδιαίτερα για τους μαθητές που προέρχονται από τα πιο στερημένα κοινωνικά περιβάλλοντα.  

Θεματική εβδομάδα στα Γυμνάσια

Στα Γυμνάσια, σχεδιάζεται  η  καθιέρωση του θεσμού της Θεματικής Εβδομάδας που φέτος θα είναι αφιερωμένη στην Αγωγή Υγείας με έμφαση στις εξαρτήσεις, τη διατροφή και τις έμφυλες σχέσεις.

Περιγραφική αξιολόγηση μαθητών

Παράλληλα, σε ολόκληρη την υποχρεωτική εκπαίδευση ξεκινά πιλοτικό πρόγραμμα περιγραφικής αξιολόγησης που σταδιακά θα επεκταθεί σε όλα τα σχολεία το 2018-9.

Αυτοαξιολογηση

Οι διαδικασίες του σχεδιασμού και της αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου που σταδιακά θα εισαχθούν θα αποτελούν εσωτερική υπόθεση των σχολικών μονάδων και σε καμία περίπτωση δεν θα έχουν τιμωρητικό χαρακτήρα ούτε βέβαια θα συνδέονται με μισθούς ή απολύσεις. Αντίθετα, στόχος είναι να δημιουργηθεί μια κουλτούρα συνεργατικού σχεδιασμού με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της παιδαγωγικής πράξης, μέσα σε κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας. Τέτοιου τύπου αυτοαξιολογήσεις θα αναδείξουν τις πρωτοποριακές δράσεις που γίνονται ήδη με πρωτοβουλία εκπαιδευτικών σε πολλά από τα σχολεία μας. Στις αυτοαξιολογήσεις, όμως, των σχολικών μονάδων θα καταγραφούν και οι υποχρεώσεις της Πολιτείας που σε πολλούς τομείς υπολείπονται.   

Το Λύκειο

Χρειάζεται να αποκατασταθεί η αυτονομία του ως εκπαιδευτικής βαθμίδας. Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η αναβάθμιση των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου, την ουσιαστική λειτουργία των οποίων όλη η κοινωνία έχει εκχωρήσει στα φροντιστήρια.

Εθνικό Απολυτήριο

Είναι απαραίτητο το Λύκειο να απονέμει ένα αξιόπιστο Εθνικό Απολυτήριο που θα αποτελέσει και τη βάση για το νέο σύστημα εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο. Άμεσα η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, αξιοποιώντας τις προτάσεις που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου, τις επεξεργασίες του ΙΕΠ, τις απόψεις εμπειρογνωμόνων, των εκπαιδευτικών φορέων, αλλά και προτάσεων που έχουν διατυπωθεί τα τελευταία 20 χρόνια, μέσα από ένα διάλογο που θα μεταδίδεται και από το Κανάλι της Βουλής, καλείται να καταλήξει σε ένα πλαίσιο προτάσεων, για το τετράπτυχο «Αναβάθμιση τελευταίων τάξεων του Λυκείου, αξιόπιστο Εθνικό Απολυτήριο, κατάργηση Πανελληνίων, και αναμόρφωση των πρώτων ετών των ΑΕΙ».

Μέχρι το Μάρτιο οι αποφάσεις για τις πανελλαδικές

Μέχρι τον Μάρτιο θα ολοκληρωθούν οι συζητήσεις ώστε να ληφθούν οι απαραίτητες πολιτικές αποφάσεις και να γνωρίζουν όσοι θα είναι στην πρώτη Λυκείου ποιο θα είναι το νέο σύστημα. Θα προγραμματίσουμε σε βάθος τριετίας. Μέχρι τότε θα ισχύουν οι Πανελλήνιες με τη σημερινή τους μορφή.

Ενιαίος Χώρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης

Ο Ενιαίος Χώρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι το άλλο μεγάλο πεδίο που αφορά την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Είναι απαραίτητο να υπάρξει ώσμωση ανάμεσα στα Πανεπιστήμια, τα ΤΕΙ και τα ερευνητικά κέντρα, έτσι ώστε να προωθηθεί πιο αποτελεσματικά η παραγωγή γνώσης.

Αυτονομία των Πανεπιστημίων

Ο μεγάλος στόχος   είναι η διατήρηση και ενίσχυση της αυτονομίας των Πανεπιστημίων και η απρόσκοπτη στήριξη της ερευνητικής και εκπαιδευτικής τους δράσης. Καθοριστικής σημασίας είναι η δημιουργία ενός ευέλικτου ΕΛΚΕ, που, απαλλαγμένος από την υπέρμετρη γραφειοκρατία, θα διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα ερευνητικά κονδύλια και θα υποστηρίζει μέλη ΔΕΠ και νέους ερευνητές στην απορρόφηση των ερευνητικών κονδυλίων. Μόνο μέσα από ένα τέτοιο υποστηρικτικό πλέγμα θα θωρακιστούν οι προπτυχιακές και οι μεταπτυχιακές σπουδές από τον κίνδυνο υποβάθμισής τους, κυρίως λόγω υποχρηματοδότησης και μη ανανέωσης του διδακτικού προσωπικού των Πανεπιστημίων.

Στήριξη των εκπαιδευτικών

Ανάμεσα στις προτεραιότητες του υπουργείου είναι η δημιουργία Κεντρικής Υποστηρικτικής Δομής της Εκπαιδευτικής Κοινότητας η οποία, ανάμεσα σε άλλα, θα έχει την ευθύνη των προγραμμάτων επιμόρφωσης.