«Προμελετημένο έγκλημα» κατά του ΕΔΟΕΑΠ

Στον αέρα για δεύτερο μήνα βρίσκονται οι 18.000 ασφαλισμένοι του Ταμείου των δημοσιογράφων, αφού ο ΕΔΟΕΑΠ δηλώνει αδυναμία να καταβάλλει τα έξοδα για φάρμακα, νοσήλια, αλλά και τις επικουρικές συντάξεις, ενώ η κυβέρνηση δεν έχει πάρει καμία ουσιαστική απόφαση για την επίλυση του προβλήματος, το οποίο τείνει να πάρει εκρηκτικές διαστάσεις.

Η εμβαλωματική λύση που εφευρέθηκε με το έντοκο δάνειο ύψους 10 εκατ. ευρώ, το οποίο εγκρίθηκε από την κυβέρνηση έπειτα από αίτημα της διοίκησης του ΕΔΟΕΑΠ, δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να παρατείνει τον αργό θάνατο του Ταμείου, καθώς από τη μία δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό πότε θα εκταμιευτεί και από την άλλη μόνο πρόσκαιρη κάλυψη στις τρέχουσες υποχρεώσεις του Οργανισμού μπορεί να δώσει. 

Το δάνειο, εξάλλου, θα πρέπει να επιστραφεί σε λίγους μήνες και όσο η κυβέρνηση δεν λαμβάνει μέριμνα για να έχει έσοδα ο ΕΔΟΕΑΠ, το επαπειλούμενο οριστικό λουκέτο ενός κάποτε εύρωστου Ταμείου είναι προδιαγεγραμμένο και αναπότρεπτο. Κι αυτό διότι, όπως όλα δείχνουν, ο φορέας υγειονομικής περίθαλψης και επικούρησης των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης έχει μετατραπεί σε βορά ή, κατ’ άλλους,  «παράπλευρη απώλεια» του πολύπλευρου πολέμου που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛ. με σκοπό την καθυπόταξη των Μέσων και την ποδηγέτηση των πηγών πληροφόρησης των πολιτών οδηγώντας τον σε αργό θάνατο. 

Ο Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης ή αλλιώς ΕΔΟΕΑΠ, στον οποίο ασφαλίζεται η μεγάλη πλειονότητα των εργαζομένων στα έντυπα, ηλεκτρονικά και ψηφιακά μέσα ενημέρωσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, είναι ο πρώτος ασφαλιστικός οργανισμός που ετοιμάζεται να βαρέσει κανόνι, αφήνοντας χωρίς υγειονομική περίθαλψη τους περίπου 20.000 δημοσιογράφους και διοικητικούς που μέχρι τώρα καλύπτονταν από το συγκεκριμένο Ταμείο.

Εναν ολόκληρο χρόνο μετά την ψήφιση του διαβόητου νόμου Κατρούγκαλου, το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας με πράξεις και παραλείψεις της ηγεσίας του μεθόδευσε το καθεστώς της στάσης πληρωμών στο οποίο βρίσκεται τις τελευταίες εβδομάδες ο ΕΔΟΕΑΠ, ο οποίος, ελλείψει πόρων, αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του και δεν καταβάλλει τη μισθοδοσία του προσωπικού του, τις επικουρικές συντάξεις και τις παροχές (φάρμακα, εξετάσεις, νοσήλια κ.λπ.) των ασφαλισμένων του. 

Οι προειδοποιήσεις 

Ο ΕΔΟΕΑΠ δεν κατέβαλε εδώ και 15 ημέρες τις επικουρικές συντάξεις, ενώ το προσωπικό του Ταμείου δεν έχει πληρωθεί, το ίδιο και οι προμηθευτές του, οι φαρμακοποιοί, οι ιδιώτες γιατροί και οι κλινικές με τις οποίες έχει συμβάσεις. Ηταν μια εξέλιξη εν πολλοίς προδιαγεγραμμένη. Αλλωστε, ήδη από τις αρχές της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ το προεδρείο του ΕΔΟΕΑΠ είχε προειδοποιήσει ότι «το Ταμείο θα σκάσει». 

Αντί, ωστόσο, να δοθεί μια οριστική λύσης στο πρόβλημα που επιτάθηκε μετά τον νόμο Κατρούγκαλου, με τον οποίο ενοποιήθηκαν οι ασφαλιστικοί φορείς με τη δημιουργία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), ο ΕΔΟΕΑΠ έμεινε ξεκρέμαστος και χωρίς πόρους και ο υφυπουργός Κοινωνική Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος, ο οποίος -τι ειρωνεία;- επί σειρά ετών υπήρξε, πριν μπει στην κυβέρνηση, έμμισθος νομικός σύμβουλος στις δημοσιογραφικές ενώσεις παρέχοντάς τους συμβουλές για ασφαλιστικά θέματα, αποφασίζει ξαφνικά να δώσει ένα μέρος από τα προοριζόμενα για το Ταμείο έσοδα που είχε παρακρατήσει το περασμένο φθινόπωρο. Μόνο που τώρα τα δίνει -ποιος τα ζήτησε άραγε και με τι αντάλλαγμα;- όχι ως οφειλή του ΕΦΚΑ, αλλά ως δάνειο. Ενα δάνειο ύψους 10 εκατ. ευρώ που πρέπει να αποπληρωθεί μέχρι τέλος του έτους. Με τι έσοδα θα αποπληρωθεί; Κανείς δεν ξέρει - ή μάλλον αυτοί που ξέρουν δεν λένε.

Μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε ότι η εγγύηση για το τόσο βραχυπρόθεσμο δάνειο (προφανώς για να μην αφήσει ίχνη στον ισολογισμό του ΕΦΚΑ) είναι η ίδια η περιουσία του ΕΔΟΕΑΠ, οι υποδομές του και τα υπόλοιπα των αποθεματικών του στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ποιος είναι ο σκοπός τους; Αυτός που ήταν εξαρχής: να φέρουν τον κλάδο σε αδιέξοδο, το Ταμείο να μην έχει να πληρώσει για να λειτουργήσει και τους πρόθυμους να φωνάζουν «δεν έχουμε άλλη λύση».

Η αλήθεια είναι ότι ο εκβιασμός έχει σε έναν και μόνο σκοπό: την απαλλοτρίωση του ΕΔΟΕΑΠ για λογαριασμό των καναλαρχών και των ασφαλιστικών εταιρειών, με τον εξοστρακισμό των ανέργων και των συνταξιούχων από το περιβόητο επαγγελματικό ταμείο των ολίγων με τις ψηλές εισφορές. Τα 10 εκατ. ευρώ πρέπει άμεσα να μπουν στο Ταμείο όχι ως δάνειο, αλλά ως οφειλόμενα. Οπως οφείλονται και τα 103 εκατ. ευρώ του PSI και τα χαμένα από ανείσπρακτες εισφορές και το αγγελιόσημο από εκδότες και καναλάρχες.

Οι υποσχέσεις για νέο πόρο

Πολλοί θυμούνται τις έντονες συζητήσεις των δημοσιογράφων με τον πρώην υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Δημήτρη Στρατούλη, ο οποίος δεν θέλησε να εφαρμόσει την απευθείας τιμολόγηση των ΜΜΕ. Και αυτό παρά το γεγονός ότι αναλογιστικές μελέτες προειδοποιούσαν για το χάος που τελικά ήρθε. Βασικός υπεύθυνος, όμως, για την κατάσταση δεν είναι άλλος από τον άνθρωπο που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στο ασφαλιστικό τέρας που σήμερα έχει προκύψει. Ο πρώην υπουργός Εργασίαςς Γιώργο Κατρούγκαλο, ο οποίος, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, διαβεβαίωνε ότι «ο ΕΔΟΕΑΠ δεν θα καταρρεύσει» και ότι παρά την πορεία κατάργησης του αγγελιοσήμου θα βρισκόταν άμεσα άλλος πόρος που θα τον αντικαθιστούσε. Ολα αυτά τα έλεγε ενώ είχε δεχθεί σαφείς προειδοποιήσεις για την πορεία του Ταμείου προς την καταστροφή, προφανώς επειδή στον σχεδιασμό της κυβέρνησης δεν υπήρχε το σενάριο της επίτευξης τελικής λύσης, αλλά αυτό του αδιεξόδου.

Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι στις 15 Σεπτεμβρίου 2016 το προεδρείο του Ταμείου είχε προειδοποιήσει ανοιχτά τότε τους κυρίους Κατρούγκαλο και Πετρόπουλο για την πορεία των πραγμάτων, με τους δύο πολιτικούς να αναφέρουν σε ενώσεις δημοσιογράφων ότι σύντομα θα θεσπιζόταν ένας νέος πόρος, μιλώντας για ένα ποσοστό «10% επί του τζίρου των διαφημίσεων, ο οποίος θα αντικαθιστούσε το αγγελιόσημο». Κάτι τέτοιο φυσικά ουδέποτε έγινε και αντ’ αυτού ο ΕΔΟΕΑΠ οδηγήθηκε στο τωρινό καθεστώς της στάσης πληρωμών, για το οποίο δεν είναι άμοιροι ευθυνών οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των εργαζομένων στον χώρο της ενημέρωσης, και συγκεκριμένα όσοι άσκησαν τα τελευταία χρόνια τη διοίκηση στον -αυτοδιοικούμενο- ΕΔΟΕΑΠ, καθώς και στις ενώσεις των δημοσιογράφων (ΠΟΕΣΥ, ΕΣΗΕΑ, ΕΣΗΕΜΘ) και των υπαλλήλων (ΕΠΗΕΑ) που έχουν μικρότερο ή μεγαλύτερο ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων.

Είναι χαρακτηριστικό, εξάλλου, ότι ο ΕΔΟΕΑΠ έχει ζητήσει από την κυβέρνηση να μπουν στο Ταμείο και να φύγουν από τον ΕΦΚΑ όσοι δημοσιογράφοι εργάζονται με μπλοκ παροχής υπηρεσιών, όμως ο κ. Πετρόπουλος πέταξε αυτή την πρόταση στο καλάθι των αχρήστων. Χωρίς, ωστόσο, να υπάρξει ουσιαστική αντίδραση από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες, που συνήθως κηρύσσουν άγονες κινητοποιήσεις συμμετοχής σε γενικές απεργίες, οι οποίες έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, αφού τελικά δεν προβάλλονται τα αιτήματα των δημοσιογράφων αλλά των άλλων κλάδων που απεργούν.

Η χρεοκοπία

Με τούτα και με κείνα χρειάστηκε να περάσουν μόλις εννέα μήνες από την κατάργηση του αγγελιόσημου για να επισημοποιηθεί η χρεοκοπία του ΕΔΟΕΑΠ, η οποία θα πάρει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις όσο δεν έχει νέους πόρους. Δεν είναι, λοιπόν, λίγοι εκείνοι που αναφέρονται σε «προγραμματισμένη και καθόλου τυχαία ευθανασία του Ταμείου των δημοσιογράφων που από πίσω κρύβει άλλες επιδιώξεις». Σε ένα καλά οργανωμένο σχέδιο, το οποίο, μεταξύ άλλων, περιελάμβανε κυβερνητικά ψέματα και καθυστερήσεις, με τον ΕΔΟΕΑΠ να πορεύεται όλο αυτό το διάστημα τρώγοντας τις σάρκες του, καθώς τα περίπου 7,6 εκατ. ευρώ που μεταφέρθηκαν στα ταμεία του από το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ το περασμένο φθινόπωρο, έναντι βεβαιωμένων παλαιών οφειλών από το αγγελιόσημο, έχουν πλέον εξαντληθεί, ενώ και οι εισφορές των εργαζομένων δεν επαρκούν για την απρόσκοπτη λειτουργία του.

Προ της στάσης πληρωμών, την οποία τελικά δεν απέφυγε, το προεδρείο του ΕΔΟΕΑΠ έψαξε σανίδα σωτηρίας στον υφυπουργό Εργασίας, ζητώντας του να δοθούν στον ΕΔΟΕΑΠ από τον ΕΦΚΑ 10 εκατ. ευρώ εν είδει δανείου, του οποίου όμως η εκταμίευση αργεί και πρέπει να αποπληρωθεί εντόκως σε τέσσερις δόσεις (μέχρι το τέλος του 2017). Οταν λοιπόν έγινε σαφές ότι το δάνειο από τον ΕΦΚΑ αργεί, η διοίκηση του Ταμείου, σε μια ύστατη προσπάθεια να μην κηρύξει στάση πληρωμών, ζήτησε άτοκο δάνειο 5 εκατ. ευρώ από τις συνδικαλιστικές ενώσεις-μετόχους του Οργανισμού, το οποίο δεν δόθηκε λόγω διαδικαστικών προβλημάτων και των εκλογών στην ΕΣΗΕΑ. 

Πότε και γιατί θεσπίστηκε το αγγελιόσημο

Αν δώσουμε μια ιστορική, πάντως, διάσταση στο πρόβλημα του ΕΔΟΕΑΠ, θα πρέπει να πούμε ότι το όλο ζήτημα συμπυκνώνεται σε μία και μόνο λέξη: αγγελιόσημο. Αυτός ήταν ο βασικός πόρος του επικουρικού δημοσιογραφικού ταμείου από τα χρόνια της επταετίας, όταν πήρε τη θέση του καταργημένου Λαχείου Συντακτών, το οποίο ως τότε ήταν ο πόρος χρηματοδότησης της ασφάλισης των δημοσιογράφων. 

Συγκεκριμένα, ο πόρος που προερχόταν από τις διαφημίσεις θεσπίστηκε το 1968, ενώ οι εργοδότες δεν πλήρωναν ποτέ εισφορές. Για να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητά του, ο ΕΔΟΕΑΠ εισέπραττε ποσοστό 3% από τον μισθό των εργαζομένων δημοσιογράφων προκειμένου να μπορούν αυτοί να έχουν περίθαλψη, πρόνοια, επικούρηση και να παίρνουν εφάπαξ. Η καταβολή, λοιπόν, του κρίσιμου πόρου πέρασε από σαράντα κύματα. Αρχικά οι εργοδότες ήταν εκείνοι που όφειλαν να συγκεντρώνουν το αγγελιόσημο, όμως με νόμο του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου το 1996 αυτό άλλαξε. 

Επειδή τότε υπήρχαν πολλά προβλήματα, αποφασίστηκε από την τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ να καταστούν υπόχρεοι καταβολής του πόρου αυτού οι διαφημιστικές εταιρείες και οι διαφημιζόμενοι. Αν και τα επόμενα χρόνια αυξήθηκαν θεαματικά τα έσοδα, καθώς έπαψε η απαλλοτρίωση του αγγελιόσημου από κάποιους πειρατές των μέσων ενημέρωσης, η αλλαγή του τρόπου είσπραξης είχε και αρνητικές παραμέτρους. Και αυτό διότι, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι, επρόκειτο για την ουσιαστική μετατροπή ενός πόρου σε φόρο υπέρ τρίτων. Σε κάθε περίπτωση, για μία 20ετία ο ΕΔΟΕΑΠ είχε τεράστια έσοδα, πλην όμως οι εκλεγμένες από τους ίδιους τους εργαζομένους στα Μέσα διοικήσεις του Οργανισμού δεν φρόντισαν για τα αυτονόητα: να δημιουργήσουν δηλαδή ένα απόθεμα ασφαλείας ικανό να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα και σε περίοδο ισχνών αγελάδων, η οποία δεν άργησε να έρθει με την καταβαράθρωση της διαφημιστικής δαπάνης που επέφερε η οικονομική κρίση. Ακόμα όμως και όταν ήρθε η κρίση, οι διοικούντες άργησαν να πάρουν μέτρα συνεχίζοντας την ίδια αμεριμνησία που επέδειξαν την περίοδο της ευημερίας. Ετσι, ενώ το 2008 υπήρχε αποθεματικό 160 εκατ. ευρώ, σήμερα ο ΕΔΟΕΑΠ βρίσκεται στον αέρα. 

Οπως εξελίσσονται τα πράγματα, η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε με τις κατηγορίες κατά προηγούμενων διοικήσεων ακόμα και για κακουργηματικές πράξεις, αλλά και για αλόγιστες δαπάνες και διορισμούς δεκάδων αχρείαστων υπαλλήλων, ούτε με τον συνεχιζόμενο παραταξιακό φατριασμό των συνδικαλιστών, ο οποίος αποτελεί βούτυρο στο ψωμί όσων από ετών επιβουλεύονταν την αυτονομία του ΕΔΟΕΑΠ και φυσικά των σημερινών κυβερνώντων που θέλουν να τον αξιοποιήσουν ως μέσο περαιτέρω πίεσης των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης.

Ο δρόμος για τη χρεοκοπία

Από το 2015, όταν ήρθαν στην κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝ.ΕΛ., ο ΕΔΟΕΑΠ βρέθηκε σε πλήρη αδυναμία να συντάξει προϋπολογισμό. Ποια είναι η επεξεργασμένη θέση του ενωμένου κλάδου; Καμία! Το μόνο που κάνουν είναι να αποδίδουν τις ευθύνες της αποτυχίας ο ένας στον άλλον. 

Η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη για τους ανθρώπους των ΜΜΕ:

1. Υπάρχει σε ισχύ ο ασφαλιστικός νόμος που απορρόφησε το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και τα αποθεματικά του, ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ.

2. Ο κλάδος δεν έχει καταθέσει συγκροτημένα και ενωτικά πρόταση για τη σωτηρία του ΕΔΟΕΑΠ. Ετσι, η μοναδική πρόταση που σέρνεται είναι αυτή των εργοδοτών.

3. Το 2015 ο ΕΔΟΕΑΠ των 18.500 ασφαλισμένων εισέπραξε 20,6 εκατ. ευρώ και ξόδεψε 41,9 εκατ. Ζημία για το 2015; 18,7 εκατ. ευρώ
.
4. Για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις χρειάστηκε τρεις φορές η διοίκηση να σπάσει ομόλογα και αμοιβαία ύψους 8,5 εκατ. ευρώ.

5. Τα αποθεματικά του ΕΔΟΕΑΠ μετά το PSI είναι μόλις 19,4 εκατ. ευρώ. Με το PSI χάθηκαν συνολικά αποθεματικά ύψους 115 εκατ. ευρώ.

6. Ο ΕΔΟΕΑΠ χρωστάει σε τρίτους 19,6 εκατ. ευρώ.

7. Οι 2.614 επικουρικές συντάξεις ανέρχονται ετησίως σε 12,332 εκατ. ευρώ.

8. Οι 110 υπάλληλοι και 46 γιατροί έχουν μισθολογικό κόστος 4,838 εκατ. ευρώ.

9. Οι απαιτήσεις από εργοδότες και τρίτους (ΔΕΚΟ, media shops, γραφεία ισολογισμών κ.λπ.) από τα 55 εκατ. ευρώ που είχε εγγράψει η διοίκηση Σόμπολου, περιορίστηκαν από την επόμενη σε μόλις 11,2 εκατ. ευρώ.