Φιτίλι από Ερντογάν πριν έρθει: Αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης

«Ο Αλέξης Τσίπρας μου υποσχέθηκε την έκδοση σε 15-20 ημέρες των οκτώ Τούρκων αξιωματικών», οι οποίοι κατέφυγαν στην Ελλάδα με στρατιωτικό ελικόπτερο μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016, δήλωσε σε συνέντευξή του ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μία ημέρα πριν από την επίσκεψή στην Ελλάδα.

Ο Ερντογάν, αφού αποκάλυψε την υπόσχεση του Έλληνα πρωθυπουργού το δύσκολο εκείνο διάστημα, πρόσθεσε χαρακτηριστικά πως «ακόμα βρίσκονται στην Ελλάδα».

Μιλώντας στον ΣΚΑΪ και τον Αλέξη Παπαχελά, ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε στο μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ένα θέμα το οποίο, ως φαίνεται, είναι βασικό στην ατζέντα του ενόψει της αυριανής επίσκεψης στην Ελλάδα.

Ο Τούρκος πρόεδρος επανήλθε και στο θέμα της αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης, το οποίο έχει σημειώσει σε πολλές ομιλίες του και στο οποίο καθορίζεται το καθεστώς και τα σύνορα στο Αιγαίο.

«Πρώτα και κύρια, η Συνθήκη της Λωζάνης δεν περιλαμβάνει μόνο την Ελλάδα, αλλά ολόκληρη την περιοχή. Αφορά ολόκληρη την περιοχή και ακριβώς εξαιτίας αυτού, πιστεύω συγχρόνως ότι όλες οι συνθήκες χρειάζονται μία επικαιροποίηση. Και η Λωζάνη σύμφωνα με τα τελευταία γεγονότα, χρειάζεται επικαιροποίηση. Αυτή η επικαιροποίηση αφορά και την Ελλάδα όχι μόνο την Τουρκία. Θα μπορούσε να είναι αμοιβαία επωφελής, ωστόσο υπάρχουν προφανώς όλοι εκείνοι, που δεν αντιλαμβάνονται επακριβώς τι συμβαίνει. Εκείνοι δεν έχουν μεγάλη γνώση για το τι ισχύει στη Συνθήκη της Λωζάνης αμέσως με κατηγορούν και προσπαθούν να βρουν νέες ερμηνείες πίσω από τις δηλώσεις μου, όμως δεν υπάρχει τίποτα πίσω από αυτές τις δηλώσεις. Η ασφάλεια και η φιλία μεταξύ των χωρών μας μπορούν να κάνουν περισσότερα για να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις και τη φιλία μας. Η συζήτηση για τα νησιά και για άλλα θέμα, συνεχίζεται και μόνο από μια εξέλιξη, τα πράγματα περιπλέκονται. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να υπερβούμε σε μία μεγάλη θάλασσα όπως το Αιγαίο. Τα ταξίδια των εμπορικών και τουριστικών πλοίων θα πρέπει να γίνονται ανενόχλητα και θα πρέπει να υπερβούμε τις όποιες περιπλοκές. Για τον λόγο αυτό φέρνω το θέμα στην επικαιρότητα». 

Σε ερώτηση του Αλέξη Παπαχελά για τα ελληνικά νησιά και τη σχετική του ομιλία, ο Τούρκος, πρόεδρος δήλωσε ότι δεν θυμάται ακριβώς τι είχε πει, τονίζοντας πως «όταν μιλάω για επικαιροποίηση των συνθηκών, μπορούμε να συζητήσουμε τα πάντα. Από το Α ως το Ω. Μπορεί η Ελλάδα να ενοχλείται με ορισμένα θέματα, με συγκεκριμένες προβλέψεις, αλλά μπορούμε να καθίσουμε κάτω και να συζητήσουμε. Και υπάρχουν αρκετές κρίσεις θα μπορούσαν να είχαν διευθετηθεί, αν όλοι οι υπουργοί Εξωτερικών είχαν συναντήσεις και τα συζητούσαν. Όμως συνεχώς χρησιμοποιούνται διαφορετικές ιδέες, σε διαφορετικές προτάσεις. Ο ένας υπουργός Εξωτερικών χρησιμοποιεί διαφορετικές προτάσεις και ο άλλος πράττει διαφορετικά και όλα τα προβλήματα συνεχίζουν σε διάφορες θεματικές ενότητες».

Συνεχίζοντας είπε ως «για να ξεπεράσουμε την κρίση θα πρέπει να έρθουμε κοντά και να συζητήσουμε ακόμη μία φορά. Και αυτό θεωρώ ότι θα είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον των χωρών μας. Μπορούμε να λύσουμε τις διαφορές μας μέσα από το διάλογο. Χωρίς να μιλάμε, χωρίς να ερχόμαστε κοντά, οι διαφορές δεν θα λυθούν. Οπότε πιστεύω πως χωρίς ενδιασμούς, χωρίς δισταγμούς, μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα μπροστά. 

Ένας πολύ σημαντικός αριθμός τουριστών ταξιδεύει από την Τουρκία στην Ελλάδα και αντίστοιχα εμείς υποδεχόμαστε μεγάλο αριθμό τουριστών, παρά τα εμπόδια που εμφανίζονται κατά καιρούς. Υπάρχει διάλογος και έχουμε κτίσει γέφυρες συνομιλίας. Αυτό συμβαίνει εδώ και πολύ καιρό. Τα νησιά είναι δημοφιλείς προορισμοί για τους Τούρκους τουρίστες και για να μπορέσουμε να ενδυναμώσουμε περαιτέρω τις σχέσεις μας, θα πρέπει να κάνουμε αποφασιστικά βήματα μπροστά. Είτε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, είτε με τον εκλεκτό πρωθυπουργό, συζητάμε γι' αυτά τα προβλήματα που θα μπορούσαν να λυθούν. Στις παραδόσεις μας, στα έθιμά μας, έχουμε μεγάλες ομοιότητες, που μπορούμε να απολαμβάνουμε και τα απολαμβάνουμε. Για παράδειγμα στην Ίμβρο και την Τένεδο. Ρωμιοί συμπολίτες μας ζουν σε αυτά τα νησιά και έχουν κοινή ζωή με τους Τούρκους εκεί. Υπάρχει ένα ελληνικό σχολείο, που εγκαινιάστηκε όταν ήμουν πρωθυπουργός, παρά το ότι υπάρχει μόνο ένας μαθητής.

Αρκεί ο Ρωμιός συμπολίτης μας να συνεχίζει να μαθητεύει εκεί. Ένας Έλληνας ήταν ο πρόεδρος της νεολαίας του κόμματός μου εκεί. Και ήταν μάλιστα ερωτευμένος με μία Τουρκάλα και ήθελαν να παντρευτούν. Για να γίνει αυτό, προσπάθησα να πείσω τον πατέρα της να δεχτεί και να μην σταματήσει το γάμο. Η μητέρα τον ήθελε, ο πατέρας δεν ήθελε αυτόν το γάμο. Νομίζω ότι αυτές οι σχέσεις μπορούν να αναπτυχθούν και να ανθίσουν. Νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους, για να κτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον». 

Αναφερόμενος στο Αιγαίο έθεσε αρκετά ζητήματα: «Στο Αιγαίο υπάρχουν αποστάσεις μεταξύ των νησιών, που είναι αρκετά προβληματικές. Θεωρώ ότι αυτά τα προβλήματα μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν, Έχουμε θέματα στην οριοθέτηση του εναέριου χώρου και των θαλάσσιων συνόρων, αλλά και στον καθορισμό τηςν υφαλοκρηπίδας. Αυτά τα θέματα μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν και να ανακουφιστούν οι δύο χώρες. Όλο το πρόβλημα αφορά αυτό. Ως εγγυήτριες, ως δίκαιες χώρες μπορούμε να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες διαδικασίες στα σχετικά κλιμάκια. Δεν πρέπει να είμαστε υπεραισιόδοξοι, αλλά μπορούμε να κάνουμε αμοιβαίες υποχωρήσεις και να το ξεπεράσουμε. Το θέμα της οριοθέτησης των χωρικών υδάτων είναι πολύ σημαντικό στη φάση αυτή και αν μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις στο θέμα αυτό, νομίζω θα έχουμε αντιμετωπίσει τη διαδικασία μια για πάντα.

Δεν μπορούμε να ανεχθούμε ότι είναι πρόβλημα τα τουρκικά πλοία, να πλέουν στο Αιγαίο. Αυτές είναι οι προκλήσεις που μπορούμε εύκολα να ξεπεράσουμε. Και στον εναέριο χώρο υπάρχουν ορισμένες δυσκολίες κατά καιρούς και πραγματικά μπορούμε να τις ξεπεράσουμε. Τα μαχητικά μας αεροσκάφη δεν πρέπει να αποτελούν απειλή το ένα για το άλλο. Θα πρέπει να σφυρηλατήσουμε μία αλληλεγγύη μεταξύ μας. Είμαστε έτοιμοιο ως Τουρκία να κάνουμε πολλά. Πρέπει να πάψουμε να προκαλούμε τους λαούς μας». 

Σε ερώτηση για την απόφαση της τουρκικής βουλής να κυρήξει πόλεμο σε περίπτωση που η Ελλάδα λάβει ορισμένες αποφάσεις, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε «αν κάνουμε ορισμένα θετικά βήματα, μπορούμε να ξεπεράσουμε τα προβλήματα. Αλλά αν διατηρήσουμε κάποια πράγματα στην ατζέντα μας, που θα μπορούσαν να οδηγήσουνε σε πόλεμο, αυτό θαν περιέπλεκε την κατάσταση. Το ένα από αυτά είναι το casus belli. Οπότε δεν θα πρέπει να προκαλούμε».