Από την αρχή οι άδειες για τα κανάλια

Νέος κύκλος αντιπαράθεσης για την αδειοδότηση των καναλιών ξεκινά από την επόμενη εβδομάδα, καθώς η επίσημη ανακοίνωση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας διαβάζεται διαφορετικά από την κυβέρνηση, διαφορετικά από την αντιπολίτευση και διαφορετικά από τα κανάλια.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο νόμος 4339 με τον οποίο πραγματοποιήθηκε ο διαγωνισμός της 2ας Σεπτεμβρίου και ανέδειξε τέσσερις υπερθεματιστές, παραμένει ισχυρός και μπορεί να τεθεί και πάλι σε εφαρμογή, με εξαίρεση το άρθρο 2 που μεταβίβαζε τις αρμοδιότητες από το ΕΣΡ στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και στην αρμόδια πενταμελή επιτροπή.

Σύμφωνα με την αντιπολίτευση, ο νόμος 4339 κηρύχθηκε αντισυνταγματικός και άκυρος, επειδή το άρθρο 2 ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος του νομικού πλαισίου, το οποίο καταρρέει ολόκληρο και θα πρέπει να νομοθετηθεί από την αρχή. Σύμφωνα με τα κανάλια, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο υιοθέτησε τις απόψεις τους ακυρώνοντας όχι μόνο τον διαγωνισμό, αλλά και την απόφαση για την προκήρυξη τεσσάρων πανελλαδικών αδειών. Θεωρούν μάλιστα σίγουρο ότι θα επαναβεβαιώσει την απόφαση αυτή σε πιθανές μελλοντικές προσφυγές, αν η κυβέρνηση επιχειρήσει να επαναφέρει τον νόμο για να επαναπροκηρυχθούν τηλεοπτικές άδειες χωρίς τον απόλυτο έλεγχο του ΕΣΡ. 

Το βέβαιο είναι ότι όλα θα κριθούν πλέον από τις αποφάσεις που θα πάρει το ΕΣΡ αφού διαβάσει προσεκτικά την απόφαση του ΣτΕ και ξεκινήσει τον πρώτο γύρο δια­βουλεύσεων με τα κόμματα και τα κανάλια. Προς το παρόν, πάντως, δηλώνει απρόθυμο να προχωρήσει σε προσωρινή ρύθμιση του τηλεοπτικού τοπίου, όπως ζητά ήδη επισήμως η κυβέρνηση.

Η απόφαση του ΣτΕ δεν κοινοποιήθηκε στο σύνολό της στους ενδιαφερομένους την Παρασκευή, επειδή έπρεπε να συμπληρωθεί με παρατηρήσεις της τελευταίας στιγμής.

Περιλαμβάνει 65 σελίδες και θα κοινοποιηθεί στους πάντες την επόμενη εβδομάδα, αν και εκτεταμένα τμήματά της διέρρευσαν ήδη στα ΜΜΕ.

Από τις δηλώσεις που έκανε όμως ο πρόεδρος του ΣτΕ Νίκος Σακελλαρίου, αλλά και από τα αποσπάσματα που δημοσιοποιήθηκαν προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:

Το ΕΣΡ έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να διενεργεί διαγωνιστική διαδικασία και να ρυθμίζει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο. Το ΕΣΡ είναι αρμόδιο αποκλειστικά και για την
 αδειοδότηση αλλά και για όλα τα άλλα, όπως τους όρους και τις προϋποθέσεις του διαγωνισμού.

Οι τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν έννομο συμφέρον, ασχέτως αν λειτουργούν παράνομα ή νόμιμα, και εξ αυτού μπορούν να μετάσχουν στη διαγωνιστική διαδικασία και να προσφύγουν στο ΣτΕ προσβάλλοντας κανονιστικές πράξεις. Ταυτόχρονα πάντως αποδοκιμάζεται έμμεσα το καθεστώς της λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών με προσωρινές άδειες, το οποίο έχει παραταθεί προσωρινά μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2015 και έχει λήξει. Ωστόσο, σε σχέση με τη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών, η απόφαση δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στο αν αυτή είναι νόμιμη ή παράνομη, σημειώνοντας ότι επ’ αυτού «υπάρχει νομοθετικό κενό».

Σε ό,τι αφορά το άρθρο 101 του Συντάγματος που προβλέπει τη συγκρότηση των Ανεξάρτητων Αρχών, το ΣτΕ αποφαίνεται ότι για τη συγκρότησή τους απαιτείται η σύμπραξη των πολιτικών κομμάτων μέσω της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, σημειώνοντας ότι αν αυτό δεν γίνεται υπάρχει ουσιαστικά παραβίαση του Συντάγματος, γεγονός που, όπως επισημαίνει όμως, δεν δικαιολογεί τη συνταγματικότητα της ρύθμισης που αφαίρεσε την αρμοδιότητα από το ΕΣΡ και την έδωσε στον υπουργό.

Ειδικότερα αναφέρεται ότι δεν μπορεί να θεραπευθεί μία παραβίαση διατάξεως του Συντάγματος με άλλη, και συγκεκριμένα της διατάξεως του άρθρου 15 παράγραφος 2, που αναφέρει ρητά ότι το ΕΣΡ είναι αποκλειστικά αρμόδιο για τη χορήγηση των τηλεοπτικών αδειών καθώς και για τη διαγωνιστική αδειοδοτική διαδικασία.

Τι προτείνει η κυβέρνηση

Μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης, ο αρμόδιος υπουργός Νίκος Παππάς αλλά και κορυφαίες κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν ότι ο νέος διαγωνισμός για την προκήρυξη πανελλαδικών αδειών μπορεί να ξεκινήσει αμέσως με βασικό εργαλείο τον νόμο 4339, τονίζοντας ότι παραμένει ενεργός πλην του άρθρου 2, δηλαδή της διάταξης που αφαίρεσε τις αρμοδιότητες από το ΕΣΡ. 

Μάλιστα η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι δεν κρίθηκε αντισυνταγματικός ούτε ο καθορισμός των τεσσάρων αδειών, αν και η κυβέρνηση δέχεται πλέον να αυξηθούν.
Παράλληλα, ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης αποσαφήνισε τις προθέσεις της κυβέρνησης ανακοινώνοντας ότι θα επιδιώξει άμεσα συνάντηση με τον πρόεδρο και τα μέλη του ΕΣΡ για να καθοριστούν από κοινού τα επόμενα βήματα.
Οπως είπε ο κ. Παππάς, το ΣτΕ στην απόφασή του χαρακτηρίζει παράνομη τη διατήρηση του ισχύοντος καθεστώτος λειτουργίας των καναλιών και θα πρέπει η Πολιτεία να σεβαστεί και αυτή την απόφασή της.

Ανακοίνωσε λοιπόν ότι θα ζητήσει από το ΕΣΡ την άμεση έναρξη των διαδικασιών για τη διεξαγωγή νέου διαγωνισμού, προσθέτοντας ότι αν διαπιστώσει πως η διαδικασία αυτή θα είναι χρονοβόρα, θα επιδιώξει να κληθούν όλα τα κανάλια που λειτουργούν σήμερα να καταβάλλουν ετήσιο εύλογο ενοίκιο. 

Αν και ο υπουργός δεν προσδιόρισε το ποσό, κυβερνητικές πηγές τονίζουν ότι εύλογο τίμημα θεωρείται ένα ποσό της τάξεως των 25 εκατ. ευρώ τον χρόνο για το σύνολο των καναλιών, έτσι ώστε στη δεκαετία το ποσό να αγγίξει τα 250 εκατ. ευρώ που συγκεντρώθηκαν από τον ακυρωθέντα διαγωνισμό. 

Τι ζητούν τα κανάλια

Με εντελώς διαφορετική οπτική διάβασαν την απόφαση τα νομικά επιτελεία των καναλιών, υπογραμμίζοντας ότι ο νόμος 4339 χρειάζεται σχεδόν ριζικές τροποποιήσεις και ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτε άλλο από την προκήρυξη διαγωνισμού για οριστική αδειοδότηση των καναλιών, χωρίς να μεσολαβήσει καμία άλλη αλλαγή του ισχύοντος καθεστώτος.

Τα επιτελεία των καναλιών υποστηρίζουν ότι οι τέσσερις τηλεοπτικές άδειες που προκήρυξε η κυβέρνηση ακυρώνονται, καθώς υπάρχει αντίστοιχη απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, αλλά και απόφαση του ΣτΕ που δεν εκδίκασε τις συγκεκριμένες προσφυγές, θεωρώντας ότι περιττεύουν αφού κρίνει αντισυνταγματικό τον νόμο και άκυρη την προκήρυξη.
Επίσης, υποστηρίζουν ακόμη ότι δεν μπορεί το ΕΣΡ να προχωρήσει στη θέσπιση ετήσιου ενοικίου επειδή, όπως τονίζουν, πληρώνουν ήδη φόρους και εισφορές, ενώ δεν έχει καμία σχέση το μερίδιο της αγοράς που διασφάλισαν οι τέσσερις υπερθεματιστές με το σημερινό μερίδιο αγοράς που διεκδικούν σήμερα όλα μαζί τα κανάλια εν μέσω μάλιστα της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης. Τα κανάλια, μάλιστα, τονίζουν ότι αν η κυβέρνηση επιχειρήσει να θεσπίσει ετήσιο ενοίκιο, θα προσφύγουν και πάλι στο ΣτΕ και αυτή τη φορά θα δικαιωθούν πολύ ευκολότερα, καθώς υπάρχει ήδη το δεδικασμένο της αρχικής τους απόφασης.

Ταυτόχρονα οι τέσσερις εταιρείες των υπερθεματιστών προχωρούν από την επόμενη εβδομάδα στην άμεση απαίτηση για επιστροφή των 80 εκατ. ευρώ που κατέβαλαν ως πρώτη δόση, αλλά και των 30.000 ευρώ που κατέθεσε κάθε διαγωνιζόμενος ως παράβολο, τονίζοντας ότι αν η κυβέρνηση δεν τα επιστρέψει στους δικαιούχους θα τα διεκδικήσουν δικαστικά και εντόκως. 
Το αίτημα αυτό το χαρακτήρισε δίκαιο και ο αρμόδιος υπουργός, χωρίς όμως να δεσμευτεί ότι τα χρήματα θα επιστραφούν άμεσα, καθώς, όπως είπε, θα πρέπει να γίνουν συνεννοήσεις με το υπουργείο Οικονομικών. 

Τι θα κάνει το ΕΣΡ

Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες από μέλη του ΕΣΡ, η Ανεξάρτητη Αρχή έχει ήδη αποφασίσει να μην προβεί σε καμία ρύθμιση του τηλεοπτικού τοπίου έως τη διεξαγωγή του νέου διαγωνισμού, απορρίπτοντας εξαρχής την πρόταση για τη θέσπιση ενοικίου κατοχής των τηλεοπτικών συχνοτήτων. Τα μέλη του ΕΣΡ θα ενημερώσουν σύντομα τον αρμόδιο υπουργό ότι, αφού διαβάσουν προσεκτικά την απόφαση του ΣτΕ, θα ξεκινήσουν διαβουλεύσεις με τα κόμματα και τα κανάλια τόσο για τον καθορισμό των αδειών που θα προκηρυχθούν όσο και για τις προδιαγραφές της νέας προκήρυξης του διαγωνισμού, ενώ θα ζητήσουν και τροποποίηση του νόμου 4339, έτσι ώστε να εναρμονιστεί πλήρως με το Σύνταγμα, αλλά και τις αποφάσεις της Διάσκεψης των Προέδρων.

Από τα παραπάνω προκύπτει σαφώς ότι οι διαδικασίες προετοιμασίας του νέου διαγωνισμού θα απαιτήσουν αρκετούς μήνες και είναι απίθανο να ολοκληρωθούν πριν από το φθινόπωρο του 2017.

Πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι η Διάσκεψη των Προέδρων στις συνεδριάσεις της πριν από την εκλογή της νέας σύνθεσης του ΕΣΡ αποφάσισε ότι οι τηλεοπτικές άδειες πανελλαδικής εμβέλειας που θα προκηρυχθούν θα πρέπει να είναι «τουλάχιστον πάνω από πέντε». Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης έχει δεσμευτεί προσωπικά για την τήρηση αυτής της απόφασης.