Έφυγε από τη ζωή ο αγαπημένος ηθοποιός Στάθης Ψάλτης

Μετρημένος και λακωνικός στον λόγο του, σχεδόν πράος στις κινήσεις του, κατά κάποιον περίεργο τρόπο στιβαρός, παρά τα εύκολα συμπεράσματα που γεννά η εμβληματικά skinny φιγούρα του. Το αλλοτινό ποπ είδωλο των 80s μπορεί να είναι πολλά. Σίγουρα δεν είναι αυτό που νομίζεις.

Ενενήντα λεπτά με τον Στάθη Ψάλτη -τα 20 on the record- είναι αρκετά για να σκουντήξεις λίγο παραπέρα τις κλισέ ατάκες που σου ’ρχονται παβλοφικά στο νου από τις περίφημες ταινίες του (βλ. «Κούλα, πολύ κωλόπαιδο ο Κυριάκος» κ.λπ.), μα κυρίως για να γεννηθεί μέσα σου μια βασανιστική απορία που μπορεί με σχετική επάρκεια να περιγράψει το δίλημμα: «Με τρολάρει; Δεν με τρολάρει;». Συνεπής στο ραντεβού του φτάνει στο θέατρο «Πάνθεον», όπου κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή μεταμορφώνεται σε Παραμάνα για την ποπ εκδοχή του έργου «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», πιασμένος χέρι-χέρι με την εντυπωσιακή σύζυγό του Χριστίνα. Εκείνη θα είναι άλλωστε σιωπηλός μάρτυρας, διακριτικός παρατηρητής της συζήτησης που θα κάνουμε λίγα λεπτά αργότερα στο καμαρίνι το οποίο ο Ψάλτης μοιράζεται με τον Δημήτρη Πιατά. Καθώς περνά το κατώφλι του θεάτρου τον πλησιάζω και συστήνομαι: «Γεια σας, κύριε Ψάλτη. Εχω έρθει για τη συνέντευξη». «Ποια συνέντευξη;» απορεί. Του εξηγώ. Θυμάται. «Βέβαια, έχω γράψει τις απαντήσεις. Ελάτε στο καμαρίνι μου», λέει. Ο Στάθης Ψάλτης είναι από τους καλλιτέχνες εκείνους που θέλουν να είναι «προπονημένοι» όταν μιλούν δημόσια, γι’ αυτό και έχει ζητήσει εκ των προτέρων τη λίστα με τις ερωτήσεις που θα ήθελα να του υποβάλω. Δεν είναι από σνομπισμό, έπαρση ή ανασφάλεια. Απλώς δεν θέλει να ερωτάται για τα ίδια και τα ίδια ξανά και ξανά. Προφανώς και του είναι αφόρητο να αναμασά τον εαυτό του. Αρκετά το έχουν κάνει οι άλλοι για εκείνον.

Focus στα χειρόγραφα

Κατευθυνόμαστε προς το καμαρίνι του. Τα βήματά του δεν είναι ούτε μεγάλα, ούτε μικρά, ούτε γρήγορα, ούτε αργά. Φορά ένα καπέλο με μοτίβο animal print, το οποίο θα αποχωριστεί μόνο όταν ξεκινήσει η ψιμυθιολογική μεταμόρφωσή του και στα λιπόσαρκα, μα νευρώδη χέρια του κρατά δύο φακέλους. Διασχίζουμε την υποφωτισμένη ακόμη πλατεία του θεάτρου, όπου ανταλλάσσει χαιρετισμούς με κάποιους από τους συντελεστές της παράστασης και εν συνεχεία κατεβαίνουμε στο υπόγειο όπου βρίσκεται το καμαρίνι του. Ο ιδιωτικός χώρος του για τις δύο ημέρες των παραστάσεων δεν έχει τίποτα προσωπικό, αλλά ούτε και τίποτα απρόσωπο. Ούτε λείπει κάτι, ούτε και περισσεύει. Μου ζητά λίγο χρόνο για να ανοίξει την αλληλογραφία του. Τον κοιτώ να σκίζει τους φακέλους σχεδόν σαν μικρό παιδί. Ισως είναι αμήχανος, ίσως δεν αντέχει αυτή την ξαφνική, επιβεβλημένη, ίσως καταναγκαστική οικειότητα μεταξύ συνεντευξιαστή και συνεντευξιαζόμενου. Λίγα λεπτά μετά αρχίζει να διαβάζει μία-μία τις ερωτήσεις που του έχω στείλει και να απαντά ρίχνοντας ματιές στις χειρόγραφες σημειώσεις του. Κάθε φορά που ολοκληρώνει μιαν απάντηση, τη συνοδεύει από ένα μάλλον ρητορικό «OK;», το οποίο δεν μπορείς να ξεδιαλύνεις αν εκφέρει με πυγμή ή από συστολή.

Η «άλλη» παραμάνα του Σαίξπηρ

Η πρώτη ερώτησή μου αφορά στο πώς γεννήθηκε η συνεργασία του με τον Δημήτρη Λιγνάδη. «Καταρχάς δεν γεννήθηκε η συνεργασία», με διορθώνει. «Κυοφορούνταν. Διότι στο παρελθόν ο Δημήτρης Λιγνάδης μού είχε κάνει δύο φορές πρόταση για σπουδαία έργα, αλλά δυστυχώς είχα άλλες υποχρεώσεις. Αυτή τη φορά με πήρε τηλέφωνο τον Οκτώβρη του 2015 και μου είπε “σε θέλω στο έργο του Σαίξπηρ”. Αμέσως δέχτηκα». Και ποια ήταν η πρώτη σκέψη του όταν ο Λιγνάδης τού πρότεινε να υποδυθεί την παραμάνα; «Η πρώτη μου σκέψη είχε μία δυσκαμψία. Μόλις την ξεπέρασα, μετά από πολλή σκέψη, βρέθηκε η λύση. Στο παγκόσμιο θέατρο κανείς δεν είχε σκεφτεί έως τώρα ότι η παραμάνα μπορεί να είναι γελωτοποιός. Μέσα από το έργο παίζει τραγωδία, παίζει κωμωδία, παίζει δράμα, παίζει την αστεία όταν πρέπει. Γιατί είναι το Μαντείο των Δελφών. Ξέρει από την αρχή το τέλος της Ιουλιέτας και γι’ αυτό το παίζει. Ή το ερμηνεύει. Αυτή ήταν η πρώτη σκέψη μου η οποία συναντήθηκε με του κυρίου Λιγνάδη», εξηγεί μιλώντας μάλλον χαμηλόφωνα, σχεδόν με πραότητα.

Η ευτυχία των 80s

Κοντεύει να τελειώσει το πρώτο τσιγάρο του όταν η κουβέντα μάλλον αναμενόμενα έχει μετατοπιστεί από την γελωτοποιό-Παραμάνα του 2016 στη χρυσή -από κάθε άποψη- δεκαετία του ’80. Αποφεύγω τις ερωτήσεις επί προσωπικού και ρωτώ ένα από τα ποπ ινδάλματα εκείνης της εποχής γιατί τελικά τα 80s είναι τόσο σημαδιακά για την κοινωνία μας. Γιατί επιστρέφουμε σ’ αυτά ξανά και ξανά. «Τα 80s είχαν ελπίδα, είχαν χαμόγελο, είχαν όνειρα. Ολα αυτά γεννούν την ευτυχία. Τώρα βέβαια η εποχή που ζούμε δεν γεννά ούτε χαμόγελο, ούτε όνειρο, ούτε ελπίδα», απαντά λακωνικός. Του επισημαίνω την οικονομία λόγου. Χαμογελά και συνεχίζει διαβάζοντας την επόμενη ερώτησή μου, μαζί και την απάντησή του. «Πού συγκλίνει και πού διαφέρει ο ηθοποιός από τον άνθρωπο Ψάλτη; Δεν συγκλίνουν πουθενά. Γιατί στη σκηνή υποκρίνομαι και στη ζωή είμαι αληθινός». Οσο για το πώς και το γιατί αποφάσισε να γίνει ηθοποιός; «Δεν αποφάσισα να γίνω ηθοποιός, άλλοι το αποφάσισαν και είχαν δίκιο, γιατί είχα γεννηθεί ηθοποιός. Ηταν οι δάσκαλοί μου από τη δραματική σχολή και οι πρώτοι επιχειρηματίες που με φώναξαν, ο Λειβαδάς, ο Μπουρνέλλης και κάποιοι άλλοι», λέει.





Από θεατρική παράσταση στα Γιάννενα

Ηθοποιός από κούνια!

Ο Στάθης Ψάλτης πιστεύει πως γεννήθηκε με το χάρισμα του ηθοποιού, ότι το γνώριζε από τότε που βρισκόταν στην κοιλιά της μητέρας του. Κι ας μην μπορεί να το ανακαλέσει ως ανάμνηση. Εκείνο που θυμάται ξεκάθαρα ήταν η πρώτη φορά που υποδύθηκε επαγγελματικά έναν ρόλο μπροστά σε κοινό. «Επαιξα την Κατρακυλίτσα του Μποστ. Ηταν μια καθαρίστρια τζαμιών που έπεφτε από τον 28ο όροφο και πέφτοντας έβλεπε τι γινόταν σε κάθε όροφο και το διακωμωδούσε με ταχύτητα λόγου. Οσο έπεφτε, τόσο πιο γρήγορα τα έλεγε. Για να καταλάβεις με μια αναπνοή έλεγα τέσσερις σελίδες κείμενο. Ηταν το 1982 στο Θέατρο Παρκ». Πριν από την υποκριτική ο Ψάλτης είχε κάνει πολλές δουλειές, ανάμεσά τους κι εκείνη του ναυτικού. Μπορεί να μπάρκαρε στα καράβια όταν ήταν μόλις 12 ετών, ωστόσο οι εκφράσεις του προσώπου του όταν φτάνουμε στην ερώτηση για τα παιδικά χρόνια του στην επαρχία της Κορινθίας μαρτυρούν πως ήταν ωραία χρόνια. «Ξέγνοιαστα ήταν τα παιδικά χρόνια μου. Ξέγνοιαστα στους χωματένιους δρόμους που όταν ποτίζονταν οσφριζόσουν τη μυρωδιά της γης». Λέει ακόμη ότι οι παιδικοί ήρωές του ήταν ο Γιώργος Θαλάσσης και ο Σπίθας από τον «Μικρό Ηρωα». Δεν ήθελε, όμως, να τους μοιάσει. «Αυτός στον οποίο ήθελα να μοιάσω ήταν ο πατέρας μου. Και μόνο αυτός. Αν το κατάφερα; Απόλυτα». Οσο για τους καθοριστικούς ανθρώπους στη ζωή και στην καριέρα του; «Καθοριστικοί στην καριέρα μου ήταν οι αείμνηστοι Βαγγέλης Λειβαδάς και Σμαρούλα Γιούλη. Και τη ζωή μου την καθόρισαν οι εμπειρίες που απέκτησα. Το μόνο που έχω πάρει από τη ζωή είναι εμπειρίες. Αν με έχουν κάνει καλύτερο άνθρωπο; Εσείς τι λέτε; Τι άνθρωπο βλέπετε; Οι κακές εμπειρίες σε κάνουν καλό, οι καλές εμπειρίες σε κάνουν καλύτερο. Και καλές και κακές εμπειρίες έχω ζήσει. Αν μου ’χει λείψει κάτι στη ζωή μου; Απολύτως τίποτα. Να μου ’χει λείψει το κότερο που δεν ήθελα ποτέ να έχω; Η ζωή επιφυλάσσει εκπλήξεις. Και από φίλους προδίδεσαι, και από συντρόφους προδίδεσαι, και εσύ μπορεί να προδώσεις. Ολα υπάρχουν. Μπορώ να πω ότι τώρα είμαι ήρεμος και ήσυχος. Εχω απολαύσει τη ζωή μου με όλες τις αλήθειες και με όλα τα ψέματα. Ζω υπέροχα», λέει.

  
Με τη σύζυγό του Χριστίνα 

 Δηλαδή, πώς είναι μια μέρα του; «Η καθημερινότητά μου είναι όπως ήταν χθες, όπως ήταν προχθές, όπως θα είναι αύριο. Ο νοών νοείτω», λέει ολοκληρώνοντας τον κύκλο των απαντήσεών του και οδηγώντας με μηχανικά να πατήσω το stop στο κινητό τηλέφωνο που καταγράφει τη συνομιλία μας.

Στην πραγματικότητα είναι σαν με έναν μεταφυσικό τρόπο να πατώ το play στον ίδιο. Με ρωτά αν θα ήθελα να μου προσφέρει καφέ και ξαναρωτά το όνομά μου. Αρνούμαι τον καφέ, αλλά όχι το όνομά μου. Τότε με ρωτά αν μπορεί να με λέει «αγάπη». Τον κοιτώ φέρνοντας ξανά στον νου μου το αναπάντητο ως τώρα δίλημμα: «Τρολάρει; Δεν τρολάρει;». Κι από εκείνο το σημείο ξεκινά μια εξόχως ενδιαφέρουσα παράλληλη κουβέντα για τη ζωή που προπαγανδίζει τους ανθρώπους, για τον θάνατο, για τον λόγο που εκείνος επιμένει πως δεν ενθουσιάζεται ποτέ. Με τίποτα και με κανέναν. Είναι σχεδόν άδικο που η δεοντολογία του off the record δεν μου επιτρέπει να περιγράψω τη συναρπαστική συνέχεια. Αλλά ποιος είπε ότι η ζωή είναι δίκαιη; Οχι πάντως ο Στάθης Ψάλτης.



Φωτογραφία από παράσταση στο θέατρο Περοκέ

H φιλμογραφία του Στάθη Ψάλτη

1990     Ο εραστής     Στάθης Μπιρμπιτσόλης
1989     Απαγωγή στα τυφλά     Στάθης Καραπίδας
1989     Και δειλός και τολμηρός     Μάρκος Τρέμουλας
1989     Ο πανταχού παρών     Λάζαρος Λαζάρου
1989     Ο πρωτάρης μπάτσος και η τροτέζα     Στάθης Ξετρύπης
1989     Τρελάδικο πολυτελείας     Στάθης Ξετρύπης
1988     Ο καβαλάρης των F.M. Stereo     Στάθης Παπαστάθης
1988     Ακαταμάχητος πιλότος     Αλέξης Τόμπρας
1988     Ένας αλλά Λέων     Στάθης Φρουτάκης
1988     Ξενοδοχείο Kastri     Τιμόλαος Χατζητιμολάου
1988     Ο μεγάλος παραμυθάς     Χαρίλαος Καραπαύλος
1987     Οι κυβερνήσεις πέφτουνε... αλλά ο Ψάλτης μένει     Κάλχας / (υπεύθυνος) / Μάρκος / «αλεξιπτωτιστής» / Μήτσος
1986     Κλεφτρόνι και τζέντλεμαν     Στάθης Τιμόπουλος
1986     Ράκος Νο14 και ο πρώτος μπουνάκιας     Ηρακλής Σπίνος
1986     Ψηλός λιγνός και ψεύταρος     Πίπης Παρλαπίπας
1985     Τρελλός είμαι ό,τι θέλω κάνω     Μιχάλης Βίδας
1985     Ο ταξιτζής μας     Άλκης (τηλεοπτική σειρά)
1984     Έλα να αγαπηθούμε ντάρλινγκ     Στάθης
1984     Μάντεψε τι κάνω τα βράδια     Κοσμάς Παπακοσμάς
1983     Καμικάζι αγάπη μου     Στάθης Σγουρός
1983     Πέστα βρωμόστομε     Στάθης Χρυσοστόμου / πατέρας Στάθη / μητέρα Στάθη / παππούς Στάθη (στο κάδρο)
1982     Βασικά καλησπέρα σας (Οι ραδιοπειρατές)     Στάθης Κουμπάρης
1982     Και ο Πρώτος Ματάκιας     Σίμος Αυτιάς
1982     Τα σαΐνια     Σίσυφος
1981     Είσαι στην ΕΟΚ... μάθε για την ΕΟΚ     Τηλεπαρουσιάστρια
1981     Πάμε γιά καφέ;!     «Τσίμπλας»
1981     Τα καμάκια     Ορφέας
1981     Τροχονόμος Βαρβάρα     Αχιλλέας Ταλαίπωρος / Βαρβάρα Ταλαίπωρου / πατέρας Ταλαίπωρος
1980     Γεύση απο Ελλάδα     Συνταξιούχος
1980     Ο Κώτσος στην ΕΟΚ     Απόψηλος, υπάλληλος Δήμου
1980     Ο παρθενοκυνηγός     Μάνος Μπιλάλης
1980     Ο ποδόγυρος     Ηρακλής
1979     Οι φανταρίνες     Ανθυπασπιστής-εκπαιδευτής
1979     Τα παιδιά της πιάτσας     Τηλέμαχος
1972     Διαμάντια στο γυμνό σου σώμα     Κοσμηματοπώλης