Πόθεν Έσχες: Θα εκδοθεί νέα απόφαση για τις δηλώσεις λέει ο Παπαγγελόπουλος

Η Κυβέρνηση θα εκδώσει νέα υπουργική απόφαση για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων πόθεν έσχες, δήλωσε σήμερα ο αναπληρωτής  υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, μετά την χθεσινή απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματική και παράνομη την  σχετική υπουργική απόφαση.  

Ειδικότερα, ο κ. Παπαγγελόπουλος επισήμανε ότι «λόγω εύλογης και μεγάλης αβεβαιότητας που δημιούργησε η δημοσιοποίηση μιας άτυπης περίληψης της υπ’ αριθ. 2649/2017 απόφασης της ολομέλειας του ΣτΕ,  οι αρμόδιοι υπουργοί θα προβούν σε επανέκδοση της σχετικής ΚΥΑ με την οποία ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες όσον αφορά στον τύπο και το περιεχόμενο των δηλώσεων με συνδημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως των παραμετρικών τιμών και των οδηγιών συμπλήρωσης πεδίων των δηλώσεων που περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή ΠΟΘΕΝ».

Ακόμη, σημειώνει ο αναπληρωτής υπουργός  ότι «η υπόθεση εκκρεμεί στο ΣτΕ από τον Νοέμβριο του 2016 και η απόφαση εκδόθηκε παραμονές της λήξης της προθεσμίας ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων «ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ» για την χρήση 2016».

Τέλος, υπογραμμίζει ότι «η Κυβέρνηση, μόλις η απόφαση καθαρογραφεί από το  ΣτΕ και λάβει επίσημα γνώση όλου του περιεχομένου της, θα αποφασίσει για τις περαιτέρω ενέργειες με γνώμονα την πάταξη της διαφθοράς». 

Παρόλο που δεν ξεκαθαρίζεται από τον υπουργό, η ερμηνεία που προκύπτει είναι ότι δεν υποχρεούνται σε δήλωση οι υπόχρεοι μέχρι να εκδοθεί η νέα απόφαση 

Η δήλωση αυτή του αναπληρωτή  υπουργού Δικαιοσύνης ήρθε να βάλει τέλος στο χάος και την αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης του ΣτΕ ανάμεσα στους υπόχρεους να συντάξουν Πόθεν Εσχες (

 κρατικούς λειτουργούς, νομάρχες, δημάρχους, δικαστές, εισαγγελείς, δημοσιογράφους, κ.λπ.), οι οποίοι δεν ήξεραν αν θα έπρεπε ή όχι να υποβάλλουν δήλωσε μέχρι τις 21 Οκτωβρίου που εξέπνεε η προθεσμία. 

Αντιδράσεις από την κυβέρνηση

Μάλιστα ο ίδιος ο κύριος Παπαγγελόπουλος, χθες, μόλις έγινε γνωστή η απόφαση είχε πει ότι η κυβέρνηση αναμένει να ενημερωθεί υπογραμμίζοντας ότι φοβάται πως η «δικαιοσύνη θα εκτεθεί». 
Στο ίδιο περίπου μήκος κύματος ήταν και η χθεσινή δήλωση του Προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση που εξέφρασε την αρνητική του έκπληξη  για την απόφαση του ΣτΕ και δήλωσε ότι αναμένει την κοινοποίησή της για να την μελετήσει.

Η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ

Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε χθες ότι  η σχετική υπουργική απόφαση είναι μη νόμιμη και πολλές διατάξεις της αντισυνταγματικές. Κατά συνέπεια πρέπει να εκδοθεί νέα προσαρμοσμένη στο περιεχόμενο της απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Ειδικότερα, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου αργά θες  το μεσημέρι, δημοσίευσε την υπ' αριθμ. 2649/2017 απόφαση των 70 σελίδων, με την οποία έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική και παράνομη η από 13.10.2016 υπουργική απόφαση που καθορίζει τον τύπο και περιεχόμενο της δήλωσης περιουσιακής κατάστασης (Δ.Π.Κ.) και της δήλωσης οικονομικών συμφερόντων (Δ.Ο.Σ.) και τον ηλεκτρονικό τρόπο υποβολή τους.

Πέρα από αυτό όμως η Ολομέλεια του ΣτΕ έκανε ένα ακόμη βήμα και σμπαράλιασε όλο το περιεχόμενο της επίμαχης υπουργικής απόφασης κρίνοντας πολλές διατάξεις της αντισυνταγματικές και κατά συνέπεια ανυπόστατες.

Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του ΣτΕ με πρόεδρο τον Νικόλαο Σακελλαρίου και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Δημήτρη Σκαλτσούνη, έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης όλων των δικαστικών Ενώσεων.

Η μη νομιμότητα της επίμαχης απόφασης των υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών (1846οικ./13.10.2016) ανάγεται στο γεγονός δεν δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (δηλαδή δεν απέκτησαν νόμιμη υπόσταση) οι παραμετρικές τιμές και οι οδηγίες συμπλήρωσης πεδίων των Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. που περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή «πόθεν έσχες», με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος νομιμότητας των ουσιωδών αυτών στοιχείων της.

Οι σύμβουλοι της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητας των ζητημάτων που τέθηκαν, δεν αρκέστηκαν σε αυτό και  προχώρησαν στην εξέταση των λόγων ακυρώσεως που προέβαλαν οι δικαστικές ενώσεις, επί της επίμαχης υπουργικής απόφασης.

Έτσι, κρίθηκε αντισυνταγματική η διάταξη εκείνη της υπουργικής απόφασης που υποχρεώνει να δηλώνονται τα χρηματικά ποσά που είναι κάτω από το μαξιλάρι και τα περιουσιακά στοιχεία, που η αξία τους υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ.

Αναλυτικότερα, κρίθηκε αντισυνταγματική η διάταξη της επίμαχης υπουργικής απόφασης (αντίθετη στα άρθρα 5 παρ. 1, 9 παρ. 1 και 9Α του Συντάγματος, καθώς και στην αρχή της αναλογικότητας,  άρθρο 25 παρ. 1 εδ. δ΄ του Συντάγματος), η διάταξη εκείνη που προβλέπει για όλους τους υπόχρεους υποβολής δηλώσεων πόθεν έσχες  υποχρέωση να συμπεριληφθούν στη Δ.Π.Κ., ποσά σε μετρητά που υπερβαίνουν τα 15.000 ευρώ και φυλάσσονται εκτός πιστωτικών ιδρυμάτων (Τραπεζών) ή εντός θυρίδων, καθώς και κινητά περιουσιακά στοιχεία, των οποίων η αξία υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ.

Επίσης, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι η παράλειψη της υπουργικής απόφασης να προβλέψει εύλογο χρονικό περιορισμό (που δεν μπορεί να υπερβεί την πενταετία) για τη διενέργεια και ολοκλήρωση του ελέγχου, καθώς και για τη διατήρηση των προσωπικών δεδομένων των υπόχρεων αντίκεινται στην κατοχυρωμένη συνταγματικώς αρχή της ασφάλειας του δικαίου και στη δυνατότητα διατήρησης των προσωπικών δεδομένων μόνο για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για τις ανάγκες της επεξεργασίας.

Δηλαδή, με άλλα λόγια είναι πενταετής η παραγραφή ελέγχου των δηλώσεων πόθεν έσχες.  

Εξάλλου, υπογραμμίζεται στην δικαστική απόφαση ότι ναι μεν οι προβλεπόμενες ποινικές κυρώσεις δεν παραβιάζουν την συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, ενόψει και του σκοπού δημόσιου συμφέροντος για τον οποίο θεσπίστηκε ο έλεγχος της περιουσιακής  κατάστασης, αλλά το όργανο ελέγχου οφείλει (σύμφωνα και με την συνταγματική αρχή της προηγούμενης ακρόασης), να καλεί προηγουμένως τον ελεγχόμενο προς παροχή διευκρινίσεων.

Παράλληλα, ενόψει της σοβαρότητας των απειλουμένων κυρώσεων, οι δημόσιες υπηρεσίες  οφείλουν να διαμορφώσουν τη διαδικτυακή εφαρμογή, κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται αδύνατη ή ιδιαιτέρως δυσχερής η υποβολή δήλωσης μέσω της χρήσης του ηλεκτρονικού συστήματος από τον μέσο χρήστη. Δηλαδή να απλοποιηθεί ο τρόπος ηλεκτρονικής κατάθεσης των δηλώσεων πόθεν έσχες.

Αναφορικά με τις δηλώσεις των δικαστικών και  εισαγγελικών λειτουργών, το ΣτΕ, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης αυτών συνδέεται άμεσα με την εκπλήρωση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος και πρέπει να διενεργείται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η συνταγματικώς επιβαλλόμενη ανεξαρτησία αυτών έναντι των οργάνων των δύο άλλων λειτουργιών, κατέληξε, στο ότι το επιφορτισμένο με τον έλεγχο όργανο πρέπει να συγκροτείται, τουλάχιστον κατά πλειοψηφία, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου του, από ανώτατους τακτικούς δικαστές, μέλη των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας.

Κρίθηκε επίσης ότι η καθιέρωση υποχρεωτικού ελέγχου των δηλώσεων των δικαστικών λειτουργών που υπηρετούν σε Ανώτατο Δικαστήριο, και όχι δειγματοληπτικού όπως ισχύει για όλους τους υπόλοιπους δικαστικούς λειτουργούς, αποτελεί μέτρο απρόσφορο προς επίτευξη του επιδιωκόμενου με το νόμο σκοπού.

Κλείνοντας την δικαστική απόφαση οι σύμβουλοι Επικρατείας απέρριψαν τον ισχυρισμό των δικαστικών Ενώσεων για την ασφάλεια του πληροφοριακού συστήματος «πόθεν έσχες»,    σημειώνοντας ότι οι αρμόδιοι υπουργοί  και διοικητικοί παράγοντες έχουν λάβει ικανά μέτρα προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους επέμβασης τρίτων σε αυτό και διαρροής των προσωπικών δεδομένων των υπόχρεων υποβολής δηλώσεων πόθεν έσχες.