Γιατί πολλές από τις νέες ρυθμίσεις του Σωφρονιστικού Κώδικα είναι ανεφάρμοστες

Κάνοντας μια «βουτιά» στα 88 άρθρα του σχεδίου του νέου Σωφρονιστικού Κώδικα που αναρτήθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση  από το υπουργείο Δικαιοσύνης, έγινε γνωστό σε βάθος το περιεχόμενό του και οι ανατροπές που επέρχονται στο σημερινό ισχύον καθεστώς.
          
Πάντως, πολλές από τις νέες διατάξεις του εν λόγω Κώδικα, με τις σημερινές συνθήκες κράτησης, τα μεγάλα οργανικά κενά σε σωφρονιστικό προσωπικό, κ.λπ. είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να εφαρμοστούν στην πράξη. Με άλλα λόγια είναι όνειρο θερινής νυκτός ορισμένες από τις νέες ρυθμίσεις του.
 
Ο νέος Σωφρονιστικός Κώδικας επιλαμβάνεται και καθορίζει τους κανόνες και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες οι κρατούμενοι θα διαβιούν  μέσα στις φυλακές από την πρώτη ημέρα εισόδους τους έως την αποφυλάκισή τους.
           
Ειδικότερα, με την είσοδο στην φυλακή ο κρατούμενος επί 7 ημέρες θα ενημερώνεται για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του και θα προσαρμόζεται στα   δεδομένα εντός του καταστήματος κράτησης.
          
Ακόμη, προβλέπεται ότι σε κάθε κρατούμενο (είτε σε χώρο ατομικής κράτησης είτε σε χώρο ομαδικής κράτησης), διατίθεται υποχρεωτικά επιφάνεια τουλάχιστον 4 τ.μ., χωρίς σε αυτήν να υπολογίζεται ο χώρος της τουαλέτας. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η επιφάνεια αυτή μπορεί να περιορίζεται στα 3 τ.μ. ανά κρατούμενο για διάστημα που δεν υπερβαίνει τις 10 ημέρες τον μήνα.

Παράλληλα, ο νέος κώδικας προβλέπει ακόμη νέα δεδομένα στην επικοινωνία των κρατουμένων, δημιουργώντας την πρόβλεψη για τέσσερα διαφορετικά είδη επισκεπτηρίων (κλειστών, ειδικών, ανοικτών και ελεύθερων), ανάλογα με την ιδιότητα και τη σχέση των επισκεπτών με τους κρατουμένους.
        

Ειδικότερα, τα επισκεπτήρια μεταξύ των συζύγων ή συντρόφων με σύμφωνο συμβίωσης διαχωρίζονται από τα επισκεπτήρια μεταξύ των συγγενών πρώτου βαθμού  ή  όταν τα τέκνα είναι ανήλικα, ανοικτά.   Επίσης, ο  κύκλος των επισκεπτών που δικαιούνται να δέχονται οι κρατούμενοι διευρύνεται σε όλους τους συγγενείς και διευκολύνεται η χορήγηση αδειών επίσκεψης σε άλλα, μη συγγενικά πρόσωπα, ενώ προβλέπεται και η επικοινωνία με τηλεδιάσκεψη, όταν δεν είναι εφικτή η εκ του σύνεγγυς επαφή.
        
Πάντως, σε γενικές γραμμές κάθε κρατούμενος δικαιούται «να δέχεται τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα επισκέψεις συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης και συγγενών ανεξαρτήτως βαθμού συγγένειας, διάρκειας το λιγότερο μιας ώρας, εφόσον ο αριθμός των εγγεγραμμένων επισκεπτών το επιτρέπει, διαφορετικά η ελάχιστη διάρκεια των επισκέψεων μπορεί να περιορίζεται στη μισή ώρα».
        
Ένα μεγάλο κεφάλαιο το οποίο απασχολεί τους κρατούμενου είναι αυτό των αδειών.
Έτσι, ο νέος Κώδικας προβλέπει ότι η  χορήγηση των τακτικών αδειών των κρατουμένων   θα γίνεται βάσει του ισχύοντος συστήματος, ενώ επιπρόσθετα τίθενται και  κριτήρια τα οποία είναι η  συμμετοχή του κρατουμένου σε κάθε είδους οργανωμένες δραστηριότητες και προγράμματα δημιουργικής αξιοποίησης του χρόνου κράτησης και η  μη  τέλεση πειθαρχικών παραπτωμάτων.
 
Ως προς τους   κρατουμένους οι οποίοι εκτίουν ποινή ισόβιας κάθειρξης ή πρόσκαιρης κάθειρξης τουλάχιστον δεκαπέντε ετών για έγκλημα βίας ή έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, συνεκτιμάται  για την χορήγηση άδειας η ύπαρξη μιας ή περισσότερων προηγούμενων καταδικαστικών αποφάσεων για ομοειδή εγκλήματα. Παράλληλα, θα δίνονται   έκτακτες άδειες   για θετικά γεγονότα της ζωής του κρατούμενου οι οποίες θα είναι διάρκειας   72 ωρών.
          
Η εργασία εντός της φυλακής, η οποία προσμετρείται ευνοϊκά για τους κρατούμενους (ευεργετικός υπολογισμός), διαχωρίζεται  σε κύριες ή βοηθητικές εργασίες και υπηρεσίες. Η διάκριση αυτή προβλέπεται μεν στην ισχύουσα νομοθεσία, αλλά βάσει αυτής πλέον θα δημιουργηθούν   δύο σειρές προτεραιότητας για την ανάθεση συγκεκριμένης δραστηριότητας: α) απευθείας με την εγγραφή των κρατουμένων στο μητρώο του καταστήματος κράτησης (για θέσεις κύριου ή βοηθητικού χαρακτήρα) και β) με την υποβολή αίτησής τους για εργασία (για τις υπηρεσίες που απαιτούν ειδικές γνώσεις).  
          
Τέλος, προβλέπεται η αξίωση των κρατουμένων για αποζημίωσή τους από το Κράτος σε περίπτωση μη τήρησης των νόμιμων προδιαγραφών κράτησης ως προς τον διαθέσιμο προσωπικό χώρο σε συνδυασμό με τις λοιπές συνθήκες διαβίωσης. Στην περίπτωση αυτή ο κρατούμενος μπορεί να ζητήσει δικαστικά, μετά την αποφυλάκισή του και εντός έξι μηνών από αυτήν.