Από ομαδικές εργασίες θα βγαίνει η βαθμολογία στη Β' Λυκείου

«Ανεβαίνει» το θερμόμετρο στην εκπαιδευτική κοινότητα από τις προωθούμενες αλλαγές του υπουργείου Παιδείας. Ο υπουργός Παιδείας, Κώστας Γαβρόγλου, προωθεί την αξιολόγηση της Δημιουργική Εργασίας, στη Β΄λυκείου, όπου η βαθμολογία θα βγαίνει από ομαδική εργασία και όχι από ατομική προσπάθεια. Οι Δημιουργικές Εργασίες καθιερώνονται ως υποχρεωτικές στο Γενικό Λύκειο, καθώς κρίνεται αναγκαίο να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στη δημιουργική σκέψη και δράση.

Ο κ. Γαβρόγλου προχώρησε στην τροποποίηση του Π.Δ. 46/2016 για την αξιολόγηση των μαθητών του Γενικού Λυκείου ενώ η τροποποίηση αφορά στα εξής σημεία

α) Δημιουργικές Εργασίες

β) Αξιολόγηση της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας του προγράμματος Γενικής Παιδείας στη Β΄ Ημερήσιου ΓΕΛ και Γ΄ Εσπερινού ΓΕΛ και

γ) Αξιολόγηση μαθημάτων στη Γ΄ Ημερησίου ΓΕΛ και στη Δ΄ Εσπερινού ΓΕΛ και απολυτήριες εξετάσεις.

Το νέο Προεδρικό Διάταγμα για την αξιολόγηση των μαθητών/-τριών του Γενικού Λυκείου προβλέπει:

Δημιουργικές Εργασίες Ημερήσιου και Εσπερινού Γενικού Λυκείου

Οι Δημιουργικές Εργασίες καθιερώνονται ως υποχρεωτικές στο Γενικό Λύκειο, καθώς κρίνεται αναγκαίο να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στη δημιουργική σκέψη και δράση. Το ΙΕΠ, λαμβάνοντας υπόψη την ανατροφοδότηση που έλαβε από εκπαιδευτικούς στο πλαίσιο δειγματοληπτικής έρευνας του Ι.Ε.Π. για την αποτίμηση της εφαρμογής των Δημιουργικών Εργασιών κατά το σχολικό έτος 2016-17 («Συνοπτική Αποτίμηση της υλοποίησης των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο κατά το Σχολικό Έτος 2016-17 – Προτάσεις για την υλοποίηση των Δημιουργικών Εργασιών κατά το Σχολικό Έτος 2017-18», Απόσπασμα Πρακτικού του ΔΣ του ΙΕΠ 30/27-07-2017), εισηγήθηκε μια νέα διαδικασία υλοποίησης των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο και κατά συνέπεια τροποποιείται το σχετικό άρθρο στο Προεδρικό Διάταγμα της αξιολόγησης του Γενικού Λυκείου.

Σημαντικά ευρήματα της δειγματοληπτικής έρευνας ήταν ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες συμμετείχαν ενεργά, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός πολύ αποδοτικού μαθησιακού κλίματος, ότι διαπιστώθηκε βελτίωση της ενεργού εμπλοκής των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες κατά την εκπόνηση των Δ.Ε. και ότι κατά τη διοργάνωσή τους διαμορφώθηκε ένα συνεργατικό κλίμα μεταξύ των εκπαιδευτικών στο σχολείο. Αυτό που κυρίως κρίθηκε αρνητικά ήταν η «ανατροπή» του ημερήσιου ωρολογίου προγράμματος, μια «τεχνική» πλευρά της περσινής διαδικασίας, που θεωρήθηκε ότι δημιούργησε δυσκολίες.

Στο ανωτέρω πλαίσιο και προκειμένου να διευρυνθεί η πρακτική των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο και να αντιμετωπιστεί η «ανατροπή» του ημερησίου ωρολογίου προγράμματος για την υλοποίηση των Δημιουργικών Εργασιών στην τροποποίηση του Π.Δ. που προωθείται προς έγκριση οι Δ.Ε. εντάσσονται στα μαθήματα.

Συγκεκριμένα προβλέπονται τα ακόλουθα:

1. Σκοπός και γενικά χαρακτηριστικά

Η Δημιουργική Εργασία αποτελεί διδακτική πρακτική που ενισχύει την ενεργό εμπλοκή των μαθητών/-τριών στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης προωθώντας την κριτική και δημιουργική σκέψη και δράση, μέσα σε ένα παιδαγωγικό κλίμα ελεύθερης και ισότιμης επικοινωνίας των μελών της σχολικής τάξης και αμοιβαίας δέσμευσής τους στην επιτέλεση ενός έργου.

Δίνει επίσης έμφαση στις αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, έτσι ώστε κάθε μαθητής/τρια να ωφελείται με συγκεκριμένο τρόπο, προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του/της. Ζητούμενο συνεπώς δεν είναι να αναλάβουν μια εργασία εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα, συσσωρεύοντας και παραθέτοντας πληροφορίες από διάφορες πηγές αλλά αυτό που επιδιώκεται είναι να εργαστούν με δημιουργικό τρόπο.

Στο πλαίσιο αυτό οι μαθητές/-τριες καλούνται:

• είτε να επιλύσουν με τρόπο δημιουργικό ένα πρόβλημα/ερώτημα που τους κινεί το ενδιαφέρον και το οποίο σχετίζεται με κάποιο θέμα της διδασκόμενης ύλης σε ένα ή περισσότερα μαθήματα, εμβαθύνοντας τις γνώσεις τους γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα ή/και αναπλαισιώνοντάς τες με τρόπο κριτικό, πρωτότυπο, ευρηματικό

• είτε να εκφραστούν δημιουργικά, μέσα από ένα δικό τους καλλιτεχνικό έργο, εμπνεόμενοι από κάποια ενότητα που έχουν μελετήσει

• είτε να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν μια κατασκευή/ένα τέχνημα, που σχετίζεται με κάποια διδακτική ενότητα.

Οι Δημιουργικές Εργασίες αφορούν όλα τα μαθήματα Α ́ και Β ́ τάξης Ημερησίου και Α ́, Β ́ και Γ ́ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου εκτός από την Ερευνητική Εργασία, υλοποιούνται στο πλαίσιο των μαθημάτων που θα οριστούν για κάθε τμήμα με τη διαδικασία που περιγράφεται στην Ενότητα Οργάνωση, είναι ομαδικές αλλά, αν κριθεί απαραίτητο, δύναται να είναι και ατομικές.

2. Μορφή

Η μορφή της εργασίας μπορεί να ποικίλει π.χ. σύνταξη συνεχούς ή πολυτροπικού κειμένου, παρουσίαση με χρήση προσχεδιασμένου προφορικού λόγου και αξιοποίηση λογισμικού παρουσίασης, δημιουργία είτε καλλιτεχνικού έργου (λογοτεχνικό/μουσικό/εικαστικό έργο, θεατρικό δρώμενο, γελοιογραφία, κόμικ, κινούμενο σχέδιο, ταινία μικρού μήκους, ψηφιακή αφήγηση...) είτε άλλης κατασκευής (μακέτα, τέχνημα με χρήση της τεχνολογίας...), πραγματοποίηση κοινωνικής, οικολογικής, πολιτισμικής παρέμβασης.

3. Θέματα και Θεματικοί Πυλώνες

Τα προτεινόμενα θέματα (βαθμός δυσκολίας και απαιτήσεις) πρέπει να είναι ανάλογα του διατιθέμενου χρόνου (λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Δ.Ε. πρέπει να υλοποιηθούν εντός του σχολείου) και των ενδιαφερόντων και των δυνατοτήτων των μαθητών/-τριών.

Τα θέματα των Δημιουργικών Εργασιών καλό είναι να προκύπτουν ως αποτέλεσμα συζήτησης ανάμεσα στους/στις εκπαιδευτικούς και στους/στις μαθητές/-τριες του τμήματος, ώστε να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και στις προσλαμβάνουσες παραστάσεις τους, να τους κινούν την περιέργεια και να τους παρακινούν σε δράση.

Κάθε Δ.Ε. αναφέρεται και υλοποιείται σε ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, ενώ είναι δυνατόν να καλύπτει και άλλο ή άλλα, προσλαμβάνοντας έτσι διαθεματικό-διεπιστημονικό χαρακτήρα.

Ειδικότερα, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας κατανομής των Δ.Ε. που περιγράφεται στη συνέχεια, τα θέματα των Δ.Ε. εντάσσονται στους ακόλουθους δύο θεματικούς Πυλώνες:

Θεματικός Πυλώνας Ι - Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Κοινωνικές Επιστήμες και Καλλιτεχνική Παιδεία,

Θεματικός Πυλώνας ΙΙ - Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά, Πληροφορική και Φυσική Αγωγή.

Οργάνωση

1. Αριθμός Δημιουργικών Εργασιών ανά μαθητή/-τρια και ανά εκπαιδευτικό

Οι μαθητές/-τριες της Α ́ και της Β ́ τάξης Ημερήσιου και Α ́, Β ́ και Γ ́ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου εκπονούν υποχρεωτικά τουλάχιστον δύο (2) Δημιουργικές Εργασίες και τουλάχιστον μία σε κάθε Θεματικό Πυλώνα.

Κάθε εκπαιδευτικός που διδάσκει σε κάποια/ες από τις τάξεις αυτές σχεδιάζει, συντονίζει και παρακολουθεί μέχρι την ολοκλήρωσή τους τις Δημιουργικές Εργασίες τουλάχιστον ενός τμήματος σε ένα γνωστικό αντικείμενο.

Στην περίπτωση εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε περισσότερα του ενός σχολείου, αναλαμβάνουν τις Δ.Ε. τμήματος του σχολείου όπου έχουν τις περισσότερες διδακτικές ώρες ή του σχολείου που το χρειάζεται περισσότερο, μετά από συνεννόηση μεταξύ Διευθυντών/-ντριών των σχολείων.

2. Προετοιμασία υλοποίησης των Δ.Ε.

Ο Σύλλογος Διδασκόντων στην αρχή της σχολικής χρονιάς ορίζει έναν εκπαιδευτικό ως Υπεύθυνο/-η της διαδικασίας κατανομής των Δημιουργικών Εργασιών. Στην περίπτωση σχολικών μονάδων με περισσότερα από τέσσερα εμπλεκόμενα τμήματα οι Υπεύθυνοι/ες μπορεί να είναι δύο.

Ο Υπεύθυνος/η της διαδικασίας κατανομής ενθαρρύνει και διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών για την κατανομή τμημάτων και μαθημάτων.

Κάθε εκπαιδευτικός τελικά δηλώνει στον/στην Υπεύθυνο/-η της διαδικασίας με σειρά προτίμησης τα μαθήματα και τα τμήματα στα οποία επιθυμεί να αναλάβει την καθοδήγηση και υποστήριξη της εκπόνησης των Δημιουργικών Εργασιών. Επίσης, προσδιορίζει την περίοδο υλοποίησης, που μπορεί να εκτείνεται σε ένα από τα δύο τετράμηνα ή και στα δύο.

Επισημαίνεται ότι οι Δημιουργικές Εργασίες υλοποιούνται σε χρόνο που ορίζουν οι εκπαιδευτικοί. Ειδικά αν πρόκειται για Δ.Ε. που έχουν στόχο τη διερεύνηση
ερωτήματος (όχι την παραγωγή κάποιου καλλιτεχνικού έργου ή κάποιας κατασκευής), προτείνεται να υλοποιηθούν αφού έχουν προσεγγιστεί αρκετές διδακτικές ενότητες στο μάθημα, ώστε να είναι περισσότερα τα πιθανά ερωτήματα που θα μπορούν να επεξεργαστούν οι μαθητές/-τριες.

Οι Υπεύθυνοι/ες της διαδικασίας εκπόνησης καταθέτουν εισήγηση στον Σύλλογο Διδασκόντων όσον αφορά τον προγραμματισμό ανά τμήμα και ανά εκπαιδευτικό, σεβόμενοι τους περιορισμούς για τον αριθμό και τους θεματικούς πυλώνες των Δ.Ε. ανά τμήμα και καταβάλλοντας προσπάθεια να ληφθούν υπόψη οι προτιμήσεις των εκπαιδευτικών ανά τμήμα και ανά μάθημα.

Η τελική διευθέτηση της κατανομής των Δ.Ε. στους εκπαιδευτικούς ανά τμήμα εναπόκειται στον Σύλλογο των Διδασκόντων κάθε σχολικής μονάδας.

Ο Σύλλογος μπορεί να αναθεωρήσει τον σχεδιασμό, αν προκύψει κάποια αλλαγή των δεδομένων ή αν το κρίνει για κάποιο λόγο σκόπιμο.

3. Διαδικασία Επιλογής Θεμάτων

Οι εκπαιδευτικοί προτείνουν στο τμήμα θέματα (με βάση τις διδακτικές ενότητες που θα έχει επεξεργαστεί μέχρι την ημερομηνία που έχει προγραμματιστεί να
εκκινήσει η εκπόνηση των Δ.Ε.) και συζητούν παραλλαγές των θεμάτων ή άλλες ιδέες που καταθέτουν οι μαθητές/-τριες. Καλό είναι κάθε ομάδα να ασχοληθεί με
διαφορετικό θέμα ή διαφορετικό υποθέμα ενός κοινού θέματος, ώστε κατά την παρουσίαση των Δ.Ε. να διατηρηθεί το ενδιαφέρον της ολομέλειας του τμήματος.

Είναι όμως δυνατόν και όλες οι ομάδες να ασχοληθούν με ένα θέμα, εφόσον αυτό επιδέχεται πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις ή/και λύσεις. Στην περίπτωση
περισσότερων θεμάτων ο/η εκπαιδευτικός διαμορφώνει την τελική λίστα και οι μαθητές/-τριες δηλώνουν με σειρά προτίμησης τα θέματα με τα οποία θέλουν να
ασχοληθούν, ώστε ο/η εκπαιδευτικός να τους μοιράσει σε ομάδες 3-5 ατόμων.

Στη συνέχεια οι εκπαιδευτικοί ενημερώνουν τους/τις μαθητές/-τριες για τα κριτήρια αξιολόγησης της δουλειάς τους και καθοδηγούν τις ομάδες τόσο για τον σχεδιασμό όσο και για την υλοποίηση των βημάτων που πρέπει να ακολουθήσουν.

4. Διάρκεια υλοποίησης των ΔΕ

Η διάρκεια υλοποίησης των Δ.Ε. για τα μονόωρα μαθήματα ενδείκνυται να είναι από 3 έως 4 διδακτικές ώρες, ενώ για τα δίωρα, τρίωρα κτλ. από 5 έως 8. Σε
περίπτωση «συνδυαστικών» Δημιουργικών Εργασιών (π.χ. Δ.Ε. που αναφέρονται σε περισσότερα από ένα μαθήματα, τα οποία διδάσκονται από τον/την ίδιο/α ή
διαφορετικούς/ές εκπαιδευτικούς και ανήκουν στον ίδιο ή ακόμα καλύτερα σε διαφορετικούς Θεματικούς Πυλώνες), ο χρόνος υλοποίησής τους μπορεί να αυξηθεί
αναλόγως του αριθμού των εμπλεκόμενων μαθημάτων, με προϋπόθεση να τηρείται η αναλογία ωρών που θα διατίθενται σε κάθε μάθημα.

Η διαδικασία της εκπόνησης των Δ.Ε. πραγματοποιείται εντός του ωρολογίου προγράμματος του μαθήματος σε χρονικό διάστημα τριών έως επτά εβδομάδων (π.χ. 1 ώρα κάθε εβδομάδα για έξι εβδομάδες, 3 δίωρα σε τρεις διαδοχικές εβδομάδες, 3 δίωρα σε έξι εβδομάδες). Καλό είναι η χρονική απόσταση από τη μια διδακτική ώρα στην επόμενη να είναι περιορισμένη, ώστε να μη χάνεται η επαφή των μαθητών/-τριών με την προβληματική/συλλογιστική που έχουν αναπτύξει για την επεξεργασία του θέματος. Τέλος, ενθαρρύνεται η πρόβλεψη «διώρων» στο ωρολόγιο πρόγραμμα, για να διευκολυνθεί η διαδικασία εκπόνησης των Δ.Ε.

Εκπόνηση

Οι Δημιουργικές Εργασίες εκπονούνται στο πλαίσιο των διδακτικών ωρών που προβλέπονται, εκτός αν ο σχεδιασμός τους απαιτεί και χρήση εξωσχολικού χρόνου.

Κάθε εκπαιδευτικός καθοδηγεί και υποστηρίζει όλες τις ομάδες εργασίας των μαθητών/-τριών του τμήματος που έχει αναλάβει.

Η υλοποίηση των Δ.Ε. γίνεται σε τρεις φάσεις:

α) σχεδιασμός,

β) υλοποίηση και

γ) παρουσίαση.

Η διάρκεια κάθε φάσης προσδιορίζεται από τον/την εκπαιδευτικό.

Σε περίπτωση που η εργασία αφορά τη δημιουργία καλλιτεχνικού έργου ή άλλης κατασκευής, ο σχεδιασμός προσαρμόζεται κατά περίπτωση.

Αν πρόκειται για διερεύνηση κάποιου ερωτήματος, ο/η εκπαιδευτικός προμηθεύει την ομάδα με κάποιο αρχικό υλικό και αν είναι αναγκαίο, η ομάδα συλλέγει επιπλέον υλικό είτε εντός είτε εκτός σχολείου (με βιβλιογραφική ή διαδικτυακή έρευνα, ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις, διεξαγωγή πειράματος, μετρήσεις στον χώρο,
επίσκεψη σε μουσείο, φωτογράφιση αντικειμένων κ.ά.).

Οι Δ.Ε. παρουσιάζονται εντός του τμήματος, ώστε να λάβουν οι ομάδες ανατροφοδότηση τόσο από τον/την εκπαιδευτικό, όσο και από τους/τις συμμαθητές/-τριες.

Είναι δυνατόν όμως η παρουσίαση να επεκταθεί στη συνέχεια και στο σύνολο του σχολείου (με τη μορφή έκθεσης εικαστικών έργων ή κατασκευών, παράστασης θεατρικών δρώμενων, προβολής ταινιών μικρού μήκουςκτλ.).

Οι Δ.Ε. είναι δυνατόν επίσης να δημοσιεύονται (σε περίληψη ή σε πλήρη μορφή) είτε στο έντυπο ή ηλεκτρονικό μαθητικό περιοδικό είτε στην ιστοσελίδα του σχολείου ή να δημοσιοποιούνται με όποιον άλλο τρόπο κρίνει πρόσφορο ο Σύλλογος Διδασκόντων/-ουσών, υπό την προϋπόθεση ότι συναινούν σε αυτό όλοι οι κηδεμόνες των συντακτών/δημιουργών κάθε εργασίας.

Αξιολόγηση

Οι Δημιουργικές Εργασίες αξιολογούνται από τον/την εκπαιδευτικό και συνεκτιμώνται στην αξιολόγηση της επίδοσης του/της μαθητή/-τριας στο αντίστοιχο μάθημα για το τετράμηνο κατά το οποίο κατατίθενται.

Αν μία Δημιουργική Εργασία καλύπτει και άλλο/α μάθημα/μαθήματα η εργασία λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση του/της μαθητή/-τριας και στα μαθήματα αυτά.

Αν πρόκειται για μαθήματα που δεν διδάσκονται από τον ίδιο/α εκπαιδευτικό, η Δ.Ε. αξιολογείται μετά από συνεργασία των οικείων διδασκόντων/-ουσών.

Εάν πρόκειται για συλλογική εργασία, αυτή λαμβάνεται υπόψη το ίδιο για όλους τους/τις μαθητές/- τριες που συμμετείχαν σε αυτή, ωστόσο δύναται να υπάρξει και διαφοροποίηση κατά την κρίση του/της διδάσκοντα/-ουσας, αν υπήρξε εμφανώς διαφορετική η συμβολή κάποιων μελών της ομάδας στο τελικό αποτέλεσμα.